ماده واحده – مجلس شورای ملی موافقت نامه راجع به سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی منعقده بین ایران و هلند را که در تاریخ نهم آبانماه ۱۳۲۸ در تهران به امضاء رسیده تصویب مینماید.
این قانون که مشتمل بر یک مقدمه و شانزده ماده و یک ضمیمه است در جلسه سه شنبه بیست و چهارم بهمن ماه یکهزار و سیصد و سی و چهار به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نایب رییس مجلس شورای ملی – نورالدین امامی
متن موافقت نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها
نظر به اینکه:
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
و
علیا حضرت ملکه هلند
مایل هستند بمنظور برقراری و بکار انداختن سرویسهای هوایی بازرگانی مابین کشورهای خود و ماوراء آنها موافقت نامه منعقد نمایند لذا نمایندگان تام‌الاختیار خود را بدین منظور بشرح زیرین تعیین نمودند:
اعلیحضرت شاهنشاه ایران – جناب آقای علی‌اصغر حکمت وزیر امور خارجه علیا حضرت ملکه هلند جناب آقای و- پ مونتن وزیر مختار و نماینده فوق‌العاده نمایندگان مزبور پس از آنکه اختیارنامه‌های کامل خود را که صحیح و معتبر بود مبادله نمودند در موارد ذیل موافقت حاصل کردند.
مقدمه:
در این موافقت نامه مقصود از بعضی اصطلاحات و عبارات مستعمله بشرحی است که در زیر ذکر شده مگر اینکه خلاف آن مستفاد شود.
الف – مقصود از مقامات هواپیمایی در مورد ایران اداره کل هواپیمایی کشوری و هر شخص یا هیئتی است که متصدی وظایف فعلی آن اداره یا وظایف مشابه گردد و در مورد هلند مدیر کل هواپیمایی کشوری و هر شخص یا هیئتی است که متصدی وظایف فعلی آن یا وظایف مشابه گردد.
ب – مقصود از قرارداد هواپیمایی کشوری بین‌المللی قراردادی است که در تاریخ ۷ دسامبر ۱۹۴۴ برای امضاء در شیکاگو حاضر شده بود.
ج – مقصود از «قلمرو» و «سرویس حمل و نقل هوایی» و «سرویس حمل و نقل هوایی بین‌المللی» و «مؤسسه هوایی» و «فرود آمدن بمنظور غیر‌از حمل و نقل» همان است که در مواد ۲ و ۹۶ قرارداد هواپیمایی کشوری بین‌المللی تصریح گردیده.
د – [الحاقی ۱۳۴۶/۱۰/۲۱]
مقصود از عبارت « ظرفیت» در مورد یک هواپیما گنجایش بارگیری هواپیماست در تمام یا قسمتی از یک خط هوایی و مقصود از « ظرفیت» درباره یک «سرویس مورد موافقت» گنجایش هواپیماست که در سرویس مزبور مورد استفاده قرار میگیرد ضرب در تعداد دفعات رفت و آمد هواپیمای مزبور‌در زمان معین و خط یا قسمتی از خط معین.
ماده ۱ – با رعایت مقررات این موافقت نامه هر یک از طرفین متعاهدین به مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی که از طرف متعاهد دیگر تعیین شده اجازه میدهد که بمنظور بکار انداختن سرویسهای مورد موافقت از فراز قلمرو خود پرواز ترانزیتی انجام دهد یا در آن قلمرو در نقاطی که در برنامه پرواز ضمیمه پیش‌بینی شده بمنظور غیر از حمل و نقل و یا بمنظور پیاده و یا سوار کردن محمولات بین‌المللی از مسافر و بار و محمولات پستی فرود آید.
ماده ۲ –
الف – هر یک از طرفین متعاهدین بمنظور بهره‌برداری طبق این موافقتنامه در خطوط مذکور در برنامه پرواز ضمیمه یک یا چند مؤسسه هواپیمایی خود را کتباً بطرف متعاهد دیگر معرفی خواهد نمود طرف متعاهد دیگر بمحض دریافت معرفی‌نامه با رعایت مفاد ۳ این موافقت نامه بمؤسسه یا مؤسسات معرفی شده بدون تأخیر اجازه بهره‌برداری اعطاء خواهد نمود مشروط بر اینکه در صورت لزوم مؤسسات هواپیمایی معرفی شده مقامات صلاحیتدار هواپیمایی طرفی که حقوق مذکور را اعطاء مینماید قانع کنند که قابلیت انجام شرایطی را که طبق قوانین و مقررات آنطرف برای عملیات مؤسسات هواپیمایی بازرگانی مقرر است دارا هستند .
هر مؤسسه هواپیمایی که بدین ترتیب تعیین و اجازه بهره‌برداری تحصیل نموده هر موقعی که بخواهد میتواند در سرویسهای مورد موافقت شروع به بهره‌برداری کند.
ب – نیز مقرر است که مبادرت باین اقدام در مناطق جنگ یا مناطقی که تحت اشغال نظامی یا نواحی مربوط بآنست باید با اجازه و موافقت مقامات صلاحیتدار نظامی بعمل آید.
ماده ۳-
الف – در هر مورد که یکی از طرفین متعاهدین قانع نشود که مالکیت یا تسلط و نفوذ طرف دیگر یا اتباع او نسبت بمؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی که معرفی کرده محرز است میتواند از اعطاء حقوق مصرحه در ماده ۱ این موافقت نامه خودداری کند یا آن حقوق را تعلیق و نقض نماید یا شرایطی را که لازم میداند برای استفاده مؤسسه یا مؤسسات از آن حقوق وضع کند.
ب – همچنین هر یک از طرفین متعاهدین در هر مورد که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر مطابق مواد ۱۱ و ۱۳ قرارداد بین‌المللی هواپیمایی کشوری بصورت فعلی رفتار نکند و یا شرایطی را که در این موافقت نامه مصرح است مرعی ندارد حق خواهد داشت استفاده مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی تعیین شده را از حقوق مصرحه در ماده ۱ این موافقت نامه تعلیق نماید یا شرایطی را که مقتضی بداند برای استفاده مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی از آن حقوق وضع کند.
این عمل یک جانبه اجرا نخواهد شد مگر اینکه قبلا تصمیم طرف متعاهد بطرف دیگر ابلاغ شود و بین مقامات هواپیمایی طرفین تا مدت بیست و هشت روز بعد از تاریخ ابلاغ مذکور توافقی حاصل نشده باشد.
ماده ۴ – هیچیک از مقررات این موافقت نامه نباید چنین تعبیر شود که حقوق اختصاصی و انحصاری بطرف متعاهد دیگر یا مؤسسات هواپیمایی آن اعطاء شده و نسبت بمؤسسات هواپیمایی هر کشور دیگری استثنا یا تبعیض بعمل آمده است.
ماده ۵ – مفاد این موافقت نامه به مؤسسه هواپیمایی یکی از طرفین حق نمیدهد که در داخل خاک طرف متعاهد دیگر از یک نقطه بنقطه دیگر مسافر – و بار یا محمولات پستی با دریافت کرایه یا حق‌الزحمه برای حمل قبول نماید و مفاد مزبور نباید باین منظور تعبیر گردد.
ماده ۶ – برای مؤسسات هواپیمایی که بوسیله طرفین متعاهدین معین شده‌اند تسهیلات عادلانه و متساوی بعمل خواهد آمد تا سرویسهای مورد موافقت را در خطوط هوایی مشخصه بین قلمرو طرفین و ماوراء آنها بکار اندازد. مؤسسات معینه هواپیمایی هر یک از طرفین متعاهدین باید در موقع بکار انداختن سرویسهای مورد موافقت منافع مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر را ملحوظ دارند تا اثر نامطلوبی در جریان امور سرویسهایی که طرف اخیرالذکر در تمام یا قسمتی از همان خطوط دایر نموده حاصل نشود.
ماده ۷ – [اصلاحی ۱۳۴۶/۱۰/۲۱]
الف – هدف اصلی سرویسهایی که طبق مقررات مواد ۱ و ۲ دایر میشود تأمین یک ظرفیتی کافی با ضریب بارگیری منطقی است که متناسب باشد با احتیاجات کنونی و احتیاجاتی که به طور معقول برای آتیه از نظر حمل و نقل مسافر و بار و پست بین قلمروهای طرفین متعاهدین که مؤسسات هواپیمایی را تعیین مینمایند – پیش‌بینی میشود:
ب – جنبه‌های بازرگانی سرویسهای مورد توافق – به موجب موافقتنامه جداگانه‌ای بین مؤسسات هواپیمایی معینه طرفین متعاهدین خواهد بود که برای تصویب تسلیم مقامات هواپیمایی طرفین متعاهدین خواهد گردید. موافقتنامه بازرگانی مزبور مسائل مندرج در بند (الف) فوق و هم چنین مسائل مربوط به همکاری بازرگانی از جمله حمل و نقل بار و مسافر از مبدأ و به مقصد کشورهای ثالث را شامل خواهد بود.
ماده ۸ – تعرفه‌هایی که برای هر یک از سرویسهای مورد موافقت وضع میشود باید عادلانه باشد و میزان آن با رعایت کلیه عوامل مربوطه از جمله صرفه‌جویی در عمل و نفع عادلانه و اختلاف و خصوصیات سرویسها (از قبیل میزان سرعت و وسائل راحتی مسافرین) و تعرفه‌هایی که از طرف مؤسسات هواپیمایی دیگر در هر قسمت از مسیر وضع شده تعیین شود تعرفه‌ها باید نسبت بهر مسیر در صورت امکان بین مؤسسات هواپیمایی طرفین متعاهدین پس از مشورت با مؤسسات هواپیمایی دیگر که در همان مسیر یا در قسمتی از آن عمل مینماید تعیین گردد اینگونه موافقت‌ها در تعیین تعرفه در صورت امکان بوسیله انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی انجام میگیرد نرخهایی که بدین ترتیب معین میشوند بایستی برای موافقت مقامات هواپیمایی طرفین متعاهدین ارسال شوند و پس از سی روز از تاریخ دریافت آنها قابل اجرا خواهد بود مگر اینکه یکی از آن مقامات عدم موافقت خود را اعلام کند.
ماده ۹ – مواد ۱۵ – ۲۴ – -۳۱ – ۳۲ – ۳۳ – ۳۵ قرارداد بین‌المللی هواپیمایی کشوری بصورت فعلی آنها بمنزله جزء لاینفک این موافقت نامه در مورد هر یک از طرفین متعاهدین طی مدت اعتبار این موافقت نامه لازم‌الاجرا خواهد بود مگر اینکه طرفین متعاهدین که قرارداد مذکور را امضاء نموده‌اند نسبت بمواد مذکور اصلاحاتی را که طبق ماده ۹۴ آن قرارداد بموقع اجرا گذارده خواهد شد تصویب نمایند و در این صورت موادی که باین ترتیب اصلاح شده نسبت بطرفین متعاهدین در مدت اعتبار این موافقت نامه لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۱۰ – مقامات صلاحیتدار هواپیمایی هر یک از طرفین متعاهدین در صورت تقاضای مقامات صلاحیتدار هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اطلاعات و آماری که معمولا مورد لزوم و مربوط باشد بتعداد و ظرفیت سرویس های مورد موافقت و حمل و نقل‌هایی که توسط مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه خود در سرویس های هوایی بمقصد نقاطی در قلمرو طرف دیگر یا از نقاطی در قلمرو طرف مزبور یا از راه آن قلمرو انجام شده است است همچنین اطلاعات راجع بمبداء و مقصد حمل و نقل های مزبور تهیه و تسلیم خواهند نمود این اطلاعات و آمار نباید از آنچه که معمولا شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری از کشورها مطالبه مینماید تجاوز کند.
ماده ۱۱-
الف- هر گاه یکی از طرفین متعاهدین مقتضی بداند که شرایط این موافقت نامه را تغییر دهد میتواند تقاضای مشورت بین مقامات رسمی هواپیمایی طرفین متعاهدین را بنماید و این مشورت در ظرف شصت روز از تاریخ تقاضا شروع خواهد شد و هر موقع که مقامات رسمی مذکور با تغییر این موافقت نامه توافق نظر حاصل نمودند تغییر مزبور پس از آنکه بوسیله مبادله یادداشت هایی از مجرای سیاسی تأیید گردیده بموقع اجرا گذارده خواهد شد این تغییر بایستی بلافاصله باطلاع شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری برسد.
ب – [اصلاحی ۱۳۴۶/۱۰/۲۱]
تغییر در ترتیب بهره‌برداری از نقاط مورد استفاده در خطوط هوایی معینه با حذف هر قسمتی از خط هوایی معینه در یک و یا کلیه پروازها به‌استثنای تغییر نقاطی که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه در قلمرو کشور متعاهد دیگر مورد استفاده قرار می‌دهند – به عنوان تغییر این موافقتنامه تلقی نخواهد شد.
بنابراین مقامات هواپیمایی هر یک از طرفین متعاهدین می‌توانند به طور یک جانبه این قبیل تغییرات را معمول داشته یا نقاطی را حذف نمایند - مشروط بر این که تغییر یا حذف نقاط را بدون تأخیر به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعلام کند.
ماده ۱۲ – در صورتی که نسبت بتفسیر یا اجرای این موافقت نامه اختلافی بین طرفین متعاهدین روی دهد طرفین در وهله اول کوشش خواهد نمود که آن را بوسیله مذاکره مستقیم بین خود حل و فصل نمایند هر گاه باین وسیله رفع اختلاف مزبور میسر نگردد به حکمیت شخص یا هیئتی که با توافق نظر طرفین تعیین شده باشد ارجاع خواهد گردید اگر با ارجاع امر بحکمیت موافقت نظر حاصل نشود یا پس از موافقت با ارجاع امر بحکمیت نسبت بتشکیل آن بین طرفین مزبور اتفاق نظر حاصل نگردد هر یک از طرفین متعاهدین میتواند موضوع مورد اختلاف را برای صدور رأی بمحکمه‌ای که صلاحیت اخذ تصمیم دارد و ممکن است در سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری تأسیس گردد ارجاع کند و در صورتی که چنین محکمه‌ای وجود نداشته باشد بشورای سازمان مزبور و در غیر این صورت بدیوان داوری بین‌المللی ارجاع نماید طرفین متعاهدین تعهد مینمایند طبق رأیی که بترتیب مقرر در این ماده صادر خواهد گردید عمل کنند. هر گاه و مادام که هر یک از طرفین متعاهدین یا مؤسسات هواپیمایی معینه آن طبق رأیی که بموجب این ماده صادر شود عمل ننماید طرف متعاهد دیگر میتواند هر گونه حقوقی را که طبق این موافقت نامه بطرف متعاهد مستنکف یا به مؤسسه یا بمؤسسات هواپیمایی مستنکف متعلق بآن اعطاء نموده محدود یا معلق یا نقض نماید.
ماده ۱۳ – در صورتی که یک قرارداد یا موافقت نامه عمومی چند جانبه راجع به حقوق مربوط بحمل و نقل سرویسهای هوایی منظم بین‌المللی نسبت بهر دو کشور متعاهد بموقع اجرا در آید موافقت نامه فعلی بطوری اصلاح خواهد شد که با مقررات قرارداد یا موافقت نامه مزبور منطبق گردد.
ماده ۱۴ – این موافقت نامه یکسال پس از تاریخ وصول اخطار خاتمه دادن بوسیله یکی از طرفین متعاهدین خاتمه خواهد یافت مگر این که اخطار مذکور قبل از انقضای مدت یک سال با موافقت طرفین پس گرفته شود این اخطار باید در آن واحد به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری نیز‌ارسال شود طرف متعاهدی که اخطار خاتمه موافقت نامه را دریافت کرده است به آن پاسخ وصول خواهد داد و در صورت عدم اعلام وصول اخطار‌مذکور چهارده روز پس از تاریخ وصول از طرف شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری بطرف متعاهد دیگر وصول یافته تلقی خواهد شد.
ماده ۱۵ – موافقت نامه فعلی و کلیه قراردادهای مربوط بان در سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری بثبت خواهد رسید.
ماده ۱۶ – این موافقت نامه در تاریخ مبادله یادداشت بین طرفین متعاهدین مبنی بر تصویب آن از طرف مجلسین ایران بمورد اجرا گذارده خواهد شد.
برای تأیید مراتب بالا نمایندگان تام‌الاختیار امضاءکننده ذیل (که از طرف دول متبوع خود دارای اختیارنامه میباشند) این موافقت نامه را امضاء و بمهر خود ممهور نمودند. این موافقت نامه در تاریخ سی و یکم اکتبر ۱۹۴۹ (۹ر۸ر۱۳۲۸ در تهران در سه نسخه به زبانهای فارسی و هلندی و انگلیسی که نسخه انگلیسی آن معتبر میباشد تنظیم گردید.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران
علی‌اصغر حکمت
از طرف دولت پادشاهی هلند
و.پ. مونتن
ضمیمه
[اصلاحی ۱۳۴۶/۱۰/۲۱]
الف – مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه دولت پادشاهی هلند در سرویسهای خود از نقاط هلند به مقصد ایران (تهران و یا آبادان) و یا عبور از ایران از حقوق حمل و نقل بازرگانی در نقاط زیر برخوردار خواهند بود.
1 – بن – دوسلدرف – اشتوتکارت – نورنبرگ – مونیخ.
2 – نقاطی در اتریش – چکسلواکی – مجارستان و یوگسلاوی – رومانی – بلغارستان – یونان – قبرس و فرودگاه لیدا.
3 – نقاطی در آفریقای شمالی.
4 – نقاطی در اردن.
5 – نقاطی در سیلان – برمه – تایلند – مالزیا – سنگاپور – ویتنام – اندونزی – فیلیپین – هنگ‌کنگ – استرالیا و ژاپن – تعیین سایر نقاط در خاور دور منوط به مذاکرات بعدی خواهد بود.
ب – مؤسسه یا مؤسسات هواپیمایی معینه دولت شاهنشاهی ایران در سرویسهای خود به مقصد هلند و یا عبور از هلند – از حقوق حمل و نقل بازرگانی در نقاط زیر برخوردار خواهند بود.
نقاطی در ایران – لبنان – ترکیه – یونان – ایتالیا – اتریش – سویس – آلمان – فرانسه – هلند – انگلستان – آمریکای شمالی و جنوبی.
پروتکل اصلاحی فوق مشتمل بر یک مقدمه و چهار ماده منضم به قانون اصلاح بعضی از مواد موافقت نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویسهای حمل و نقل هوایی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها میباشد.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی