‌موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه

تاریخ تصویب: ۱۳۵۳/۰۵/۲۲
تاریخ انتشار: ۱۳۵۳/۰۶/۲۸

‌این موافقتنامه در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۷۴ بین دولت شاهنشاهی ایران (‌که از این پس “‌ایران” نامیده می‌شود) و دولت جمهوری فرانسه (‌که از این پس “‌فرانسه” نامیده می‌شود) امضاء شد.
‌نظر به اینکه مقاوله‌نامه‌ای در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۷۴ بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه به منظور تسهیل در اجرای موافقتنامه‌ همکاری علمی و صنعتی و فنی برای استفاده صلح‌آمیز از نیروی هسته‌ای و سایر موافقتنامه‌هایی که امکان دارد در آینده بین دولتین نامبرده جهت خرید‌ کالاها و خدمات توسط ایران از فرانسه منعقد شود امضاء شد، و
‌نظر به این که طبق ماده ۱ مقاوله‌نامه مذکور ایران موافقت کرده است یک حساب سپرده دلاری (‌دلار امریکایی) نزد بانک دوفرانس از طرف خزانه‌داری‌ فرانسه باز کند و مبلغی کلاً به میزان ۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ – (‌یک میلیارد) دلار آمریکایی به حساب مذکور بریزد،‌ و
‌نظر به این که طبق ماده ۶ مقاوله‌نامه مذکور قرار شد موافقت‌نامه‌ای که شامل توافق‌های حاصل شده فیمابین باشد بین دولتین مربوط منعقد شود،
‌اینک موافقتنامه مالی حاضر بین ایران و فرانسه با مفاد و شرایط زیر امضاء می‌شود:

‌ماده ۱ – تعاریف
‌در این موافقتنامه
‌الف – “‌دلار” عبارت است از پول قانونی ایالات متحده آمریکا جهت کلیه پرداختها، بازپرداختها، و برداشتهای موضوع این موافقتنامه در
Newyork federaI Reserve Bank Funds
ب – “‌حساب سپرده” عبارت است از حسابی که نزد بانک دوفرانس به نام دولت شاهنشاهی ایران باز خواهد شد.
ج – “‌سپرده (‌ها)” عبارت است از هر مبلغی به دلار که ایران به موجب ماده ۲ این موافقتنامه نزد بانک دوفرانس بسپارد، یا در صورتی که متن‌ اقتضاء کند عبارت است از مبلغی از سپرده که به حالت تسویه‌نشده باقی مانده باشد.
‌د – “‌تاریخ اجرا” عبارت است از تاریخ مبادله‌نامه‌های مربوط بین طرفین این موافقتنامه مبنی بر اعلام این امر که مقامات ذیصلاح کشورهای طرفین‌ موافقتنامه حاضر را تصویب کرده‌اند.
ه – “‌تاریخ سپردن” عبارت است از هر تاریخی که ایران وجوهی نزد بانک دوفرانس بسپارد.
‌و – “‌روز کار” عبارت است از هر روزی که بتوان در بانکهای پاریس، نیویورک، و لندن تبدیل ارز و معاملات ارزی انجام داد.
‌ز – “‌دوره بهره” عبارت است از یک دوره سه‌ماهه تقویمی که در آن نرخ بهره هر بخش بابت آن دوره تعیین شود.
ح – “‌نرخ بهره” عبارت است از نرخ یا نرخهای بهره که باید طبق ماده‌های ۳ – ۲) و ۳ – ۳) تعیین شود.
ط – “‌قراردادهای خرید” عبارت است از قراردادهای منعقده به موجب موافقتنامه‌های مربوط که ممکن است به منظور خرید کالاها و خدمات بین‌ ایران و فرانسه منعقد شوند.

ی – بانکهای مرجع عبارتند از:
1 – Manufacturers Hanover Trust Company London
2 – Midland Bank L Limited London
3 – Credit Lyonnais London


‌ماده ۲ – سپرده‌ها

۲ -۱ طبق شرایط موافقتنامه حاضر ایران موافقت می‌کند که از تاریخ اجرا لغایت یکم اکتبر ۱۹۷۶ مبالغ مربوط را در سه بخش به شرح زیر نزد بانک‌ دوفرانس بسپارد.
‌بخش الف – مبلغ ۳۰۰ (‌سیصد) میلیون دلار حداکثر تا یکم اکتبر ۱۹۷۴.
‌بخش ب – مبلغ ۴۰۰ (‌چهارصد) میلیون دلار در هر زمانی در خلال دوره‌ای که شروع آن یکم ژانویه ۱۹۷۵ و پایان آن لغایت یکم اکتبر ۱۹۷۵ باشد.
‌بخش ج – مبلغ ۳۰۰ (‌سیصد) میلیون دلار در هر زمانی در خلال دوره‌ای که شروع آن یکم ژانویه ۱۹۷۶ و پایان آن لغایت یکم اکتبر ۱۹۷۶ باشد.

۲ – ۲ ایران حداقل ۱۵ (‌پانزده) روز قبل از سپردن وجه بانک دوفرانس را از طریق تلگراف یا تلکس از قصد خود مطلع خواهد کرد.

۲ – ۳ کلیه وجوه موضوع ماده ۲ – ۱ بالا به بستانکار حساب عادی بانک دوفرانس نزد فدرال رزرو بانک آو نیویورک ان وای یا نزد هر بانک دیگری که‌ بانک دوفرانس کتباً به بانک مرکزی ایران اطلاع دهد سپرده خواهند شد.

۲ – ۴ بانک دوفرانس برای هر بخش حساب سپرده‌ای در دفاتر خود باز خواهد کرد تا مبلغ اصل سپرده و بهره متعلقه در موعدهای مقرر، بازپرداخت‌ اصل، و پرداخت بهره در حساب نگهداری شود.

۲ – ۵ هر بخش برای مدت یک سال سپرده خواهد شد. ایران حق خواهد داشت با شش ماه اطلاع قبلی به بانک دوفرانس تمام یا قسمتی از وجوه‌ سپرده را برداشت کند، مشروط بر آن که چنین اطلاعی در خلال نخستین شش ماه متعاقب تاریخ سپردن هر بخش نبوده باشد.

۲ – ۶ در صورتی که هیچ گونه اطلاعی به نحو مذکور در ماده ۲ – ۵ و ۲ – ۸ این موافقتنامه جهت برداشت مذکور داده نشود، سپرده یاد شده به خودی‌ خود برای یک سال دیگر با رعایت مفاد و شرایط موافقتنامه حاضر تجدید خواهد شد. در صورت پیش آمدن چنین وضعی ایران حق خواهد داشت که‌ در هر زمان که بخواهد تمام یا قسمتی از سپرده‌ها را با شش ماه اطلاع قبلی بانک دوفرانس برداشت کند.

۲ – ۷ فرانسه می‌تواند در هر زمان با حداقل سه ماه اطلاع قبلی و کتبی به ایران تمام یا قسمتی از سپرده‌ها را بازپرداخت کند.

۲ – ۸ با وجود شرایط مذکور در ماده ۲ – ۵ و ۲ – ۶ ایران می‌تواند با حداقل پنج روز اطلاع قبلی به بانک دوفرانس از حساب سپرده نامبرده وجوهی به‌ منظورهای مشروح زیر برداشت کند.
‌الف – برای انجام پرداختهای ایران به طور یک جا طبق قراردادهای منعقده با فروشندگان فرانسوی جهت خرید تجهیزات و خدمات مربوط به آن به‌ موجب موافقتنامه مورخ ۲۷ ژوئن ۱۹۷۴ به منظور همکاری علمی، صنعتی، و فنی برای استفاده صلح‌آمیز از نیروی هسته‌ای، یا
ب – برای انجام پرداختهای ایران به موجب قراردادهای خرید.

۲ – ۹ کلیه برداشتها و بازپرداختهای سپرده‌ها به ترتیب زمانی بخشها انجام خواهد پذیرفت.


‌ماده ۳ – بهره

۳ -۱ به مبالغ اصل سپرده‌ها تا زمانی که تسویه نشده باشند بهره‌ای تعلق خواهد گرفت که از تاریخ سپردن وجوه مربوط تا تاریخ بازپرداخت واقعی آن‌ سپرده‌ها به نرخی که طبق ماده ۳ – ۲ این موافقتنامه تعیین شود محاسبه خواهد شد.
‌این بهره در آخرین روز هر دوره بهره و بابت بخشی که سپرده‌ها به آن متعلق است قابل پرداخت خواهد بود. این بهره به نرخی خواهد بود که در مورد‌ دوره بهره جهت تعداد روزهای منقضی شده (‌بنا به مورد) از تاریخ سپردن آن بخش یا از تاریخ پرداخت بهره آن بخش که بلافاصله به دنبال می‌آید به کار‌برده می‌شود.

۳ – ۲ – نرخ بهره هر دوره بهره نیم درصد در سال بیش از معدل حسابی دو نرخ مذکور در زیر خواهد بود (‌که این نرخ به منظور رسیدن به نزدیکترین‌ مضرب کامل (۱۶).(۱) از یک درصد به طور صعودی سرراست خواهد شد):
‌الف – معدل حسابی نرخهای مربوط که دو روز کار قبل از شروع دوره بهره توسط بانکهای مرجع به بانک مرکزی ایران و بانک دوفرانس اطلاع داده‌ شود. این نرخ باید نرخی باشد که به هر یک از بانکهای مرجع توسط بانکهای درجه اول در ساعت ۱۱ (‌یازده) صبح در لندن بورودلارمارکت جهت‌ تحویل مبلغی در حدود ۲۰ (‌بیست) میلیون دلار در اولین روز آن دوره بهره و برای تعداد روزهای مشمول آن دوره بهره پیشنهاد شود.
ب – متوسط نرخ بازده آخرین انتشار سه‌ماهه اوراق خزانه که حداقل دو روز کار قبل از شروع آن دوره بهره توسط فدرال رزرو بانک آو نیویورک ان وای به‌ بانک مرکزی ایران و بانک دوفرانس اطلاع داده شود.
‌نرخ بهره‌ای که به این ترتیب بابت هر دوره بهره تعیین می‌شود برای طرفین این موافقتنامه قطعی و الزام‌آور است.

۳ – ۳ چنانچه هر یک از بانکهای مرجع نتوانند نرخ مذکور در (۳ – ۲ – الف) بالا را اعلام کنند یا به عللی از این امر قصور ورزند نرخ لندن اینتربانک‌مارکت بر اساس نرخ یا نرخهایی که توسط بانک یا بانکهای مرجع باقیمانده اعلام شود تعیین خواهد شد و در صورتی که هیچ یک از بانکهای مرجع‌ نتوانند نرخ را اعلام کنند نرخ مربوط به شرح زیر تعیین خواهد شد:
‌در موردی که ایران یا فرانسه تشخیص دهند که به علت اوضاع و احوال نامطلوب و مؤثر در لندن اینتربانک مارکت معدل‌های کافی و معقولی جهت‌ تعیین نرخ بهره قابل اعمال در هر دوره بهره وجود ندارد ایران یا فرانسه طرف خود را از چنان تشخیص مطلع خواهد کرد.
30 (‌سی) روز بعد از دادن چنین اطلاعی ایران و فرانسه به منظور رسیدن به توافق در مورد نرخ یا نرخهایی که مورد رضایت مشترک آنان باشد و‌ جانشین نرخ بهره مذکور در ماده ۳ – ۲ الف شود با یکدیگر به مذاکره خواهند پرداخت.
‌اگر ظرف این دوره ۳۰ (‌سی) روز طرفین در مورد نرخ یا نرخهای جانشین‌شونده توافق کنند آن نرخ یا نرخها عطف به ماسبق کرده از تاریخ اولین روز‌چنان دوره بهره‌ای قابل اجرا خواهد بود مگر آن که طرفین به نحو دیگری توافق کنند.
‌در صورتی که ایران و فرانسه نتوانند در مورد نرخ جانشین‌شونده‌ای به توافق برسند مانده تسویه‌نشده سپرده مربوط فوراً حال و قابل پرداخت شده و‌ نرخ بهره ۳۰ (‌سی) روز یاد شده بالا در حکم نرخ دوره بهره متعاقب آن محسوب خواهد شد.


‌ماده ۴ – مفاد مربوط به پرداخت

۴ – ۱ کلیه وجوهی که بابت اصل و بهره موضوع این موافقتنامه توسط فرانسه به ایران پرداخت می‌شوند از طریق بانک دوفرانس در حساب بانک‌ مرکزی ایران که نزد فدرال رزرو بانک آو نیویورک ان وای می‌باشد یا نزد هر بانک دیگری که بانک مرکزی ایران هر چند گاه یک بار تعیین کند و مراتب را‌ کتباً به بانک دوفرانس اطلاع دهد واریز خواهد شد.

۴ – ۲ فرانسه موافقت می‌کند که کلیه مالیاتها، حقوق، مخارج گمرکی، عوارض، هزینه‌ها، کارمزدها و کسور مالیاتی از هر قبیل را که توسط مقامات‌ مرکزی یا محلی دولت جمهوری فرانسه نسبت به ایران و از بابت سپرده‌ها یا هر گونه مبلغ موعد رسیده‌ای به موجب این موافقت در حال حاضر یا در‌ آینده وضع، جمع‌آوری، یا ارزیابی شود بلادرنگ بپردازد. به نحوی که کلیه وجوه مربوط در موعد مقرر خود تماماً و بدون کسر هیچ گونه مبلغی از آن‌ بابت دریافت خواهند شد.

۴ – ۳ مبالغ کلیه بهره‌ها بر اساس سال ۳۶۰ روزی و بابت تعداد واقعی روزهای منقضی شده محاسبه خواهند شد.


‌ماده ۵ – توضیحات و تعهدات

۵ – ۱ فرانسه توضیحات و تعهدات زیر را اعلام می‌دارد:
‌موافقتنامه حاضر تعهد معتبر فرانسه بوده و کلیه مفاد آن بر قانون اساسی، قوانین و مقررات جمهوری فرانسه و پیمانهایی که توسط فرانسه امضاء‌ گردیده، منطبق است و لذا این موافقتنامه متضمن تعهدات مستقیم و صریح و غیر مشروط جمهوری فرانسه بوده به موجب مفاد خود معتبر و قابل اجرا‌ است.

۵ – ۳ فرانسه موافقت می‌کند که از تاریخ این موافقتنامه به بعد و تا زمانی که هر گونه مبلغی بابت سپرده‌های آن به صورت پرداخت نشده باقی مانده‌ باشد تعهدات وی نسبت به موافقتنامه حاضر مساوی است با سایر دیون فرانسه بابت هر نوع اعتباری که به وی داده شده است و برابر است با سایر‌ تعهدات فرانسه که ناشی از هر گونه ضمانت‌نامه استقراضی پولی باشد و فرانسه بدون ترجیح هیچ یک از دیون و تعهدات نسبت به دیگری به دلیل مقدم‌بودن تاریخ صدور یا تاریخ تأمین آنها یا به دلیل هر گونه مفاد و شرایط دیگر به طور علی‌السویه رفتار خواهد کرد.


‌ماده ۶ – شرایط اولیه

۶ – ۱ تعهد ایران در سپردن وجوه این موافقتنامه منوط است به این شرایط که ایران در آغاز تاریخ سپردن یا قبل از آن کلیه اوراق و مدارک نامبرده زیر را به‌ صورت مورد رضایت خود دریافت کرده باشد.
‌الف – اختیارنامه و نمونه امضای شخص یا اشخاصی که این موافقتنامه را امضاء نموده و آن را طبق مفاد خود اجرا خواهند کرد.
ب – نسخه رسماً تأیید شده نامه بانک دوفرانس مبنی بر این که آن بانک وجوه دلاری مورد نیاز کلیه پرداختهای فرانسه را که موضوع این موافقتنامه‌ می‌باشد آزادانه در دسترس قرار خواهد داد.


‌ماده ۷ – متفرقه

۷ – ۱ اگر ترتیبی غیر از آن چه در این جا تعیین گردیده به کار برده نشود ارسال مراسلات به این نحو انجام خواهد شد که کلیه اخطارها، تقاضاها،‌ درخواستها، یا سایر مراسلات بین طرفین (۱) در مورد نامه سفارشی ۱۰ (ده) روز پس از ارسال و (۲) در مورد تلگراف یک روز پس از تحویل به‌ تلگرافخانه و (۳) در مورد تلکس هنگام مخابره دریافت شده تلقی خواهد شد.
‌نشانی ایران:
‌نشانی پستی: وزارت امور اقتصادی و دارایی، تهران، ایران.
‌نشانی تلگرافی: وزارت امور اقتصادی و دارایی، تهران، ایران.
‌شماره تلکس: ۲۸۳۰ ام اف تی ان
2838 ام اف تی ان
‌نشانی فرانسه:
‌نشانی پستی:
Ministere de I Economie et des Finances.
93 Rue de Rivoli 75001 Paris France
‌نشانی تلگرافی:Ministere des Finaces Paris
شماره تلکس: ۲۲۹۶۲ Tresor Paris

۷ – ۲ موافقتنامه حاضر به عنوان یک قرارداد تلقی شده که خود موافقتنامه و حقوق طرفین ناشی از آن طبق قوانین ایران تعبیر و تفسیر خواهند شد و‌ قوانین نامبرده بر آن حاکم خواهند بود. ایران و فرانسه موافقت می‌کنند که دادگاه‌های ایران و فرانسه حق دارند هر گونه عمل و اقدام قانونی راجع به این‌ موافقتنامه را رسیدگی کرده تعیین تکلیف نمایند.
‌ایران و فرانسه بدین وسیله موافقت می‌کنند که هر امر مربوط به این موافقتنامه را که از هر جریانی ناشی گردد می‌توان با پست کردن نسخه‌ای از آن‌ توسط هر یک از طرفین و به نشانی مندرج در ماده ۷ – ۱ موافقتنامه حاضر رسماً به طرف دیگر اعلام کرد.

۷ – ۳ موافقتنامه حاضر در دو نسخه به زبان انگلیسی که هر دو نسخه آن دارای اعتبار یکسان می‌باشد امضاء شد. این موافقتنامه به زبانهای فارسی و‌ فرانسه ترجمه خواهد شد و هر دو متن ترجمه آن از جانب طرفین معتبر شناخته خواهند شد.

‌در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۷۴ در تهران امضاء شد.
‌از طرف دولت شاهنشاهی ایران
از طرف دولت جمهوری فرانسه
‌منوچهر آگاه Jacques de Larosiore
de Champheu
(‌امضاء) (‌امضاء)


‌قرارداد فوق مشتمل بر یک مقدمه و هفت ماده در اجرای قانون اجازه اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین‌المللی پس از تصویب‌ کمیسیون دارایی مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه ۱۳۵۳.۵.۲۱، در جلسه روز سه‌شنبه بیست و دوم مردادماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه‌ شمسی به تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی رسیده است.

‌رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی