مصوب ۱۳۳۴/۱۱/۲۴
ماده واحده – مجلس شورای ملی موافقت نامه راجع به سرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی منعقده بین ایران و هلند را که در تاریخ نهم آبانماه 1328 در تهران به امضاء رسیده تصویب مینماید.
این قانون که مشتمل بر یک مقدمه و شانزده ماده و یک ضمیمه است در جلسه سه شنبه بیست و چهارم بهمن ماه یکهزار و سیصد و سی و چهار به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نایب رئیس مجلس شورای ملی – نورالدین امامی
متن موافقت نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها
نظر باینکه:
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
و
علیا حضرت ملکه هلند
مایل هستند بمنظور برقراری و بکار انداختن سرویسهای هوائی بازرگانی مابین کشورهای خود و ماوراء آنها موافقت نامه منعقد نمایند لذا نمایندگان تام‌الاختیار خود را بدین منظور بشرح زیرین تعیین نمودند:
اعلیحضرت شاهنشاه ایران – جناب آقای علی‌اصغر حکمت وزیر امور خارجه علیا حضرت ملکه هلند جناب آقای و- پ مونتن وزیر مختار و نماینده فوق‌العاده نمایندگان مزبور پس از آنکه اختیارنامه‌های کامل خود را که صحیح و معتبر بود مبادله نمودند در موارد ذیل موافقت حاصل کردند.
مقدمه:
در این موافقت نامه مقصود از بعضی اصطلاحات و عبارات مستعمله بشرحی است که در زیر ذکر شده مگر اینکه خلاف آن مستفاد شود.
الف – مقصود از مقامات هواپیمائی در مورد ایران اداره کل هواپیمائی کشوری و هر شخص یا هیئتی است که متصدی وظایف فعلی آن اداره یا وظایف مشابه گردد و در مورد هلند مدیر کل هواپیمائی کشوری و هر شخص یا هیئتی است که متصدی وظایف فعلی آن یا وظایف مشابه گردد.
ب – مقصود از قرارداد هواپیمائی کشوری بین‌المللی قراردادی است که در تاریخ 7 دسامبر 1944 برای امضاء در شیکاگو حاضر شده بود.
ج – مقصود از «قلمرو» و «سرویس حمل و نقل هوائی» و «سرویس حمل و نقل هوائی بین‌المللی» و «مؤسسه هوائی» و «فرود آمدن بمنظور غیر‌از حمل و نقل» همان است که در مواد 2 و 96 قرارداد هواپیمائی کشوری بین‌المللی تصریح گردیده.
د – مقصود از عبارت « ظرفیت» در مورد یک هواپیما گنجایش بارگیری هواپیماست در تمام یا قسمتی از یک خط هوائی و مقصود از « ظرفیت» درباره‌یک « سرویس مورد موافقت» گنجایش هواپیماست که در سرویس مزبور مورد استفاده قرار میگیرد ضرب در تعداد دفعات رفت و آمد هواپیمای مزبور‌در زمان معین و خط یا قسمتی از خط معین.
ماده 1 – با رعایت مقررات این موافقت نامه هر یک از طرفین متعاهدین به مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی که از طرف متعاهد دیگر تعیین شده اجازه میدهد که بمنظور بکار انداختن سرویسهای مورد موافقت از فراز قلمرو خود پرواز ترانزیتی انجام دهد یا در آن قلمرو در نقاطی که در برنامه پرواز ضمیمه پیش‌بینی شده بمنظور غیر از حمل و نقل و یا بمنظور پیاده و یا سوار کردن محمولات بین‌المللی از مسافر و بار و محمولات پستی فرود آید.
ماده 2 –
الف – هر یک از طرفین متعاهدین بمنظور بهره‌برداری طبق این موافقتنامه در خطوط مذکور در برنامه پرواز ضمیمه یک یا چند مؤسسه هواپیمائی خود را کتباً بطرف متعاهد دیگر معرفی خواهد نمود طرف متعاهد دیگر بمحض دریافت معرفی‌نامه با رعایت مفاد 3 این موافقت نامه بمؤسسه یا مؤسسات معرفی شده بدون تأخیر اجازه بهره‌برداری اعطاء خواهد نمود مشروط بر اینکه در صورت لزوم مؤسسات هواپیمائی معرفی شده مقامات صلاحیتدار هواپیمائی طرفی که حقوق مذکور را اعطاء مینماید قانع‌کنند که قابلیت انجام شرایطی را که طبق قوانین و مقررات آنطرف برای عملیات مؤسسات هواپیمائی بازرگانی مقرر است دارا هستند .
هر مؤسسه هواپیمائی که بدین ترتیب تعیین و اجازه بهره‌برداری تحصیل نموده هر موقعی که بخواهد میتواند در سرویسهای مورد موافقت شروع به بهره‌برداری کند.
