ماده واحده – موافقتنامه بین‌المللی نجات و اعاده فضانوردان و استرداد اشیاء پرتاب شده به فضای ماوراء جو که مشتمل بر یک مقدمه و ده ماده می‌باشد و در تاریخ ۱۳۴۷.۲.۲ برابر با ۲۲ آوریل ۱۹۶۸ به امضای نمایندگان مختار دولت شاهنشاهی در مسکو، لندن و واشنگتن رسیده است تصویب‌و به دولت اجازه تسلیم سند تصویب آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن موافقتنامه ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ ۱۳۴۹.۳.۱۸ در جلسه روز پنجشنبه سی‌ام مهرماه یک‌هزار و سیصد و چهل و نه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
موافقتنامه راجع به نجات و بازگشت فضانوردان و اعاده اشیاء پرتاب شده به فضای ماوراء جو
طرفهای متعاهد
با توجه به اهمیت فراوان “پیمان مربوط به اصول حاکم بر فعالیت دول در اکتشاف و استفاده از فضای ماورای جو منجمله ماه و سایر اجرام سماوی” که حاوی پیش‌بینی‌هایی در مورد بذل هر نوع مساعدت ممکنه نسبت به فضانوردان در صورت بروز حادثه یا گرفتاری یا فرود اضطراری و بازگشت سریع و مطمئن فضانوردان و اعاده اشیاء پرتاب شده به فضای ماورای جو می‌باشد – و
با علاقمندی به گسترش و انجام هر چه مؤثرتر این تعهدات – و
با تمایل به ترغیب همکاری بین‌المللی در مورد اکتشاف و استفاده صلح‌جویانه از فضای ماوراء جو – و
با اتکاء به عواطف بشر دوستانه.
نسبت به مواد زیر موافقت نمودند:
ماده ۱ – هر یک از دول متعاهد که مطلع شده یا یقین حاصل کند که سرنشینان یک دستگاه فضایی دستخوش یک گرفتاری و یا مواجه با یک تصادف‌شده و یا در سرزمین تابع حاکمیت آن دولت یا در دریاهای آزاد یا در هر محل دیگری که تابع حاکمیت هیچ یک از دول نباشد اضطراراً یا به طور غیر‌ارادی فرود آمده‌اند اقدامات زیر را به عمل خواهند آورد:
الف – فوراً مقام پرتاب‌کننده را از این امر مطلع خواهد ساخت یا چنانچه تشخیص مقام مذکور و برقراری ارتباط فوری با او میسر نگردد – با استفاده از کلیه وسائل ارتباطی مقتضی که در اختیار دارد سریعاً به پخش این خبر مبادرت خواهد نمود.
ب – این امر را به فوریت به دبیر کل سازمان ملل متحد اطلاع خواهد داد و با او است که این خبر را بدون فوت وقت و با استفاده از کلیه وسائل ارتباطی مقتضی که در اختیار دارد منتشر نماید.
ماده ۲ – چنانچه سرنشینان یک دستگاه فضایی متعاقب بروز یک تصادف یا گرفتاری یا فرود اضطراری یا غیر ارادی در سرزمین تابع حاکمیت یکی از طرفهای متعاهد فرود آیند – دولت مزبور فوراً همه گونه اقدامات ممکنه را برای نجات سرنشینان و بذل مساعدتهای لازمه به آنان معمول خواهد داشت و مقام پرتاب‌کننده و دبیر کل سازمان ملل متحد را از نتیجه اقدامات معموله و میزان موفقیت حاصله مطلع خواهد نمود.
در صورتی که کمک مقام پرتاب‌کننده در تسهیل نجات سریع و یا در عملیات مفید جستجو و نجات به نحو محسوسی مؤثر باشد – مقام پرتاب‌کننده با طرف متعاهد مزبور به منظور انجام مؤثر عملیات جستجو و نجات تشریک مساعی خواهد نمود.
این عملیات تحت راهنمایی و نظارت طرف متعاهد که با مقام پرتاب‌کننده به طور مداوم و از نزدیک در مشاوره خواهد بود – انجام خواهد گرفت.
ماده ۳ – چنانچه اطلاع برسد یا یقین حاصل شود که سرنشینان یک دستگاه فضایی در دریای آزاد یا در هر جای دیگر که جزو سرزمین هیچ دولتی نیست فرود آمده‌اند طرفهای متعاهدی که برایشان مقدور باشد – در صورت لزوم به منظور نجات سریع سرنشینان در عملیات جستجو و نجات مشارکت و مساعدت خواهند نمود. طرفهای مزبور مقام پرتاب‌کننده و دبیر کل سازمان ملل متحد را از اقدامات معموله و پیشرفتهای حاصله مطلع خواهند ساخت.
ماده ۴ – چنانچه سرنشینان یک دستگاه فضایی متعاقب بروز یک تصادف یا گرفتاری یا فرود اضطراری یا غیر ارادی در دریا و یا در خشکی واقع در قلمرو یک طرف متعاهد فرود آیند و یا آنکه در دریای آزاد یا در هر مکان دیگری که تابع حاکمیت یک دولت نیست یافت شوند سریعاً و در شرایط مطلوب امنیتی به نمایندگان مقام پرتاب‌کننده تسلیم خواهند شد.
ماده ۵ –
1 – هر یک از طرفهای متعاهد که مطلع شده یا یقین حاصل کند که یک شیء فضایی یا اجزاء متشکله آن در سرزمین تابع حاکمیت وی یا در دریای آزاد و یا در هر جای دیگر که تابع حاکمیت یک دولت نیست باز افتاده است مقام پرتاب‌کننده و دبیر کل سازمان ملل متحد را از آن مطلع خواهد نمود.
2 – هر یک از طرفهای متعاهد که بر سرزمینی که در آن یک شیء فضایی یا قطعات متشکله آن به دست آمده حکومت دارد – بنا بر درخواست مقام پرتاب‌کننده و با کمک مقام مذکور و در صورت درخواست اقداماتی را که برای بازیافتن شیء مورد نظر یا قطعات متشکله آن ممکن تشخیص دهد -معمول خواهد داشت.
3 – اشیاء پرتاب شده به فضای ماورای جو یا قطعات متشکله آنها که خارج از حدود سرزمین پرتاب‌کننده به دست آید بنا به درخواست مقام مزبور به نمایندگان مقام پرتاب‌کننده تسلیم یا در اختیار آنان گذارده خواهد شد. مقام نامبرده در صورت تقاضا موظف است قبل از دریافت اشیاء مورد نظر اطلاعات مربوط به هویت اشیاء را در اختیار بگذارد.
4 – با وجود مقررات پیش‌بینی شده در بندهای ۲ و ۳ این ماده هر یک از دول متعاهد که شیء فضایی یا قطعات متشکله آن را در سرزمین خود کشف نماید و یا اینکه در هر نقطه دیگر بدان دست یابد و به دلائلی معتقد باشد که وجود آن شیء مخاطره‌آمیز و زیان‌بخش می‌باشد می‌تواند مراتب را به اطلاع مقام پرتاب‌کننده برساند و آن مقام مکلف است بی‌درنگ و تحت راهنمایی و نظارت طرف متعاهد مزبور برای رفع هر گونه خطرات زیان‌بخش اقدامات مؤثر معمول دارد.
5 – مخارجی که در انجام تعهدات مقرره در بند ۲ و ۳ این ماده برای بازیابی و اعاده شیء فضایی یا اجزاء متشکله آن پرداخت می‌گردد به عهده مقام پرتاب‌کننده خواهد بود.
ماده ۶ – در این موافقتنامه عبارت “مقام پرتاب‌کننده” ناظر بر دولت مسئول پرتاب است یا در صورتی که یک سازمان بین‌الدول بین‌المللی مسئول پرتاب باشد به آن سازمان اطلاق خواهد گردید. مشروط بر آنکه سازمان مزبور پذیرش حقوق و تکالیف پیش‌بینی شده در موافقتنامه حاضر را اعلام بدارد و اکثریت دول عضو آن سازمان از متعاهدین این موافقتنامه و پیمان مربوط به اصول حاکم بر فعالیت‌های دول در زمینه اکتشاف و استفاده از فضای ماوراء جو منجمله ماه و سایر اجرام سماوی باشند.
ماده ۷ –
1 – این موافقتنامه برای امضاء کلیه دول مفتوح می‌باشد هر دولتی که طبق بند ۳ این ماده این موافقتنامه را قبل از لازم‌الاجرا شدن آن امضاء ننموده باشد می‌تواند در هر موقع به آن ملحق شود.
2 – این موافقتنامه برای تصویب به دول امضاکننده تسلیم خواهد گردید.
اسناد تصویب و اسناد الحاق به دولتهای ممالک متحده امریکا – بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که به‌عنوان دولتهای نگهدارنده تعیین گردیده‌اند سپرده خواهد شد.
3 – موافقتنامه حاضر پس از اینکه پنج دولت منجمله دولی که به موجب این موافقتنامه به عنوان نگهدارنده تعیین شده‌اند اسناد تصویب خود را تسلیم نمودند به مرحله اجراء در خواهد آمد.
4 – در مورد دولی که اسناد تصویب یا الحاق آنها پس از اعتبار یافتن این موافقتنامه تسلیم شود موافقتنامه از تاریخ تسلیم اسناد تصویب یا الحاق مجری خواهد بود.
5 – دولتهای نگهدارنده اسناد تاریخ هر امضاء و تاریخ تسلیم هر سند تصویب یا الحاق به این موافقتنامه و تاریخ مجری شدن آن و سایر اطلاعات را بلافاصله به اطلاع کلیه دولتهایی که موافقتنامه را امضاء یا بدان ملحق شده‌اند خواهند رسانید.
6 – این موافقتنامه طبق ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد از طرف دولتهای نگهدارنده به ثبت خواهد رسید.
ماده ۸ – هر یک از دول طرف این موافقتنامه می‌تواند اصلاحاتی را در آن پیشنهاد نماید. اصلاحات در مورد هر یک از دول متعاهد که اصلاحات را پذیرفته باشد به محض قبول آن اصلاحات از طرف اکثریت دول امضاکننده به مورد اجراء گذارده خواهد شد و متعاقباً در مورد هر یک از سایر دول متعاهد از تاریخ پذیرش اصلاحات مزبور لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۹ – هر یک از دول امضاکننده این موافقتنامه می‌تواند یک سال پس از تاریخ اعتبار کناره‌گیری خود را از موافقتنامه کتباً به دولتهای نگهدارنده اعلام نماید و این کناره‌گیری یک سال پس از تاریخ وصول اعلام مزبور عملی خواهد بود.
ماده ۱۰ – این موافقتنامه که متون انگلیسی و چینی و اسپانیایی و فرانسه و روسی آن متساویاً معتبر است در بایگانی دولتهای نگهدارنده نگهداری خواهد شد و نسخ مصدق موافقتنامه حاضر توسط دولتهای نگهدارنده به عنوان دول امضاکننده و دولی که به آن ملحق شده‌اند ارسال خواهد گردید.
بنا به مراتب امضاکنندگان زیر که دارای اختیارات لازم بدین منظور می‌باشند این موافقتنامه را امضاء نمودند.
موافقتنامه فوق مشتمل بر یک مقدمه و ده ماده منضم به قانون موافقتنامه بین‌المللی نجات و اعاده فضانوردان و استرداد اشیاء پرتاب شده به فضای ماوراء جو می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی