لایحه قانونی انتخابات مجلس شورای ملی جمهوری اسلامی ایران [مصوب ۱۳۵۸]

[قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، مصوب ۱۳۶۲] 

[به موجب بند ۵۴ فهرست پیوست قانون فهرست قوانین و احکام نامعتبر در حوزه انتخابات، مصوب ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ اعلام نسخ شده است.]

مصوب ۱۳۵۸/۱۱/۱۷

فصل اول ـ کلیات

ماده 1 ـ در اجرای اصل شصت و دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران انتخابات مجلس شورای اسلامی کشور جمهوری اسلامی ایران بر طبق مقررات این قانون انجام میگیرد.

ماده 2 ـ بموجب اصل شصت و چهارم قانون اساسی عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی کشور جمهوری اسلامی ایران جمعاً ۲۷۰ نفر میباشد که تقسیم آن بر اساس جدول ضمیمه این قانون میباشد.

تبصره ـ از تعداد کل نمایندگان پنج نفر بترتیب ذیل مربوط به اقلیتهای مذهبی میباشند:
زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده.

ماده 3 ـ بموجب اصل شصت و سوم قانون اساسی دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی چهارسال است.

ماده 4- [اصلاحی ۱۳۵۹/۱/۲۴]
انتخابات بطور مستقیم و عمومی است و انتخاب نمایندگان با رأی مخفی میباشد. انتخاب نماینده در دور اول منوط به کسب اکثریت مطلق و در دور دوم با کسب اکثریت نسبی خواهد بود.

تبصره 1 ـ در صورتی که در دور دوم آراء دو یا چند نفر از نامزدها مساوی باشند و طبق جدول تعداد نمایندگان حوزه انتخابیه، انتخاب یک یا چند نفر از نامزدهائی که آراء مساوی دارند ضرورت پیدا کند ملاک انتخاب قرعه میباشد که در جلسه مشترک انجمن نظارت مرکزی و هیئت اجرائی انجام خواهد گرفت.

تبصره 2 ـ در صورتی که در موارد خاص و یا بعلل گوناگون نماینده هر یک از حوزه های انتخابیه تعیین نگردید وزارت کشور مکلف است در اولین فرصت مناسب نسبت به تجدید انتخابات در حوزه انتخابیه مربوط اقدام نماید.

ماده 5 ـ در هر دوره انتخاباتی هر شخص واجد شرایط میتواند یکبار و در یک شعبه اخذ رأی با ارائه شناسنامه رأی دهد.

ماده 6 – [اصلاحی ۱۳۵۹/۱/۲۴]
اخذ رأی در سراسر کشور در یک روز انجام میشود و مدت آن حداقل 10 ساعت است.

ماده 7 ـ نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اکثریت آراء (نصف بعلاوه یک کل آراء مأخوذه هر حوزه انتخابیه) انتخاب میشوند و در صورتی که در دور اول برای یک یا چند نفر از نمایندگان اکثریت مطلق حاصل نگردید انتخابات دو مرحله‌ای خواهد شد، بدین معنی که از بین کاندیداهائی که اکثریت مطلق آراء را در دور اول بدست نیاورده اند فقط بتعداد دو برابر نمایندگان باقیمانده مورد نیاز در انتخابات دور دوم شرکت نموده و اگر تعداد باقیمانده نامزدهای انتخاباتی در دور اول از دو برابر تعداد نماینده های مورد نیاز در دور دوم بیشتر باشد تعداد مورد نیاز از میان کاندیداهائیکه در دو ر اول دارای آراء بیشتری بوده اند انتخاب میگردند و در این مرحله نماینده یا نمایندگان مورد نظر از بین آنها با اکثریت نسبی انتخاب میشوند. و اگر تعداد نامزدهای باقیمانده کمتر از دو برابر مورد نیاز باشد همه نامزدهای باقیمانده در دور دوم شرکت میکنند و نامزد جدیدی نمیتوان اضافه نمود.

تبصره 1 ـ هیچیک از داوطلبان نمایندگی نمیتوانند در بیش از یک حوزه انتخابیه خود را نامزد نمایند در غیر این صورت نامزدی آنها کلا باطل و از شرکت در انتخابات محروم میگردند.

تبصره 2 ـ زمان انجام دور دوم انتخابات را پس از اعلام نتیجه دور اول وزارت کشور تعیین و اعلام خواهد نمود.

