(ماده ۱) سازمان مسکن که در این اساسنامه سازمان نامیده می‌شود شرکتی است سهامی با مدت نامحدود وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی که طبق اصول بازرگانی اداره می‌شود.
(ماده ۲) مرکز اصلی سازمان تهران است و در صورت لزوم می‌تواند در سایر نقاط کشور نیز شعبه یا نمایندگی دایر کند.
ماده ۳ – سرمایه سازمان یک میلیارد و یک صد میلیون (۱۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال است که به یازده هزار سهم یک صد هزار ریالی با نام تقسیم می‌شود و کلاً متعلق به دولت است و غیر قابل انتقال می‌باشد.
ماده ۴ – با تصویب این اساسنامه سازمان زمین در سازمان مسکن ادغام می‌شود و کلیه اموال و حقوق و اختیارات و تعهدات و کارکنان و بودجه آن به سازمان مسکن منتقل می‌گردند.
ماده ۵ – وظائف و اختیارات سازمان به شرح زیر است.
1 – تهیه و اجرای طرح‌های ساختمانی و ایجاد مسکن و شهرکها.
2 – تهیه و اجرای طرح‌های عمران شهری و نوسازی محلات.
3 – فروش یا اجاره‌دادن ساختمان و تأسیساتی که با سرمایه‌گذاری مستقل یا مشترک احداث می‌شود طبق مقررات.
4 – تهیه و اجرای طرح‌های خانه‌های سازمانی در حدود اعتباراتی که به این منظور در اختیار سازمان قرار می‌گیرد و نگهداری و اداره خانه‌های‌مذکور.
تبصره – سازمان می‌تواند نگاهداری و اداره خانه‌های سازمانی را در صورت اقتضاء به دستگاه‌های ذیربط واگذار نماید.
5 – تأسیس و اداره و مشارکت در ایجاد کارخانه‌های تهیه مصالح و لوازم تأسیسات ساختمانی و خانه‌سازی و فروش محصولات آنها.
6 – قبول خدمات مهندسی مشاور و تهیه نقشه‌های ساختمانی و شهرسازی و اعمال نظارت در اجرای این قبیل طرحها در مقابل دریافت حق‌الزحمه.
7 – تحصیل اعتبار و وام از منابع مختلف اعم از داخلی یا خارجی با رعایت قوانین مربوط.
8 – سرمایه‌گذاری به منظور اجرای وظائف سازمان به طور مستقل و یا با مشارکت سرمایه‌گذاران بخش عمومی و یا بخش خصوصی اعم از‌داخلی یا خارجی.
9 – حفظ حقوق مالکیت دولت نسبت اراضی و باغات و مستغلات خالصه و عرصه اعیانات
احداثی در اراضی مذکور موضوع ماده ۷ قانون‌انحلال بنگاه خالصجات و اراضی موات
موضوع ماده ۱۷ قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره به زارعین مستأجر و قانون ثبت
اراضی موات اطراف تهران و قانون ثبت اراضی موات اطراف شهرهای غیر تهران مصوب
سالهای ۱۳۳۱ و ۱۳۳۴ و قانون راجع به اراضی دولت و شهردارهای و‌اوقاف و بانکها مصوب
سال ۱۳۳۵ و اصلاحی آن مصوب سال ۱۳۳۹ و سایر اراضی که امور آنها به سازمان مسکن و
یا وزارت مسکن و شهرسازی‌محول گردیده است و اعمال حقوق مالکیت و اجرای سیاست دولت
نسبت به اراضی مذکور و اراضی موضوع قسمت آخر ماه ۴ قانون تشکیل وزارت‌اصلاحات ارضی
و تعاون روستایی مصوب آبان ماه ۱۳۴۶ و اداره کلیه امور مربوط به زمین‌های مذکور در این بند.
10 – خرید زمین به منظور تأمین نیازمندیهای سازمانهای دولتی در حدود مقررات مربوط به دریافت کارمزد مناسب.
11 – تسطیح و آماده‌سازی زمین و ایجاد تأسیسات زیربنایی در آن به منظور فروش یا اجاره.
12 – فروش زمین به بخش عمومی یا خصوصی به منظور ایجاد مسکن یا سایر نیازمندیها.
13 – اجاره و استیجاره زمین به مقاصد مذکور در فوق.
14 – تصدی و اداره اراضی به منظور حفظ و اعمال حقوق راجع به آنها.
15 – انجام هر نوع اقدام دیگری که مربوط به وظائف و تکلیف مقرر در این اساسنامه باشد.
ماده ۶ – سازمان می‌تواند برای اعمال وظایف فوق شرکتهای فرعی تشکیل دهد یا در شرکتهای دیگر مشارکت نماید.
ارکان سازمان
ماده ۷ – ارکان سازمان به شرح زیر است.
1) مجمع عمومی.
2) هیأت مدیره.
