نظر به ماده دوم قانون اوزان و مقیاسها مصوب ۱۸ دیماه ۱۳۱۱ هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۳۱/۲/۱۳ بنا به پیشنهاد شماره ۲۳۶۰ /۲۴۱۶۵ _ ۲۷ /۱۱ /۳۰ وزارت اقتصاد ملی، آیین‌نامه طرز اجرای قانون اوزان و مقیاسها را در تمام کشور بشرح زیر تصویب نمودند.
اول . کلیات
۱- کلیه اوزان و مقیاسها بایستی طبق اصول متری تهیه شود و بکار بردن اوزان و مقیاسهائی که بر خلاف اصول مزبور ساخته شده اند غیر قانونی میباشد.
تبصره – اضعاف و اجزاء واحدهای اوزان و مقیاسها همان است که در اصول متری معین شده جدول و صورت آنها را وزارت اقتصاد ملی تنظیم و باطلاع عامه خواهد رسانید.
۲- وزارت اقتصاد ملی مکلف است همین که وسایل اجرای قانون مزبور و مقررات این آیین‌نامه را در هر محل فراهم نمود مراتب را وسیله آگهی باطلاع اهالی آن محل برساند که در ظرف مدت مقرر در آگهی مزبور اقدام باجرای قانون بنماید.
۳- وزارتخانه ها و ادارات دولتی و شهرداری ها و بنگاههای تجارتی و صنعتی مکلفند در دفاتر و موءسسات و انتشارات خود (آگهی – کاتالک – روزنامه – برچسب و امثال آن) اسامی اوزان و مقیاسهائی را بکار برند که مطابق با این آیین‌نامه مجاز باشد.
۴- وزارت اقتصاد ملی موظف است کلیه اوزان و مقیاسهای معموله در نواحی مختلف کشور را با اصول متری مقایسه نموده و با توضیحات لازم برای اطلاع عامه منتشر نماید.
دوم – تهیه اوزان مقیاسها
۵- وزارت اقتصاد ملی موظف است جنس و اندازه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش را که لازم میاند معین کرده و نقشه آنها را نیز تهیه و در دسترس سازندگان بگذارد.
۶- اشخاص یا موسسات میتوانند با اجازه و طبق قرارداد و مقرراتی که برای تهیه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش از طرف وزارت اقتصاد ملی تنظیم شده اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش را در تحت نظر وزارت نامبرده بخرج خود تهیه نموده و پس از انگ گذاری بفروش برسانند وزارت نامبرده خود نیز میتواند اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش را تهیه و بفروش برساند
۷- روی کلیه وزنه ها بایستی مقدار وزن آنها و روی کلیه مقیاسها مقدار اندازه و روی کلیه وسائل سنجش سنجش میزان سنجش مجاز آنها باید به خط فارسی و بطور خوانا نقش شود ولی روی اوزان و مقیاسهای کوچک که گنجایش تمام مشخصات مزبور را نداشته باشد فقط به نقش عدد اکتفا میشود.
۸- کلیه سازندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش بایستی نمونه مصنوعات خود را که طبق مقررات فنی وزارت اقتصاد ملی تهیه نموده اند به وزارت مزبور تحویل دهند که مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت تصدیق صحت آنها از طرف وزارت اقتصاد ملی طبق قراردادی که منعقد خواهند نمود اقدام به ساخت آنها بنمایند.
۹- سازندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش بایستی هر یک دارای علامت مخصوصی بوده و نقشه و نمونه آنها را به اطلاع وزارت اقتصاد ملی رسانیده و علامت مزبور را روی کلیه مصنوعات خود نقش نمایند.
۱۰- وارد کنندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش باید قبلاً نمونه و یا مشخصات و نقشه‌های مربوط به اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش را که میتوانند وارد کنند بوزارت اقتصاد ملی ارائه دهند و در صورت تطبیق آنها با مشخصات مقرره اقدام بوارد کردن آن بنمایند.
۱۱- وزارت اقتصاد ملی میزان سهمیه وارداتی اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش را در هر سال باید با در نظر گرفتن میزان تولید آنها در داخل کشور تعیین نماید.
۱۲- چنانچه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش که طبق نمونه ها یا مشخصات موجوده در وزارت اقتصاد ملی ساخته شده اند در ضمن آزمایشهای سنواتی ملاحظه شود که در عمل دارای معایبی میگردند که بایستی اصلاح شوند وزارت نامبرده از سازندگان و وارد کنندگان رفع آن نواقص و معایب را نسبت به نمونه های تحویلی و مصنوعات بعدی خواهد خواست.