تبصره 3 ـ کلیه رأی دهندگان دور دوم منحصراً در حوزه انتخابیه ای که در دور اول انتخابات رأی داده اند شرکت خواهند نمود.

تبصره 4 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۲/۱۵]
در صورت انصراف یک یا چند نفر از کسانی که در دوره اول انتخابات با بدست آوردن اکثریت نسبی به دور دوم راه یافته اند تا سه روز قبل از اخذ رأی از نفرات بعدی بترتیب تعداد آراء برای شرکت در دور دوم دعوت خواهد شد و بعد از پایان مهلت استعفاء پذیرفته نشده و انتخابات تا حصول نتیجه ادامه می یابد.

فصل دوم ـ شرایط انتخاب کنندگان

ماده 8 ـ انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
1 ـ تابعیت ایران
2 ـ داشتن 15 سال تمام
3 ـ عدم محجوریت.

تبصره ۱ـ [اصلاحی ۱۳۵۹/۱/۲۴] – [اصلاحی ۱۳۵۹/۴/۱۲]
ملاک محاسبه سن رأی‌دهندگان روز اخذ رأی دور اول انتخابات (انتخابات میان دوره‌ای) خواهد بود. بنا بر این افرادی که تا تاریخ فوق به سن 16 سال تمام نرسیده باشند هر چند که در فاصله زمانی بین دوره اول و دوم به سن قانونی برسند حق شرکت در دوره دوم انتخابات را نخواهند داشت.

تبصره 2 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۲/۱۵]
در دور دوم انتخابات هیچکس حق ندارد بجز در حوزه انتخابیه‌ای که در دور اول رأی داده است شرکت نماید متخلفین برابر ضوابط مندرج در ماده 47 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران به کیفر خواهند رسید.

ماده 9 ـ انتخاب شوندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
1 ـ تابعیت ایران
2 ـ حداقل سن 25 سال و حداکثر 75 سال تمام
3 ـ عدم اشتهار به فساد و نادرستی
4 ـ اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی
5 ـ ابراز وفاداری به قانون اساسی
6 ـ سواد خواندن و نوشتن به حد کافی.

تبصره 1 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۴/۱۲]
ملاک محاسبه سن انتخاب شوندگان زمان رسیدگی به صلاحیت داوطلبان به و سیله هیئت اجرائی خواهد بود. بنابراین افرادی که تا زمان رسیدگی به صلاحیت به سن 25 سال تمام نرسیده و یا از 75 سال بیشتر داشته باشند فاقد صلاحیت قانونی بوده و نمی توانند خود را نامزد نمایندگی مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران نمایند.

ماده 10 ـ اشخاص زیر از انتخاب شدن محروم میباشند:
1 ـ اقدام کنندگان علیه انقلاب و اساس جمهوری اسلامی که حکم محکومیت آنها صادر شده باشد.
2 ـ محرومیت از حقوق اجتماعی
3 ـ محجورین و ورشکستگان بتقصیر
4 ـ نخست وزیران ـ وزیران ـ معاونین وزراء ـ استانداران ـ سفرا ـ نمایندگان مجلسین ـ اعضای ساواک منحله ـ اعضای انجمنهای شهر و شهرستان و وابستگان نزدیک رژیم سابق از 15 خرداد 1342 تا بهمن 1357 و کسانی که به استناد مدارک موجود ارتباط یا همکاری با ساواک منحله داشته اند.
5 ـ اعضای هیئت اجرائی و انجمنهای نظارت بر انتخابات و شعب آنها در حوزه تحت نظر خود، استانداران و معاونین آنها ـ فرمانداران و بخشداران در حوزه محل مأموریت خود.

تبصره ـ در مناطقی که بر حسب اوضاع و احوال اجتماعی و جو فکری عضویت نامزدهای انتخابات شوراهای انجمن شهر در رژیم گذشته دارای مفهوم وابستگی نبوده باشد اعضای سابق این انجمنها می توانند نامزد انتخابات مجلس شورای اسلامی شوند و همچنین است در مورد اقلیت های مذهبی.

ماده 11 ـ بموجب اصل یکصد و چهل و یکم قانون اساسی رئیس جمهور، نخست وزیر، وزراء و معاونان وزراء و سایر کارمندان دولت و مؤسسات وابسته بدو لت و مدیران عامل و اعضاء شرکتهای تعاونی ادارات دولتی و مؤسسات وابسته به آنها و همچنین کادر آموزشی وزارت آموزش و پرورش باید پس از انتخاب شدن به نمایندگی مجلس شورای اسلامی و صدور اعتبارنامه بلافاصله از سمت خود استعفا نموده و تقاضا نمایند آماده بخدمت شوند و دولت مکلف به قبول این تقاضا خواهد بود.

