فصل اول – کلیات
ماده 1 – به استناد ماده 2 قانون تعاونی نمودن تولید و یکپارچه شدن اراضی در حوزه عمل شرکتهای تعاونی روستائی مصوب 24ر12ر49 در وزارت تعاون و امور روستاها سازمانی بنام سازمان ترویج و توسعه فعالیتهای غیر کشاورزی که در این اساسنامه سازمان نامیده میشود تشکیل میگردد. این سازمان مشمول قوانین و مقررات استخدامی کشور نیست و با داشتن شخصیت حقوقی و استقلال کامل مالی بصورت بازرگانی و طبق مقررات این اساسنامه اداره میشود.
ماده 2 – مرکز اصلی سازمان در تهران است و سازمان میتواند با تصویب وزیر تعاون و امور روستاها هر کجا که لازم باشد شعبه و یا نمایندگی تأسیس نماید و یا بواحدهای تابعه وزارت تعاون و امور روستاها نمایندگی بدهد و یا قبول نمایندگی نماید.
ماده 3 – سازمان به تبعیت از برنامه‌های وزارت تعاون و امور روستاها بمنظور فراهم نمودن موجبات افزایش درآمد روستا نشینان کشور و پرورش استعدادهای فنی و هنری با استفاده از ایام و ساعات فراغت و بیکاری آنان موجبات اشتغال روستا نشینان را در فعالیت های غیر کشاورزی فراهم و برای نیل باین مقاصد اقدامات زیر را بتناسب امکانات سازمان بتدریج انجام میدهد.
1 – بررسی و تحقیق درباره صنایع دستی روستائی و بررسی و تحقیق درباره تشخیص و تعیین مناطقی که برای توسعه و ترویج فعالیتهای غیر کشاورزی مناسب میباشند.
2 – آموزش روستا نشینان در زمینه فعالیتهای غیر کشاورزی.
3 – اشاعه و ترویج فعالیتهای غیر کشاورزی در روستاها.
4 – فراهم نمودن امکانات و تشکیلات و تجهیزات لازم برای تغییر و تبدیل محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی.
5 – تهیه طرح‌های لازم جهت توسعه و ترویج فعالیتهای غیر کشاورزی.
6 – ایجاد کارگاههای لازم برای انجام وظایف مقرر در این اساسنامه و نظارت بر نحوه فعالیت آنها.
7 – انجام هر گونه عملیات بازاریابی و بازرگانی مربوط بمواد اولیه و وسائل و ابزار کار و ماشین آلات و فرآورده‌های فعالیتهای غیر کشاورزی و در صورت لزوم اقدام بوارد کردن یا صادر کردن آنها با رعایت مقررات مربوط.
8 – ایجاد نمایشگاه و غرفه و یا شرکت در آنها با تصویب وزیر تعاون و امور روستاها.
9 – شرکت در جلسات سمینارها و کنفرانسهای داخل و خارج از کشور و اقدام به تشکیل این قبیل جلسات در ایران با تصویب وزیر تعاون و امور روستاها.
10 – تحصیل اعتبار و وام نقدی و جنسی از منابع اعتبار دهنده داخلی با تصویب وزیر تعاون و امور روستاها.
11 – استفاده از اعتبار و کمکهای بلاعوض دولت و سازمان برنامه.
12 – افتتاح حسابجاری نزد بانکها.
13 – قبول هدایا و عطایا.
ماده 4 – سازمان میتواند در موارد لزوم برای توسعه و تقویت فعالیت های غیر کشاورزی با تصویب وزیر تعاون و امور روستاها از امکانات خود بشرکت ها و اتحادیه‌های تعاونی روستائی و شرکتهای سهامی زراعی و خانه‌های فرهنگ روستائی بلاعوض کمک کند.
ماده 5 – سرمایه اولیه سازمان پانصد میلیون ریال است که به پنجاه هزار سهم ده هزار ریالی تقسیم شده و کلاً پرداخت شده است و با تصویب مجمع‌عمومی ممکن است میزان آن تغییر پیدا کند. کلیه سهام سازمان با نام است و باید به امضای رئیس سازمان و یکی از بازرسان قانونی برسد.
تبصره – سهام سازمان را فقط سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران و اتحادیه‌های تعاونی روستائی و کشاورزی و شرکتهای سهامی زراعی میتوانند خریداری نمایند. میزان سهام هر یک از مؤسسات و انتقال سهام بین آنها موکول به اجازه مجمع عمومی خواهد بود.
فصل دوم – ارکان سازمان
ماده 6 – ارکان سازمان عبارتست از: مجمع عمومی، شورا، رئیس و بازرس یا بازرسان.
ماده 7 – مجمع عمومی حداقل در هر سال یکبار با حضور نمایندگان صاحبان سهام تشکیل میشود.
نمایندگی سهام سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران و ریاست مجمع عمومی با وزیر تعاون و امور روستاها خواهد بود.
ماده 8 – مجمع عمومی را باید رئیس سازمان حداکثر تا پایان تیر ماه هر سال دعوت نماید. علاوه بر آن نیز در هر موقع ضرورت داشته باشد بدستور وزیر تعاون و امور روستاها یا به تقاضای صاحبان سهام لااقل یک سوم سرمایه سازمان یا بدعوت رئیس سازمان، مجمع عمومی تشکیل میشود و رئیس سازمان مکلفست ظرف یکماه این تقاضا را انجام دهد.
ماده 9 – وظایف مجمع عمومی بقرار زیر است:
1 – استماع گزارش سالانه رئیس و بازرسان قانونی سازمان و اظهار نظر راجع به آن.
2 – رسیدگی و اظهار نظر نسبت به اقلام ترازنامه و حساب سود و زیان.
3 – اتخاذ تصمیم به خط مشی و برنامه‌های پیشنهادی سازمان برای دوره عملکرد سال بعد.
4 – تصویب و یا اصلاح بودجه سالانه که از طرف رئیس سازمان پیشنهاد میشود.
5 – تعیین حقوق و مزایا و پاداش رئیس و بازرسان سازمان و حق حضور اعضای شورا.
6 – اتخاذ تصمیم نسبت به تغییر میزان سرمایه سازمان.
7 – اتخاذ تصمیم نسبت به تغییر مواد اساسنامه که پس از تصویب کمیسیونهای تعاون و امور روستاها و دارائی و استخدام مجلسین قابل اجرا خواهد بود.
ماده 10 – دعوت مجمع عمومی بوسیله دعوتنامه بعمل خواهد آمد که در آن روز و ساعت و محل انعقاد مجمع ذکر میگردد.
ماده 11 – دستور جلسه باید در دعوتنامه ذکر شود و مطالبی که در دستور جلسه پیش بینی نشده است با تصویب 4/3 آراء حاضر در مجمع عمومی قابل طرح خواهد بود.
ماده 12 – در مجمع عمومی هر سهم دارای یک رأی است.
ماده 13 – اتحادیه‌های تعاونی روستائی و یا کشاورزی و شرکتهای سهامی زراعی صاحب سهم میتوانند نمایندگی خود را در مجمع عمومی سازمان بوزیر تعاون و امور روستاها یا بیکی از اعضای هیئت مدیره یا مدیر عامل خود بموجب وکالت کتبی واگذار کنند.
ماده 14 – مجمع عمومی که طبق مقررات این اساسنامه تشکیل گردد نماینده عموم سهامداران است و تصمیمات آن برای کلیه صاحبان سهام الزام آور است.
ماده 15 – مجمع عمومی باید مرکب از صاحبان سهامی باشد که بیش از پنجاه درصد سرمایه سازمان را بعنوان صاحب سهم و یا به نمایندگی و یا وکالت دارا باشند و اگر در دفعه اول این نصاب حاصل نشد مجددا ًمجمع عمومی تشکیل و تصمیمات این مجمع قطعی خواهد بود، ولو اینکه حد نصاب فوق حاصل نشود.
ماده 16 – تصمیمات مجمع عمومی باکثریت نصف بعلاوه یک آراء حاضر معتبر است.
ماده 17 – خلاصه مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی در صورتجلسه ثبت و بامضای رئیس مجمع و منشی که بوسیله وزیر تعاون و امور روستاها انتخاب میشود میرسد.