ب – نیز مقرر است که مبادرت باین اقدام در مناطق جنک [جنگ]یا مناطقی که تحت اشغال نظامی یا نواحی مربوط بآنست باید با اجازه و موافقت مقامات صلاحیتدار نظامی بعمل آید.
ماده 3-
الف – در هر مورد که یکی از طرفین متعاهدین قانع نشود که مالکیت یا تسلط و نفوذ طرف دیگر یا اتباع او نسبت بمؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی که معرفی کرده محرز است میتواند از اعطاء حقوق مصرحه در ماده 1 این موافقت نامه خودداری کند یا آن حقوق را تعلیق و نقض نماید یا شرایطی را که لازم میداند برای استفاده مؤسسه یا مؤسسات از آن حقوق وضع کند.
ب – همچنین هر یک از طرفین متعاهدین در هر مورد که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر مطابق مواد 11 و 13 قرارداد بین‌المللی هواپیمائی کشوری بصورت فعلی رفتار نکند و یا شرایطی را که در این موافقت نامه مصرح است مرعی ندارد حق خواهد داشت استفاده مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی تعیین شده را از حقوق مصرحه در ماده 1 این موافقت نامه تعلیق نماید یا شرایطی را که مقتضی بداند برای استفاده مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی از آن حقوق وضع کند.
این عمل یک جانبه اجرا نخواهد شد مگر اینکه قبلا تصمیم طرف متعاهد بطرف دیگر ابلاغ شود و بین مقامات هواپیمائی طرفین تا مدت بیست و هشت روز بعد از تاریخ ابلاغ مذکور توافقی حاصل نشده باشد.
ماده 4 – هیچیک از مقررات این موافقت نامه نباید چنین تعبیر شود که حقوق اختصاصی و انحصاری بطرف متعاهد دیگر یا مؤسسات هواپیمائی آن اعطاء شده و نسبت بمؤسسات هواپیمائی هر کشور دیگری استثنا یا تبعیض بعمل آمده است.
ماده 5 – مفاد این موافقت نامه به مؤسسه هواپیمائی یکی از طرفین حق نمیدهد که در داخل خاک طرف متعاهد دیگر از یک نقطه بنقطه دیگر مسافر – و بار یا محمولات پستی با دریافت کرایه یا حق‌الزحمه برای حمل قبول نماید و مفاد مزبور نباید باین منظور تعبیر گردد.
ماده 6 – برای مؤسسات هواپیمائی که بوسیله طرفین متعاهدین معین شده‌اند تسهیلات عادلانه و متساوی بعمل خواهد آمد تا سرویسهای مورد موافقت را در خطوط هوائی مشخصه بین قلمرو طرفین و ماوراء آنها بکار اندازد. مؤسسات معینه هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهدین باید در موقع بکار انداختن سرویسهای مورد موافقت منافع مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر را ملحوظ دارند تا اثر نامطلوبی در جریان امور سرویسهائی که طرف اخیرالذکر در تمام یا قسمتی از همان خطوط دایر نموده حاصل نشود.
ماده 7 –
الف – هدف اصلی سرویسهائی که طبق مقررات مواد 1 و 2 دایر میشود تأمین یک ظرفیتی کافی با ضریب بارگیری منطقی است که متناسب باشد با احتیاجات کنونی و احتیاجاتی که بطور معقول برای آتیه از نظر حمل و نقل مسافر و بار و پست بین قلمروهای طرفین متعاهدین که مؤسسات هواپیمائی را تعیین مینمایند – پیش‌بینی میشود:
ب – جنبه‌های بازرگانی سرویسهای مورد توافق – بموجب موافقتنامه جداگانه‌ای بین مؤسسات هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین خواهد بود که برای تصویب تسلیم مقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین خواهد گردید. موافقت نامه بازرگانی مزبور مسائل مندرج در بند (الف) فوق و همچنین مسائل مربوط به همکاری بازرگانی از جمله حمل و نقل بار و مسافر از مبدأ و بمقصد کشورهای ثالث را شامل خواهد بود.
ماده 8 – تعرفه‌هائی که برای هر یک از سرویسهای مورد موافقت وضع میشود باید عادلانه باشد و میزان آن با رعایت کلیه عوامل مربوطه از جمله صرفه‌جوئی در عمل و نفع عادلانه و اختلاف و خصوصیات سرویسها (از قبیل میزان سرعت و وسائل راحتی مسافرین) و تعرفه‌هائی که از طرف مؤسسات هواپیمائی دیگر در هر قسمت از مسیر وضع شده تعیین شود تعرفه‌ها باید نسبت بهر مسیر در صورت امکان بین مؤسسات هواپیمائی طرفین متعاهدین پس از مشورت با مؤسسات هواپیمائی دیگر که در همان مسیر یا در قسمتی از آن عمل مینماید تعیین گردد اینگونه موافقت‌ها در تعیین تعرفه در صورت امکان بوسیله انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوائی انجام میگیرد نرخهائی که بدین ترتیب معین میشوند بایستی برای موافقت مقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین ارسال شوند و پس از سی روز از تاریخ دریافت آنها قابل اجرا خواهد بود مگر اینکه یکی از آن مقامات عدم موافقت خود را اعلام کند.
ماده 9 – مواد 15 – 24 – -31 – 32 – 33 – 35 قرارداد بین‌المللی هواپیمائی کشوری بصورت فعلی آنها بمنزله جزء لاینفک این موافقت نامه در مورد هر یک از طرفین متعاهدین طی مدت اعتبار این موافقت نامه لازم‌الاجرا خواهد بود مگر اینکه طرفین متعاهدین که قرارداد مذکور را امضاء نموده‌اند نسبت بمواد مذکور اصلاحاتی را که طبق ماده 94 آن قرارداد بموقع اجرا گذارده خواهد شد تصویب نمایند و در این صورت موادی که باین ترتیب اصلاح شده نسبت بطرفین متعاهدین در مدت اعتبار این موافقت نامه لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده 10 – مقامات صلاحیتدار هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهدین در صورت تقاضای مقامات صلاحیتدار هواپیمائی طرف متعاهد دیگر اطلاعات و آماری که معمولا مورد لزوم و مربوط باشد بتعداد و ظرفیت سرویس های مورد موافقت و حمل و نقل‌هائی که توسط مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه خود در سرویس های هوائی بمقصد نقاطی در قلمرو طرف دیگر یا از نقاطی در قلمرو طرف مزبور یا از راه آن قلمرو انجام شده است است همچنین اطلاعات راجع بمبداء و مقصد حمل و نقل های مزبور تهیه و تسلیم خواهند نمود این اطلاعات و آمار نباید از آنچه که معمولا شورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری از کشورها مطالبه مینماید تجاوز کند.
ماده 11- [اصلاحی ۱۳۴۶/۱۰/۲۱]
الف- هر گاه یکی از طرفین متعاهدین مقتضی بداند که شرایط این موافقت نامه را تغییر دهد میتواند تقاضای مشورت بین مقامات رسمی هواپیمائی طرفین متعاهدین را بنماید و این مشورت در ظرف شصت روز از تاریخ تقاضا شروع خواهد شد و هر موقع که مقامات رسمی مذکور با تغییر این موافقت نامه توافق نظر حاصل نمودند تغییر مزبور پس از آنکه بوسیله مبادله یادداشت هائی از مجرای سیاسی تأیید گردیده بموقع اجرا گذارده خواهد شد این تغییر بایستی بلافاصله باطلاع شورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری برسد.
ب – تغییر در ترتیب بهره‌برداری از نقاط مورد استفاده در خطوط هوائی معینه با حذف هر قسمتی از خط هوائی معینه در یک و یا کلیه پروازها باستثنای تغییر نقاطی که مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه در قلمرو کشور متعاهد دیگر مورد استفاده قرار میدهند . بعنوان تغییر این موافقت نامه‌تلقی نخواهد شد.
بنابراین مقامات هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهدین میتوانند بطور یک جانبه این قبیل تغییرات را معمول داشته یا نقاطی را حذف نمایند – مشروط بر اینکه تغییر یا حذف نقاط را بدون تأخیر بمقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر اعلام کند.
ماده 12 – در صورتی که نسبت بتفسیر یا اجرای این موافقت نامه اختلافی بین طرفین متعاهدین روی دهد طرفین در وهله اول کوشش خواهد نمود که آن را بوسیله مذاکره مستقیم بین خود حل و فصل نمایند هر گاه باین وسیله رفع اختلاف مزبور میسر نگردد به حکمیت شخص یا هیئتی که با توافق نظر طرفین تعیین شده باشد ارجاع خواهد گردید اگر با ارجاع امر بحکمیت موافقت نظر حاصل نشود یا پس از موافقت با ارجاع امر بحکمیت نسبت بتشکیل آن بین طرفین مزبور اتفاق نظر حاصل نگردد هر یک از طرفین متعاهدین میتواند موضوع مورد اختلاف را برای صدور رأی بمحکمه‌ای که صلاحیت اخذ تصمیم دارد و ممکن است در سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری تأسیس گردد ارجاع کند و در صورتی که چنین محکمه‌ای وجود نداشته باشد بشورای سازمان مزبور و در غیر این صورت بدیوان داوری بین‌المللی ارجاع نماید طرفین متعاهدین تعهد مینمایند طبق رأیی که بترتیب مقرر در این ماده صادر خواهد گردید عمل کنند. هر گاه و مادام که هر یک از طرفین متعاهدین یا مؤسسات هواپیمائی معینه آن طبق رأیی که بموجب این ماده صادر شود عمل ننماید طرف متعاهد دیگر میتواند هر گونه حقوقی را که طبق این موافقت نامه بطرف متعاهد مستنکف یا به مؤسسه یا بمؤسسات هواپیمائی مستنکف متعلق بآن اعطاء نموده محدود یا معلق یا نقض نماید.
ماده 13 – در صورتی که یک قرارداد یا موافقت نامه عمومی چند جانبه راجع به حقوق مربوط بحمل و نقل سرویسهای هوائی منظم بین‌المللی نسبت بهر دو کشور متعاهد بموقع اجرا در آید موافقت نامه فعلی بطوری اصلاح خواهد شد که با مقررات قرارداد یا موافقت نامه مزبور منطبق گردد.
ماده 14 – این موافقت نامه یکسال پس از تاریخ وصول اخطار خاتمه دادن بوسیله یکی از طرفین متعاهدین خاتمه خواهد یافت مگر این که اخطار مذکور قبل از انقضای مدت یک سال با موافقت طرفین پس گرفته شود این اخطار باید در آن واحد به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری نیز‌ارسال شود طرف متعاهدی که اخطار خاتمه موافقت نامه را دریافت کرده است به آن پاسخ وصول خواهد داد و در صورت عدم اعلام وصول اخطار‌مذکور چهارده روز پس از تاریخ وصول از طرف شورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری بطرف متعاهد دیگر وصول یافته تلقی خواهد شد.
ماده 15 – موافقت نامه فعلی و کلیه قراردادهای مربوط بان در سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری بثبت خواهد رسید.
ماده 16 – این موافقت نامه در تاریخ مبادله یادداشت بین طرفین متعاهدین مبنی بر تصویب آن از طرف مجلسین ایران بمورد اجرا گذارده خواهد شد.
برای تأیید مراتب بالا نمایندگان تام‌الاختیار امضاءکننده ذیل (که از طرف دول متبوع خود دارای اختیارنامه میباشند) این موافقت نامه را امضاء و بمهر خود ممهور نمودند. این موافقت نامه در تاریخ سی و یکم اکتبر 1949 (9ر8ر1328 در تهران در سه نسخه به زبانهای فارسی و هلندی و انگلیسی که نسخه انگلیسی آن معتبر میباشد تنظیم گردید.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران
علی‌اصغر حکمت
از طرف دولت پادشاهی هلند
و.پ. مونتن
الف – مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه دولت پادشاهی هلند در سرویسهای خود از نقاط هلند بمقصد ایران (تهران و یا آبادان) و یا عبور از ایران از حقوق حمل و نقل بازرگانی در نقاط زیر برخوردار خواهند بود.
1 – بن – دوسلدرف – اشتوتکارت – نورنبرگ – مونیخ.
2 – نقاطی در اتریش – چکسلواکی – مجارستان و یوگسلاوی – رومانی – بلغارستان – یونان – قبرس و فرودگاه ایدا .
3 – نقاطی در آفریقای شمالی.
4 – نقاطی در اردن.
5 – نقاطی در سیلان – برمه – تایلند – مالزیا – سنگاپور – ویتنام – اندونزی – فیلیپین – هنگ‌کنگ – استرالیا و ژاپن – تعیین سایر نقاط در خاور دور‌منوط بمذاکرات بعدی خواهد بود.
ب – مؤسسه یا مؤسسات هواپیمائی معینه دولت شاهنشاهی ایران در سرویسهای خود بمقصد هلند و یا عبور از هلند – از حقوق حمل و نقل بازرگانی در نقاط زیر برخوردار خواهند بود.
نقاطی در ایران – لبنان – ترکیه – یونان – ایتالیا – اتریش – سویس – آلمان – فرانسه – هلند – انگلستان – آمریکای شمالی و جنوبی.
بنابراین احتراماً پیشنهاد مینماید که چنانچه مراتب فوق مورد موافقت دولت پادشاهی هلند میباشد این نامه و پاسخ آن جناب دایر به تأیید مراتب فوق بمنزله پروتکل اصلاحی «موافقت نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها» مورخ 9 آبان 1328 برابر با 31 اکتبر 1949 تلقی گردد و از تاریخ نامه تأییدی آن جناب بموقع اجرا گذاشته شود.
موقع را برای تجدید احترامات فائقه مغتنم می‌شمارد.
وزیر امور خارجه
جناب آقای سفیر هلند – تهران
پروتکل اصلاحی فوق مشتمل بر یک مقدمه و چهار ماده منضم به قانون اصلاح بعضی از مواد موافقت نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویسهای حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها میباشد.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی