ماده واحده – به دولت اجازه داده می‌شود الحاق رسمی دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی راجع به ترانزیت بین‌المللی کالاها (معروف به کنوانسیون ITI) که در تاریخ ۷ ژوئن ۱۹۷۱ در وین منعقد شده و مشتمل بر شصت و دو (۶۲) ماده و چهار ضمیمه می‌باشد به دبیرخانه شورای همکاری گمرکی اعلام و تشریفات لازم را انجام دهد.
وزارت دارایی و وزارت امور خارجه مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن قرارداد ضمیمه پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز سه‌شنبه ۱۳۵۱.۳.۳۰ در جلسه روز دوشنبه سیزدهم آذرماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف امامی
کنوانسیون گمرکی راجع به ترانزیت بین‌المللی کالاها
(کنوانسیون ITI)
طرفهای متعاهد این کنوانسیون که تحت توجهات شورای همکاری گمرکی منعقد شده است با علاقه به تسهیل حمل و نقل بین‌المللی کالاها.
با علم به اهمیت روزافزون عملیات حمل و نقل مستقیم بین‌المللی.
با اعتقاد به این که ایجاد تسهیل در امر حمل و نقل به طور قابل ملاحظه‌ای به نفع تجارت بین‌المللی خواهد بود
در موارد ذیل توافق نموده‌اند:
فصل اول – تعاریف
ماده اول – از لحاظ این کنوانسیون:
الف – اصطلاح “واحدهای حمل و نقل” یعنی:
1 – محفظه‌هایی (کانتینر) که حجم داخلی آنها یک متر مکعب یا بیشتر باشد.
2 – وسائط نقلیه جاده‌پیما شامل یدکها (تریلرها) و یدکهای کوچک (تریلرهای کوچک).
3 – واگنهای راه آهن.
4 – دوبه‌ها – کرجی‌ها و سایر کشتیهایی که در راه‌های آبی داخلی برای حمل کالاها به کار می‌روند و طبق مقررات بند ۱ ماده ۵ این کنوانسیون قابل‌تشخیص و ساخته و مجهز و مورد قبول واقع شده است.
ب – اصطلاح “بار استثنایی” یعنی شیء یا اشیاء سنگین یا حجیم که به علت وزن ابعاد یا نوع معمولاً در واحدهای حمل و نقل بسته حمل نمی‌شوند‌مشروط بر این که به سهولت شناخته شوند.
ج – اصطلاح “حقوق و عوارض ورودی” یعنی حقوق گمرکی و کلیه حقوق، عوارض، دستمزدها یا سایر عوارض که در موقع ورود یا به مناسبت ورود کالاها اخذ می‌گردد به استثناء دستمزدها و عوارضی که میزان آنها محدود به بهای تقریبی خدمات انجام شده می‌باشد.
د – اصطلاح “عملیات ترانزیت بین‌المللی” یعنی حمل کالاها از گمرک مبدأ به گمرک مقصد تحت سیستم مقرر در این کنوانسیون (سیستم ترانزیت بین‌المللی).
ه – اصطلاح “دفتر بارگیری” یعنی اداره گمرک هر یک از طرفهای متعاهد که به منظور تسهیل در شروع عملیات ترانزیت بین‌المللی در گمرک مبدأ واحدهای حمل و نقل تحت نظارت آن به مهر گمرکی ممهور می‌گردد.
و – اصطلاح “گمرک مبدأ” یعنی اداره گمرک یکی از طرفهای متعاهد که عملیات ترانزیت بین‌المللی از آن آغاز می‌گردد.
ز – اصطلاح “اداره گمرک بین راه” یعنی اداره گمرک یک طرف متعاهد که واحد حمل و نقل در جریان عملیات ترانزیت بین‌المللی به آن وارد یا از آن‌خارج می‌گردد.
ح – اصطلاح “گمرک مقصد” یعنی دفتر گمرکی یک طرف متعاهد که عملیات ترانزیت بین‌المللی در آن خاتمه می‌یابد.
ط – اصطلاح “مانیفست کالاها” یعنی سندی که برای شرح کالاهای حمل شده در واحدهای حمل و نقل و یا بارهای استثنایی به کار می‌رود و شامل مشخصات ذیل است:
1 – علائم – شماره‌ها – تعداد و نوع بسته‌ها یا کالاها.
2 – شرح کالاها.
3 – وزن ناخالص هر محموله.
4 – مشخصات واحد یا واحدهای حمل و نقل.
5 – نام و نشانی شخص مسئول صحت مانیفست.
6 – عنداللزوم شرحی مربوط به اسناد ضمیمه.
7 – شماره عطف.
8 – محل خالی برای تعیین دفتر بارگیری، شرح مشخصات مهر و موم گمرکی و تاریخ مهر شدن.
ی – اصطلاح “فرم اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی” یعنی فرم مدل مندرج در ضمیمه ۱ این کنوانسیون.
یا – اصطلاح “اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی” یعنی فرم اظهارنامه که به انضمام مانیفست یا مانیفست‌های مربوط به کالا به نحو لازم تکمیل شده است.
یب – اصطلاح “منطقه ترانزیت بین‌المللی” یعنی سرزمینهای طرفهای متعاهد که موافقتنامهای مطابق ماده ۲۶ این کنوانسیون منعقد کرده باشند.
یج – اصطلاح “مؤسسه ضمانت‌کننده” یعنی مؤسسه‌ای که از طرف مقامات گمرکی یک طرف متعاهد برای ضمانت از اشخاصی که از سیستم ترانزیت بین‌المللی استفاده می‌کنند مورد قبول واقع شده است.
ید – اصطلاح “ضمانت‌کنندگان مرتبط” یعنی سازمان بین‌المللی که ضمانت‌کننده وابسته بدان می‌باشند.
یه – اصطلاح “کارت ضمانت” یعنی کارتی که با مدل ارائه شده در ضمیمه ۳ این کنوانسیون مطابقت داشته و از طرف یک مؤسسه ضمانت‌کننده صادر‌شده و به عنوان مدرک معتبر به دارنده آن حق استفاده از ضمانت را می‌دهد.
یو – اصطلاح “اظهارکننده” یعنی شخصی که اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی را امضاء می‌کند یا اظهارنامه مذکور به نام او امضاء شده باشد.
یز – اصطلاح “شخص” اعم است از شخص حقیقی (طبیعی) و حقوقی مگر این که در متن طور دیگری تعریف شده باشد.
یح – اصطلاح “تصویب” یعنی تصویب، قبول یا تصدیق به معنی اخص کلمه.
یط – اصطلاح “شوری” یعنی سازمانی که به موجب کنوانسیون تأسیس شورای همکاری گمرکی مورخ ۱۵ دسامبر ۱۹۵۰ بروکسل به وجود آمده است.
حدود اجراء
ماده دوم – ۱ – این کنوانسیون در مورد حمل:
الف – کالاها به وسیله واحدهای حمل و نقل.
ب – بارهای استثنایی.
در قلمرو لااقل دو طرف متعاهد به شرط این که عمل حمل و نقل متضمن عبور لااقل از یک مرز بین دفتر بارگیری (یا اداره گمرک مبدأ اگر موضوع‌مربوط باشد به بار استثنایی) و اداره گمرک مقصد باشد اجراء می‌شود.
2 – مقررات بند ۱ این ماده حتی اگر عمل حمل و نقل شامل مسافرت بین‌المللی از طریق راه دریایی یا هوایی یا مسافرت در قلمرو دولتی باشد که طرف متعاهد این کنوانسیون نیست قابل اجرا است.
3 – در این کنوانسیون “واحدهای حمل و نقل” شامل بارهای استثنایی نیز خواهد بود،
مگر در مواردی که خلاف آن بیان شود و یا مقررات خاصی ارائه‌گردد.
ماده سوم – برای این که سیستم ترانزیت بین‌المللی قابل اجرا شود:
الف – حمل و نقل جز در مورد بارهای استثنایی باید به کمک واحدهای حمل و نقلی
انجام شود که شرایط مذکور در ماده ۵ این کنوانسیون را دارا باشد.
ب – واحد حمل و نقل و بارگیری شده و اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی باید به مقامات
گمرکی اداره گمرک مبدأ ارائه شود.
ج – وقتی یکی از طرفهای متعاهد ضمانت‌نامه‌ای مطالبه نماید اظهارکننده باید دارای
کارت ضمانت معتبر باشد یا در صورت اجازه طرف متعاهد مورد بحث به وسیله ضمانت‌نامه
نوع دیگری تضمین شده باشد.
ماده چهارم –
1 – به منظور اجرای این کنوانسیون به شرط آن که شرایط مقرر در آن رعایت شده باشد:
الف – کالاها مشمول پرداخت یا تودیع حقوق و عوارض ورودی در گمرک مبدأ یا ادارات گمرک بین راه نخواهد بود.
ب – کالاها به طور کلی مورد بازبینی گمرک در ادارات گمرک بین راه قرار نخواهد گرفت.
ج – کالاها به طور کلی در کشورهای متعاهد کنوانسیون مشمول تشریفات ترانزیت گمرکی
دیگری غیر از آنچه در این کنوانسیون پیش‌بینی شده است نخواهد بود.
معذالک هیچیک از مفاد این کنوانسیون مانع اجرای مقررات دیگر بالاخص مقررات مربوط
به اخلاق عمومی – امنیت عمومی – بهداشت یا سلامت عمومی و یا مقرراتی که مبنای
ملاحظات دامپزشکی یا آفات نباتی وضع شده است نخواهد بود.
2 – مقررات بند ۱ – (ب) این ماده در مورد بارهای استثنایی اجرا نخواهد شد.
فصل سوم – شرایط فنی قابل اجرا نسبت به واحدهای حمل و نقل
ماده پنجم –
1 – واحدهای حمل و نقل که تحت مقررات این کنوانسیون برای حمل کالا به کار می‌رود بایستی طوری ساخته و مجهز شده باشد که:
الف – مهر گمرک به سهولت و به طور مؤثر روی آنها زده شود.
ب – هیچ کالایی را نتوان از قسمت مهر شده واحد حمل و نقل برداشت یا در داخل آن قرارداد مگر آن که اثرات قابل ملاحظه شکستن باقی بماند و یا مهر گمرکی بشکند.
ج – دارای جاسازی مخفی که بتوان کالاهایی را در آن پنهان کرد نباشند.
د – کلیه فضای قابل بارگیری آنها برای بازرسی گمرک به آسانی قابل دسترسی باشد.
2 – واحدهای حمل و نقل که برای حمل کالاها تحت مهر گمرکی و طبق اسناد بین‌المللی مذکور در ذیل مجاز شناخته شده‌اند به موجب مفاد کنوانسیون نیاز به موافقت جداگانه نخواهند داشت.
الف – محفظه‌هایی (کانتینر) که به موجب کنوانسیون گمرکی در مورد کانتینرها مصوب ۱۸ مه ۱۹۵۶ در ژنو – پذیرفته شده است.
ب – وسائط نقلیه جاده‌پیما و محفظه‌هایی که به موجب کنوانسیون گمرکی در مورد حمل و نقل بین‌المللی کالاها تحت دفترچه‌های “تیر” (TIR) مصوب ۱۵ ژانویه ۱۹۵۹ در ژنو پذیرفته شده است.
ج – واگنهای راه‌آهن متعلق به اداره راه‌آهن عضو اتحادیه بین‌الملل راه‌آهن (UIC) یا ثبت شده توسط اداره راه‌آهن که از طرف آن اداره طبق مقررات اتحاد فنی راه‌آهن منعقد در برن در ماده مه ۱۸۸۶ چاپ ۱۹۶۰ پذیرفته شده‌اند.
د – واحدهای حمل و نقل پذیرفته شده طبق اسناد بین‌المللی که بتواند جانشین اسناد مذکور در بندهای (الف) الی (ج) فوق گردد.
3 – اجرای مقررات بند ۲ این ماده ممکن است نسبت به واحدهای حمل و نقل که به موجب اسناد بین‌المللی دیگری تصویب شده است در مورد عملیات حمل و نقل که به طور کامل در داخله قلمروهای طرفهای متعاهد اسناد مذکور انجام می‌شود تسری داده شود.
4 – هر دولتی که طرف متعاهد اسناد بین‌المللی مذکور در بند ۲ این ماده نباشد می‌تواند در موقع امضاء یا تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن یا بعد از‌این که طرف متعاهد کنوانسیون شد به دبیر کل شوری اعلام نماید که واحدهای حمل و نقل مذکور در بند ۲ را برای حمل کالاها در اجرای این کنوانسیون بدون توافق جداگانه نمی‌پذیرد چنین اعلامیه‌ای سه ماه پس از وصول به دبیر کل قابل اجرا خواهد بود. هر طرف متعاهد که استثنایی بدین نحوه ایراد کرده باشد می‌تواند در هر موقع به وسیله اعلام به دبیر کل این استثناء را مسترد دارد.
5 – طرفهای متعاهد که طبق مقررات ماده ۵۵ این کنوانسیون تشکیل جلسه می‌دهند در موقع لزوم توصیه‌هایی می‌نمایند دایر بر مشخص ساختن شرایط و روشهای پذیرش واحدهای حمل و نقل که:
الف – به موجب اسناد مذکور در بند ۲ این ماده پذیرفته نشده‌اند یا:
ب – برای به کار رفتن در خارج از قلمرو کشورهای متعاهد اسناد مذکور در بند ۳ این
ماده مستلزم تصدیق می‌باشند.
ج – با توجه به استثنایی که بر طبق مقررات بند ۴ این ماده به عمل آمده است مستلزم
تصویب جداگانه باشد. در مورد محفظه‌ها و وسائط جاده‌پیما این‌شرایط باید با موازین
مقرر در اسناد مذکور در بند ۲ این ماده مطابقت داشته باشد.
فصل چهارم – سیم و سرب گمرکی
ماده ششم –
1 – سیم و سرب گمرکی که در اجرای این کنوانسیون به کار رفته است باید حداقل شرایط مقرر در ضمیمه ۲ این کنوانسیون را دارا باشد.
2 – حتی‌الامکان طرفهای متعاهد، سیم و سرب گمرکی را که منطبق با حداقل شرایط مقرر در ضمیمه ۲ این کنوانسیون است و توسط مقامات گمرکی‌سایر طرفهای متعاهد الصاق شده است می‌پذیرد و از سیم و سرب گمرکی مخصوص خود صرفنظر می‌نمایند.
3 – وقتی سیم و سرب گمرکی که توسط یک طرف متعاهد شده مورد قبول طرف متعاهد دیگری باشد این سیم و سرب در قلمرو این طرف متعاهد از همان حمایت قضایی که سیم و سرب داخلی برخوردار است بهره‌مند خواهد شد.
4 – مقامات گمرکی یک طرف متعاهد می‌توانند به بعضی اشخاص اجازه سیم و سرب گمرکی را
بدهند به شرط این که برای پیشگیری از سوء استفاده‌ها تدابیر لازم اتخاذ نمایند و
در این مورد تعهدات ناشی از این کنوانسیون را بپذیرند به طوری که گویی خود مقامات
گمرکی سیم و سرب گمرکی را الصاق نموده‌اند سیم و سرب گمرکی که در اجرای مقررات این
بند الصاق شده است مانند سیم و سرب الصاق شده به وسیله خود مقامات گمرکی مورد قبول کلیه طرفهای متعاهد می‌باشد.
ماده هفتم – هر طرف متعاهد به تقاضای صریح طرف متعاهد دیگر نمونه‌ها یا عکس سیم و سرب گمرکی را که به کار می‌برد برای طرف متقاضی ارسال‌می‌دارد.
فصل پنجم – تضمینات و مؤسسات تضمین‌کننده
ماده هشتم –
1 – هر طرف متعاهد می‌تواند تحت شرایطی که تعیین می‌کند مؤسساتی را به عنوان مؤسسات تضمین‌کننده مورد تصویب قرار دهد.
2 – یک مؤسسه مورد تصویب قرار نخواهد گرفت مگر این که تضمین آن شامل مسئولیت‌هایی شود که در کشور مقر آن مؤسسه روی داده باشد و روی دادن این مسئولیت‌ها به مناسبت عملیات ترانزیت بین‌المللی باشد که توسط دارنده کارت تضمین صادره از طرف مؤسسات ذیل انجام شود:
الف – خود آن مؤسسه.
ب – اعضاء سایر ضمانت‌کنندگان مرتبط که مؤسسات مذکور با آنها بستگی دارد.
ج – اعضاء سایر ضمانت‌کنندگان مرتبط که این مؤسسه با آنها توافق متقابل دارد.
3 – در سند تصویب ممکن است حداکثر مسئولیت مالی یک مؤسسه ضمانت‌کننده نسبت هر
محموله واحد حمل و نقل یا بار استثنایی که تحت‌سیستم ترانزیت بین‌المللی حمل شده
است تصریح شود.
ماده نهم –
1 – هر مؤسسه تضمین‌کننده یک یا چند کارت تضمین به اشخاصی که پذیرفته است تسلیم می‌نماید.
2 – در هر مرحله از عملیات ترانزیت بین‌المللی که برای آن یک تضمین توسط یک مؤسسه
تضمین‌کننده داده شود یک کارت تضمین هم باید برای ارائه به مقامات گمرکی موجود
باشد معهذا در صورتی که مقامات گمرکی گمرکخانه قبلی بنا بر تقاضای اظهارکننده، در
اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی صحت اطلاعات مربوط به تضمین را که در این اظهارنامه
مندرج است گواهی کرده باشند از ارائه کارت تضمین صرفنظر خواهد شد. ارائه این گواهی
دارای همان اثراتی است که ارائه خود کارت تضمین دارا باشد.
3 – یک مؤسسه تضمین‌کننده می‌تواند با استرداد کارت یا کارتهای تضمینی که تسلیم نموده است پذیرش خود را مسترد دارد.
ماده دهم –
1 – مؤسسه تضمین‌کننده پرداخت حقوق و عوارض ورودی مورد مطالبه را در صورت عدم رعایت شرایط مقرر مربوط به کالاهای حمل شده در آن کشور طبق سیستم ترانزیت بین‌المللی تحت پوشش کارت ضمانت که به موجب بند ۲ ماده ۸ این کنوانسیون صادر شده باشد نزد مقامات گمرکی کشور خود تضمین می‌نماید. این مؤسسه با اشخاصی که مبالغ مذکور در فوق را باید بپردازند مشترکاً و متضامناً ملزم به پرداخت این مبالغ می‌باشند.
2 – اگر در حد قبول مقامات گمرکی معلوم شود که کالاها بدون آن که طی عملیات ترانزیت بین‌المللی مورد استفاده واقع شوند از دفتر گمرکی مقصد، صادر یا ارجاع یا به آن ارائه شده باشد مؤسسه ضمانت‌کننده ملزم به پرداخت هیچگونه وجهی نمی‌باشد و یا این که:
الف – بر اثر حادثه یا یک مورد قوه قهریه یا یک اشتباه بدون سوء نیت یا یک خطای کم اهمیت شخص ذینفع مواعد مقرر برای صدور یا ارجاع یا ارائه کالا به اداره گمرک مقصد یا مسیر مقرر را رعایت ننموده باشد.
ب – محتوی واحد حمل و نقل منطبق با مشخصات مندرج در مانیفست کالاها نباشد و این
امر در اثر اشتباهی باشد که بدون سوء نیت در موقع بارگیری یا ارسال کالاها یا
هنگام تهیه مانیفست کالاها رخ داده است.
3 – مؤسسه تضمین‌کننده ملزم به پرداخت جریمه‌های مالی که به استفاده‌کنندگان از
سیستم ترانزیت بین‌الملل تعلق گرفته است نمی‌باشد.
4 – با وجود مقررات بند ۳ فوق وقتی قوانین و آیین‌نامه‌های یکی از کشورهای متعاهد
پرداخت حقوق و عوارض ورودی را در مورد مذکور در بند ۱ این ماده پیش‌بینی نکرده
باشد مؤسسه تضمین‌کننده پرداخت وجهی معادل حقوق و عوارض ورودی نزد مقامات گمرکی تضمین می‌نماید.
5 – مسئولیت مؤسسه تضمین‌کننده هم شامل کالاهای مذکور در مانیفست کالاها می‌شود و هم شامل کالاهایی که هر چند در این مانیفست مذکور نیست و در قسمت مهر شده واحد حمل و نقل یا همراه با بار استثنایی حمل می‌شود.
ماده یازدهم –
1 – در مقابل مقامات گمرکی کشور محل گمرکخانه مبدأ در مورد کالاهای حمل شده با استفاده از ضمانت‌نامه‌ای که مطابق مقررات بند ۲ ماده ۸ این کنوانسیون تسلیم شده است مؤسسه تضمین‌کننده از موقعی که اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی از طرف مقامات گمرکی کشور مزبور پذیرفته شده است مسئول می‌باشد.
2 – در مقابل مقامات گمرکی یک کشور ترانزیت یا کشوری که گمرک مقصد در آنجا واقع
است از لحظه‌ای که واحد حمل و نقل وارد این کشور می‌شود یا اگر واحد حمل و نقل با
استفاده از تضمین‌نامه تسلیم شده مطابق مقررات بند ۲ ماده ۸ این کنوانسیون وارد
نشده باشد از لحظه‌ای که اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی مربوط به کالاهای حمل شده
همراه کارت ضمانت از طرف مقامات گمرکی این کشور پذیرفته می‌شود مؤسسه تضمین‌کننده مسئول خواهد بود.
3 – در موارد مذکور در بندهای ۱ و ۲ فوق اگر مهلت اعتبار کارت ضمانت منقضی شود یا قبل از آن که کالاهای مورد بحث صادر یا ارجاع یا به دفتر گمرکی مقصد ارائه شود کارت ضمانت پس گرفته شده باشد مسئولیت مؤسسه تضمین‌کننده بر جای می‌ماند.
فصل ششم – موارد خلاف
ماده دوازدهم –
1 – در صورت وقوع بی‌نظمی اخذ تدابیر لازم برای بازیافتن حقوق و عوارض ورودی بر عهده مقامات گمرکی طرف متعاهدی است که بی‌نظمی در قلمرو آن رخ داده است.
2 – وقتی تعیین محل ارتکاب یک بی‌نظمی ممکن نباشد محل ارتکاب آن همان محل کشف در قلمرو طرف متعاهد تلقی خواهد شد.
ماده سیزدهم – در صورت وقوع بی‌نظمی به طرفهای متعاهد توصیه می‌شود برای وصول مبالغ مربوطه قبل از مطالبه از مؤسسه تضمین‌کننده به‌شخصی که وجوه مورد مطالبه را مدیون است رجوع نمایند.
ماده چهاردهم – در صورت تقلب یا سوء استفاده یا هر نوع تخلف دیگر نسبت به مقررات
این کنوانسیون طرف متعاهدی که تخلف در قلمرو آن وقوع یافته یا طبق مفاد ماده ۱۲
این کنوانسیون این طور تلقی گردیده که تخلف در آن کشور صورت گرفته است حق دارد
علیرغم مقررات دیگر این کنوانسیون برای دریافت حقوق و عوارض ورودی و سایر مبالغ
مورد مطالبه و همچنین جریمه‌های پیش‌بینی شده در قوانین این طرف متعاهد اقدام به تعقیب متخلف نماید.
فصل هفتم – مطالبه از مؤسسه تضمین‌کننده در صورت بی‌نظمی
ماده پانزدهم –
1 – وقتی مقامات گمرکی کشوری روی اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی
منظم بودن قسمتی از عملیات ترانزیت بین‌المللی را که در قلمرو آنها به وقوع پیوسته
است گواهی نموده باشند دیگر نمی‌توانند پرداخت وجوه مذکور در ماده دهم این
کنوانسیون را مطالعه نماید مگر این که گواهی به‌طور غیر صحیح یا با خدعه تحصیل شده
یا این که مقررات این کنوانسیون نقض شده باشد.
2 – مقامات گمرکی در هیچ مورد نمی‌توانند از مؤسسه تضمین‌کننده پرداخت مبالغ مذکور
در ماده دهم این کنوانسیون را مطالبه نمایند مگر آن که قبل از انقضای مدت ۱۸ ماه
از تاریخ قبول اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی از طرف مقامات گمرکی طرف متعاهد مورد
بحث سند مطالبه‌ای به این مؤسسه ارسال شده باشد این سند مطالبه باید همراه با
جزئیات راجع به عملیات ترانزیت بین‌المللی مورد بحث و همچنین راجع به نوع و شرایط
بی نظمی باشد و جز‌در موارد مذکور در بند ۳ این ماده مبلغ مورد مطالبه را باید مشخص سازد.
3 – در مواردی که در مورد تعقیب قانون قرار می‌گیرد مبلغ مورد مطالبه باید ظرف یک
سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن رأی دادگاه به مؤسسه تضمین‌کننده ابلاغ شود.
ماده شانزدهم –
1 – وقتی طبق ماده پانزدهم این کنوانسیون مطالبه‌ای عنوان شود
مؤسسه تضمین‌کننده از تاریخ مطالبه تا ۶ ماه مهلت دارد در حد ارضاء‌مقامات گمرکی ثابت نماید که بی نظمی رخ نداده است.
2 – اگر این مدرک در مدت مقرر تسلیم نشود مؤسسه تضمین‌کننده بلافاصله مبالغ مورد
مطالبه بر طبق ماده پانزدهم این کنوانسیون را به ودیعه می‌سپارد یا موقتاً
می‌پردازد، این تودیع یا پرداخت در انقضای مدت ۱۲ ماه از تاریخ تودیع یا پرداخت
موقت قطعی می‌شود در مهلت اخیر، مؤسسه تضمین‌کننده باز هم می‌تواند به منظور
استرداد مبلغ سپرده یا موقتاً پرداخت شده مدرک مذکور در بند ۱ این ماده را تهیه و ارائه نماید.
3 – وقتی قوانین و آیین‌نامه‌های یکی از طرفهای متعاهد تودیع یا پرداخت موقت مبالغ
مذکور در بند ۲ این ماده را پیش‌بینی نکرده باشد این مبالغ به‌طور قطعی پرداخت
می‌شود ولی وقتی مدرک مذکور در بند ۱ این ماده در مدت ۱۲ ماه از تاریخ پرداخت ارائه شود این مبالغ مسترد می‌گردد.
ماده هفدهم – وقتی به دنبال مطالبه‌ای که در مورد عملیات ترانزیت بین‌المللی به عمل آمده است باید بین مؤسسات تضمین‌کننده برای استرداد مبالغی که در اجرای مقررات این کنوانسیون پرداخت شده وجوهی مبادله شود در صورت لزوم از جانب طرفهای متعاهد برای انتقال لازم ارز تسهیلاتی اعطا‌خواهد شد.
فصل هشتم – تشریفاتی که باید در گمرکخانههای بارگیری و مبدأ انجام گیرد.
ماده هیجدهم –
1 – واحدهای حمل و نقل ممکن است در یک مرحله بعدی تحت سیستم
ترانزیت بین‌المللی قرار گیرند حتی‌الامکان در یک دفتر گمرکی بنا به تقاضای شخصی
که واحد حمل و نقل و مانیفست کالاها را به مقامات گمرکی تسلیم می‌نماید سیم و سرب می‌شود.
2 – نام گمرکخانه‌ای که سیم و سرب گمرکی در آنجا الصاق شده است (گمرک بارگیری)
مشخصات سیم و سرب گمرکی و تاریخ الصاق آن باید در‌مانیفست کالاها ذکر گردد.
3 – مقامات گمرکی گمرک بارگیری اختیار دارند که با توجه به قوانین و مقررات جاری
در زمینه داخلی برای تأمین صحت مانیفست‌های کالاهای‌واحدهای حمل و نقلی که به آنها
عرضه شده و همچنین ایمنی این واحدها تدابیر لازم اتخاذ نمایند. با وجود این مقررات
مزبور در حکم آن نیست که مقامات گمرکی مورد بحث را ملزم کند که در صحت مانیفست
کالاها از طریق تطبیق آنها یا سایر اسناد یا بازرسی کالاها تحقیق کنند.
4 – مقررات این ماده در مورد بارهای استثنایی قابل اجرا نیست.
ماده نوزدهم –
1 – در دفتر گمرک مبدأ واحد حمل و نقل و بارگیری شده و اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی مربوط به کالاها به مقامات گمرکی ارائه می‌شود.
2 – مقامات گمرکی در دفتر گمرک مبدأ باید اطمینان حاصل کنند که:
الف – اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی بدون عیب است.
ب – واحد حمل و نقل دارای ایمنی لازم است و سیم و سرب گمرکی که قبلاً الصاق شده است دست خوردگی ندارد.
ج – تضمین در صورت لزوم معتبر می‌باشد.
سپس اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی را تأیید می‌کنند.
3 – اگر سیم و سرب گمرکی دست خوردگی داشته باشد یا الصاق نشده باشد یا این که مقامات گمرکی مبدأ آن را برداشته باشند همین مقامات سیم و سرب را الصاق نموده مشخصات آن را در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی قید می‌نمایند.
4 – مقامات گمرکی در گمرک مبدأ حتی‌الامکان و بدون این که به حق عمومی آنها در
بازرسی کالاها لطمه وارد شود به انجام این بازرسی به صورت انتخابی اکتفا می‌کنند.
5 – اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی ثبت و به شخص ذینفع تسلیم می‌شود که تدابیر لازم
را اتخاذ نماید تا در هر مرحله از عملیات ترانزیت بین‌المللی امکان ارائه آن موجود
باشد. مقامات گمرکی گمرکخانه مبدأ یک نسخه اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی را نگه می‌دارند.
6 – در مورد بارهای استثنایی:
الف – مقررات بندهای ۲ (ب) – ۳ و ۴ این ماده قابل اجرا نیستند.
ب – اجازه استفاده از سیستم ترانزیت بین‌المللی به شرطی اعطا می‌گردد که به نظر
مقامات گمرکی تشخیص سهل بارهای استثنایی و هر نوع ضمیمه‌مربوط به آنها ممکن باشد
به خصوص به وسیله علائم یا شماره‌های ساخت یا توصیف یا الصاق علائم شناسایی یا سیم
و سرب گمرکی به نحوی که از‌تعویض تمام یا قسمتی از این بارها جلوگیری شود و
برداشتن قسمتی از آن بدون باقی گذاردن اثر غیر ممکن باشد.
ج – مقامات گمرکی می‌توانند بخواهند که فهرست بسته‌ها – عکسها – اوزالید و غیره از
کالاها ضمیمه اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی باشد. در این مورد‌این مقامات اسناد
مذکور را تصدیق و مراتب را در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی قید می‌کنند.
ماده بیستم – وظایف مقرر در مواد ۱۸ و ۱۹ این کنوانسیون ممکن است به وسیله یک دفتر گمرکی واحد که در عین حال وظیفه گمرک بارگیری و گمرک مبدأ را عهده‌دار است انجام شود.
فصل نهم – تشریفاتی که باید در گمرکخانههای بین راه انجام داده شود
ماده بیست و یکم –
۱ – در گمرکخانه ورودی بین راه واحد حمل و نقل بارگیری شده
باید همراه سیم و سرب گمرکی که دست خوردگی نداشته باشد و اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی مربوط به کالاها به مقامات گمرکی تسلیم شود.
2 – مقامات گمرکی گمرکخانه ورودی بین راه باید اطمینان حاصل کند که:
الف – اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی بی عیب است.
ب – واحد حمل و نقل واجد ایمنی لازم می‌باشد و سیم و سرب گمرکی دست خوردگی ندارد –
یا در مورد بار استثنایی، اطمینان حاصل کنند که بار مزبور با مقررات بند ۶ (ب) ماده ۱۹ این کنوانسیون مطابقت دارد.
ج – تضمین در صورت درخواست معتبر می‌باشد. و سپس اظهارنامه ترانزیت بین‌الملل را تأیید می‌کنند.
3 – مقامات گمرکی گمرکخانه ورودی بین راه یک نسخه از اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی
شامل مشخصات لازم جهت کنترل داخلی را نزد خود نگه می‌دارند.
ماده بیست و دوم –
1 – در هر گمرکخانه خروجی بین راه واحد حمل و نقل بارگیری شده باید همراه سیم و سرب گمرکی که دست خوردگی نداشته‌باشد و اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی مربوط به کالاها به مقامات گمرکی تسلیم شود. این مقامات پس از حصول
اطمینان از این که واحد حمل و نقل‌دست خوردگی غیر مجاز پیدا نکرده است اظهارنامه
ترانزیت بین‌المللی را تأیید می‌کنند.
2 – مقامات گمرکی گمرکخانه خروجی بین راه می‌تواند یک نسخه از اظهارنامه ترانزیت
بین‌المللی را نزد خود نگهدارند.
ماده بیست و سوم – هنگامی که در یک گمرکخانه بین راه یا طی یک مسیر مقامات گمرکی
سیم و سرب گمرکی را برای بازرسی یک واحد حمل و نقل بارگیری شده بردارند در
اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی که همراه واحد حمل و نقل است مشخصات مهر گمرکی جدید را قید می‌نمایند.
ماده بیست و چهارم –
۱ – اگر سیم و سرب گمرکی شکسته شود یا کالاها در جریان
عملیات ترانزیت بین‌المللی منهدم شود یا آسیب ببیند شخصی که‌حمل و نقل را انجام
می‌دهد با حداقل تأخیر باید مراتب را به نزدیکترین دفتر گمرکی اطلاع دهد. مقامات
گمرکی این گمرکخانه در صورت امکان مطابق ضمیمه ۴ این کنوانسیون ( صورتمجلس سوانح)
صورتمجلسی تنظیم می‌کنند و برای این که عملیات ترانزیت بین‌المللی ادامه یابد
تدابیر لازم را اتخاذ‌می‌نمایند. یک نسخه از صورتمجلس باید ضمیمه اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی باشد.
2 – در صورتی که امکان برقراری فوری تماس با یک مقام گمرکی موجود نباشد می‌توان به
یک مقام صالح دیگر مراجعه کرد. این مقام در صورت امکان صورتمجلس روی فرمی نظیر
مدل مندرج در ضمیمه ۴ این کنوانسیون تهیه می‌کند و آن را به اظهارنامه ضمیمه
می‌نماید. این صورتمجلس باید همراه با‌واحد حمل و نقل و اظهارنامه ترانزیت
بین‌المللی به گمرکخانه بعدی تسلیم شود. مقامات گمرکی گمرکخانه اخیر برای این که
عملیات ترانزیت بین‌المللی ادامه یابد تدابیر لازم را اتخاذ می‌نمایند.
3 – در صورت وجود خطر قریب‌الوقوع که تخلیه فوری تمام یا قسمتی از بار را ایجاب
نماید شخصی که حمل و نقل را انجام می‌دهد می‌تواند به‌مسئولیت خود تدابیر لازم
اتخاذ نماد. پس از آن بر حسب مورد، روش مقرر در بند ۱ یا بند ۲ این ماده اجرا می‌شود.
4 – هنگامی که شکستگی مهر گمرکی یا آسیب وارده به کالاها با انهدام آنها در قلمرو
یک طرف متعاهد به وقوع نپیوسته باشد مقامات گمرکی گمرکخانه ورودی بعدی برای حصول
اطمینان از این که صورت مجلس مورد درخواست تنظیم یافته و برای این که عملیات
ترانزیت بین‌المللی اداره یابد تدابیر لازم اتخاذ می‌نمایند.
فصل دهم – تشریفاتی که باید در گمرک مقصد انجام شود
ماده بیست و پنجم –
1 – در گمرک مقصد واحد حمل و نقل بارگیری شده باید همراه سیم و سرب گمرکی که دست خوردگی نداشته باشد و اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی مربوط به کالاها به مقامات گمرکی تسلیم شود.
2 – مقامات گمرکی گمرکخانه مقصد برای حصول اطمینان از این که اظهارکننده یا
اظهارکنندگان کلیه تعهدات خود را انجام داده‌اند کنترلهای لازم را به‌عمل می‌آورند.
3 – مقامات گمرکی گمرکخانه مقصد در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی تاریخ ارائه واحد
حمل و نقل بارگیری شده و در صورت لزوم نتیجه کنترلهای خود را گواهی می‌نمایند.
اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی که به این ترتیب گواهی شده باشد به شخص ذینفع تسلیم می‌شود.
4 – مقامات گمرکی گمرکخانه مقصد یک نسخه از اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی را که شامل مشخصات لازم جهت کنترلهای داخلی است نزد خود نگه می‌دارند. مقامات گمرکی می‌توانند ارائه یک نسخه اضافی از این اظهارنامه را خواستار شوند.
فصل یازدهم – مناطق ترانزیت بین‌المللی کالاها
ماده بیست و ششم – طرفهای متعاهد می‌توانند به وسیله موافقتنامه‌های دو یا چند جانبه به منظور ساده کردن تشریفات قابل اجرا در مورد کالاهای حمل شده تحت سیستم ترانزیت بین‌المللی در قلمرو خود در شرایط پیش‌بینی شده در مواد ۲۷ الی ۳۱ این کنوانسیون منطقه‌های ترانزیت بین‌المللی تشکیل دهند.
ماده بیست و هفتم –
1 – کنترل عملیات ترانزیت بین‌المللی که تمام یا قسمتی از آن در یک منطقه ترانزیت بین‌المللی انجام می‌گیرد هنگامی که دفتر گمرکی مبدأ در منطقه ترانزیت بین‌المللی واقع است به دفتر گمرکی مزبور و در غیر این صورت به اولین دفتر گمرکی ورودی بین راه واقع در این منطقه محول می‌گردد مقامات گمرکی دفتری که کنترل را انجام می‌دهند برای انجام عملیات ترانزیت بین‌المللی در این منطقه می‌توانند مهلتی تعیین کنند. اگر‌یک چنین مهلتی تعیین شود مقررات بند (الف) ماده ۳۸ این کنوانسیون قابل اجرا نخواهد بود.
2 – اگر واحد حمل و نقل بارگیری شده باید از منطقه ترانزیت بین‌المللی صادر شود حتی‌الامکان وقتی اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی به دفتر گمرکی که‌به موجب بند ۱ این ماده کنترل را انجام می‌دهد تسلیم می‌شود آخرین دفتر خروجی بین راه منطقه ترانزیت بین‌المللی باید در این اظهارنامه معلوم شود.
3 – به منظور کنترل مذکور در بند ۱ این ماده یک نسخه اضافی از اظهارنامه ترانزیت
بین‌المللی را باید بتوان در مراحل مختلف مسیر واقع در منطقه ترانزیت بین‌المللی
ارائه داد در این نسخه نام دفتر گمرکی که به موجب بند ۱ این ماده کنترل را انجام
می‌دهد و در صورت لزوم نام آخرین دفتر خروجی‌بین راه واقع در منطقه ترانزیت بین‌المللی قید می‌شود.
ماده بیست و هشتم – در گمرکخانههای خروجی بین راه واقع در یک منطقه ترانزیت
بین‌المللی غیر از آن که در ماده ۳۰ این کنوانسیون مذکور است مقامات گمرکی نسخه
اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی را مطالبه نمی‌کنند و از تشریفات مقرر در ماده ۲۲
این کنوانسیون جز در موارد خاصی که باید در موافقتنامه‌های ایجاد مناطق ترانزیت
بین‌المللی تصریح شود صرفنظر می‌نمایند.
ماده بیست و نهم –
1 – در یک منطقه ترانزیت بین‌المللی مقامات گمرکی به تقاضای شخص ذینفع می‌توانند:
الف – هر گونه مهلتی را که در اجرای بند ۱ ماده ۲۷ این کنوانسیون مقرر شده است تمدید نمایند.
ب – اجازه دهند که کالاهای حمل شده تحت سیستم ترانزیت بین‌المللی به وسیله
گمرکخانه‌ای غیر از آن که در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی به عنوان آخرین
گمرکخانه خروجی بین راه منطقه ترانزیت بین‌المللی تعیین شده است از منطقه ترانزیت بین‌المللی صادر شود.
2 – مقامات گمرکی ذینفع در نسخه اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی مذکور در بند ۳ ماده
27 کنوانسیون تغییراتی را که در اجرای بند ۱ این ماده اجازه داده‌اند قید نموده و به گمرکخانه مذکور در بند ۱ ماده ۲۷ اطلاع می‌دهند.
ماده سی‌ام – مقامات گمرکی دفتر گمرکی مقصد وقتی این دفتر در منطقه ترانزیت
بین‌المللی واقع شده باشد یا در غیر این صورت مقامات گمرکی آخرین گمرکخانه خروجی
بین راه در منطقه ترانزیت بین‌المللی به گمرکخانه‌ای که به موجب بند ۱ ماده ۲۷ این
کنوانسیون کنترل را انجام می‌دهد اطلاع می‌دهد‌که عملیات ترانزیت بین‌المللی در منطقه ترانزیت بین‌المللی تکمیل شده است.
ماده سی و یکم – هنگامی که اخطار پیش‌بینی شده در ماده ۳۰ این کنوانسیون به
گمرکخانه‌ای که به موجب بند ۱ ماده ۲۷ این کنوانسیون کنترل را انجام می‌دهد واصل
نشده باشد مقامات گمرکی گمرکخانه مزبور تدابیر اصلاحی لازم را اتخاذ می‌نمایند و
در صورت لزوم تدابیر متخذه و نتایج حاصله را به‌اطلاع مقامات گمرکی منطقه ترانزیت بین‌المللی که مستقیماً ذینفع می‌باشند می‌رسانند.
ماده سی و دوم – به طرفهای متعاهدی که مناطق ترانزیت بین‌المللی تشکیل داده‌اند توصیه می‌شود که به منظور ادغام این مناطق در هر مورد که تدبیری به نظرشان مفید بیاید اقدامات لازم را معمول دارند.
فصل دوازدهم – معاضدت متقابل اداری
ماده سی و سوم –
1 – به تقاضای صریح کتبی مقامات گمرکی یک طرف متعاهد که در موارد تخلف یا سوء ظن به وجود تخلف نسبت به مقررات این کنوانسیون اقدام به تحقیقاتی نموده باشند مقامات گمرکی یک طرف متعاهد دیگر مراتب ذیل را هرچه سریع‌تر ابلاغ می‌نمایند:
الف – هر گونه اطلاعی که در مورد مانیفست‌های کالاهایی که در قلمرو آنها تنظیم یا
پذیرفته شده و ممکن است مخدوش باشد در اختیار داشته باشند.
ب – هر گونه اطلاعی که به موجب آن بتوان صحت و رسمیت سیم و سرب الصاق شده در قلمرو آن طرفهای متعاهد را تأیید کرد.
2 – تقاضای ارسال اطلاعات که در بند ۱ (الف) این ماده پیش‌بینی شده فقط در موارد وخیم و مواقعی که توضیحات واصل از طرف دیگر نتایج رضایت‌بخشی نداده باشد به عمل می‌آید.
ماده سی و چهارم –
1 – وقتی مقامات گمرکی یک طرف متعاهد در یک مانیفست کالا عدم صحت قابل اعتنا یا هر نوع بی نظمی مهم دیگری در حین عملیات حل و نقل انجام شده در اجرای مقررات این کنوانسیون مشاهده نمایند در صورتی که به نظر این مقامات اطلاع دادن به طرفهای متعاهد دیگر سودمند باشند مراتب را به صرافت طبع به اطلاع مقامات مزبور می‌رسانند.
2 – اطلاع به نحوی که در بند ۱ این ماده پیش‌بینی شده جهت طرفهای متعاهدی که یک منطقه ترانزیت بین‌المللی تشکیل می‌دهند به گمرکخانه‌ای که به موجب بند ۱ ماده ۲۷ این کنوانسیون کنترل را انجام می‌دهد ارسال می‌شود.
3 – مقررات بند ۱ این ماده مقامات گمرکی یک طرف متعاهد را ملزم نمی‌کند غیر از اقداماتی که در زمینه داخلی لازم بدانند تدابیر دیگری اتخاذ نمایند.
فصل سیزدهم – مقررات متفرقه
ماده سی و پنجم – در جریان عملیات ترانزیت بین‌المللی:
الف – بارگیری کالاهای اضافی در یک واحد حمل و نقل مجاز نیست مگر آن که عملیات ترانزیت بین‌المللی جدیدی آغاز شود.
ب – تخلیه در دو یا چند گمرکخانه کشور مقصد مجاز است. در این مورد یک نسخه اضافی از اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی باید به هر یک از گمرکخانههای میان راه تسلیم شود مقامات گمرکی این گمرکخانه‌ها در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی کالاهای تخلیه شده را ذکر و تدابیر لازم را برای این که عملیات ترانزیت بین‌المللی ادامه یابد اتخاذ می‌نمایند.
ماده سی و ششم – به تقاضای ذینفع ممکن است در دفتر گمرکی دیگر غیر از آن که در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی به عنوان دفتر گمرکی مقصد تعیین شده است عملیات ترانزیت بین‌المللی تکمیل شود. این تغییر به وسیله مقامات گمرکی که اجازه آن را می‌دهند در اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی قید می‌گردد.
ماده سی و هفتم – در مورد یک واحد حمل و نقل بارگیری شده انتقال مسئولیت طی
عملیات ترانزیت بین‌المللی از اظهارکننده به شخص دیگر فقط در گمرکخانه‌هایی که
برای این منظور صالح‌اند می‌تواند انجام گیرد. تا هنگامی که یک اظهارنامه ترانزیت
بین‌المللی به نام اظهارکننده جدید مورد قبول مقامات گمرکی واقع نشده باشد
اظهارکننده قبلی مسئول اجرای شرایطی است که اجازه ترانزیت گمرکی منوط به آنها است.
یک نسخه از اظهارنامه‌ترانزیت بین‌المللی متضمن نتیجه کنترل احتمالی به تقاضای
اظهارکننده قبلی به او داده می‌شود.
ماده سی و هشتم – هرگاه لازم باشد طرفهای متعاهد می‌توانند برای آن قسمت از عملیات ترانزیت بین‌المللی که در قلمرو کشورشان انجام می‌شود:
الف – مهلتی مقرر نمایند.
ب – الزام نمایند که واحدهای حمل و نقل فقط از مسیر معین عبور نمایند.
ج – الزام نمایند که واحدهای حمل و نقل با بدرقه گمرک حرکت نمایند.
ماده سی و نهم –
1 – مانیفست کالاها ممکن است به هر زبان مورد قبول مقامات گمرکی
کشوری که دفتر گمرک بارگیری در آن واقع است نوشته شود مقامات گمرکی طرفهای متعاهد
می‌توانند ترجمه این سند را مطالبه نمایند. به طرفهای متعاهد توصیه می‌شود که اگر
به کار بردن زبانهای خارجه موجب‌تسهیل عمل حمل و نقل شود آن را بپذیرند.
2 – به طرفهای متعاهد توصیه می‌شود شرایط خود را در مورد زبان‌هایی که مانیفست‌های
کالاها می‌توانند به آن زبانها نوشته و پذیرفته شوند و الزامات خود را در مورد ترجمه آنها روشنی معلوم دارند.
3 – طرفهای متعاهد به استفاده‌کنندگان از سیستم ترانزیت بین‌المللی توصیه می‌نمایند که اوزان و سایر قیاسها را به واحدهای سیستم متری ذکر کنند.
ماده چهلم –
1 – فرم اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی باید به زبان فرانسه یا انگلیسی چاپ شود و در صورت لزوم ممکن است به زبان دیگری نیز چاپ شود.
2 – با وجود این برای عملیات ترانزیت بین‌المللی که تماماً در قلمرو طرفهای متعاهدی
که به این منظور موافقتنامهای منعقد کرده‌اند صورت می‌گیرد فرم‌های اظهارنامه
ترانزیت بین‌المللی ممکن است به زبانی غیر از فرانسه یا انگلیسی چاپ شود.
ماده چهل و یکم –
۱ – هنگامی که یک اظهارنامه بین‌المللی که مطابق مقررات این
کنوانسیون به دفتر گمرکی یک طرف متعاهد ارائه شده در قلمرو یک‌طرف متعاهد دیگر امضاء شده باشد امضاء جدیدی لازم نخواهد بود.
2 – با وجود مقررات بند ۱ این ماده در صورتی که اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی دارای امضاء خطی نباشد ممکن است امضاء جدیدی مطالبه شود.
ماده چهل و دوم – معافیت از حقوق و عوارض ورودی که معمولاً مطالبه می‌شود موقعی اعطا می‌شود که مقامات گمرکی ارضاء شوند که کالاهایی که طبق مقررات این کنوانسیون حمل می‌شود:
الف – براثر حادثه یا قوه قهریه منهدم یا به نحو جبران‌ناپذیری از دست رفته‌اند
یا:
ب – به دلائل مربوط به جنس خود آنها کمبود حاصل کرده‌اند.
ماده جهل و سوم –
1 – هر طرف متعاهد گمرکخانههای صالح برای انجام وظائف پیش‌بینی شده در این کنوانسیون را تعیین می‌کند.
2 – حتی‌الامکان طرفهای متعاهد بر امور ذیل نظارت می‌نمایند:
الف – تقلیل به حداقل زمان لازم برای انجام تشریفات گمرکی در دفاتر گمرکی بین راه.
ب – حق تقدم در ترخیص کالاهای فسادناپذیر، حیوانات زنده و سایر کالاهایی که الزاماً حمل و نقل سریعی را ایجاب می‌نماید.
ج – تسهیل در انجام تشریفات گمرکی گمرکخانههای بین راه در ایام و ساعات غیر اداری.
3 – طرفهای متعاهدی که کشورشان هم مرز است کوشش می‌کنند اختیارات و ساعات کار دفاتر گمرکی مربوط به هم را همآهنگ سازند.
ماده چهل و چهارم – برای انجام تشریفات گمرکی مذکور در این کنوانسیون بابت خدمت
کارکنان گمرکی وجهی مطالبه نخواهد شد به استثناء مواردی که این خدمت خارج از ایام،
ساعات و محلهایی که معمولاً برای انجام چنین تشریفاتی پیش‌بینی شده است انجام شود.
ماده چهل و پنجم –
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد موقتاً یا به طور قطع هر شخص مرتکب تخلف شدید از قوانین یا آیین‌نامه‌ای گمرکی را استفاده از مقررات این کنوانسیون محروم نماید.
2 – محرومیت به موجب بند ۱ این ماده هرچه زودتر به مقامات گمرکی طرف متعاهدی که
شخص مورد بحث در قلمرو آن ساکن یا مقیم است اطلاع داده می‌شود.
3 – مقامات گمرکی طرفهای متعاهدی که شخصی را از استفاده از مقررات این کنوانسیون محروم کرده‌اند مراتب را به اطلاع مؤسسات تضمین‌کننده ذینفع که در قلمرو آنها مستقر شده‌اند می‌رسانند.
ماده چهل و ششم – هیچیک از مقررات این کنوانسیون به نحوی تعبیر نخواهد شد که
اجرای کنترل‌هایی را که مقامات گمرکی یک طرف متعاهد به‌موجب مواد ۱۸ الی ۲۴، ۲۷
الی ۳۱ و ۳۶ این کنوانسیون با همکاری اداره راه‌آهن این طرف متعاهد ملزم به انجام آنها هستند مانع نشود.
ماده چهل و هفتم – هنگامی که کالا در قلمرو یک طرف متعاهدی حمل و نقل می‌شود که
این طرف متعاهد در مورد نحوه حمل و نقل مورد استفاده مقرراتی را اجرا می‌کند که به
موجب این مقررات کلیه تشریفات ترانزیت گمرکی حذف می‌شود این طرف متعاهد می‌تواند:
الف – مادام که از این نحوه حمل و نقل استفاده می‌شود شروع عملیات ترانزیت
بین‌المللی را به تعویق بیندازد.
ب – عملیات ترانزیت بین‌المللی در جریان را معلق نماید به شرط این که این تعلیق مانع شروع مجدد عملیات ترانزیت بین‌المللی نشود.
ماده چهل و هشتم – مقررات این کنوانسیون تسهیلات حداقلی ایجاد می‌کند و مانع
اجرای تسهیلات بیشتری نمی‌گردد که بعضی از طرفهای متعاهد به‌وسیله مقررات یک جانبه
یا به موجب موافقتنامه‌های دو یا چند جانبه اعطا می‌نمایند یا اعطا خواهند نمود به
شرط این که اعطای تسهیلات بیشتر انجام‌عملیاتی را که در اجرای این کنوانسیون صورت
می‌گیرد مانع نشود.
ماده چهل و نهم – کارتهای تضمین و کارتهای تضمین سفید مهر که از طرف یک مؤسسه
خارجی یا ضمانت‌کنندگان مرتبط به مؤسسات تضمین‌کننده طرف فرستاده شده باشد برای
معافیت از حقوق و عوارض ورودی پذیرفته می‌شوند و مشمول منع یا محدودیت ورودی نخواهند بود.
فصل چهاردهم – مقررات نهایی
ماده پنجاهم –
۱ – هر دولت عضو شوری و هر دولت عضو سازمان ملل متحد یا مؤسسات تخصصی آن می‌تواند:
الف – با امضاء آن بدون شرط تصویب.
ب – با تسلیم سند تصویب پس از امضاء مشروط به تصویب یا.
ج – با الحاق بدان.
طرف متعاهد این کنوانسیون شود.
2 – این کنوانسیون تا تاریخ ۳۰ ژوئن ۱۹۷۲ در مقر شوری در بروکسل برای امضاء دول مذکور در بند ۱ این ماده مفتوح است. پس از این تاریخ برای الحاق آنها مفتوح خواهد بود.
3 – هر دولتی که عضو سازمانهای مذکور در بند ۱ این ماده نباشد و از طرف دبیرخانه به این منظور دعوتنامه‌ای به تقاضای طرفهای متعاهد برای آن کشور ارسال شده باشد می‌تواند با الحاق به آن بعد از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون طرف متعاهد آن شود.
4 – اسناد تصویب یا الحاق‌پذیر کل شوری تسلیم می‌شود.
ماده پنجاه و یکم –
1 – این کنوانسیون سه ماه پس از آن که پنج دولت مذکور در بند ۱ ماده ۵۰ این کنوانسیون آن را بدون شرط تصویب امضاء کرده باشند یا اسناد تصویب یا الحاق خود را تسلیم نموده باشند لازم‌الاجراء می‌شود.
2 – در مورد هر کشوری که این کنوانسیون را بدون شرط تصویب امضاء کند یا آن را
تصویب نماید یا به آن ملحق شود بعد از این که ۵ دولت کنوانسیون را بدون شرط تصویب
امضاء نمودند یا اسناد تصویب یا الحاق خود را تسلیم نمودند این کنوانسیون سه ماه
بعد از این که دولت مزبور کنوانسیون را بدون شرط تصویب امضاء نمودند این کنوانسیون
سه ماه بعد از این که دولت مزبور کنوانسیون را بدون شرط تصویب امضاء نموده یا سند تصویب یا‌الحاق خود را تسلیم نموده باشد لازم‌الاجراء می‌گردد.
ماده پنجاه دوم –
1 – هر کشوری می‌تواند خواه در موقع امضاء بدون شرط تصویب، تصویب یا الحاق و خواه بعداً به دبیر کل شوری اطلاع دهد که این کنوانسیون نسبت به تمام یا برخی از سرزمینهایی که روابط بین‌المللی آنها تحت مسئولیت او است یا مسئولیت بین‌المللی آنها را بر عهده دارد تسری می‌یابد این اطلاعیه سه ماه پس از تاریخی که دبیر کل آن را دریافت می‌دارد لازم‌الاجراء می‌گردد. مع‌الوصف قبل از این که کنوانسیون نسبت به کشور ذینفع لازم‌الاجراء شده باشد نسبت به قلمروهای مذکور در اطلاعیه تسری نخواهد یافت.
2 – هر کشوری که در اجرای بند ۱ این ماده اطلاع داده باشد که این کنوانسیون در
مورد سرزمینی که روابط بین‌المللی آن تحت مسئولیت آن کشور است یا مسئولیت
بین‌المللی آن را به عهده دارد تسری داده خواهد شد می‌تواند مطابق مقررات ماده ۵۴
این کنوانسیون به دبیر کل شوری اطلاع دهد که این سرزمین کنوانسیون را اجراء نخواهد کرد.
ماده پنجاه و سوم –
1 – هر کشوری می‌تواند در موقع امضاء یا تصویب این کنوانسیون
یا الحاق به آن اعلام نماید یا بعد از این که طرف متعاهد آن شد به‌دبیر کل شوری
اخطار نماید که مقررات این کنوانسیون را اجراء نخواهد کرد مگر آن که قسمتی از
عملیات ترانزیت بین‌المللی در خارج از قلمرو آن کشور انجام شود سه ماه بعد از
تاریخ دریافت اخطاریه به وسیله دبیر کل این اخطاریه لازم‌الاجراء خواهد شد. هر طرف
متعاهدی که چنین استثنایی قائل شده‌باشد می‌تواند هر موقع با اطلاع دادن به دبیر
کل استثناء زیر را مسترد دارد.
2 – به غیر از استثنائات پیش‌بینی شده در بند ۱ این ماده و بند ۴ ماده ۵ این کنوانسیون هیچ استثناء دیگری در این کنوانسیون پذیرفته نخواهد شد.
ماده پنجاه و چهارم –
1 – این کنوانسیون برای مدت نامحدود منعقد شده است با وجود این هر طرف متعاهدی می‌تواند در هر موقع بعد از تاریخ‌لازم‌الاجراء شدن آن به نحوی که در ماده ۵۱ این کنوانسیون مقرر است آن را فسخ نماید.
2 – فسخ به وسیله یک سند کتبی که نزد دبیر کل شوری سپرده می‌شود ابلاغ می‌گردد.
3 – اعلام فسخ ۶ ماه پس از دریافت سند فسخ به وسیله دبیر کل شوری لازم‌الاجراء خواهد شد.
4 – وقتی یک طرف متعاهد طبق بند ۱ این ماده کنوانسیون را فسخ کند یا در اجرای بند
4 ماده ۵ یا بند ۲ ماده ۵۲ یا بند ۱ ماده ۵۳ این کنوانسیون اخطاریه‌ای تسلیم نماید
به موجب مقررات این کنوانسیون در مورد عملیات حملی و نقلی که مقامات گمرکی آن طرف
متعاهد در اجرای این کنوانسیون‌قبل از تاریخی که فسخ یا اخطار لازم‌الاجراء شود
انجام داده‌اند آن طرف متعاهد نسبت به مقررات این کنوانسیون متعهد باقی می‌ماند.
علاوه بر این فسخ یا اخطار در اعتبار کارتهای تضمینی که قبل از این تاریخ صادر شده باشد تأثیری نخواهد داشت.
ماده پنجاه و پنجم –
1 – به منظور بررسی نحوه اجرای این کنوانسیون و خصوصاً یافتن تدابیر خاصی برای تضمین تفسیر و اجرای یکسان کنوانسیون طرفهای متعاهد در صورت لزوم تشکیل جلسه خواهند داد.
2 – این جلسات به تقاضای یک طرف متعاهد توسط دبیر کل شوری در مقر شوری تشکیل می‌شود، مگر آن که طرفهای متعاهد به نحو دیگری تصمیم اتخاذ نمایند.
3 – طرفهای متعاهد آیین‌نامه داخلی جلسات خود را تنظیم می‌نمایند.
4 – تصمیمات طرفهای متعاهد با اکثریت دو ثلث طرفهای حاضری که در رأی شرکت می‌کنند اتخاذ می‌گردد. فقط طرفهای متعاهدی که رأی مثبت یا منفی داده باشند چنین تلقی می‌شوند که در رأی شرکت کرده‌اند.
5 – رأی طرفهای متعاهد جز در صورتی که بیش از نیمی از آنها حضور داشته باشند معتبر نخواهد بود.
ماده پنجاه و ششم –
1 – هر گونه اختلاف بین طرفهای متعاهد در مورد تفسیر یا اجرای این کنوانسیون حتی‌الامکان از طریق مذاکرات مستقیم بین طرفهای متخالف حل و فصل می‌گردد.
2 – هر گونه اختلافی که از طریق مذاکرات مستقیم حل و فصل نشود به وسیله اصحاب دعوی به طرفهای متعاهدی که در شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۵۵ این کنوانسیون تشکیل جلسه داده‌اند ارجاع می‌شود. طرفهای مذکور اختلاف را بررسی و برای حل آن توصیه‌هایی می‌نمایند.
3 – اصحاب دعوی می‌توانند قبلاً توافق کنند که توصیه‌های طرفهای متعاهد را به صورت الزام‌آور بپذیرند.
ماده پنجاه و هفتم –
1 – اصلاحات مربوط به این کنوانسیون ممکن است خواه از طرف یک طرف متعاهد و خواه توسط طرفهای متعاهدی که در‌شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۵۵ این کنوانسیون تشکیل جلسه داده‌اند پیشنهاد شود.
2 – متن هر اصلاحیه‌ای که بدین ترتیب پیشنهاد شده است از طریق دبیر کل شوری به کلیه طرفهای متعاهد، به سایر دول امضاء‌کننده و به دبیر کل سازمان ملل متحد ابلاغ می‌شود.
3 – در یک مهلت شش‌ماهه از تاریخ ابلاغ اصلاحیه پیشنهادی هر طرف متعاهدی می‌تواند به اطلاع دبیر کل شوری برساند که:
الف – نسبت به اصلاح پیشنهادی ایراد دارد.
ب – هرچند قصد دارد اصلاح پیشنهادی را بپذیرد شرایط لازم برای این پذیرش در کشورش هنوز موجود نشده است.
4 – مادام که یک طرف متعاهدی ابلاغیه پیش‌بینی شده در بند ۳ (ب) این ماده را ارسال داشته ولی پذیرش خود را به دبیر کل شوری اطلاع نداده است می‌تواند در مهلت ۹ ماه از تاریخ انقضاء مهلت ۶ماهه پیش‌بینی شده در بند ۳ این ماده نسبت به اصلاح پیش‌بینی شده ایراد نماید.
5 – اگر نسبت به اصلاح پیشنهاد شده در شرایط پیش‌بینی شده در بندهای ۳ و ۴ این ماده ایرادی شده باشد اصلاح پذیرفته نشده و بلااثر تلقی می‌شود.
6 – اگر نسبت به اصلاح پیشنهاد شده در بندهای ۳ و ۴ این ماده هیچگونه ایرادی به عمل نیامده باشد اصلاح در یکی از تاریخ‌های ذیل پذیرفته تلقی می‌شود:
الف – هنگامی که هیچیک از طرفهای متعاهد در اجرای بند ۳ (ب) این ماده ابلاغیه‌ای صادر نکرده باشد در انقضاء ۶ ماه پیش‌بینی شده در بند ۳.
ب – هنگامی که یک یا چند طرف متعاهد در اجرای بند ۳ (ب) این ماده در یکی از دو تاریخ ذیل که مقدم است ابلاغیه‌ای صادر کرده باشند:
یک – تاریخی که در آن تمام طرفهای متعاهدی که چنین ابلاغیه‌ای صادر کرده‌اند پذیرش اصلاح پیشنهاد شده را به دبیر کل شوری ارسال دارند اگر این تاریخ قبل از انقضاء مهلت ۶ ماهه مذکور در بند ۳ این ماده باشد مشروط بر آن که کلیه پذیرشها قبل از این انقضاء ابلاغ شده باشد.
دو – تاریخ انقضاء مهلت ۹ ماهه مذکور در بند ۴ این ماده.
7 – هر اصلاحی که پذیرفته تلقی شود یا ۶ ماه بعد از تاریخی که پذیرفته تلقی شده
است لازم‌الاجرا می‌شود یا اگر در متن اصلاح پیشنهاد شده زمان دیگری برای
لازم‌الاجرا شدن پیش‌بینی شده باشد پس از فرا رسیدن زمان مزبور که بعد از تاریخ پذیرفته شدن خواهد بود.
8 – دبیر کل شوری هر ایرادی نسبت به اصلاح پیشنهاد شده طبق بند ۳ (الف) این ماده
و نیز هر یادداشت ارسال شده طبق بند ۳ (ب) را در اسرع اوقات به اطلاع کلیه طرفهای
متعاهد و سایر کشورهای امضاء‌کننده می‌رساند. دبیر کل بعداً به تمام طرفهای متعاهد
و سایر کشورهای امضاء‌کننده اطلاع‌می‌دهد که طرف یا طرفهای متعاهدی که یک چنین
ابلاغیه‌ای صادر کرده‌اند نسبت به اصلاح پیشنهاد شده ایرادی دارند یا آن را می‌پذیرند.
9 – صرف نظر از مقررات مربوط به اصلاحیه‌ها که در بندهای ۱ الی ۸ این ماده
پیش‌بینی شده بند (ط) ماده ۱۰ این کنوانسیون و نیز ضمیمه‌های کنوانسیون ممکن است
با تصمیم ادارات کل گمرک صالحه تمام طرفهای متعاهد تغییر یابد. این تصمیم اتخاذ
شده تلقی می‌گردد مگر آن که اداره‌صلاحیتدار یک طرف متعاهد در مهلت سه ماه از
تاریخی که دبیر کل شوری طرح اصلاحیه را منتشر نموده است به وی اطلاع دهد که با
قبول آن مخالف است. این تصمیم تاریخ لازم‌الاجرا شدن اصلاحیه را نیز معین می‌کند و
می‌تواند پیش‌بینی کند که در یک دوره موقت تمام یا قسمتی از مقررات قدیم همزمان با مقررات اصلاح شده لازم‌الاجرا باقی بماند.
10 – هر کشوری که این کنوانسیون را تصویب نماید یا به آن ملحق شود چنین تلقی می‌شود که اصلاحات و تغییراتی را که در تاریخ تسلیم سند تصویب یا الحاق آن کشور لازم‌الاجرا بوده پذیرفته باشد.
ماده پنجاه و هشتم – هر موافقتنامهای که طبق ماده ۲۶ این کنوانسیون یک منطقه ترانزیت بین‌المللی تشکیل می‌دهد هر اصلاح مربوط به موافقتنامه مزبور و نیز هر تغییر مربوط به شعاع عمل یک چنین موافقتنامهای از جانب طرفهای متعاهد مورد بحث به اطلاع دبیر کل شوری می‌رسد.
ماده پنجاه و نهم – برای اجرای مقررات ماده ۲ و بند ۱ ماده ۵۳ این کنوانسیون
طرفهای متعاهدی که یک اتحادیه گمرکی یا اقتصادی تشکیل می‌دهند می‌توانند توافق
نمایند که سرزمینهای آنها را باید به صورت یک سرزمین واحد منظور داشت. طرفهای
متعاهد مورد بحث هر نوع موافقتنامه منعقده به‌این منظور را به اطلاع دبیر کل شوری می‌رسانند.
ماده شصتم – ضمائم این کنوانسیون به عنوان جزو لایتجزای آن تلقی می‌شود.
ماده شصت و یکم – دبیر کل شوری مراتب ذیل را به کلیه طرفهای متعاهد و نیز به کشورهای امضاء‌کننده و به دبیر کل ملل متحد ابلاغ خواهد کرد:
الف – امضاء تصویب و الحاق مذکور در ماده ۵۰ این کنوانسیون.
ب – تاریخی که این کنوانسیون مطابق با ماده ۵۱ لازم‌الاجرا می‌شود.
ج – اطلاعیه‌هایی که مطابق با ماده ۵۲ دریافت شده است.
د – اعلامیه و اخطاریه‌هایی که مطابق بند ۴ ماده ۵ و بند ۱ ماده ۵۳ دریافت شده
است و نیز تاریخی که استثنائات یا استرداد آنها لازم‌الاجرا می‌شود.
ه – اعلامیه فسخ که مطابق ماده ۵۴ دریافت شده است.
و – اصلاحاتی که مطابق ماده ۵۷ پذیرفته تلقی شده است و نیز تاریخ لازم‌الاجرا شدن آنها.
ز – ابلاغیه‌هایی که طبق ماده‌های ۵۸ و ۵۹ دریافت شده است.
ماده شصت و دوم – مطابق اصل ۱۰۲ منشور ملل متحد بنا به تقاضای دبیر کل شوری این کنوانسیون در دبیرخانه ملل متحد به ثبت خواهد رسید.
نظر به مراتب فوق امضاء‌کنندگان ذیل این کنوانسیون را با اختیار تام امضاء نموده‌اند.
در وین به تاریخ ۷ ژوئن ۱۹۷۱ به زبانهای فرانسه و انگلیسی در دو متن که دارای ارزش متساوی هستند در یک نسخه اصلی که به دبیر کل شوری تسلیم خواهد شد و نامبرده رونوشتهای مصدق آن را به کلیه کشورهای مذکور در بند ۱ ماده ۵۰ این کنوانسیون ارسال خواهد داشت تنظیم گردید.
آرژانتین – آلبانی – آلمان – ایالات متحده آمریکا – اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی – اتریش – اتیوپی – اردن – اسپانیا – استرالیا – اسراییل -آفریقای مرکزی (جمهوری) – آفریقای جنوبی (جمهوری) – افغانستان – اکوادور – الجزایر – ال سالوادر – اندونزی – اوروگوئه – اوگاندا – اوکراین(جمهوری سوسیالیستی شوروی) – ایتالیا – ایران – ایرلند – ایسلند – باربادوس – برزیل – برمه – بوروندی – بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی – بلژیک- بلغارستان – بوتساوانا – بولیوی – بیلوروسی (جمهوری شوروی سوسیالیستی) – پاراگوئه – پاکستان – پاناما – پرتغال – پرو – تانزانیا – تایلند -ترکیه – ترینیته و توباگو – توگو – تونس – چاد – چکسلواکی – چین (جمهوری) – دانمارک – داهومی – دومینیکن (جمهوری) – رواندا – رومانی -زامبیا – زلاند جدید – ژاپن – جاماییکا – ساحل عاج – سنگاپور – سنگال – سوئد – سوازیلند – سودان – سوریه (جمهوری عربی) – سویس -سیرالئون – سومالی – سیلان – شیلی – عراق – عربستان سعودی – غنا – فرانسه – فنلاند – فیجی (جزائر) – فیلیپین – قبرس – کانادا – کامبوج -کامرون – کره ( جمهوری) کلمبیا – کنگو (جمهوری خلق) – کنگو (جمهوری دموکراتیک) – کنیا – کوبا – کوستاریکا – کویت – گابن – گامبیا -گواتمالا – گویان – گینه – گینه استوایی – لائوس – لبنان – لسوتو – لهستان – لیبریا – لیبی – لوکزامبورگ – ماداگاسکار – مالاوی – مالت – مالدیو -مالزی – مالی – مجارستان – مراکش – مصر (جمهوری متحده عرب) مغولستان – مکزیک – موریتانی – موریس – نپال – نروژ – نیجر – نیجریه -نیکاراگوئه – ونزوئلا – ویتنام (جمهوری) – ولتای علیا – هاییتی – هلند – هند – هندوراس – یمن – یمن جنوبی – یوگسلاوی – یونان
دبیر کل شورای همکاری گمرکی گواهی می‌نماید که این رونوشت برابر اصل است و اصل در آرشیوهای شورای همکاری گمرکی سپرده شده است.
بروکسل ۲۶ اوت ۱۹۷۱
شوالیه آنزدوتایوآدا – دبیر کل
ضمیمه ۱ فرم اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی (ITI)
حواشی، ستونها و فواصل فرم اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی حتی‌الامکان باید با مدل ضمیمه این کنوانسیون منطبق باشد. روی نسخه اظهارنامه ترانزیت‌بین‌المللی که باید تا دفتر گمرکی مقصد همراه واحد حمل و نقل باشد کلمه “اصلی” قید شود.
فرم اظهارنامه ترانزیت بین‌المللی به ابعاد ۲۹۷ x 210 میلیمتر می‌باشد.
ضمیمه ۲ ضوابط حداقل سیم و سرب گمرکی
سیم و سرب گمرکی باید واجد شرایط ذیل باشد:
1 – شرایط عمومی مربوط به سیم و سرب گمرکی.
سیم و سرب گمرکی باید:
الف – محکم و بادوام باشد.
ب – سریع و آسان الصاق شود.
ج – بازشناسی و کنترل آن آسان باشد.
د – طوری باشد که برداشتن یا خراب کردن آن بدون شکستن یا انجام دستکاریهای خلاف
قاعده بدون خراشیدن امکان‌پذیر نباشد.
ه – طوری باشد که امکان استفاده بیش از یک بار نداشته باشد.
و – طوری باشد که تقلید و تقلب در آن حتی‌الامکان مشکل باشد.
2 – مشخصات جنس و ظاهر سیم و سرب گمرکی:
الف – شکل و ابعاد سیم و سرب گمرکی باید طوری باشد که بتوان به آسانی علائم بازشناسی را تشخیص داد.
ب – سوراخهایی که در یک سیم و سرب گمرکی تعبیه می‌شود باید ابعادی داشته باشد که با ابعاد سیم مورد استفاده منطبق باشد و باید طوری قرار گیرد‌که وقتی بسته است سیم در جای خود محکم باشد.
ج – ماده مورد استفاده باید به حد کافی مقاوم باشد تا از شکستگی اتفاقی و خرابی
سریع (فی‌المثل در اثر عوامل جوی یا شیمیایی) جلوگیری شود و از‌امکان انجام
دستکاریهای خلاف قاعده و بدون خراش جلوگیری کند.
د – ماده مورد استفاده باید طبق روش مورد قبول سرب انتخاب شود.
3 – مشخصات ظاهری سیم‌ها:
الف – سیم باید محکم و با دوام و نسبت به آب و هوا و فرسایش مقاوم باشد.
ب – طول سیمی که به کار برده می‌شود باید به نحوی باشد که نتوان دهانه مهر شده را
بدون آن که مهر یا سیم شکسته شود یا به هر صورت آسیب‌دیدگی خود را به طور آشکار
نشان دهد به طور کلی یا جزئی بازکرد.
ج – ماده مورد استفاده باید طبق روش مورد قبول انتخاب شود.
4 – علائم بازشناسی:
سیم و سرب باید دارای علائمی با صفات ذیل باشد:
الف – با به کار بردن کلمه “گمرک” حتی‌المقدور به یکی از زبانهای رسمی شوری
(فرانسه یا انگلیسی) اختصاص خود را به گمرک نشان دهد.
ب – به وسیله علائم مشخصه مورد استفاده برای تعیین کشور محل شماره‌گذاری
اتومبیل‌ها در عبور و مرور بین‌المللی کشور الصاق‌کننده مهر را معلوم‌دارد.
ج – امکان تعیین گمرکخانه‌ای را که به وسیله آن یا تحت مسئولیت آن مهر الصاق شده
است مثلاً به وسیله حروف یا ارقام قراردادی فراهم آورد.
ضمیمه ۳ کارت ضمانت
کارت ضمانت باید به زبان فرانسه یا انگلیسی چاپ شود و در صورت نیاز به زبان دیگری
نیز چاپ می‌شود مؤسسه صادرکننده می‌تواند از پشت کارت‌ضمانت برای مقاصد خود
استفاده کند (بخصوص دادن دستور به استفاده‌کنندگان).
ابعاد کارت ضمانت ۶۰ x 80 میلیمتر می‌باشد.
ضمیمه ۴ فرم صورتمجلس تصادف
فرم صورتمجلس تصادف باید به زبان فرانسه و انگلیسی چاپ شود و در صورت نیاز به
زبان دیگری نیز چاپ می‌شود. حواشی، ستونها و خانه‌های فرم‌های صورتمجلس تصادف
باید حتی‌الامکان منطبق با مدل موضوع این ضمیمه باشد. ابعاد صورتمجلس ۲۹۷ x 210
میلیمتر می‌باشد. به حمل‌کنندگان توصیه می‌شود به تعداد کافی نسخی از این فرم را
در اختیار داشته باشند. در صورت وقوع تصادف مقتضی است که مقررات کنوانسیون
ترانزیت‌بین‌المللی که ذیلاً نقل شده است مرعی گردد:
ماده بیست و چهارم – ۱ – اگر سیم و سرب گمرکی شکسته شود یا کالاها در جریان
عملیات ترانزیت بین‌المللی منهدم شود یا آسیب ببیند شخصی که‌حمل و نقل را انجام
می‌دهد با حداقل تأخیر باید مراتب را به نزدیکترین دفتر گمرکی اطلاع دهد. مقامات
گمرکی این گمرکخانه در صورت امکان مطابق‌ضمیمه ۴ این کنوانسیون ( صورتمجلس سوانح)
صورت مجلس تنظیم می‌کنند و برای این که عملیات ترانزیت بین‌المللی ادامه یابد
تدابیر لازم را اتخاذ‌می‌نمایند. یک نسخه از صورتمجلس باید ضمیمه اظهارنامه
ترانزیت بین‌المللی باشد.
2 – در صورتی که امکان برقراری فوری تماس با یک مقام گمرکی موجود نباشد می‌توان به
یک مقام صالح دیگر مراجعه کرد. این مقام در صورت امکان‌صورتمجلسی روی فرمی نظیر
مدلی که در ضمیمه ۴ این کنوانسیون مندرج است تهیه می‌کند و آن را به اظهارنامه
ضمیمه می‌نماید. این صورتمجلس‌باید همراه با واحد حمل و نقل اظهارنامه ترانزیت
بین‌المللی به گمرکخانه بعدی تسلیم شود. مقامات گمرکی گمرکخانه اخیر برای این که
عملیات‌ترانزیت بین‌المللی ادامه یابد تدابیر لازم را اتخاذ می‌نمایند.
3 – در صورت وجود خطر قریب‌الوقوع که تخلیه فوری تمام یا قسمتی از بار را ایجاب
نماید شخصی که حمل و نقل را انجام می‌دهد می‌تواند به مسئولیت خود تدابیر لازم
اتخاذ نماید. پس از آن بر حسب مورد روش مقرر در بند ۱ یا بند ۲ این ماده اجراء می‌شود.
4 – هنگامی که شکستگی مهر گمرکی یا آسیب وارده به کالاها یا انهدام آنها در قلمرو
یک طرف متعاهد به وقوع نپیوسته باشد مقامات گمرکی گمرکخانه ورودی بعدی برای حصول
اطمینان از این که صورتمجلس مورد تنظیم یافته و برای این که عملیات ترانزیت بین‌المللی ادامه یابد تدابیر لازم اتخاذ می‌نمایند.
قرارداد فوق مشتمل بر یک مقدمه و شصت و دو ماده و چهار ضمیمه منضم به قانون الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌المللی کالاها می‌باشد.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف امامی