هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۳۲/۱/۱۷ بنا به پیشنهاد شماره ۳۴۴۵ / ۲۸۵ – ۱۲/ ۱/ ۱۳۳۲ وزارت کار (اساسنامه سازمان بیمه های اجتماعی کارگران) که مشتمل بر هشت فصل و سی وهفت ماده میباشد تصویب نمودند.
فصل اول- کلیات
ماده اول – سازمان بیمه های اجتماعی کارگران که بموجب لایحه قانونی بیمه‌های اجتماعی کارگران مصوب اول بهمن ماه ۱۳۳۱ تشکیل شده و در این اساسنامه بنام سازمان نامیده میشود دارای شخصیت حقوقی میباشد و مدت عملیات آن نامحدود است.
ماده دوم – مرکز اصلی سازمان در تهران بوده و سازمان میتواند بر حسب احتیاج شعب یا نمایندگیهائی در سایر شهرستانها تأسیس نماید.
فصل دوم – ارکان سازمان
ماده سوم – ارکان سازمان عبارتند از :
1- شورای سازمان
2- هیئت مدیره
3- مدیرعامل
4- هیئت نظارت
فصل سوم – شورای سازمان
ماده چهارم
شورای سازمان طبق ماده ۴ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران مرکب از وزیر کار یا قائم مقام او
وزیر اقتصاد ملی یا قائم مقام او
وزیر بهداری یا قائم مقام او
وزیر کشور یا قائم مقام او
یکنفر نماینده از سازمان برنامه
یکنفر نماینده از شرکت ملی نفت ایران
یک نفر نماینده از بنگاه راه آهن دولتی ایران
دو نفر نماینده از اتحادیه کارفرمایان که نسبتا دارای اعضای بیشتری باشند.
دو نفر نماینده از اتحادیه کارگری که نسبتا دارای اعضای بیشتری باشند.
ماده پنجم – انتخاب نمایندگان کارگران و کارفرمایان بوسیله شواریعالی کار بعمل خواهد آمد. نمایندگان کارفرمایان و نمایندگان کارگران برای مدت دو سال انتخاب میشوند و تجدید انتخاب آنان مانعی نخواهد داشت
ماده ششم – ریاست جلسات شورای سازمان یا وزیر کار خواهد بود و در اولین جلسه شورا دو نفر نائب رئیس و یکنفر دبیربه اکثریت آراء از بین اعضای شورا انتخاب میشوند – درغیاب وزیر کار ریاست جلسه شورا بترتیب با یکی از نواب رئیس خواهد بود.
ماده هفتم – جلسات شورا وقتی رسمیت خواهد داشت که لااقل ۸ نفراعضاء که یکنفر آنها باید نماینده کارفرما و یکنفرهم نماینده کارگر باشند در جلسه حضور داشته باشند و تصمیمات باکثریت اعضای حاضر که در هیچ حال نباید از ۶ نفر کمتر باشند قطعی خواهد بود.
ماده هشتم – درصورت عدم حضور ۸ نفر مذکور درماده ۷ جلسه تجدید واعضای شورا مجددا دعوت میشوند. فاصله دو جلسه کمتراز ۳ روز و بیشتر از ۱۵ روز نباید باشد و درهرحال جلسه ثانی با حضور ۶ نفر به شرط آنکه یکی از نمایندگان کارگران یا کارفرمایان در آن شرکت کرده باشند رسمیت داشته و تصمیمات باکثریت آرا قطعی خواهد بود و درصورت اختلاف رای طرفی که رئیس شورا در آن شرکت دارد قطعی است.
ماده نهم – هیئت مدیره و مدیر عامل میتوانند در جلسات شورا شرکت نمایند لیکن حق رای نخواهند داشت و نیز شورا درصورت لزوم از هیئت مدیره و مدیرعامل و هیئت نظارت برای اداء توضیحات لازم دعوت خواهد نمود
ماده دهم – کلیه اعضای انتخابی ارکان سازمان اعم از شورا و هیئت مدیره و هیئت نظارت پس از انقضای دوره مأموریت خود تا وقتی که بجای آنان کسی انتخاب نشده است کماکان بکار خود ادامه خواهند داد.
ماده یازدهم – وظایف شورا بقرار زیر است:
1- مراقبت در انجام وظایف سازمان
2- انتخاب فضای هیئت نظارت
3- رسیدگی و تصویب اصول و روش کلی کار و آیین‌نامه های استخدامی و اداره تشکیلات و معاملات سازمان که از طرف هیئت مدیره تهیه و بشورا پیشنهاد میشود.
4- رسیدگی و تصویب صورت تقسیم درآمد حاصله از حق بیمه بموجب ماده ۲۱ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران.
5- تصویب ترازنامه سالیانه سازمان که از طرف هیئت مدیره تنظیم و پیشنهاد میشود.
6- رسیدگی و تصویب بودجه هزینه های اداری که بموجب ماده ۲۲ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران از طرف هیئت مدیره بشورا پیشنهاد میشود.
7- رسیدگی و تصویب برنامه تاسیساتی که هیئت مدیره بموجب ماده ۲۶ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران تهیه مینماید.
8- تعیین حقوق و مقرری اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل و هیئت نظارت.
ماده دوازدهم – شورای سازمان هرسه ماه یکمرتبه ونیز درمواقع ضروری بطور فوق العاده بنا بدعوت وزارت کار و یا هیئت مدیره تشکیل خواهد شد .
دستور جلسه شورا و پیشنهادهای هئیت مدیره لااقل ۱۵ روز قبل از تشکیل جلسه باید در اختیار کلیه اعضاء شورا گذاشته شود.
شورا میتواند علاوه بر آنچه ازطرف هیئت مدیره در دستور جلسه قرار میگیرد راسا نیز مسائلی را که لازم بداند مطرح نماید – جلسات شورا تا خاتمه دستور متوالیا ادامه خواهد داشت.
ماده سیزدهم – شورای سازمان دارای دبیرخانه با تعداد کافی اعضای دفتری خواهد بود که ازبین کارمندان سازمان انتخاب میشوند و تحت نظر دبیر شورای انجام وظیفه خواهند نمود.
ماده چهاردهم – مذاکرات و تصمیمات شورا در دفتر مخصوص به ثبت رسیده و بامضای رئیس و دبیرشورا خواهد رسید.
فصل چهارم – هیئت مدیره
ماده پانزدهم – هیئت مدیره مرکب است از سه نفر بشرح زیر که برای مدت دو سال انتخاب میشوند :
یک نفر نماینده وزارت کار که بایستی در امور بیمه های اجتماعی بصیر و مطلع باشد.
یک نفر نماینده کارگران بانتخاب شورایعالی کار
یک نفر نماینده کارفرمایان بانتخاب شورایعالی کار
ریاست هئیت مدیره با نماینده وزارت کار خواهد بود.
درمورد فوت یا استعفای هریک ازاعضای هیئت مدیره جانشین او بترتیب فوق انتخاب خواهد شد و مدت مأموریت عضو جدید تا انتهای مدت ماموریت کسی است که فوت نموده یا مستعفی شده است.
ماده شانزدهم – تصمیمات هیئت مدیره با اکثریت آراء قابل اجرا است.
ماده هفدهم – صورتجلسات هیئت مدیره بایستی در دفتر مخصوص به ثبت رسیده و بامضای اعضای حاضر در جلسه برسد.
ماده هیجدهم – هیئت مدیره دارای هرگونه اختیار برای اداره کردن امورسازمان درحدود مقررات لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران و این اساسنامه و مقررات مصوبه شورای سازمان میباشد و بخصوص عهده دار انجام وظایف زیراست:
1- تهیه آیین‌نامه هائیکه بموجب لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران تنظیم آن بعهده هیئت مدیره موکول شده و پیشنهاد آن برای تصویب شورای سازمان.
2- تهیه آیین‌نامه های استخدامی واداری و تشکیلاتی وغیره و پیشنهاد آن ها برای تصویب بشورا.
3- اتخاذتصمیم درباره اعطای اختیارات مقرر درماده ۱۱ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران بشوراهای توافق کارگاهها و همچنین سلب اختیار از آنها طبق مفاد ماده مذکور و تبصره های آن.
4- عقد قراردادهای لازم با کارفرمایان و یا مؤسسات و اشخاص بمنظور انجام کمکهای مندرج در ماده ۱۲ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران.
5- تهیه صورت تقسیم درآمد حاصله از حق بیمه سازمان برای انجام تعهدات مقرردر لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران و پیشنهاد آن بشورای سازمان بترتیبی که در ماده ۲۱ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران و تبصره های ذیل آن مقررگردیده است.
6- تهیه بودجه اداری و پیشنهاد آن برای تصویب بشورای سازمان بترتیبی که درماده ۲۲ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران مقررشده است.
7- تهیه تراز نامه گزارش عملکرد سالیانه و پیشنهاد آن بشورای سازمان برای تصویب.
8- تهیه برنامه و تأسیسات سالیانه سازمان و پیشنهاد آن بشورا بشرح ماده ۲۶ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران.
9- اتخاذ تصمیم نسبت بایجاد یا تعطیل شعب یا نمایندگیهای سازمان درمرکز و شهرستانها و تعیین حدود و اختیارات و طرز عمل متصدیان شعب و نمایندگی.
10- بودیعه گذاردن ذخائر قانونی سازمان دربانک ملی ایران
11- تعیین امضاهای مجاز.
فصل پنجم – مدیر عامل
ماده نوزدهم – مدیر عامل سازمان از طرف هیئت مدیره باکثریت آراء انتخاب میشود.
ماده بیستم – مدیر عامل بر ادارات و دوایر و نمایندگیهای سازمان ریاست داشته و عهده دار انجام وظایف زیرمیباشد:
1- تهیه و تنظیم بودجه اداری سازمان و پیشنهاد آن بهیئت مدیره.
2- تهیه و طرح تشکیلات اداری سازمان و نمایندگیهای مربوطه و پیشنهاد آن به هیئت مدیره.
3- استخدام و عزل ونصب و ترقی و تنزل کارمندان سازمان طبق آیین‌نامه استخدامی که به تصویب هیئت مدیره و شورای سازمان رسیده باشد.
4- تهیه برنامه های عملی و نقشه‌های و طرح‌ها و تخصیص اعتبارات لازم مربوط بساختمان بیمارستانها و درمانگاهها و سایر تأسیسات برای پیشنهاد بهیئت مدیره سازمان.
5- تهیه آیین‌نامه ها و مقررات اجرائی برای پیشنهاد بهیئت مدیره.
6- حضور درجلسات هیئت مدیره و شورای سازمان.
7- فراهم آوردن وسایل لازم برای پیشرفت امور شورای سازمان وهیئت مدیره وهیئت نظارت.
8- تهیه وتنظیم ترازنامه و گزارش عملکرد سالیانه سازمان برای تسلیم به هیئت مدیره.
9- تنظیم صورتهای آماری و تسلیم آن بهیئت مدیره بمنظور اجرای وظیفه مقرردرماده ۲۱ لایحه قانونی بیمه های اجتماعی کارگران و تبصره های مربوطه.
10- صدور دستورات لازم وامضای نامه ها و اسناد و چکها درحدود اختیاراتی که بموجب این اساسنامه و آیین‌نامه های مربوطه تعیین میگردد.
ماده بیست و یکم – مدیرعامل دارای یکنفر معاون خواهد بود و میتواند بعضی با کلیه اختیارات اداری و فنی و مالی خود را کتبا بمعاون یا رؤسای ادارات و نمایندگیهای سازمان واگذار نماید.
ماده بیست و دوم – مدیر عامل دربرابر دادگاهها و اشخاص طبیعی و حقوقی شخصاً یا توسط کسانیکه انتخاب وتعیین میکند نماینده سازمان بوده و میتواند وکیل یا حق توکیل غیر انتخاب نماید.
ماده بیست وسوم – عزل وتغییر مدیر عامل یا ذکر دلائل به پیشنهاد هئیت مدیره و جلب موافقت وزیر کار خواهد بود.
فصل ششم – هیئت نظارت
ماده بیست و چهارم – هیئت نظارت از سه نفر تشکیل میشود که لااقل یکنفر از آنها باید درامور حسابداری بصیرت داشته باشد این هیئت برای مدت دوسال ازطرف شورای سازمان انتخاب میشود.
درمورد فوت یا استعفای هریک ازاعضاء هیئت نظارت جانشین او بتریب فوق انتخاب خواهد شد و مدت مأموریت عضو جدید تا انتهای مدت مأموریت کسی است که فوت نموده و یا استعفا داده است.
ماده بیست و پنجم – هیئت نظارت مسئول بازرسی ومنظم و مستمر کلیه حسابهای سازمان میباشد.
ماده بیست و ششم – تصمیمات هیئت نظارت باکثریت آراء اتخاذ و مذاکرات دردفتر مخصوص نوشته شده وبامضای اعضاء آن میرسد.
ماده بیست و هفتم – هیئت نظارت حق دخالت مستقیم در امور سازمان ندارد ولی میتواند نظریات خود را کتبا بهئیت مدیره در مدیرعامل اطلاع دهد.
ماده بیست وهشتم – هیئت نظارت حق نظارت در تمام امور و عملیات سازمان داشته میتواند هرگونه اطلاعی که لازم دارد از مدیرعامل یا هیئت مدیره کسب نماید و مستقیما یا توسط نماینده ای که از اعضای خود انتخاب میکند به دفاتر یا نوشتجات سازمان رسیدگی نماید.
ماده بیست و نهم – هیئت نظارت میتواند درصورت احتیاج ازحسابدارهای متخصص و کارشناسان حسابهای احتمالات برای مدت معین و کار معین استفاده نماید.
ماده سی ام – وظایف هیئت نظارت بقرار زیراست :
1- مراقبت در تطبیق عملیات سازمان با قوانین و مقررات و مفاد این اساسنامه ورسیدگی بوضع قراردادها و – حسابهای سازمان و نمایندگیهای آن و گزارش آنها بطورمنظم بشورای سازمان وزارت کار.
2- رسیدگی بدفاتر و حسابهای سازمان و خلاصه حسابهائی که ازطرف مدیرعامل و هیئت مدیره برای تصویب به شورای سازمان پیشنهاد میشود.
3- رسیدگی بموجودی صندوق اوراق واسناد وذخائر سازمان.
4- رسیدگی و اظهارنظر بترازنامه و گزارش عملکرد سازمان و تسلیم گزارش بشورا.
ماده سی و یکم – هیئت نظارت برای اداره امور دفتری و اجرای وظایف خود بتعداد کافی از کارمندان سازمان استفاده خواهد نمود.
فصل هفتم – ترازنامه
ماده سی و دوم – سال مالی از اول فروردین ماه هرسال آغاز و درآخر اسفند ماه همان سال بپایان میرسد. حسابهای سازمان در پایان اسفند ماه بسته شده و ترازنامه آن باید در آخر اردیبهشت ماه سال بعد حاضر و تسلیم هیئت نظارت شود که بانضمام گزارش هیئت نظارت تهیه و درنیمه اول خرداد ماه هرسال بین اعضای شورای سازمان تودیع گردد.
اولین سال مالی سازمان از تاریخ تأسیس شروع ود رآخر اسفند ماه همانسال خاتمه میابد.
ماده سی و سوم – دفاتر محاسباتی سازمان باید پلمب شده و طبق مقررات قانون تجارت باشد.
ماده سی و چهارم – ارزیابی ارقام دارائی و بدهی در ترازنامه بقرارزیر خواهد بود.
الف)- وجوه نقد در صندوق مرکز و نمایندگیهای و بانکها بمیزان حقیقی خود.
ب)- سهام اوراق بهادار به بهای خرید مگر اینکه بهای روز کمتر از بهای خرید باشد که در این صورت به بهای روز پایان اسفند ارزیابی میشود.
ج)- اموال غیر منقول باید ببهای روز محسوب شود.
د)- میزان سالیانه استهلاک نباید کمتر از ده درصد بهای اولیه باشد و هزینه تعمیرات و اموال غیر منقول و اثاثیه اداری و اداوات طبی و غیره باید تماما بتدریج مستهلک شود.
فصل هشتم – مقررات مختلف
ماده سی و پنجم – اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل و هیئت نظارت باید ایرانی باشد و قبل از شروع بخدمت درحضور شورای سازمان سوگند یاد نمایند.
ماده سی و ششم – اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل و هیئت نظارت موظفا انجام وظیفه خواهند نمود و درمدت تصدی خود نمیتوانند شغل دولتی داشته باشند و اقدام بهر گونه خرید یا فروش و یا معاملات دیگر با سازمان و یا مؤسسات وابسته آن بنمایند.
ماده سی وهفتم – تصویب تراز نامه سازمان از طرف شورای سازمان مفاصا حساب هیئت مدیره محسوب میشود.