ماده 18 – رئیس سازمان و اعضای شورا و بازرسان بدون حق رأی در مجمع عمومی سازمان حضور خواهند یافت.
ماده 19 – شورای سازمان مرکب از پنج نفر بشرح زیر میباشد:
1 – معاون امور تعاون و اعتبارات روستائی وزارت تعاون و امور روستاها که ریاست شورا را خواهد داشت.
2 – معاون فنی و امور شرکتهای سهامی زراعی وزارت مذکور.
3 – مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران.
4 – رئیس سازمان خانه‌های فرهنگ روستائی.
5 – نماینده سازمان برنامه.
تبصره 1 – نایب رئیس شورا از بین اعضاء شورا انتخاب میشود.
تبصره 2 – رئیس سازمان بدون حق رأی در جلسات شورا شرکت مینماید و نظر او مشورتی است.
ماده 20 – جلسات شورا وقتی رسمیت خواهد داشت که رئیس یا نایب رئیس و حداقل دو نفر از اعضاء شورا حضور داشته باشند و تصمیمات شورا هنگامی معتبر خواهد بود که حداقل سه نفر از اعضای حاضر بآن رأی موافق داده باشند.
ماده 21 – جلسات شورا بدعوت رئیس سازمان تشکیل میشود و وظایف آن بقرار زیر است:
1 – تصویب و یا اصلاح آئین نامه‌های مالی ، معاملات، استخدام و سایر آئین نامه‌های داخلی که از طرف رئیس سازمان پیشنهاد میشود.
2 – اتخاذ تصمیم نسبت به بخشودگی مطالبات غیر قابل وصول و پیشنهاد آن جهت تصویب بمجمع عمومی.
3 – اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهاد تحصیل اعتبار یا اخذ وام نقدی و جنسی از مؤسسات اعتبار دهنده داخلی بوزیر تعاون و امور روستاها.
4 – اتخاذ تصمیم نسبت بساختمان و یا خرید محل کار سازمان و شعب و نمایندگیهای آن.
5 – اتخاذ تصمیم نسبت بهر موضوعی که رئیس سازمان طرح آنرا در شورا لازم تشخیص دهد مگر در مواردیکه از وظائف مراجع صلاحیتدار دیگر باشد.
تبصره – تصمیمات شورا در دفتر مخصوص ثبت و به امضاء رئیس و منشی شورا میرسد.
ماده 22 – رئیس سازمان از طرف وزیر تعاون و امور روستاها منصوب میشود و از حقوق و مزایای معاونین وزارتخانه‌ها استفاده مینماید.
ماده 23 – وظایف و اختیارات رئیس سازمان بشرح زیر است:
1 – تهیه و تنظیم گزارش فعالیت های انجام شده سالانه سازمان برای طرح در مجمع عمومی.
2 – تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان سازمان برای تسلیم ببازرسان و طرح در مجمع عمومی.
3 – تهیه برنامه فعالیت های غیر کشاورزی سازمان.
4 – تهیه و تنظیم آئین نامه‌های موضوع بند 1 ماده 21 و پیشنهاد آن بشورا.
5 – تهیه و تنظیم بودجه برنامه‌ای برای سال بعد و پیشنهاد آن به شورا.
6 – اتخاذ تصمیم نسبت به تشکیلات اداری و فنی و احتیاجات استخدامی سازمان و تصمیمات متخذه پس از تأیید وزیر تعاون و امور روستاها قابل اجرا خواهد بود.
7 – نمایندگی سازمان در برابر اشخاص ثالث و مراجع قضائی و کلیه ادارات دولتی و مؤسسات خصوصی با حق توکیل غیر.
8 – استخدام با رعایت بند 6 – این ماده و نصب و عزل کارکنان و ارجاع مأموریت و انتقال و تعیین شغل و حقوق و مزایا و ترفیع و تعلیق آنان طبق آئین نامه استخدامی سازمان در حدود بودجه مصوب.
9 – افتتاح حسابجاری بنام سازمان نزد بانکها.
10 – اتخاذ تصمیم نسبت به انجام معاملات نقد یا مدت دار با رعایت مقررات این اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوط.
11 – اجرای مصوبات مجمع عمومی و شورای سازمان.
12 – اتخاذ تصمیم و اقدام نسبت بکلیه عملیات مندرج در ماده 2 این اساسنامه باستثنای آنچه از وظایف شورا میباشد.
13 – امضای قراردادهائی که یک طرف آن سازمان باشد در حدود آیین‌نامه‌های مصوب.
14 – انجام کلیه اموری که برای اداره امور سازمان لازم است در حدود مقررات مربوط باستثنای احداث ساختمانهای اداری و یا خرید محل کار سازمان که باید با تصویب شورا باشد.
15 – حق امضای کلیه نامه‌ها و مکاتبات سازمان و کلیه اسناد و اوراق بهادار با رئیس سازمان خواهد بود که طبق اساسنامه آنچه مربوط بوظایف و اختیارات شخص اوست امضاء و آنچه اتخاذ تصمیم درباره آن در صلاحیت شورای سازمان باشد پس از تصویب شورا مبادرت بامضاء مینمایند.
ماده 24 – رئیس سازمان در حفظ اموال و دارائی و همچنین حسن اداره امور آن در مقابل صاحبان سهام مسئولیت داشته و مسئولیت او همان مسئولیت وکیل در مقابل موکل است.
ماده 25 – رئیس سازمان میتواند بمسئولیت خود قسمتی از اختیارات اجرائی خود را بمعاون خود و یا سایر کارکنان سازمان تفویض نماید.
کسانی که بآنها با رعایت مقررات این اساسنامه اختیاراتی واگذار شده مسئول عملیات خود بوده و در صورتی که مرتکب تقصیر یا تخلف و یا جرمی بشوند طبق مقررات مورد تعقیب قانونی قرار خواهند گرفت.
تبصره 1 – وزیر تعاون و امور روستاها به پیشنهاد رئیس سازمان معاون سازمان را بسمت قائم مقام رئیس سازمان انتخاب مینماید تا در غیاب او بجای وی انجام وظیفه نماید.
تبصره 2 – رئیس سازمان میتواند بمسئولیت خود طبق آیین‌نامه مربوط بمعاون و یا معاونین و کارکنان واجد صلاحیت حق امضاء مجاز بدهد.
ماده 26 – در مواردی که رئیس سازمان در استنباط مفهوم مواد این اساسنامه مواجهه با ابهام بشود نظر وزیر تعاون و امور روستاها معتبر خواهد بود.
ماده 27 – برای هر سال مالی یک یا دو نفر بازرس بانتخاب مجمع عمومی تعیین میشود مسئولیت و وظائف بازرس یا بازرسان تا تجدید انتخاب و یا تعیین جانشین آنان ادامه خواهد داشت.
ماده 28 – وظایف بازرس یا بازرسان بشرح زیر میباشد:
1 – رسیدگی بحسابهای سازمان اعم از حسابهای ماهانه و ترازنامه سالانه.
2 – تنظیم گزارش سالانه حسابهای سازمان و ارسال یک نسخه از آن جهت صاحبان سهام حداقل ده روز قبل از تاریخ انعقاد مجمع عمومی عادی سالانه.
3 – در هر مورد که وزیر تعاون و امور روستاها رسیدگی بامور مربوط بسازمان را لازم بداند میتواند موضوع را به بازرس یا بازرسان ارجاع نماید.
بازرس یا بازرسان موظفند در مدت تعیین شده اقدام لازم معمول داشته و نتیجه رسیدگی یا اطلاعات خواسته شده و نظر خود را بوزیر تعاون و امور روستاها گزارش بدهند.
تبصره 1 – بازرس یا بازرسان میتوانند اطلاعات لازم را برای انجام وظایف خود از رئیس سازمان بخواهند و رئیس سازمان مکلفست اطلاعات خواسته شده را با اسناد و مدارک مربوط در اختیار آنها قرار دهند.
تبصره 2 – بازرس یا بازرسان حق دخالت در امور جاری سازمان را ندارند.
تبصره 3 – هر گاه بازرس یا بازرسان در انجام وظایف محوله مرتکب تقصیر یا تخلف یا جرمی شوند بر حسب مورد طبق مقررات و قوانین مربوط تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
فصل سوم – مقررات مالی
ماده 29 – سال مالی سازمان روز اول فروردین هر سال آغاز و در روز آخر اسفند ماه همان سال بپایان میرسد. باستثنای سال اول تأسیس که جزو سال بعد محسوب خواهد شد.
ماده 30 – رئیس سازمان باید هر سه ماه یک نسخه از خلاصه حسابهای دفتر کل و 20 روز قبل از انعقاد مجمع عمومی سالانه یک نسخه از ترازنامه با کلیه ضمائم مربوط را جهت حسابرسی ببازرس یا بازرسان تسلیم نماید.
ماده 31 – مدت استهلاک در مورد اموال منقول تا سه سال بر حسب نوع مال و مدت استهلاک ساختمانها بر حسب دوام و استحکام آنها تعیین و در هر حال نباید از بیست سال تجاوز نماید.
تبصره – برای مطالبات مشکوک الوصول باید اندوخته کافی از محل سود ویژه تأمین گردد و هر گاه مطالبات مذکور غیر قابل وصول تشخیص داده شود با تصویب مجمع عمومی از اندوخته مزبور باید برداشت و واریز شود.
ماده 32 – سود ویژه سازمان عبارتست از جمع درآمدها پس از کسر هزینه و استهلاک‌ها.
ماده 33 – سود ویژه با تصویب مجمع عمومی بطریق زیر تقسیم میشود:
الف – پانزده درصد آن بحساب سرمایه احتیاطی منتقل میگردد.
منظور کردن این قسمت از سود ویژه بسرمایه احتیاطی تا زمانی که سرمایه مزبور برابر سرمایه پرداخت شده سازمان بشود اجباری است.
ب – به پیشنهاد رئیس سازمان قسمتی از سود ویژه برای تشکیل اندوخته مطالبات مشکوک الوصول تخصیص مییابد.
ج – ممکن است مبلغی از سود ویژه برای پاداش رئیس و بازرس یا بازرسان و کارکنان سازمان اختصاص داده شود.
د – تخصیص قسمتی از سود ویژه برای نقل به درآمد سال بعد سازمان به پیشنهاد رئیس سازمان در صورت لزوم.
ه – بقیه به نسبت سهام بین سهامداران تقسیم خواهد شد.
فصل چهارم – مقررات متفرقه
ماده 34 – هیچ یک از اعضاء شورا و رئیس و بازرس یا بازرسان سازمان نمیتوانند در معاملاتی که با سازمان و یا بحساب سازمان میشود بطور مستقیم و یا غیر مستقیم سهیم شوند.
ماده 35 – اعضاء شورا و رئیس و بازرس یا بازرسان قبل از شروع بکار باید در اولین جلسه شورای سازمان حاضر شده سوگند یاد نمایند که ضمن حفظ سرمایه و منافع و اسرار سازمان حداکثر کوشش و فعالیت را برای پیشرفت و توسعه امور سازمان و افزایش و بهبود فعالیت های غیر کشاورزی بکار برند.
ماده 36 – تا زمانی که سهام سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران بیش از پنجاه درصد سرمایه ثبت شده سازمان باشد وزیر تعاون و امور روستاها میتواند در موارد ضروری و از نظر تسریع در امور مربوط بعنوان نماینده اکثریت صاحبان سهام بدون تشکیل مجمع عمومی تصمیماتی که در این اساسنامه بعهده مجمع عمومی گذارده شده است اتخاذ و برای اجرا بسازمان ابلاغ نماید.
ماده 37 – مواردی که در این اساسنامه صراحتاً پیش بینی نشده است بر اساس مقررات قانون تجارت عمل خواهد شد.
اساسنامه فوق مشتمل بر سی و هفت ماده و ده تبصره پس از تصویب کمیسیونهای تعاون و امور روستاها، دارائی و استخدام مجلس سنا در جلسات هشتم و بیست و دوم اردیبهشت ماه 1350، در جلسات دهم و یازدهم و سیزدهم خرداد ماه یکهزار و سیصد و پنجاه به ترتیب به تصویب کمیسیونهای تعاون و امور روستاها، دارائی، و امور استخدام و سازمانهای اداری مجلس شورای ملی رسیده است.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی