[به موجب لایحه قانونی راجع به لغو لایحه قانونی اخذ عوارض از وسائل نقلیه جاده‌ای مسافری و باری خارجی، مصوب ۱۳۵۹/۴/۴ لغو شده است.]
مصوب ۱۳۵۸/۱۰/۱۲
ماده 1 – به منظور نگاهداری راه‌های کشور و جبران خسارت ناشی از تردد وسائل نقلیه مسافری و باری خارجی به راه‌ها به وزارت راه و ترابری اجازه داده می‌شود از تاریخ تصویب این قانون از وسائل نقلیه مسافری و باری خارجی به خاطر استفاده از راه‌ها و توقف در کشور، عوارضی به عنوان عوارض راه، عوارض مخصوص و حق توقف دریافت دارد.
تبصره 1 – وسیله نقلیه‌ای مسافری محسوب می‌گردد که گنجایش بیش از 11 نفر مسافر نشسته را داشته باشد و وسیله نقلیه‌ای باری محسوب می‌گردد که برای حمل بار از 1 تن ظرفیت داشته باشد.
تبصره 2 – منظور از وسیله نقلیه خارجی وسیله نقلیه‌ای است که در یکی از کشورهای خارجی ثبت و شماره‌گذاری شده باشد.
تبصره 3 – ورود وسایل نقلیه مسافری و باری خارجی به خاک کشور و یا عبور از آن مستلزم در اختیار داشتن اجازه‌نامه مخصوص است که قبلاً توسط وزارت راه و ترابری تهیه گردیده و در اختیار مقامات ذیربط کشور متبوع دارنده وسیله نقلیه قرار گرفته است.
تبصره 4 – در مورد کشورهایی که با دولت جمهوری اسلامی ایران موافقتنامه حمل و نقل و ترانزیت منعقد نموده و موافقتنامه‌ها مزبور به تصویب قوه رسیده باشد مفاد موافقتنامه فوق‌الذکر در زمینه اجازه‌نامه ورود و یا عبور و معافیت عوارض وسائل نقلیه معتبر خواهد بود.
تبصره 5 – معافیت از پرداخت عوارض با توجه به عمل متقابل و مشروط به در اختیار داشتن اجازه‌نامه مخصوص می‌باشد.
ماده 2 – عوارض مذکور در ماده (1) به شرح زیر اخذ می‌گردد:
الف – عوارض راه با توجه به طول مسیر تعیین شده و طی شده در داخل کشور برای وسیله نقلیه مسافری با مسافر بر اساس نفر کیلومتر 1 (یک) ریال و برای وسیله نقلیه باری بر اساس تن کیلومتر (یک) ریال اخذ می‌شود این عوارض مشمول وسائل نقلیه‌ای که قصد عبور به صورت ترانزیت از خاک کشور را دارند نیز می‌شود.
ب – حق توقف با توجه به مدت توقف وسائل نقلیه مسافری باری خارجی مازاد بر مدت لازم جهت رسانیدن مسافر یا بار به یکی از مقاصد داخلی و یا عبور به صورت ترانزیت بر اساس هر روز توقف اضافی 3000 ریال اخذ می‌شود.
پ – عوارض مخصوص – در صورتی که به خدمت وسیله نقلیه خارجی در داخل کشور نیاز باشد، وزارت راه و ترابری موظف است برای اینگونه وسایل اجازه‌نامه حمل و نقل داخلی صادر نماید. از این گونه وسائل نیز عوارض مذکور در بندهای الف و ب این ماده اخذ خواهد شد.
تبصره – وسائل نقلیه‌ای که به موجب اجازه‌نامه حمل و نقل داخلی به امر حمل و نقل در داخل کشور اقدام می‌نمایند از پرداخت حق توقف در مدت قید شده در اجازه‌نامه معاف می‌باشد.
ت – از وسائل نقلیه مسافری و باری کشورهایی که با ایران موافقتنامه حمل و نقل بین‌المللی کالا و مسافر منعقد نموده‌اند چنانچه بر خلاف موافقتنامه منعقده از کشور ثالث به ایران کالا حمل نمایند علاوه بر تخلیه کالا در گمرک مرزی برای هر بار
تخلف مبلغ 20000 ریال به عنوان جریمه تخلف از موافقتنامه دریافت می‌شود.
جریمه فوق برای وسائل ترابری خارجی که کشور متبوعشان با ایران موافقتنامه حمل و نقل ندارند علاوه بر تخلیه کالا در گمرک مرزی برای هر بار تخلف 40000 ریال خواهد بود.
ماده 3 – نرخهای تعیین شده در این قانون به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و تصویب شورای عالی هماهنگی ترابری کشور با توجه به عوامل مختلف از جمله عمل متقابل کشورهای دیگر قابل تعدیل خواهد بود.
ماده 4 – مدت لازم جهت رسانیدن مسافر و یا بار به یکی از مقاصد داخلی و نیز برگشت و یا عبور وسیله نقلیه مسافری و باری خارجی به صورت ترانزیت در مرز ورودی در مورد کالا توسط گمرک و در مورد مسافر با نظر وزارت راه و ترابری تعیین خواهد شد.
ماده 5 – در صورتی که برای عبور وسائل نقلیه خارجی مسیر خاصی تعیین گردد وسائل نقلیه مزبور موظفند مسیر تعیین شده را مورد استفاده قرار دهند تخلف وسیله نقلیه خارجی از این موضوع موجب پرداخت 5000 ریال جریمه و متوقف نمودن وسیله نقلیه خارجی تا روشن شدن علت تخلف خواهد بود و راننده وسیله مسئول پرداخت خسارات ناشی از تأخیر
در رساندن کالا یا مسافر و سایر خسارات می‌باشد.
ماده 6 – هر روز 24 ساعت و مدت کمتر از 12 ساعت نصف روز و بیشتر از 12 ساعت یک روز تمام محسوب خواهد شد.
ماده 7 – در مواردی که وسیله نقلیه مسافری و یا باری خارجی اضافه بر مدت تعیین شده در کشور توقف نماید و راننده وسیله با ارائه مدارک مثبته ثابت نماید که توقف اضافی به علت عواملی خارج از حیطه اقتدار شخصی است بنا به مورد و به تشخیص و تأیید گمرک و یا وزارت راه و ترابری از پرداخت حق توقف به مدتی که تشخیص داده می‌شود معاف می‌باشد.
ماده 8 – چنانچه کشور متبوع دارنده وسیله نقلیه مسافری و باری خارجی وسایل نقلیه ایرانی را از پرداخت عوارض راه و حق توقف به طور متقابل به همان میزان معاف خواهد نمود.
ماده 9 – وسایل نقلیه مسافری خارجی با شرایط زیر از پرداخت عوارض راه و حق توقف معاف خواهند بود:
الف – در صورتی که وسیله نقلیه با ظرفیت کامل به کشور وارد شود و حداقل با 30 (سی) روز توقف در کشور با همان مسافران از کشور خارج گردد.
ب – در صورتی که وسیله نقلیه با ظرفیت کامل وارد کشور شود و پس از پیاده کردن مسافران حداقل ظرف مدت 3 (سه) روز از تاریخ ورود بدون مسافر از کشور خارج گردد.
تبصره 1 – ورود وسایل نقلیه مسافری و باری خارجی بدون مسافر و یا بار به داخل کشور ممنوع است.
تبصره 2 – وسایل نقلیه اجاره‌ای در بست که قصد ورود به منظور بازگرداندن مسافران خود را داشته باشند از مفاد تبصره فوق معاف خواهند بود در این مورد راننده موظف است مدارک لازم را جهت اثبات ادعای خود ارائه نماید.
تبصره 3 – ورود وسایل نقلیه مسافری و باری خارجی بدون مسافر و یا بار به داخل کشور به منظور عبور از خاک کشور و عزیمت به کشور دیگر بلامانع است لیکن این گونه وسایل به هنگام عبور از خاک کشور اجازه حمل و نقل مسافر و بار را ندارد.
ماده 10 – حمل بار و مسافر از داخل به خارج از کشور توسط وسیله نقلیه مسافری و باری خارجی ممنوع است مگر با دریافت اجازه مخصوص از وزارت راه و ترابری از اینگونه وسایل طبق ماده (2) عوارض مخصوص دریافت می‌گیرد.
ماده 11 – وجوه حاصل از دریافت عوارض مذکور در ماده (2) به حساب خزانه‌داری کل واریز خواهد شد.
ماده 12 – وزارت راه و ترابری موظف است ظرف مدت حداکثر سه ماه از تاریخ تصویب این قانون فرمهای لازم جهت اجرای آن را تهیه و از طریق وزارت امور خارجه به واحدهای مسئول حمل و نقل در سایر کشورها ارسال دارد.