۱۳- [اصلاحی ۱۳۳۱/۴/۱۱]
در صورتی که بنا به تقاضای سازنده یا وارد کننده اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش برای دقیق کاری و علامت گذاری در خارج از کارگاه های وزارت اقتصاد ملی انجام گردد. تهیه وسائل و یا پرداخت هزینه ایاب و ذهاب مامورین بعهده تقاضا کننده خواهد بود.
سوم – آزمایشگاهها و محل نگاهداری نمونه های قانونی اصلی
۱۴- وزارت اقتصاد ملی دارای آزمایشگاههائی بشرح زیر خواهد بود:
الف- آزمایشگاههای ثابت که در محل معینی تشکیل میگردد.
ب- آزمایشگاههای سیار که عبارت از دستگاههای قابل انتقالی است که دارای وسائل لازم بوده و اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش هر محل در آن ها آزمایش و دقیق کاری خواهد شد.
۱۵- آزمایشگاههای نامبرده بایستی دارای ابزار کار – نمونه های قانونی و انگ های لازم و وسائل دیگر آزمایش باشند.
۱۶- وزارت اقتصاد ملی برای نگاهداری نمونه های قانونی اصلی محل مخصوص مطابق اصول و شرایط فنی تهیه خواهد نمود.
تبصره – نمونه های قانونی هر آزمایشگاه بایستی قبلاً با نمونه های قانونی اصلی تطبیق و صحت آنها تصدیق شده باشد.
چهارم – آزمایش اولیه
۱۷- کلیه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش نو یا تعمیر شده بمنظور فروش – نمایش – کار – صادرات بایستی پس از آزمایش و انگ گذاری مورد استفاده واقع شود.
۱۸- آزمایش اولیه کلیه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش بطور کلی در آزمایشگاههای وزارت اقتصاد ملی انجام میگردد باستثناء موارد زیر که آزمایش در خارج از آزمایشگاههای نامبرده در بالا بر حسب تشخیص وزارت اقتصاد ملی انجام خواه شد.
الف- وقتی که آزمایش در غیر از محل نصب ممکن نباشد
ب- وقتی که حمل و نقل اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش از جهت زیادی تعداد و یا سنگینی و یا صعوبت حمل و وضعیت مخصوص که دارد مشکل باشد.
پنجم – آزمایش سنواتی
۱۹- [اصلاحی ۱۳۳۱/۴/۱۱]
کلیه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش که در تمام کشور اعم از ادارات و موسسات عمومی و امثال آن مور استفاده عامه قرار میگیرند باستثناء آنهائی که برای مصرف فروش عرضه شده و یا اشخاص برای رفع احتیاجات شخصی در خانه خود آن را بکار میبرند بایستی پس از هر مدت معینی یک مرتبه مورد آزمایش واقع شوند که بعنوان آزمایش سنواتی نامیده میشود.
۲۰- شرایط آزمایش سنواتی بترتیب مقرر در آزمایش اولیه میباشد.
۲۱- بطور کلی آزمایش سنواتی در هر سال یک بار در تمام کشور انجام میگردد ولی در بعضی موار نسبت بوضعیت برخی از مقیاسها و وسائل سنجش ممکن است هر دو سال یک بار یا پس از مدت بیشتری بر حسب نظر وزارت اقتصاد ملی انجام شود.
۲۲- [اصلاحی ۱۳۳۱/۴/۱۱]
آزمایش سنواتی حتی الامکان بایستی در شهرهای بزرگ بوسیله آزمایشگاه سیار انجام گیرد و در شهرهای کوچک مادامی که آزمایشگاه سیار موجود نیست آزمایشگاههای ثابت با مراعات بندهای الف و ب و ماده ( ۱۸ ) انجام میشود.
۲۳- عملیات آزمایش سنواتی و تاریخ آن در هر محل بوسیله وزارت اقتصاد ملی تنظیم و قبلاً باطلاع عامه میرسد و ضمناً در صورت لزوم همکاری شهرداریها را نیز برای تسهیل کار جلب خواهد نمود.
۲۴- دارندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش مکلفند اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش خود را در روز و ساعت و در محلهای معینه از طرف وزارت اقتصاد ملی که به اطلاع آنها رسانیده شده جهت آزمایش ببرند ولی دارندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش که آزمایش باید در محل کار آنها انجام شود موظفند در روز و ساعت معین در محل کار خود آماده برای انجام آزمایش باشند.
ششم – انگ گذاری
۲۵- کلیه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش که در آزمایش اولیه و یا آزمایش سنواتی صحت آنها مورد تصدیق مامورین وزارت اقتصاد ملی واقع میشود بایستی از طرف مامورین مزبور پلمپ شده و یا انگ زده شود.
۲۶- [اصلاحی ۱۳۳۱/۴/۱۱]
هزینه انگ گذاری و یا پلمپ اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش که مورد تصدیق واقع شده از صاحبان آنها بتشخیص وزارت اقتصاد ملی طبق تصویبنامه هیئت وزیران دریافت میشود.
۲۷- اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش که در آزمایش سنواتی مورد تصدیق مامورین مربوطه واقع نگردد در صوت لزوم علامت رد به آنها زده میشود و چنانچه اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش مردوده اصلاح گردد انگ گذاری خواهد شد.
هفتم – وظائف دارندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش
۲۸- [اصلاحی ۱۳۳۱/۴/۱۱]
هیچیک از دارندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش اجازه ندارند اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش بدون انگ آزمایش اولیه یا سنواتی را بکار برند.
۲۹- کلیه دارندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش موظفند اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش خو را مطلبق با نوع کار و عملیات خود تهیه نموده و آنها را طبق اصول فنی مربوطه بکار برند.
۳۰- دارندگان و سازندگان اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش بایستی در موقع مراجعه بازرسان وزارت اقتصاد ملی جهت انجام عملیات بازرسی از ایجاد هر گونه مانعی خودداری نمایند.
هشتم – بازرسی و تنظیم صورت مجلس
۳۱- بازرسان اوزان و مقیاسهای وزارت اقتصاد ملی بای دارای معرفی نامه مخصوص باشد.
۳۲- در موقعی که بازرسان وزارت نامبرده اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش بر خلاف قوانین و مقررات و آیین‌نامه های مربوطه مشاهده کردند بایستی صورت مجلسی که شامل متخلف – موضوع – مورد تخلف و مشخصات دیگر با شد با امضای متخلف و در صورت استنکاف با امضای یکی از مامورین انتظامی تنظیم و تسلیم وزارت نامبرده نموده اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش غیر قانونی و یا قلب و تقلبی را نیز جمع آوری و توقیف نمایند. اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش جمع آوری و توقیف شده ممکن است به وزارت نامبرده حمل و در آنجا نگاهداری شود و یا در حفاظت صاحبان آنها قرار بگیرند و در مورد اخیر بایستی آنها را لاک و مهر کنند که مورد استعمال یا تعویض واقع نشوند و صاحبان آنها مجبور به حفاظت آن اشیاء لاک و مهر آنها میباشند تا از طرف وزارت اقتصاد ملی تکلیف آنها معین گرد.
۳۳- بازرسان اوزان و مقیاسهای وزارت اقتصاد ملی مکلفند صورت مجلس تهیه شده را در اولین روز بعد اداری تحویل وزارت نامبرده نمایند. وزارت نامبرده نیز موظف است در ظرف یک هفته صورتمجلس های تنظیمی را برای رسیدگی به دادگاههای صالحه بفرستد.
۳۴- مامورین اوزان و مقیاسهای وزارت اقتصاد ملی مجازند در نقاطی که قانون اوزان و مقیاسها اجرا شده و اوزان و مقیاسها بقدر کفایت در دسترس کسبه و فروشندگان گذارده شده اوزان و مقیاسها و وسائل سنجش تقلبی و غیر قانونی را که نزد کسبه و فروشندگان و دارندگان و سازندگان مشاهده میکنند جمع آوری و ضبط کرده سپس صورت مجلس کشف را بر حسب مورد به دادگاههای بخش یا خلاف برای تعیین کیفر مرتکب بفرستند. وزارت اقتصاد ملی میتواند طبق مقررات اوزان و مقیاسها وسائل سنجش جمع آوری شده را نگاهداری و یا با دادن تغییر شکل بطوری که نتوان از آن استفاده اولیه را نمود به نفع خود بمصرف فروش برساند.
نهم – متفرقه
۳۵- اوزان و مقیاسها و وسائل سنجشی که مقررات قانونی و آیین‌نامه ها درباره آنها رعایت گردیده ولی نسبت بآنها طوری عمل شده که استفاده حقیقی از استعمال آنها نمیشود ( مثل اینکه وزن یا اندازه آنها کمتر شده باشد ) قلب و تقلبی میباشد.
۳۶- اوزان و مقیاسها و وسائل سنجشی که مطابق اصول متری ساخته شده و یا ساخته نشده باشد و میزان وزن و اندازه آنها حقیقی باشد ولی مقررات این آیین‌نامه درباره آنها انجام نگردیده غیر قانونی میباشد.
۳۷- این آیین‌نامه بجای آیین‌نامه اجرای قانون اوزان و مقیاسها مصوب ۱۷ اسفند ۱۳۱۱ خواهد بود و مقررات دیگری که مغایر با این آیین‌نامه باشد از این تاریخ ملغی است.
از طرف نخست وزیر