فصل سوم ـ هیئت اجرائی

ماده 12 ـ پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور در مرکز هر حوزه انتخابیه هیئت اجرائی انتخابات به ریاست فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه و عضویت عالیترین مقام دادگستری، آموزش و پرورش، ثبت احوال و پنج نفر از معتمدان و روحانیون مبارز و آگاه تشکیل میگردد. یکنفر از اعضای شورای شهر در شهرهائیکه شورای شهر در آن تشکیل شده به انتخاب شوراء جزو این پنج نفر میباشد.

تبصره ـ در صورت عدم وجود هر یک از سازمانهای دولتی یاد شده در حوزه انتخابیه بجای مقامات مذکور فرماندار یا بخشدار از سایر مسئولین ادارات یا معتمدین دعوت مینماید.

ماده 13 ـ جلسات هیئت اجرائی با حضور اکثریت اعضاء رسمیت خواهد داشت و در صورت استعفاء و یا بعلت عدم حضور بیش از دو جلسه هر یک از اعضاء در هیئت اجرائی انتخابات که بمنزله استعفاء تلقی میگردد فرماندار با رعایت مفاد ماده 12 همین قانون افراد دیگری را بجای آنها تعیین خواهد نمود.

تبصره ـ تصمیمات هیئت اجرائی با اکثریت آراء کلیه اعضاء معتبر خواهد بود.

فصل چهارم ـ اعلام داوطلبی

ماده 14 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۴/۱۲]
داوطلبان نمایندگی مجلس شوری ملی باید ظرف 7 روز از تاریخ اعلام وزارت کشور (مدت قبول برگ اعلام داوطلبی) با مراجعه به فرمانداری یا بخشداری معرفینامه و پرسشنامه مخصوص اعلام داوطلبی را دریافت و پرسشنامه مزبور را در حضور فرماندار یا بخشدار (یا سرپرست فرمانداری یا بخشداری) تکمیل و متعاقباً معرفینامه را با امضاء 20 نفر از معتمدین حوزه انتخابیه که آنان را معرفی نموده باشند به فرمانداری یا بخشداری اعاده و آمادگی خود را برای شرکت در انتخابات اعلام نمایند.
زمان مراجعه به فرمانداری یا بخشداری قبلاً به وسیله وزارت کشور از طریق رسانه‌های گروهی (رادیو – تلویزیون) به آگاهی عموم خواهد رسید و فرمانداران بخشداران مکلفند مراتب را به وسائل مقتضی به اطلاع کلیه اهالی حوزه انتخابیه برسانند.

تبصره 1 ـ تنظیم پرسشنامه در محل فرمانداری یا بخشداری و در خارج از کشور در محل نمایندگیهای رسمی جمهوری اسلامی ایران بوسیله شخص داوطلب الزامی است ولی برگ معرفی نامه را داوطلب میتواند در خارج از فرمانداری یا بخشداری تکمیل و سپس تسلیم فرماندار یا بخشدار نماید.

تبصره 2 ـ ایرانیان مقیم خارج در صورتی که داوطلب نمایندگی مجلس شورای اسلامی باشند باید ضمن مراجعه به سفارتخانه یا کنسولگری یا نمایندگی سیاسی مربوط پرسشنامه داوطلبی را در حضور مقامات ذیصلاح سفارت یا کنسولگری یا نمایندگی سیاسی تنظیم و سفارتخانه نیز مفاد مندرج در پرسشنامه و مشخصات کامل داوطلب را بوسیله تلکس یا سریعترین وسیله مخابراتی و از طریق وزارت امور خارجه بوزارت کشور اعلام تا نسبت به بررسی صلاحیت وی در هیئت اجرائی حوزه انتخابیه اقدام قانونی بعمل آید.

ماده 15 ـ هیئت اجرائی در مدت پنج روز به تقاضاها رسیدگی نموده و نامزدهای و اجد شرایط قانونی را برای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی حوزه انتخابیه تعیین مینماید.

تبصره ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۴/۱۲]
در صورتی که اعضای هیئت اجرائی در تصمیم گیری خود رعایت بی نظری و بی طرفی را ننمایند فرماندار و یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه موظف است براساس دستور و نظر وزارت کشور نسبت به تعویض هر یک از اعضاء اداری یا معتمد هیئت اجرائی و یا بطور کلی تشکیل مجدد هیئت اجرائی اقدام نماید.

ماده 16 ـ فرماندار یا بخشدار مکلف است فهرست اسامی نامزدهای مصوب هیئت اجرائی انتخابات را ظرف یک روز پس از دریافت اسامی از هیئت اجرائی طی آگهی به اطلاع اهالی حوزه انتخابیه برساند.

فصل پنجم ـ انجمن نظارت

ماده 17 ـ پس از انتشار آگهی اسامی نامزدهای انتخابات بلافاصله هیئت اجرائی انتخابات در اولین جلسه نسبت به تعیین 25 نفر از اقشار مختلف مردم حوزه انتخابیه که دارای شرایط رأی دهنده باشند اقدام مینماید و فرماندار یا بخشدار متعاقباً از آنها برای تشکیل انجمن نظارت دعوت بعمل میآورد.

ماده 18 ـ پس از حضور دو سوم دعوت شدگان (17) نفر حاضرین در جلسه با رأی مخفی و اکثریت نسبی از بین خود یا از خارج 7 نفر را بعنوان اعضای اصلی انجمن نظارت مرکزی و 7 نفر را بعنوان اعضای علی البدل انتخاب مینمایند.
اعضای اصلی انجمن نظارت مرکزی بلافاصله از بین خود یک رئیس، یک نایب رئیس و سه منشی انتخاب مینمایند.

ماده 19 ـ انجمن نظارت مرکزی در اولین جلسه برای تشکیل انجمنهای نظارت فرعی وسیله فرماندار دستور لازم به بخشداران تابع فرمانداری مرکز حوزه انتخابیه صادر خواهد نمود.

ماده 20 ـ بخشدار بمحض وصول دستور فرماندار در حوزه انتخابیه برای تشکیل انجمن نظارت فرعی با همکاری رئیس دادگاه، رئیس ثبت احوال، رئیس آموزش و پرورش در صورتی که در بخش حضور داشته باشند و سه نفر از روحانیون و معتمدان محل تعداد 21 نفر از معتمدان و روحانیون محل را برای تشکیل انجمن نظارت فرعی دعوت مینماید و پس از حضور دو سوم دعوت شدگان بلافاصله با رأی مخفی و اکثریت نسبی این عده از بین خود یا خارج 5 نفر را بعنوان اعضای اصلی و پنج نفر را بعنوان اعضاء علی البدل انجمن نظارت فرعی انتخاب می نمایند.

تبصره ـ چنانچه مرکز بخش فاقد ادارات مندرج در ماده فوق باشد بخشدار از نمایندگان سایر ادارات دعوت خواهد نمود و در صورتی که مرکز بخش فاقد ادارات دولتی باشد بخشدار میتواند از فرهنگیان شاغل در مرکز بخش بجای رؤسای ادارات سه گانه فوق دعوت نماید.

ماده 21 ـ اعضای اصلی انجمن نظارت فرعی در اولین جلسه از بین خود یک رئیس و یک نایب رئیس و سه منشی انتخاب خواهند کرد.

ماده 22 ـ اعضای انجمنهای نظارت اصلی و فرعی و اعضای شعب اخذ رأی باید دارای سواد خواندن و نوشتن باشند و در صورتی که در محل افراد باسواد به تعداد کافی موجود نباشد انجمن نظارت مرکزی کسانی را معرفی و اعزام می نماید.

ماده 23 ـ انجمنهای نظارت هر حوزه انتخابیه تحت نظارت فرماندار یا بخشدار محل مسئول صحت جریان انتخابات حوزه خود میباشند این انجمنها غیرقابل تغییر و انحلال هستند مگر در مواردی که موضوعات تعطیل یا تعویق جریان انتخابات را فراهم نمایند.
در این صورت فرماندار یا بخشدار با تصویب هیئت اجرائی انتخابات نسبت به تعیین جانشین از اعضای علی البدل و یا تجدید انتخابات آن انجمن اقدام خواهد کرد.

تبصره 1 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۱/۲۴]
در مواردی که وزارت کشور برای حسن انجام انتخابات در برگزاری دور دوم ضروری بداند دستور تجدید انتخاب اعضای انجمن نظارت مرکزی حوزه انتخابیه را صادر خواهد کرد.

تبصره 2 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۱/۲۴]
در مواردی که انجمن نظارت مرکزی ضروری تشخیص بدهد برای تجدید انتخاب اعضای انجمنهای فرعی و شعب اخذ رأی تصمیم لازم را اتخاذ و مراتب را از طریق فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه به فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه فرعی اعلام می دارد.
فرماندار یا بخشدار حوزه فرعی مکلف است نظر انجمن نظارت مرکزی را از طریق هیئت اجرائی حوزه فرعی بمورد اجراء بگذارد.

ماده 24 ـ هرگاه در جریان انتخابات یک یا چند نفر از اعضای انجمن نظارت از حضور در انجمن خودداری نمایند، مادام که اکثریت باقی است جریان انتخابات تعقیب میشود و باعضای مذکور اخطار میگردد و چنانچه باز هم از حضور در انجمن خودداری کنند بجای آنها از اعضای علی البدل دعوت بعمل خواهد آمد.

ماده 25 ـ در صورتی که اعضای انجمنهای نظارت مرکزی یا فرعی از حضور در انجمن تعلل نمایند یا پس از ختم انتخابات از دادن اعتبارنامه خودداری کنند فرماندار یا بخشدار با تصویب هیئت اجرائی از اعضای علی البدل بجای آنها دعوت بعمل میآورد و هرگاه یک یا چند نفر از اعضای علی البدل نیز از حضور در انجمن خودداری نمایند و انتخابات را ختم ننمایند فرماندار یا بخشدار با تصویب هیئت اجرائی از بین معتمدان هیئت اجرائی کسری اعضای انجمن را تکمیل و انتخابات را تا پایان مرحله منجمله دادن اعتبارنامه ختم مینمایند.

ماده 26 ـ انجمنهای نظارت و هیئت های اجرائی پس از خاتمه انتخابات و صدور اعتبارنامه و افتتاح مجلس و مورد رسیدگی قرار گرفتن شکایات و اصله به مجلس شورای اسلامی و تأیید اعتبارنامه نمایندگان حوزه های انتخابیه با صدور دستور وزارت کشور منحل و کلیه سوابق انتخاباتی امحاء میگردد.

ماده 27 ـ امور انتخابات بخش مرکزی را انجمن نظارت مرکزی انجام میدهد.

ماده 28 ـ جلسات انجمنهای نظارت مرکزی و فرعی و هیئت های نظارت شعب اخذ رأی با حضور اکثریت اعضاء تشکیل میشود و اتخاذ تصمیم با اکثریت مطلق (بیشتر از نصف اعضای حاضر در جلسه) خواهد بود.

ماده 29 ـ جلسات انجمنهای نظارت مرکزی و فرعی در محل فرمانداری و بخشداری تشکیل میشود.

ماده 30 ـ انجمنهای نظارت مرکزی و فرعی باید 7 روز قبل از روز اخذ رأی آگهی انتخابات که حاوی تعداد و محل شعب و اوقات اخذ رأی باشد در تمام حوزه مربوط منتشر نمایند.

تبصره ـ در حوزه های انتخابیه ای که (بخشداری) مرکز حوزه میباشد انجمن نظارت فرعی بخش تشکیل نمیشود.

ماده 31 ـ انجمن نظارت میتواند برای مناطق صعب العبور کوهستانی و مسافتهای دور که تشکیل شعب ثابت اخذ رأی مقدور نباشد شعب اخذ رأی سیار تعیین نماید.

ماده 32 ـ انجمنهای نظارت مرکزی و فرعی باید لااقل تا پنج روز قبل از روز اخذ رأی اعضای هیئت نظارت هر شعبه اخذ رأی را که پنج نفر خواهند بود (یکنفر رئیس – یکنفر نایب رئیس و سه منشی) تعیین نمایند و ترتیبی اتخاذ نمایند که یک روز قبل از روز اخذ رأی محل شعب آماده و اعضای شعب اخذ رأی در نواحی مزبور مستقر شوند.

ماده 33 ـ فرماندار یا بخشدار برای هر شعبه اخذ رأی یک نماینده تعیین مینماید.

ماده 34 ـ برگهای انتخابات دارای دو قسمت است از محل پرفراژ از هم جدا میشود.
قسمت اول ـ تعرفه انتخابات محسوب میشود و روی آنها مشخصات رأی دهنده نوشته میشود. و قسمت دوم ورقه رأی است که به رأی دهنده تسلیم میگردد.

