هیئت وزراء در جلسه ۲۰ تیرماه ۱۳۱۰ مطابق پیشنهاد نمره ۴۷۵۲ وزارت مالیه نظامنامه راجع به ترانزیت مالالتجاره را بشرح ذیل تصویب نمودند:
ماده اول ـ ترانزیت عبارت از عبور محصولات طبیعی و صنعتی ممالک خارجه است از خاک مملکت.
ماده دوم- [۱۳۱۰/۶/۱۷]
دفاتری که به جهت ترانزیت مفتوح میباشد به قرار ذیل است:
پهلوی. آستارا. مشهدسر. بندرجز. بندر شاه. باجگیران. مشهد. لطفآباد. سرخس. کاریز. سیستان. زاهدان. بندر عباس. لنگه. بوشهر. بندر شاهپور. محمره. اهواز . خراسان. قصر شیرین. کرمانشاه. لاهیجان. تبریز. خوی. جلفا و تهران.
ولی ممکن است در بعضی موارد بر سبیل استثناء ورود و خروج مالالتجاره بموجب اجازه مخصوص اداره مرکزی گمرک از یک دفتر گمرکی دیگر صورت بگیرد ترانزیت فقط از طریقی که ورود و خروج مالالتجاره از آنجا مجاز است واقع میشود.
ماده سوم ـ هرگونه اجناسی را که ورود آن به ایران مجاز است میتوان به معافیت از حقوق ورودی و خروجی ترانزیت نمود همچنین کیسه مقوا کاغذ و غیره که به مصرف لفاف پیچی اجناس صدوری میرسد مشمول ترانزیت خواهند بود ولی اجناسی که ورود آن بموجب تصویبنامهها و قوانین ممنوع گردیده از این قاعده مستثنی و ترانزیت آنها منوط به اجازه مخصوص دولت است.
ماده چهارم ـ به طور کلی باید اجناس مستقیماً از دفتر ورودی به دفتر خروجی حمل شود. اداره گمرکات میتواند شخصاً و به خرج صاحبان اموال اجناسی را که به طور ترانزیت از ایران عبور مینمایند با وسائل نقلیه که خود انتخاب میکند حمل نمایند. هکذا گمرک مختار است در هر موقع مأمورینی به معیت مالالتجاره به خرج اشخاص ذینفع اعزام دارد. چنانچه در موقع ورود یا خروج نتوان اجناس ترانزیتی را بلافاصله حمل نمود بهخرج تجار آنها را در انبارها یا محوطههای سرپوشیده جا داده و از بابت توقف آنها در اماکن مزبور حقوق انبارداری حسبالمعمول اخذ خواهد شد. اجناسی را که خواسته باشند قبل از خروج از ایران تهیه و عمل بیاورند بدون آن که صورت مال تغییر یابد مشمول همین ترتیب بوده ولی عملیات مربوطه باید به تقاضای شخص خارج از محوطه گمرک و در تحت شرایط که از طرف اداره گمرکات به جهت محارست مقرر گردیده است اجرا شود و نسبت به هر نوع مالالتجاره حکم کلی وزارت مالیه قبلاً لازم خواهد بود.
ماده پنجم ـ اجناس ترانزیتی باید در ورود و خروج معاینه و مهر سربی یا حلبی یا لاکی به آن الصاق شود که نتوان محتویات آن را خارج یا عوض نمود مالالتجاره که با واگون یا دستگاههای دربسته و مضبوط حمل شود ممکن است از معاینه تفصیلی و الصاق مهر سربی به صندوقهای آن صرفنظر نمود در این مورد گمرک فقط یک مهر سربی یا حلبی به درب آن واگون یا دستگاه الصاق مینماید اجناس بیظرف برای ترانزیت قبول نمیشود مگر در صورتی که ترانزیت بطورمستقیم و با واگونها و دستگاههای دربسته انجام شود که بتوان آنها را با مهر سربی ممهور یا قفل نمود یا اینکه هر فقره از اشیاء قابل الصاق مهر سربی برای تفتیش و کنترل باشد.
ماده ششم – صدور اجازه ترانزیت منوط به سپردن ودیعه نقدی معادل قیمت مالالتجاره و دو مقابل حقوق گمرکی است که احتیاطاً به آنها تعلق بگیرد چنانچه شخص ترانزیت کننده بتواند یک نفر ضامن معتبر معرفی نماید ممکن است قسمتی از ودیعه نقدی تبدیل به ضمانت شخصی بشود ولی در هیچ مورد نباید ضمانت شخصی از نه دهم قیمت مالالتجاره ترانزیتی تجاوز نماید هرگاه اجناسی که برای ترانزیت قبول شده در ظرف مدت مقرره خارج نشود ضبط دولت خواهد گردید قطع نظر از سایر مجازاتهائی که در قانون متمم قانون انحصار تجارت پیشبینی شده است.
ماده هفتم ـ شخص واردکننده در صورتی که خواسته باشد از ترانزیت استفاده نماید باید یک ورقه اظهارنامه مخصوص به دفتر ورودی تسلیم کند در مقابل آن گمرک جواز ترانزیت صادر و به اظهارکننده میدهد و آن ورقه باید به حمایت مالالتجاره باشد.
ماده هشتم ـ المثنی جواز ترانزیت مستقیماً به توسط دفتر ورودی بهدفتر خروجی فرستاده میشود.
ماده نهم ـ اعتبار جواز ترانزیت برای مدتی خواهد بود که با در نظر گرفتن کلیه کیفیات و پیشآمدها بالضروره لازم است در بعضی موارد مستثنیه ممکن است مدت اعتبار جواز ترانزیت تمدید شود این تصمیم باید از طرف اداره گمرکات گرفته شود پس از ثبوت این مسئله به گمرک یا نماینده آن اداره که اجناس موجود و امهار گمرکی دست نخورده و بیعیب است.
ماده دهم ـ در موقع ورود به دفتری که برای خروج از مملکت معین شده جواز ترانزیت از طرف مکاری به گمرک تسلیم و آن اداره اقدام به معاینه اجناس و اثبات معیوب نبودن اسعار گمرکی مینماید سپس خروج مالالتجاره را در سند قید و آن را به مکاری تسلیم میکنند.
ماده یازدهم ـ در صورت تقاضای شخص اظهارکننده یا مکاری و موجه بودن تقاضای آنها ممکن است رئیس دفتر ورودی یا اداره مرکزی گمرکات اجازه تغییر دفتر خروجی را بدهد در این مورد از هر مقامی که این اجازه صادر گردیده بلافاصله به دفاتر مربوطه اطلاع داده میشود.
ماده دوازدهم ـ پس از آنکه خروج اجناس ترانزیتی به ترتیبات مقرره صورت گرفت دفتر ورودی وجهالضمانه را مسترد و در مقابل آن جواز ترانزیت که در دفتر خروجی عمل آن تسویه شده و قبض رسید وجهالضمانه را دریافت مینماید.
ماده سیزدهم ـ متصرف شدن از ترانزیت فقط در صورتی ممکن است که صاحب مال قبل از انقضای مدت اعتبار آن تعهد ارائه جواز ورود در مدت معینی از تاریخ تعهد که بیش از سه ماه نباشد بنماید و در این صورت تا موقع ارائه جواز مال را باید به گمرک یا در نقاطی که گمرک نیست به اداره مالیه تحویل نماید.
ماده چهاردهم ـ هرگاه سند ترانزیت منتهی تا ۶ ماه پس از انقضای مدت اعتبار مجدداً به دفتر ورود ارائه نشود وجوه تضمینی بالقطع ضبط خزانه دولت خواهد شد ولی در صورتی که ثابت شود که عدم ابراز سند ترانزیت دولت به علت فرس ماژور قضایای خارقالعاده و از تحت اختیار شخص ذینفع خارج بوده ممکن است اداره گمرک تا شش ماه دیگر از موقع انقضای مدت اعتبار سند ترانزیت اجازه استرداد ودایع را که قبلاً بهجمع منظور شده بدهد.
ماده پانزدهم ـ تفکیک و تجزیه سند ترانزیت بدون اجازه اداره مرکزی گمرکات آن نیز فقط در بعضی موارد مستثنیه صادر خواهد شد صورتپذیر نیست.