مصوب ۱۳۵۱/۲/۵
شورای عالی کار در جلسه مورخ ۱۳۵۱/۲/۵ آیین‌نامه مربوط به مدت کار تعطیلات و مرخصیها مزد یا حقوق کارگران ماهیگیر و ملاحان و کارکنان کشتیها را در 21 ماده و یک تبصره بشرح زیر مورد تصویب قرارداد:
ماده 1- کلیه کارگران ماهیگیر و ملاحان و سایر کارکنانی که در کشتیهای با پرچم ایران بکار اشتغال دارند مشمول مقررات این آیین‌نامه خواهند بود.
فصل اول – کارگران ماهیگیر
ماده 2- کارگران ماهیگیر از نظر این آیین‌نامه کارگرانی هستند که به صید ماهی و یا سایر آبزیان اشتغال دارند اعم از اینکه در کشتیهای ماهیگیری و یا در ساحل اشتغال داشته باشند.
تبصره – کشتی ماهیگیری از نظر این آیین‌نامه عبارت از هر نوع کشتی و قایقی است که برای صید ماهی و یا سایر آبزیان در آبهای شور بکار برده میشود.
ماده 3- مدت کار کارگران ماهیگیر 48 ساعت در هفته است و در صورت لزوم 24 ساعت کار اضافی در هفته مجاز خواهد بود. در مورد کارگران ماهیگیر که در کشتیهای ماهیگیری بکار اشتغال داشته و کار آنان در کشتی ظرف مدتی کمتر از یک هفته خاتمه پذیرد مدت کار 8 ساعت در روز بوده و در صورت لزوم انجام 4 ساعت کار اضافی روزانه نیز برای آنان مجاز خواهد بود. اوقات استراحت و صرف غذا جزء ساعات کار محسوب نمیشود.
ماده 4- استفاده از تعطیلات هفتگی و تعطیلات رسمی کارگران ماهیگیر طبق مواد 14 و 15 قانون کار خواهد بود.
ماده 5- کارگران ماهیگیر که در کشتیهای ماهیگیری بکار اشتغال دارند بازای هر سی روز کار حق استفاده از 2 روز مرخصی با دریافت مزد را خواهند داشت. نسبت به سایر کارگران ماهیگیر طبق مقررات ماده 15 قانون کار رفتار خواهد گردید ولی مرخصی سالانه آنان بازای هر ماه کار قابل تفکیک و احتساب خواهد بود.
ماده 6- مزد یا حقوق کارگران ماهیگیر تابع مقررات فصل پنجم قانون کار میباشد.
فصل دوم – ملاحان و کارکنان کشتیها
ماده 7 – مدت کار ملاحان و سایر کارکنان کشتیها 48 ساعت در هفته میباشد و در صورت لزوم انجام 24 ساعت کار اضافی در هفته برای آنان مجاز خواهد بود. اوقات استراحت و صرف غذا جزء ساعات کار محسوب نمیشود.
ماده 8- ملاحان و سایر کارکنان کشتیها بازای هریکسال کار حداقل از یک ماه مرخصی استفاده خواهند کرد. مرخصی سالانه بازای هر ماه کار قابل تفکیک و احتساب خواهد بود. استفاده از مرخصی در بندر محل استخدام ملاح و یا کارکن کشتی بعمل خواهد آمد مگر اینکه ترتیب دیگری با موافقت طرفین تعیین شده باشد.
ماده 9- ملاحان و سایر کارکنان کشتیها از نظر تعطیلات هفتگی و تعطیلات رسمی تابع مقررات مواد 14 و 15 قانون کار خواهند بود. روزهای تعطیل رسمی که ملاحان و سایر کارکنان کشتیها بعلت طبیعت کار خود نمیتوانند از آن استفاده کنند به مدت مرخصی استحقاقی آنان اضافه خواهد گردید.
ماده 10- مقررات فصل پنجم قانون کار باستثنای تبصره 2 ماده 21 در مورد مزد یا حقوق ملاحان و سایر کارکنان کشتیها لازم الاجرا خواهد بود.
ماده 11- مزد یا حقوق ملاحان و سایر کارکنان کشتیها در مواقعی که کشتی در یک بندر خارجی باشد در صورت درخواست و یا موافقت آنان به پول خارجی با رعایت نرخ رسمی ارز پرداخت خواهد گردید.
ماده 12- در مواردی که ملاح یا کارکن کشتی برای یک سفر معین استخدام شده باشد در صورت بطول انجامیدن سفر بیش از مدتی که در قرارداد کار تعیین گردیده است ملاح و یا کارکن مزبور استحقاق دریافت مزد یا حقوق خود را برای مدت اضافی خواهد داشت. در صورتی که سفر مزبور به علتی کوتاهتر از مدت تعیین شده در قرارداد کار انجام پذیرد مزد یا حقوق ملاح یا کارکن مزبور برای مدتی که تعیین گردیده است پرداخت خواهد گردید.
ماده 13- کارفرمایان کشتیها دارای الزامات زیر خواهند بود و این الزامات نباید در میزان مزد یا حقوق ملاحان و سایر کارکنان کشتیها موثر باشد.
1- محل استراحت و سکونت آنان راحت و بهداشتی باشد.
2- غذای سالم و مناسب به میزان کافی به آنان داده شود.
3 – هنگامیکه کشتی در یک بندر خارجی است و وضع کشتی بعللی اجازه سکونت در آنرا نمیدهد غذا و مسکن رایگان برای ملاحان و سایر کارکنان کشتی در بندر فراهم شود. این الزام در بنادر ایران نیز جز در بندر محل استخدام ملاح یا کارکن کشتی وجود خواهد داشت.
4 – هنگامی که کشتی در یک بندر خارجی است مخارج ارسال وجه جهت اعضای خانواده ملاح یا کارکن کشتی پرداخت گردد.
5 – درمان و مراقبتهای پزشکی برای ملاحان و سایر کارکنان در کشتی و در صورت لزوم در بنادر خارجی تامین شود.
ماده 14 – در صورتی که در قرارداد کار بندر محل پیاده شدن ملاح یا کارکن کشتی هنگام خاتمه مدت قرارداد کار یا فسخ آن پیش بینی نشده باشد بندر محل پیاده شدن همان بندر محل استخدام خواهد بود. در غیر این صورت کارفرما مکلف است که وسیله و هزینه مسافرت ملاح یا کارکن مزبور را تا بندر محل استخدام تامین نماید و در هر حال نامبرده تا زمان رسیدن به محل مذکور طبق عرف بین المللی استحقاق دریافت مزد یا حقوق مقرر خود را خواهد داشت.
فصل سوم – مقررات عمومی
ماده 15- در ازای هر ساعت کار اضافی 35٪ اضافه بر مزد هر ساعت کار پرداخت خواهد گردید. ارجاع کار اضافی به کارگران ماهیگیر و ملاحان و سایر کارکنان کشتیها که کمتر از 16 سال دارند ممنوع است.
ماده 16 – شرایط کار زنان و کودکان موضوع فصل چهارم قانون کار در مورد مشمولین مقررات این آیین‌نامه لازم الاجرا خواهد بود.
ماده 17- قرارداد کار ملاحان و سایر کارکنان کشتیها و همچنین کارگران ماهیگیر که در کشتیهای ماهیگیری بکار اشتغال دارند کتبی خواهد بود.
ماده 18- ناخدای کشتی از نظر این آیین‌نامه بمنزله نماینده کارفرما موضوع ماده 3 قانون کار میباشد.
ماده 19 – در مواردی که مقررات قسمت اخیر ماده 9 و مواد 12 و 13 و 14 این آیین‌نامه به تشخیص وزارت کار و اموراجتماعی با وضع کارگران ماهیگیر که در کشتیهای ماهیگیری کار میکنند قابل تطبیق باشد مقررات مزبور در مورد این دسته از کارگران نیز اجرا خواهد گردید.
ماده 20 – در مواردی که مقررات خاصی در این آیین‌نامه پیش بینی نشده باشد طبق مقررات قانون کار رفتار خواهد گردید و در صورتی که در موارد مزبور قانون کار نیز ساکت باشد طبق توافق کتبی کارگر و کارفرما عمل خواهد شد و در غیر این صورت عرف بین المللی مجری خواهد بود.
ماده 21 – اجرای این آیین‌نامه هیچگونه خللی به حقوق مکتسب مشمولین این آیین‌نامه وارد نخواهد ساخت.