فصل اول ـ شرایط بکارانداختن درشکه
ماده ۱ ـ راه انداختن درشکه در شهرها بدون پروانه شهربانی ممنوع است.
ماده ۲ ـ هرکس بخواهد یک یا چند دستگاه درشکه بکار بیندازد باید قبلاً به موجب اظهارنامه از قصد خود شهربانی را آگاه سازد و در اظهارنامه نام. نام پدر. نام خانواده. سن. شماره شناسنامه. نشانی منزل خود و جایگاه درشکه را قید و رونوشت مدرک مالکیت را در صورت امکان ضمیمه نماید. در صورتی که مالکین اتباع خارجه باشند باید بجای شماره شناسنامه شماره گذرنامه و جواز اقامت و تابعیت آنها ذکر شود.
ماده ۳ ـ مالکین درشکه‌ها باید درشکه و اسب خود را در شهربانی حاضر و با حضور مأمور رانندگی و دامپزشک و متخصصی که شهربانی تعیین می‌نماید معاینه و در صورتی که واجد شرایط مقرره در این نظامنامه باشد پروانه بطور مجانی صادر و نمره خواهد شد.
ماده ۴ ـ پشت درشکه با عدد فارسی به طول ۹ سانتیمتر و عرض ۱۳میلیمتر نمره نوشته شده و ذیل نمره اسم آن شهر ذکر خواهد شد و در داخل درشکه نیز پشت نشیمنگاه راننده نمره درشکه در صفحه برنجی به طول ۹ سانتیمتر و عرض ۶ سانتیمتر محکوک و نصب می‌گردد و همچنین روی شیشه‌های سمت خارج چراغ درشکه دارای نمره با رنگ سیاه خواهد بود.
ماده ۵ ـ نمره کلیه درشکه‌ها و اسم آن شهر که ذیل نمره نوشته می‌شود به رنگ سفید باید باشد.
تبصره ـ درشکه‌های شخصی هم باید مانند درشکه‌های کرایه دارای نمره و اسم آن شهر به رنگ سفید باشند ولی برای تشخیص دور نمره و اسم شهر باید خطی بطور بیضی شکل به رنگ سفید ترسیم شود و شیشه سمت خارج چراغ درشکه‌های فوق نیز دارای نمره با رنگ سیاه خواهد بود.
وضعیت درشکه و اسب و یراق
ماده ۶ ـ درشکه و اسب و یراق آنها باید دارای شرایط ذیل باشند:
۱ـ درشکه باید کاملاً نظیف بوده مخصوصاً اطاق و جایگاه مسافر آن نهایت درجه تمیز و رویه تشک از چرم یا مخمل یا ماهوت متناسبی باشد.
۲ـ درشکه باید نهایت استحکام را داشته و چرخهای آن رزین بوده و آهنی نباشد.
۳ـ رنگ قسمت خارج درشکه باید همیشه شفاف بوده و کروک آن وصالی شده و پاره نباشد.
۴ـ نشیمنگاه راننده باید دارای دشکچه مطابق نمونه برای راننده بوده و محل نشمینگاه به قدری وسعت داشته باشد که یک نفر دیگر بتواند پهلوی راننده بنشیند.
۵ ـ طرفین نشیمنگاه راننده باید دارای چراغ باشد.
۶ ـ پهلوی راننده باید بوق یا زنگ خبر نصب شود.
۷ـ موقع بارندگی درشکه‌ها باید دارای لیزپرده چرمی و آستر پارچه بوده و از طرفین نشیمنگاه مسافرین آویخته شود (آویختن پرده از کروک درشکه ممنوع است).
۸ ـ اسبهای درشکه بایستی قوی و فربه بوده مبتلا به امراض مسریه و مجروح نباشند.
۹ ـ یراق و مهاری باید ساده و تمیز و در کمال استحکام بوده و نقاب چشم داشته باشد.
۱۰ ـ اسبها نباید بدون نعل بوده و نعلبندی آنها نیز طوری باشد که پای اسبها نلغزیده و به زمین نخورند.
۱۱ ـ بستن اسبهای تعلیم ندیده و بدخو به درشکه‌ها اکیداً ممنوع است.
فصل دوم ـ وظایف مالکین درشکه‌ها
ماده ۷ ـ مالکین درشکه‌های عمومی باید دفتری در درشکه خانه خود داشته باشند که نام ـ نام پدر ـ نام خانواده ـ شماره شناسنامه ـ شماره گواهینامه ـ محل سکونت رانندگان را در دفتر مزبور ثبت و ساعات شروع به کار و خاتمه آن را نسبت به هر راننده ذکر نمایند (راننده اگر تبعه خارجه باشد به جای شماره شناسنامه شماره گذرنامه و جواز اقامت و تابعیت او ذکر شود).
تبصره ـ صاحبان درشکه‌های شخصی از اجرای ماده فوق معاف خواهند بود.
ماده ۸ ـ در موقع تغییر جایگاه شخصی و محل درشکه خانه باید قبلاً شهربانی را مستحضر سازد.
ماده ۹ ـ در موقعی که از شغل خود کناره‌گیری نماید منتهی ۳ روز بعد از کناره‌گیری باید کتباً به شهربانی اطلاع دهد.
ماده ۱۰ ـ در موقع استخدام رانندگی کسی را باید استخدام کند که گواهینامه رانندگی معتبر از شهربانی داشته باشد.
ماده ۱۱ ـ پس از استخدام راننده باید اقلاً در مدت ۴۸ ساعت کتباً شهربانی را مطلع سازد.
ماده ۱۲ ـ برای هر درشکه باید کیف چرمی مطابق نمونه تهیه نموده و در سمت راست درشکه پشت نشیمنگاه راننده آویخته تعرفه نرخ نظامنامه ـ ورقه معاینه ـ گواهینامه صحی راننده در آن موجود باشد.
تبصره ـ درشکه‌های شخصی از اجرای ماده فوق معاف خواهند بود.
ماده ۱۳ ـ مالکین درشکه‌ها موظفند در آخر هر ۳ ماه اسب و درشکه‌های خود را از معاینه متخصص و دامپزشک شهربانی گذرانده گواهینامه اخذ نمایند ولی در مواقعی که شهربانی مقتضی و لازم بداند درشکه و یراق و اسبهای درشکه‌های عمومی را معاینه خواهد کرد.
ماده ۱۴ ـ در موقع انتقال درشکه به شخص دیگر و یا اوراق کردن آن باید مراتب را مالک درشکه منتهی در ظرف ۳ روز به شهربانی اطلاع دهد.
فصل سوم ـ رانندگی
ماده ۱۵ ـ شرایط رانندگی درشکه:
1ـ سن کمتر از ۲۰ سال نباشد.
2ـ سوابق سوء و فساد اخلاق که منافی با شغل رانندگی باشد نداشته باشد.
3ـ در صورت مشمول بودن باید دارای ورقه خاتمه تحت‌السلاحی یا معافیت باشد.
4ـ دارابودن ورقه صحی از بهداشت شهربانی یا پزشک دیگر که شهربانی تعیین خواهد نمود.
5 ـ دادن امتحان راننـدگی و یراق زدن و برداشتـن چرخ و رزین جاانداختن.
6ـ دادن امتحان نظامنامه درشکه‌ها و شناسائی خیابانها و نقاط معروف شهر.
ماده ۱۶ ـ حائزین شرایط فوق ۳ قطعه عکس سربرهنه خود را با تقاضانامه به شهربانی تسلیم نموده یا قطعه عکس او به گواهینامه الصاق و بطور مجانی صادر خواهد شد.
ماده ۱۷ ـ رانندگان باید در موقع رانندگی مطابق نظامنامه مخصوص دارای لباس متحدالشکل نظیف بوده و نمره مخصوص رانندگی در سمت چپ سینه آنها نصب شده باشد.
تبصره ـ رانندگان درشکه‌های شخصی از پوشیدن لباس متحدالشکل معاف بوده و فقط موقع رانندگی باید دارای کلاه کاسکت و نمره سینه باشند.
ماده ۱۸ ـ رانندگان باید اشیاء و ابزار لازمه را همیشه در صندوق درشکه داشته باشند.
ماده ۱۹ ـ رانندگان باید دارای شلاق بلند یک رشته زهی یا چرمی بوده و سرشلاق نباید فنر یا گره داشته باشد.
ماده ۲۰ ـ رانندگان موقعی که مسافر دارند در نشیمنگاه خود نمی‌توانند صرف غذا و چائی نموده و یا دخانیات استعمال نمایند و همچنین موقع توقف در ایستگاه صرف غذا و چائی در نشیمنگاه راننده و اطاق درشکه اکیداً ممنوع است.
ماده ۲۱ ـ رانندگان نسبت به مسافرین باید احترام کنند.
ماده ۲۲ ـ رانندگان حق ندارند موقعی که در ایستگاه متوقف هستند از قبول مسافر خودداری نمایند و باید مسافر را به مقصد برسانند.
ماده ۲۳ ـ راننده در موقع رانندگی نباید صرف نوشابه نموده باشد.
ماده ۲۴ ـ هر مسافری که قبلاً به راننده مراجعه نموده سوارکردن او مقدم خواهد بود مگر آنکه مسافر به رضایت خود به مسافر دیگر واگذار نماید.
ماده ۲۵ ـ راننده حق ندارد احدی را بدون رضایت مسافر داخل درشکه یا پهلوی خود بنشاند.
ماده ۲۶ ـ رانندگان موظفند بعد از پیاده شدن مسافر فوراً درشکه را بازرسی نموده هرگاه از مسافر اشیائی مانده باشد به صاحبش رد کرده اگر به واسطه دورشدن مسافر رد اشیاء مقدور نباشد باید منتهی در ظرف ۲۴ ساعت به نزدیکترین کلانتری تحویل نماید.
ماده ۲۷ ـ در ایستگاهها رانندگان که به تدریج می‌رسند باید مطابق دستور مأمورین شهربانی یک یا دو صف یا به طرز دیگر پشت سر هم ایستاده منتظر مسافر باشند.
ماده ۲۸ ـ رانندگان در ایستگاهها باید در نشیمنگاه خود نشسته یا پهلوی اسب نزدیک مهاری بایستند.
ماده ۲۹ ـ رانندگان مجاز نیستند غیر از نشستن در محل مخصوص راننده به طرز دیگر رانندگی کنند همچنین حق ندارند مسافر طلبیده و یا این که درشکه خود را به اشخاصی که گواهینامه رانندگی ندارند ولو موقتاً واگذار کنند.
ماده ۳۰ ـ توقف درشکه‌ها در نقاطی که از طرف اداره شهربانی ممنوع شده حائز نیست.
ماده ۳۱ ـ رانندگان در کلیه خیابانها و معابر از سمت راست در حال یورتمه پشت سرهم حرکت نموده و به همدیگر سبقت نخواهند کرد مگر اینکه مسافری به واسطه مریض بودن یا علل دیگری تقاضای آهسته راندن نموده باشد در این صورت درشکه عقبی با بوق یا زنگ خبر درشکه جلوی را که آهسته حرکت می‌کند مطلع نموده و عبور می‌نماید.
ماده ۳۲ ـ رانندگان در خیابانهای سراشیب و کوچه‌هائی که منتهی به خیابان دیگر می‌شود باید فوق‌العاده آهسته حرکت نموده و در موقع ورود به خیابان با بوق یا زنگ خبر اطلاع دهند.
ماده ۳۳ ـ راننده در مواقعی که می‌خواهد درشکه را نگاه دارد باید دست راست خود را با شلاق بلند کند تا راننده پشت سر او مطلع گردد.
ماده ۳۴ ـ پس از رسانیدن مسافر به مقصد راننده حق مطالبه کرایه را خواهد داشت هرگاه مسافر امتناع نماید راننده باید به پاسبان یا کلانتری مراجعه نماید.
ماده ۳۵ ـ رانندگان فقط حق دارند معادل نرخ تعرفه که به پیشنهاد شهربانی هر محل مورد تصویب وزارت داخله می‌شود از مسافر کرایه بگیرند و غیر از آن به هیچ عنوانی خواه انعام یا عنوان دیگر حق ندارند از مسافرین مطالبه وجهی نمایند و در صورت بروز اختلاف میان مسافر و راننده به تقاضای مسافر او را به نزدیکترین کلانتری می‌برد و در آنجا هرگاه محق بود علاوه بر حق خود کرایه تا کلانتری را نیز از مسافر اخذ خواهد کرد و اگر مسافر محق بود راننده حق کرایه از محل اختلاف تا کلانتری ندارد و در صورتی که مسافر تقاضا کند باید راننده او را تا محل اختلاف یا مقصد معاودت دهد.
ماده ۳۶ ـ راننده باید برحسب تقاضای مسافرین کروک درشکه را بالا برده یا پائین بیاورد.
ماده ۳۷ ـ رانندگان مکلفند مسافرت خارج شهر را که از ۶۰ کیلومتر تجاوز نماید از شهربانی تحصیل اجازه نموده و در موقع مراجعت نیز شهربانی را مستحضر سازند.
ماده ۳۸ ـ عبور درشکه‌ها از وسط ستونهای دستجات نظامی و همچنین دستجات شاگردان مدارس و سایر دستجات از قبیل مشایعت کنندگان جنازه و دستجات تشریفاتی که در معابر حرکت می‌کنند ممنوع است.
ماده ۳۹ـ رانندگان باید در چهارراهها و سه‌راهها و سرپیچها و همچنین در مقابل درب مدارس و درب تآترها و نمایشگاهها و سایر امکنه اجتماعات و تفرجگاههای عمومی فوق‌العاده آهسته حرکت نموده و مطابق فرمان پاسبان عبور نماید.
ماده ۴۰ ـ رانندگان موظفند موقع عبور وسائط نقلیه آتش‌نشانی و اتومبیلهای بهداری که به محل حادثه می‌روند درشکه خود را در کنار خیابان متوقف ساخته و راه عبور را برای آنها آزاد بگذارند.
ماده ۴۱ ـ رانندگان باید همیشه علائم مخصوصه را که در نقاط معینه نصب و آهسته راندن و خطر و امثال آن را نشان می‌دهد در نظر گرفته و رعایت نمایند و از خیابانها و کوچه‌ها و میدانها و معابری که شهربانی مطابق لوحه مخصوص عبور وسائط نقلیه را ممنوع کرده است نباید عبور نمایند.
فصل چهارم ـ مقررات مخصوصه
ماده ۴۲ ـ حمل نعش به وسیله درشکه ممنوع است مگر موقعی که مأمورین شهربانی حمل مفتول ـ مسموم ـ مغروق ـ یا مصلوب یا مجروح و امثال آن را به طور ضروری اجازه دهند.
ماده ۴۳ ـ رانندگان مجبور نیستند اشخاصی که لباس آنها کثیف و یا حیوانات و بار همراه دارند و ممکن است باعث کثافت و خرابی درشکه شوند آنها را قبول و سوار نمایند.
ماده ۴۴ ـ در هر موقعی که رانندگان و مالکین درشکه‌ها از طرف مأمورین شهربانی احضار شوند باید بدون فوت وقت در ساعت مقرره حاضر و تخلف ننمایند مگر آنکه عذر موجه داشته باشند.
ماده ۴۵ ـ خوراک دادن به اسبهای درشکه در ایستگاهها و معابر و خیابانها اکیداً ممنوع است.
ماده ۴۶ ـ کلیه ایستگاههای درشکه از طرف شهربانی تعیین و لوحه نصب خواهد شد.
فصل پنجم ـ ظرفیت درشکه‌ها
ماده ۴۷ ـ ظرفیت درشکه‌های یک اسبه دو نفر و دو اسبه به‌استثنای راننده چهار نفر است.
ماده ۴۸ ـ مسافر می‌تواند ۱۵ کیلوبار در درشکه حمل نماید بیشتر از ۱۵ کیلو موکول به رضایت طرفین است.