3) مدیر عامل.
4) بازرس.
ماده ۸ – نمایندگی سهام دولت در مجمع عمومی سازمان با وزرای مسکن و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی و مدیر عامل سازمان برنامه و بودجه می‌باشد. ریاست مجمع عمومی با وزیر مسکن و شهرسازی می‌باشد.
ماده ۹ – مجمع عمومی حداقل سالی دوبار برای تصویب برنامه‌ها و بودجه سال بعد و تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان سال قبل به دعوت رییس هیأت مدیره و مدیر عامل سازمان تشکیل می‌شود. مجمع عمومی ممکن است در صورت لزوم به طور فوق‌العاده نیز تشکیل شود.
ماده ۱۰ – مجمع عمومی به دعوت رییس مجمع یا رییس هیأت مدیره و مدیر عامل یا بنا به تقاضای هیأت مدیره یا بازرس تشکیل خواهد شد.
ماده ۱۱ – وظائف و اختیارات مجمع عمومی به قرار زیر است.
الف، تعیین خط مشی کلی و برنامه سازمان.
ب، رسیدگی به گزارش عملکرد سازمان و گزارش حسابرس (بازرس) و اتخاذ تصمیم نسبت به آنها و تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان و تقسیم‌سود ویژه.
ج، تصویب بودجه سالانه و تغییرات آن.
د، تعیین حقوق و مزایای مدیر عامل و هیأت مدیره با تصویب شورای حقوق و دستمزد و تعیین حق‌الزحمه حسابرس (بازرس).
ه، تصویب تشکیلات سازمان و آیین‌نامه‌های استخدامی بر اساس مقررات استخدامی شرکتهای دولتی با تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور.
و، تصویب آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی سازمان با رعایت مقررات مربوط بنا به پیشنهاد هیأت مدیره و تأیید وزارت امور اقتصادی و دارایی.
ز، تصویب افزایش سرمایه.
ح، تصویب پیشنهاد هیأت مدیره سازمان راجع به سازش در دعاوی یا ارجاع امر به داوری و تعیین داور با حق صلح و سازش یا بدون آن.
ط، تصویب اساسنامه شرکتهای مذکور در ماده ۶ این اساسنامه پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور.
ی، اتخاذ تصمیم درباره سایر مسائلی که در دستور جلسه قرار گیرد.
ماده ۱۲ – هیأت مدیره سازمان مسکن از یک نفر رییس و دو نفر عضو اصلی تشکیل می‌شود.
رییس هیأت مدیره مدیر عامل سازمان نیز خواهد بود. اعضای هیأت مدیره علاوه بر وظایف اصلی سرپرستی قسمتی از امور سازمان را به تشخیص هیأت مدیره خواهند داشت.
تبصره – یک نفر عضو علی‌البدل نیز برای هیأت مدیره از بین کارکنان سازمان انتخاب خواهد شد تا در کار غیبت هر یک از اعضای اصلی در جلسات هیأت مذکور شرکت نماید عضو علی‌البدل از لحاظ استخدامی و حقوق و مزایا تابع مقررات استخدامی سازمان خواهد بود.
ماده ۱۳ – رییس هیأت مدیره و مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره با پیشنهاد مجمع عمومی و تصویب هیأت وزیران برای مدت سه سال انتخاب می‌شوند و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
ماده ۱۴ – اعضای هیأت مدیره نمی‌توانند در مدت تصدی در سازمان مسکن هیچگونه شغل موظف دیگری داشته باشند.
ماده ۱۵ – وظائف و اختیارات هیأت مدیره به قرار زیر است.
الف، تهیه طرح تشکیلات سازمان برای پیشنهاد به مجمع عمومی.
ب، تهیه آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی و استخدامی و سایر آیین‌نامه‌ها برای پیشنهاد مجمع عمومی.
ج، تصویب برنامه‌ها و طرحها بنا به پیشنهاد مدیر عامل و رییس هیأت مدیره.
د، تصویب آیین‌نامه‌های اجرایی سازمان در حدود مقررات این اساسنامه و بنا به پیشنهاد رییس هیأت مدیره و مدیر عامل.
ه، اتخاذ تصمیم در مورد دریافت وام و اعتبار از منابع داخلی یا خارجی با رعایت قوانین و مقررات مربوط و پیشنهاد آن به مجمع عمومی.
و، تهیه بودجه و ترازنامه و حساب سود و زیان برای تصویب مجمع عمومی.
ز، پیشنهاد سازش در دعاوی و ارجاع امر به داوری و تعیین داور با حق صلح و سازش یا بدون آنها به مجمع عمومی.
ح، تصویب قراردادها.
ط، اتخاذ تصمیم در مورد معاملاتی که انجام مناقصه و مزایده در مورد آنها میسر نیست و یا به مصلحت نمی‌باشد برای پیشنهاد به کمیسیون موضوع ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی.
ی، تصویب سرمایه‌گذاری سازمان در شرکتها و مؤسسات دیگر با تصویب مجمع عمومی.
ک، اصلاح بودجه سازمان تا ۱۰ درصد کاهش و افزایش در فصول و مواد بدون تغییر در کل بودجه.
ماده ۱۶ – تصمیمات هیأت مدیره با اکثریت آرا معتبر است.
ماده ۱۷ – تصمیمات هیأت مدیره در دفتر مخصوص ثبت می‌شود و به امضاء اعضای هیأت مدیره حاضر در جلسه می‌رسد.
ماده ۱۸ – رییس هیأت مدیره و مدیر عامل بالاترین مقام اجرایی سازمان است و برای اجرای وظائف خود دارای اختیارات قانونی زیر می‌باشد.
الف، اداره امور سازمان طبق اساسنامه و مقررات مربوط.
ب، اداره کلیه امور استخدامی و نصب و عزل و تعلیق کارکنان آن و استخدام کارمندان جدید و خرید خدماتی که هیأت مدیره برای انجام برنامه‌های سازمان لازم تشخیص داده است و صدور دستور پرداخت هزینه‌ها با رعایت بودجه مصوب سازمان و مقررات استخدامی و مالی مربوط.
ج، اجرای مصوبات مجمع عمومی و هیأت مدیره.
ماده ۱۹ – قراردادها و اسناد تعهدآور و چک‌های سازمان به امضای رییس هیأت مدیره و مدیر عامل و یکی از اعضای هیأت مدیره خواهد بود.
ماده ۲۰ – مدیر عامل و هیأت مدیره می‌تواند با مسئولیت خود قسمتی از اختیارات اجرایی و همچنین حق امضاء خود را به معاونین و یا سایر کارمندان سازمان واگذار نمایند.
ماده ۲۱ – نمایندگی حقوقی سازمان نزد کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی و مراجع قضایی برای طرح و تعقیب دعاوی و شکایات و یا دفاع از آنها با مدیر عامل است و یا فرد اختیار تعیین نماینده و وکیل توکیل یا بدون آن را دارد.
بازرس
ماده ۲۲ – بازرس سازمان به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب مجمع عمومی برای مدت یک سال انتخاب می‌گردد و انتخاب مجدد او بلامانع است.
وظایف بازرس
ماده ۲۳ – بازرس موظف است در اجرای مقررات اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوط نظارت
داشته و به حسابها و ترازنامه و حساب سود و زیان سازمان رسیدگی و گزارش لازم را
جهت مجمع عمومی تهیه نماید و نیز کلیه وظائف و اختیارات را که به موجب قانون تجارت
به عهده بازرس شرکت محول است انجام دهد.
بازرس مکلف است نسخه‌ای از گزارش خود را ده روز قبل از تشکیل مجمع عمومی به هیأت
مدیره تسلیم کند بازرس با اطلاع مدیر عامل حق مراجعه به کلیه اسناد و مدارک سازمان
را دارد بدون این که در عملیات اجرای دخالت کند و انجام وظائفش موجب وقفه‌ای در عملیات شرکت شود.
مقررات مختلف
ماده ۲۴ – سال مالی سازمان از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پایان می‌یابد.
ماده ۲۵ – حسابهای سازمان در پایان اسفند ماه بسته می‌شود ترازنامه و حساب سود و زیان باید حداقل یک ماه قبل از انعقاد جلسه عمومی سالانه به حسابرس (بازرس) تسلیم شود. حسابرس (بازرس) مکلف است نسخه‌ای از گزارش خود را حداقل ده روز قبل از تشکیل مجمع عمومی به هیأت‌مدیره تسلیم کند.
ماده ۲۶ – انتقال زمین‌هایی که از طریق دولت یا سازمانهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت به سازمان مسکن منتقل شده یا انتقال داده شود احتیاج به تنظیم سند در دفاتر اسناد رسمی ندارد و سازمان ثبت املاک و اسناد کشور مکلف است زمین‌های مزبور را با رعایت مقررات قانون ثبت املاک در دفاتر املاک ثبت نماید و اسناد مالکیت به نام سازمان مسکن صادر کند.
سازمان مسکن از پرداخت هر گونه حق‌الثبت در این موارد معاف است.
ماده ۲۷ – نسبت به مواردی که در این اساسنامه مقررات خاص وضع نشده است قانون تجارت و سایر قوانین مربوط به شرکتهای دولتی رسمی خواهد بود.
ماده ۲۸ – این اساسنامه در تاریخ ۱۳۵۸.۲.۳ به تصویب هیأت وزیران رسیده و اساسنامه‌های سازمانهای مسکن [اصلاح اساسنامه سازمان مسکن، مصوب ۱۳۵۴] و [اساسنامه سازمان زمین] از تاریخ مذکور لغو می‌گردد.