ماده 35 ـ هرگاه بعضی از شعب اخذ رأی بنا بعلل مختلف از عهده قرائت آراء و تکمیل صورتجلسه برنیایند و تذکرات انجمن نظارت مربوط نیز موثر واقع نشود انجمن نظارت مرکزی یا فرعی رأساً نسبت به قرائت آراء و تکمیل صورتجلسه شعب مزبور اقدام خواهد نمود.

ماده 36 ـ مسئولیت نگاهداری و حفاظت کلیه لوازم و اوراق انتخاباتی و صندوقهای رأی تا تحویل به انجمن نظارت بعهده نمایندگان فرماندار یا بخشدار خواهد بود و سپس تا صدور اعتبارنامه با ترتیبی که انجمن نظارت و فرمانداری یا بخشداری اتخاذ خواهند نمود حفاظت خواهد شد.

ماده 37 ـ پس از خاتمه کار اخذ رأی انجمن نظارت مرکزی نام و تعداد آراء حائزین اکثریت را طی آگهی منتشر مینماید.

فصل هفتم ـ تبلیغات

ماده 38 ـ فعالیتهای تبلیغاتی پس از انتشار آگهی اسامی کاندیداها شروع و تا یکروز قبل از اخذ رأی ادامه خواهد یافت.

ماده 39 ـ انجام هر گونه فعالیت تبلیغاتی در فاصله زمانی فعالیت انتخابی از رادیو و تلویزیون و همچنین استفاده از و سائل، پرسنل و سایر امکانات ادارات دولتی و مؤسسات و ابسته بدولت و نهادهای انقلابی (سپاه پاسداران ـ جهاد سازندگی ـ بنیاد مستضعفین ـ کمیته ها…. و غیره) برای کلیه داوطلبان و نامزدهای نمایندگی مجلس شورای اسلامی اکیداً ممنوع است.

ماده 40 ـ الصاق اعلامیه ـ پوستر و هرگونه آگهی تبلیغاتی رو ی علائم راهنمائی- تابلوی بیمارستان ها- تابلوی مدارس و سایر مؤسسات آموزشی و دولتی وابسته به دولت ممنوع بوده و مأموران انتظامی و پاسداران انقلاب و پاسداران کمیته ها مکلفند در صورت مشاهده چنین مواردی متخلف را جلب و بمنظور تعقیب قانونی به مقامات قضائی تحویل نماید و نسبت به برداشتن و از بین بردن چنین اوراق تبلیغاتی اقدام نمایند.

ماده 41 ـ در هر حوزه انتخابیه به وسیله فرمانداری یا بخشداری با همکاری شهرداری حتی المقدور مکانهای مناسبی برای الصاق آگهیهای تبلیغاتی در نظر گرفته شود و مراتب را بنحوه مقتضی باطلاع نامزدهای انتخاباتی برسانند.

ماده 42 ـ از یک روز قبل از اخذ رأی و تا خاتمه روز اخذ رأی انجام هر گونه تبلیغات انتخابی ممنوع میباشد.

فصل هشتم ـ شکایات و مقررات جزائی و مواد متفرقه

ماده 43 ـ انجمنهای نظارت تا دو روز پس از ختم رأی گیری و اعلام نتیجه انتخابات شکایات واصله را می پذیرد و متعاقباً ظرف دو روز به آنها رسیدگی نموده و ضمن اظهارنظر به هیئت اجرائی تحویل میدهند.

ماده 44 ـ شکایاتی که در جریان انتخابات به انجمن نظارت تسلیم میشود مانع از ادامه کار برنامه انتخابات نخواهد بود ولی بعداً در موعد رسیدگی بشکایات مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

ماده 45 ـ هیئت اجرائی با توجه به نظریات انجمن نظارت و مفاد شکایات و بررسیهای خود چنانچه تشخیص دهد که امور انتخابات در یک یا چند شعبه بطور مؤثر از جریان عادی خود خارج بوده و صحیح انجام نگرفته است انتخابات یک یا چند شعبه مزبور را باطل اعلام مینماید نظر هیئت اجرائی در کلیه مواردیکه مورد رسیدگی قرار میدهد تا مرحله صدور اعتبارنامه قطعی و لازم الاجرا خواهد بود.

تبصره ـ پس از صدو ر اعتبار نامه رسیدگی بهر گونه شکایات در خصوص انتخابات در صلاحیت مجلس شورای اسلامی خواهد بود.

تبصره 2 ـ [الحاقی ۱۳۵۹/۲/۱۵]
در صورت استعفاء یا فوت و یا برکناری هریک از نمایندگان منتخب دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران قبل از صدور اعتبارنامه انتخابات دور دوم حوزه تجدید میگردد.

تبصره 3 – [الحاقی ۱۳۵۹/۲/۱۵]
در صورتی که بیش از شش ماه به پایان دوره مجلس باقی باشد انتخابات میاندوره‌ای در حوزه‌های فاقد نماینده انجام خواهد شد. چنانچه‌ تعداد نمایندگان مجلس کمتر از 200 نفر گردد تا خاتمه دوره قانونی مجلس انتخابات میاندوره‌ای برگزار خواهد شد. ‌

ماده 46 ـ هیچیک از اعضای هیئت اجرائی و انجمنهای نظارت مرکزی و فرعی و هیئت های نظارت شعب اخذ رأی نباید با نامزدهای انتخاباتی خویشاوندی نسبی یا سببی (پدر ـ مادر ـ همسر ـ خواهر ـ برادر ـ داماد ـ عروس) داشته باشند.

ماده 47 ـ هر کس برگ انتخابات مجلس شورای اسلامی را بخرد یا بفروشد و یا در او راق تعرفه انتخابات تقلب و یا در امر انتخابات بنحوی از انحاء اخلال و یا تقلب و یا تزویر و خیانت نماید یا به تهدید و تطمیع متوسل شود یا با شناسنامه متعلق به دیگری یا شناسنامه مجعول با علم به جعلیت آن برگ اخذ رأی بگیرد یا بیش از یکبار رأی بدهد علاوه بر محرومیت از حقوق اجتماعی به حبس جنحه از ششماه الی سه سال و پرداخت جریمه نقدی از 5000 تا 50000 ریال یا بیکی از دو مجازات محکوم خواهد شد.

ماده 48- [اصلاحی ۱۳۵۹/۱/۲۴]
اعتبارنامه منتخبین حوزه های انتخابیه با مهر و امضای هیئت اجرائی و اعضای انجمن نظارت مرکزی و مهر و امضای فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه در چهار نسخه تنظیم و صادر میشود.

ماده 49 ـ وزارت کشور میتواند با توجه به گزارشات واصله و بازرسیهای معموله جریان انتخابات یک یا چند حوزه انتخابیه را در صورت لزوم متوقف نموده و یا نتیجه اعلام شده آنها را قبل از افتتاح مجلس شورای اسلامی باطل اعلام نماید.

تبصره 1ـ وزارت کشور موظف است در اولین فرصت مناسب انتخابات مجدد را در حوزه هائیکه انتخاباتشان متوقف یا باطل شده بر اساس مقررات این قانون برگزار نماید.

ماده 50 ـ سرپرستان فرمانداری و بخشداری در اجرای این قانون بجای فرماندار و بخشدار خواهند بود.

ماده 51 ـ وزارت کشور مأمور اجرای این قانون و ناظر بر حسن جریان انتخابات مجلس شورای اسلامی خواهد بود و بدین منظور میتواند مأمورینی جهت بازرسی و نظارت بطور ثابت و یا سیار به شعب مختلف اخذ رأی اعزام دارد.

تبصره ـ اعزام بازرس یا ناظر انتخابات به استانها و شهرستانها و شعب اخذ رأی منحصراً در اختیار وزارت کشور خواهد بود.

ماده 52 ـ دستورالعمل اجرائی برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی را وزارت کشور تهیه و با تصویب وزیر یا سرپرست وزارت کشور به اجرا میگذارند.

فصل ششم ـ در تشکیل مجلس شورای اسلامی

ماده 53 ـ بمنظور اداره مجلس شورای اسلامی ستاد مرکزی انتخابات کشور موظف است، یک دفتر موقت بنام دبیرخانه مجلس شورای اسلامی دایر نموده و محل آن را به حوزه های انتخاباتی اطلاع دهد.

ماده 54 ـ پس از آنکه دو سوم منتخبین در تهران حاضر شدند و اعتبارنامه های خود را به دبیرخانه تحویل دادند، مجلس شورای اسلامی توسط وزیر کشور و با حضور رئیس جمهور اسلامی ایران افتتاح میشود.

ماده 55 ـ بمحض افتتاح مجلس شورای اسلامی بوسیله وزیر کشور، مسن ترین نماینده به عنوان رئیس سنی جلسه و دو نفر از جوانترین آنها بعنوان منشی های جلسه تعیین و اداره امور جلسه را بعهده خواهند گرفت و سپس براساس اصل شصت و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نسبت به تعیین رئیس و هیئت رئیسه مجلس با رأی مخفی و اکثریت نسبی اقدام خواهد شد.

ماده 56 ـ پس از تعیین هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی کلیه نمایندگان منتخب باید در نخستین جلسه مجلس بترتیب مندرج در اصل شصت و هفتم مراسم سوگند را با همان متن قسم نامه بجای آورند و زیر برگ قسم نامه را که قبلا تهیه گردیده است امضاء نمایند، نمایندگان اقلیتهای دینی با ذکر کتاب آسمانی خود سوگند یاد خواهند کرد.

ماده 57 ـ مجلس شورای اسلامی با هر عده ای از نمایندگان که هنگام جلسه افتتاحیه حضور داشته اند (بیش از دوسوم) بلافاصله پس از مراسم سوگند کار بررسی شکایات و رسیدگی به اعتبارنامه ها را آغاز و تصمیم های متخذه را در اینمورد با اکثریت مطلق نمایندگان حاضر در جلسه معتبر خواهد بود.

ماده 58 ـ نمایندگان پس از رسیدگی به شکایات و اعتبارنامه ها و تأیید آنها نسبت به تهیه آیین‌نامه داخلی مجلس و تعیین کمیسیونها و سایر موارد اقدام مینمایند.

ماده 59 ـ نحوه رسیدگی به شکایات انتخابات و اعتبارنامه های نمایندگان منتخب مجلس شورای اسلامی براساس آیین‌نامه‌ای خواهد بود که بوسیله وزارت کشور تهیه و جهت اجرا به مجلس ابلاغ خواهد شد.

ماده 60 ـ وزارت کشور مکلف است محل مناسبی را جهت مجلس شورای اسلامی تعیین نماید.

ماده 61 ـ این قانون مشتمل بر 61 ماده و 15 تبصره در تاریخ… به تصویب شورای انقلاب اسلامی رسید.

‌تبصره – [الحاقی ۱۳۵۸/۱۲/۱۶]
در مناطقی که بر حسب اوضاع و احوال اجتماعی و جو فکری عضویت نامزدهای انتخابات شوراهای انجمن شهر در رژیم گذشته دارای مفهوم‌ وابستگی نبوده باشد اعضای سابق این انجمنها می‌توانند نامزد انتخابات مجلس شورای ملی شوند و همچنین است در مورد اقلیت‌های مذهبی.

ماده واحده-
ترتیب اخذ رأی و قرائت و استخراج آراء و اعلام نتیجه در حوزه انتخابیه تهران از طرف وزارت کشور تعیین و بر اساس دستورالعمل خاص اعلام خواهد شد.

1- [الحاقی ۱۳۶۰/۱/۲۵]
در حوزه‌های انتخابیه‌ای که فاصله اخذ رأی بین مرحله اول و مرحله دوم انتخابات بیش از شش ماه باشد با توجه به اشکالاتی که موجب تأخیر‌ اجراء مرحله دوم انتخابات در آن حوزه‌ها گردیده است انتخابات آن حوزه در مورد افرادی که اکثریت لازم را بدست نیاورده و به مجلس راه نیافته‌اند‌ ملغی میگردد.

2- [الحاقی ۱۳۶۰/۱/۲۵]
در حوزه‌های انتخابیه‌ای که تعدادی از نمایندگان آن با بدست آوردن اکثریت لازم به مجلس راه یافته‌اند فقط برای تکمیل کسری تعداد‌ نمایندگان حوزه انتخابیه اخذ رأی بعمل خواهد آمد.

3- [الحاقی ۱۳۶۰/۱/۲۵]
کسانی که در دور اول انتخابات مجلس شورای اسلامی اکثریت نسبی آراء را بدست آورده و به دور دوم انتخابات راه یافته‌اند و انتخابات‌ حوزه انتخابیه آنها بر اساس این ماده واحده ملغی گردیده بدون رعایت شرط سنی میتوانند بعنوان نامزد نمایندگی در انتخابات میاندوره‌ای شرکت‌ کنند.

4- [الحاقی ۱۳۶۰/۱/۲۵]
اعتبار موارد فوق‌الذکر منحصر به انتخابات دوره اول مجلس شورای اسلامی است.

جدول حوزه‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران