ماده واحده – پروتکل درباره حفاظت و نگهداری و تعمیر و بازرسی و تجدید و نصب مجدد علائم مرزی در سرحدات ایران و ترکیه که در تاریخ ۲۰ دی ماه ۱۳۵۰ برابر ۱۰ ژانویه ۱۹۷۲ بین نمایندگان مختار دو دولت در تهران به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن پروتکل ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه ۱۳۵۱.۸.۲۹، در جلسه روز سه‌شنبه بیست و هشتم آذرماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
پروتکل درباره حفاظت و نگاهداری و تعمیر و بازرسی و تجدید و نصب مجدد علائم مرزی در سرحدات ایران و ترکیه
دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه
نظر به مناسبات مودت و همبستگی و حسن همجواری موجود بین دو کشور تصمیم گرفتند در خصوص حفاظت و نگاهداری و تعمیر و بازرسی و تجدید و نصب مجدد علائم مرزی که نوار سرحدی مشترک آنان را مشخص می‌نماید طبق موافقتنامه‌ها و پروتکلهای معتبر بین طرفین و ملحقات آنها پروتکل حاضر را منعقد کنند – و
لذا نسبت به مراتب ذیل موافقت حاصل نمودند:
ماده ۱ – از لحاظ این پروتکل – منظور از علائم مرزی نقاط مثلثاتی و نشانه‌ها و تیرها و یا علاماتی است که در موافقتنامه مربوط به تعیین خط مرزی بین ایران و ترکیه مورخ ۲۳ ژانویه ۱۹۳۲ تصریح شده و یا علائم سرحدی دیگری است که توسط کمیسیون عالی مرزی ایران و ترکیه مقرر گردیده است.
ماده ۲ – مقامات مرزی طرفین طبق موافقتنامه‌ها و پروتکلهای معتبر بین طرفین و ملحقات آنها مأمور و مسئول حفاظت علائم مرزی به بهترین وجه می‌باشند. این مقامات تدابیر لازم را جهت جلوگیری از جابجا شدن و از بین رفتن علامات مرزی اتخاذ خواهند نمود.
ماده ۳ – به منظور حفاظت علائم مرزی – مقامات صلاحیتدار طرفین تذکرات لازم به اهالی مرزنشین خود خواهند داد در صورتی که علائم مرزی توسط اتباع یکی از طرفین جابجا شده یا از بین رفته و یا آسیب دیده باشد – موضوع با حضور مقامات مرزی طرف دیگر مورد بررسی قرار گرفته و صورتمجلس مشترکی در این مورد تنظیم خواهد گردید.
مرتکبین این اعمال طبق قوانین داخلی طرفی که اعمال فوق در سرزمین او ارتکاب یافته است مورد تعقیب واقع خواهند شد.
هزینه تجدید یا مرمت میله‌های مرزی که بدین ترتیب از بین رفته یا آسیب دیده است به عهده طرفی است که مرتکبین اعمال مورد بحث از اتباع او باشند.
ماده ۴ – نگاهداری و تعمیر میله‌های مرزی شماره فرد و نصب مجدد آنها در صورت از بین رفتن – توسط مقامات مرزی ترکیه و عملیات مشابه نسبت به میله‌های مرزی شماره زوج به توسط مقامات مرزی ایران معمول خواهد گردید.
هزینه‌های ناشی از این عملیات نسبت به میله‌های شماره فرد به عهده ترکیه و هزینه‌های مربوط به میله‌های شماره زوج به عهده ایران خواهد بود.
ضمناً عملیات مربوط به نگاهداری و مرمت و بازرسی و نصب مجدد میله‌های مرزی واقع در نقاط صعب‌الوصول توسط مأمورین مرزی طرفی انجام خواهد یافت که از سرزمین وی دسترسی به میله‌های مذکور سهلتر باشد مشروط بر اینکه طرفین کتباً در این مورد توافق نمایند.
هزینه‌های مربوط به میله‌های مرزی شماره فرد به عهده ترکیه و هزینه‌های مربوط به میله‌های شماره زوج به عهده ایران خواهد بود.
ماده ۵ – علائم مرزی مستمراً از جانب مقامات صلاحیتدار طرفین تحت مراقبت قرار خواهد گرفت:
الف – در صورتی که یکی از طرفین ضمن بازرسی‌های عادی معموله مشاهده نماید که یک یا چند میله تغییر مکان یافته و یا از بین رفته و یا مفقودالاثر شده و یا کاملاً آسیب دیده است مراتب را فوراً به اطلاع مقامات سرحدی طرف دیگر می‌رساند و تقاضای تجدید علامت یا علائم فوق‌الذکر را می‌نماید. پس از اعلام وصول این اطلاعیه عملیات نصب مجدد میله‌های مرزی مشترکاً با حضور مقامات و کارشناسان فنی طرفین – طبق موافقتنامه‌ها و پروتکل‌ها و نقشه‌های معتبر انجام خواهد شد. هیچ عمل یا اقدام یک جانبه جهت تجدید یا نصب مجدد میله‌های مزبور معمول نخواهد گردید. در مورد نصب مجدد این میله‌ها صورتمجلسی (طبق نمونه ضمیمه) تنظیم و به امضای کارشناسان فنی و مقامات مرزی و مترجمین خواهد رسید. در صورت عدم توافق طرفین در مورد محلی که میله یا میله‌های مرزی می‌بایستی مجدداً نصب گردد صورتمجلسی شامل نظریات طرفین در این مورد تنظیم و هر یک از طرفین به منظور جستجوی راه حلی منطبق با موافقتنامه‌های معتبر مسأله را به مقامات ذیصلاحیت دولت متبوعه خود ارجاع خواهد نمود.
ب – چنانچه هر یک از طرفین ضمن بازرسی‌های عادی معموله تشخیص دهد که یک یا چند میله مرزی مستلزم مرمت می‌باشد – قبل از مبادرت به هر نوع عمل ترمیمی مراتب را کتباً به اطلاع مقامات مرزی طرف دیگر خواهد رسانید.
تعمیر میله یا میله‌های مورد بحث را نمی‌توان قبل از انقضای مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اطلاعیه شروع نمود. طرفین حق دارند حضور نمایندگان خود را طی عملیات تعمیر خواستار گردند. پس از پایان عملیات مزبور صورتمجلسی در این خصوص تنظیم خواهد شد.
ماده ۶ – بازرسی مشترک کلیه علائم مرزی هر سه سال یک بار طی ماههای ژوئن و ژوییه و اوت توسط یک گروه فنی مختلط انجام خواهد شد. مع‌الوصف در موارد استثنایی هر یک از طرفین می‌تواند با قید فوریت بازرسی مشترک را خواستار گردد.
این بازرسی‌ها طی سی روز پس از ارائه کتبی درخواست – در تاریخی که مورد توافق طرفین واقع شده است معمول می‌گردد.
ماده ۷ – نسبت به تغییر ضوابط موجود یا وضع موازین جدید درباره شکل و ابعاد و تعیین مشخصات علائم مرزی و همچنین خصوصیات مصالحی که جهت نصب مجدد و تعمیر آنها به کار برده می‌شود – کمیسیون عالی مرزی ایران و ترکیه رأساً یا به موجب پیشنهاد گروه فنی مختلط مذکور در ماده ۶ پروتکل حاضر تصمیمات مقتضی اتخاذ خواهد نمود.
ماده ۸ – در مورد نصب علائم فرعی بین میله‌های مرزی موجود – در مکانهایی که جهت تشخیص دقیقتر نوار مرزی لازم شمرده شود – کمیسیون عالی مرزی ایران و ترکیه رأساً یا به موجب پیشنهاد گروه فنی مختلط مذکور در ماده ۶ طبق موافقتنامه‌ها – پروتکل‌ها و نقشه‌های معتبر تصمیمات مقتضی اتخاذ خواهد نمود. نصب میله‌های فرعی مشترکاً توسط کارشناسان فنی طرفین انجام می‌شود. برای هر یک از میله‌های فرعی مذکور مدارکی مطابق با آنچه که در پروتکل مربوط به نصب میله‌های مرزی پیش‌بینی شده است تنظیم خواهد گردید.
مسئولیت حفاظت و نگاهداری و مرمت میله‌های فرعی و همچنین نحوه پرداخت هزینه‌های ناشی از عملیات فوق توسط کمیسیون عالی مرزی ایران و ترکیه تعیین خواهد شد.
ماده ۹ – نگاهداری و مرمت و نصب مجدد علائم مرزی مشترک از بین رفته در ملتقای سرحدات ایران و ترکیه و اتحاد جماهیر شوروی و همچنین در ملتقای سرحدات ایران و ترکیه و عراق با حضور مقامات مرزی سه کشور ذینفع و طبق پروتکل‌هایی که بدین منظور تنظیم خواهد شد – معمول می‌گردد.
در موارد فوق‌الاشعار دولت متقاضی از نمایندگان اتحاد جماهیر شوروی و عراق دعوت به عمل خواهد آورد.
پروتکل حاضر از تاریخ مبادله اسناد تصویب به موقع اجرا گذارده می‌شود.
پروتکل حاضر در دو نسخه به زبانهای فارسی و ترکی و فرانسه تنظیم شده و در صورت بروز اختلاف متن فرانسه مناط اعتبار خواهد بود.
تهران به تاریخ ۲۰ دی ماه ۱۳۵۰
از طرف دولت شاهنشاهی ایران
از طرف دولت جمهوری ترکیه
ضمیمه
صورتمجلس ذیل به زبانهای فارسی و ترکی و فرانسه تنظیم گردیده است و دو نسخه از آن پس از امضاء جهت الحاق به پروتکل مربوط به نصب میله‌های مرزی بین طرفین مبادله خواهد شد.
نمونه صورت مجلس مربوط به نگاهداری و تعمیر و نصب مجدد میله‌های مرزی
الف – خصوصیات میله تجدید شده :
1 – شماره میله تجدید شده.
2 – مختصات جغرافیایی میله در روی نقشه.
3 – علت از بین رفتن یا معیوب شدن میله.
4 – طرف پیشنهادکننده تجدید میله.
ب – عملیات انجام شده:
1 – مدارکی که طبق آنها محل میله مشخص گردیده است.
2 – تاریخ شروع و پایان عملیات تجدید میله.
ج – میله مرزی شماره … که تجدید آن به علت لازم تشخیص داده شده بود طبق موافقتنامه‌ها و پروتکل‌ها و نقشه‌های معتبر در حضور مأمورین صلاحیتدار طرفین که نام و امضای آنان در زیر مندرج است تجدید گردید.
تاریخ
مأمور مرزی ایران (امضاء) مأمور مرزی ترکیه (امضاء)
مشاورین و کارشناسان ایرانی مشاورین و کارشناسان ترکیه
(امضاء) (امضاء)
مترجم ایرانی مترجم ترکیه
(امضاء) (امضاء)
پروتکل فوق منضم به قانون پروتکل درباره حفاظت و نگهداری و تعمیر و بازرسی و تجدید و نصب مجدد علائم مرزی در سرحدات ایران و ترکیه می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی