شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۳۵۸/۹/۲۴ بنا به پیشنهاد شماره ۳۱۰.۱۳۱۷ مورخ ۵۸.۹.۲۴ وزارت کشاورزی و عمران روستایی آییننامه اجرایی ماده ۱۰ لایحه قانونی نحوه واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران را به شرح زیر تصویب نمودند:
۱ – اولویت موضوع تبصره ۱ ماده ۱۰ قانون مزبور در هر یک از گروههای چهارگانه معتبر است. در صورتی که افراد متعلق به گروهها متفاوت با یکدیگر شرکت یا بنه تشکیل داده باشند اولویت گروهی را خواهند داشت که افراد آن در شرکت یا بنه بیشترین سهم را داشته باشند، در صورت تساوی سهام یا افراد در گروهها تعیین اولویت بر عهده کمیسیون مندرج در ماده ۱۲ قانون میباشد.
تبصره: افراد نسبی و سببی که تشکیل یک خانوار را میدهند در مورد واگذاری اراضی، در حکم یک شخص محسوب و مشمول افزایش حد نصاب اراضی قابل واگذاری موضوع قانون برای شرکت یا بنگاه نخواهند بود.
۲ – به اشخاصی که به استناد تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون داوطلبانه سهم اختصاصی خود را به زارعین محل منتقل نمایند به تشخیص کمیسیون مندرج در ماده ۱۲ قانون معادل ارزشی واقعی اراضی دایر واگذار شده و حداکثر تا دو برابر مساحت آن از اراضی قابل واگذاری منتقل خواهد شد.
۳ – اولویتهای موضوع تبصره ۳ ماده ۱۰ در مورد داوطلبان داخل در هر گروه به تشخیص کمیسیون مندرج در ماده ۱۲ به شرح زیر تعیین میگردد:
الف: از لحاظ موضوع تولید، هدف بهرهوری و تأمین نیاز جامعه و حصول خودکفایی از تولیدات ضروری کشاورزی و دامی با رعایت جنبههای اقتصادی تولید محصول و همچنین تطابق شرایط اقلیمی با نوع کشت با رعایت ترتیب زیر:
1 – غلات
2 – نباتات علوفهای
3 – پروتئین حیوانی
4 – دانههای روغنی
5 – چغندرقند
6 – نیشکر
7 – صیفی
8 – انواع درختان مثمر
9 – انواع دیگر کشت
ب: رعایت تناوب مناسب جهت حفظ قدرت زراعی اراضی
ج: ایجاد اشتغال بیشتر
د: جنبههای اقتصادی تولید و مساحت اقتصادی برای هر خانوار و برای افرادی که اراضی کشاورزی در اختیار دارند تا میزان قابل اقتصادی شدن واحد بهرهبرداری در منطقه در صورت متقاضی بودن.
ه: نیروی کار مؤثر خانوار برای فعالیتهای کشاورزی در اراضی مورد تقاضا.
تبصره ۱: برای تأسیسات مربوط به تولید مواد پروتئینی و سایر صنایع وابسته به کشاورزی تا حد امکان (با رعایت جوانب فنی) از اراضی موضوع قانون که استعداد کشاورزی ندارد واگذار میگردد.
تبصره ۲: افرادی که اراضی ثبت شده یا تعیین حدود شده آنان در اجرای ماده ۵۶ قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کشور ملی شده است چنانچه متقاضی واگذاری و احیاء همان اراضی باشند با رعایت سایر شرایط مربوط به حداکثر زمین قابل واگذاری و نحوه احیاء اولویت دارند.
۴ – نحوه واگذاری:
الف: دستورالعمل نحوه دریافت تقاضا و تشخیص اولویت و ترتیب تنظیم قرارداد و واگذاری اراضی به متقاضیان واجد شرایط و همچنین سازمان اجرایی در هر منطقه به وسیله وزارت کشاورزی و عمران روستایی تهیه و ابلاغ خواهد شد.
ب: کمیسیون مندرج در ماده ۱۲ در مواردی که واگذاری اراضی مورد تقاضا مستلزم بررسیهای تخصصی از قبیل اقتصادی بودن برنامه، استحصال آب، بررسی برنامه کشت از لحاظ حفاظت و حاصلخیزی خاک و غیره باشد از کارشناسان ذیربط دعوت مینماید تا بر اساس نظریات کارشناسان مزبور و شرایط قانون در کوتاهترین مدت نسبت به واگذاری اراضی اتخاذ تصمیم به عمل آید.
ج: در مورد تقاضای کشت آبی در اراضی موضوع قانون که حدود ظرفیت استحصال آب زیرزمینی از طریق وزارت نیرو مشخص و اعلام شده است، کمیسیون مندرج در ماده ۱۲ بعد از بررسی سایر شرایط متقاضی واجد اولویت را برای دریافت پروانه حفاری به واحد ذیربط معرفی و مهلت لازم برای تحصیل پروانه و حضور برای عقد قرارداد واگذاری خواهد داد.
در مورد سایر اراضی که مشخصات منابع آب زیرزمینی آنها هنوز اعلام نگردیده است بعد از بررسی سایر شرایط و احراز اولویت، متقاضی به واحد ذیربط در وزارت نیرو برای تعیین میزان آب قابل استحصال معرفی میگردد، انعقاد قرارداد برای این گونه اراضی منوط به تحصیل پروانه استحصال آب زیرزمینی است.
د: واگذاری اراضی برای کشت دیم منوط به تجویز اداره کل مراتع از لحاظ تناسب نوع محصول و شرایط اقلیمی است.