مصوب چهل و یکمین جلسه مورخ ۱۳۶۴/۷/۲۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی
[ضوابط کلی صدور مجوز تأسیس مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی]
فصل اول: اهداف
ماده ۱ – به منظور بسیج کلیه امکانات مملکت در امر گسترش آموزش عالی کشور مؤسسات آموزش عالی غیر انتفاعی با اهداف زیر تأسیس می‌شوند.
الف – ارتقاء سطح دانش و فرهنگ جامعه.
ب – تأمین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کشور.
ج – گسترش آموزش عالی در کشور به نحوی که بتواند پاسخگوی عطش جامعه برای کسب علم باشد.
د – کمک به بسیج و استفاده از همه مدرسان و استادان جامعه در امر آموزش عالی.
ه – ایجاد زمینه مناسب برای فعالیت همه جانبه مردم در امر گسترش و اعتلای دانش و پژوهش کشور.
فصل دوم: شرایط کلی تأسیس
ماده ۲ – [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
(ترکیب هیأت مؤسس):
الف ـ [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
یک نفر روحانی با تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی .
ب ـ [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
حداقل سه نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی در مرتبه استادیاری و یا بالاتر با پنج سال سابقه کار آموزشی و پژوهشی در دانشگاهها و
مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی و دارای صلاحیت‌های عمومی مندرج در ماده ۴.
تبصره: [الحاقی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
نماینده هیأت مؤسسه برای پی‌گیری امور تأسیس مؤسسه الزاما” باید یکی از افراد بند “ب” باشد.
ج ـ [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
سه نفر عضو دیگر دارای شرایط مندرج در ماده ۴.
تبصره ۱: [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
هیأت مؤسس حداقل هفت عضو و حداکثر نه عضو خواهد داشت.
تبصره ۲: [الحاقی ۱۳۷۵/۹/۶]
همه اعضای هیأت مؤسس باید ۳۰ سال سن یا بیشتر داشته باشند.
تبصره ۳: [الحاقی ۱۳۷۵/۹/۶]
همه اعضای مرد باید متأهل باشند. (درمورد بانوان شرط تأهل ملاک نیست).
تبصره ۴: [الحاقی ۱۳۷۵/۹/۶]
چنانچه تعداد اعضای هیئت مؤسس به هر دلیل (فوت، استعفاء و یا از دست دادن شرایط عضویت به تشخیص اکثریت اعضای هیأت مؤسس و…) از حد نصاب کمتر شود، به تعداد مورد نیاز افراد واجد شرایط دیگری که به تأیید اعضای هیأت مؤسس برسند انتخاب و به شورای گسترش آموزش عالی معرفی می‌شوند. پس از احراز صلاحیت آنان و تأیید نهایی شورای عالی برای عضویت پذیرفته می‌شوند.
د: [الحاقی ۱۳۷۵/۹/۶]
دارا بودن بنیه مالی کافی اعضای هیأت مؤسس به تأیید شورای گسترش.
بند هـ : [الحاقی ۱۳۷۶/۶/۱۱]
اعضای هیأت مؤسس مؤسسات آموزش عالی غیر دولتی غیر انتفاعی نوع اول نباید در بیش از یک مؤسسه عضویت داشته باشند.
تبصره: [الحاقی ۱۳۷۶/۶/۱۱]
اعضای هیأتهای مؤسسی که اساسنامه آنها تا این تاریخ به تصویب شورای عالی رسیده مشمول این مصوبه نمی‌شوند و می‌توانند حداکثر در دو هیأت مؤسس عضو باشند.
تبصره ۱ – هیأت مؤسس دارای حداقل پنج عضو و حداکثر یازده عضو می‌باشد.
تبصره ۲ – چنانچه تعداد اعضای هیأت مؤسس به هر دلیل (فوت، استعفا، و یا از دست دادن شرایط دیگری عضویت به تشخیص اکثریت اعضاء هیأت مؤسس و…) از حد نصاب کمتر شود، به تعداد افراد مورد نیاز افراد واجد شرایط که با تأیید اعضای هیأت مؤسس برسند. انتخاب می‌شوند.
تبصره ۳: [الحاقی ۱۳۷۷/۳/۱۹]
شخصیتهای حقوقی که از بودجه عمومی دولت استفاده نمی‌کنند، وجهه و هویت فرهنگی دارند و در اساسنامه آنها فعالیتهای فرهنگی پیش‌بینی شده است می‌توانند مؤسسات آموزشی و پژوهشی تأسیس کنند.
[اجازه تأسیس مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی با مشارکت شخصیتهای حقوقی]
ماده ۳ – وظایف هیأت مؤسس به شرح زیر است:
1 – تدوین اساسنامه.
2 – کسب امتیاز و مجوزهای لازم از وزارت فرهنگ و آموزش عالی و سایر مراجع ذیصلاح.
3 – فراهم کردن مقدمات و امکانات لازم برای آغاز کار.
4 – تعیین آن عده از هیأت امنا که باید از طرف هیأت تعیین شوند و عزل هر یک از آنها.
تبصره – عزل اعضای هیأت امنا که تعیین آنها به عهده هیأت مؤسس است با لااقل (۳). (۲) آراء کل اعضای هیأت مؤسس میسر است.
5 – نظارت بر فعالیتهای فرهنگی، آموزشی و سیاسی در جهت تحقق اهدافی که مؤسسه آموزشی به منظر آن تأسیس شده است.
6 – تصویب پیشنهادهای هیأت امنا در مورد توسعه مؤسسه و فعالیتهای آن.
ماده ۴ – شرایط عمومی اعضای هیأت مؤسس به شرح زیر است.
الف – مسلمان، عامل به احکام و واجد حسن شهرت و مخلق به اخلاق اسلامی.
ب – التزام به ولایت فقیه و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سیاست نه شرقی و نه غربی.
ج – عدم وابستگی به رژیم گذشته و عدم سابقه وابستگی به گروه‌های محارب و مخالف جمهوری اسلامی.
د: [الحاقی ۱۳۷۹/۱۰/۱۳]
احراز توان اجرایی و مدیریت دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی.
ماده ۵- [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
(ترکیب هیأت امنا):
الف ـ [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
یک نفر روحانی .
ب ـ [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
حداقل سه نفر و حداکثر پنج نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاهها دارای شرایط بند “ب ” ماده ۲ و ماده ۴.
تبصره – بعد از دو سال از شروع کار مؤسسه، تعداد اعضای کادر علمی عضو هیأت امنا باید حداقل به سه نفر برسد. این افراد باید دست کم یک سال عضو رسمی مؤسسه بوده باشند.
ج – سه نفر از اعضای هیأت مؤسس.
د – نماینده وزارت فرهنگ و آموزش عالی نوع اول (موضوع ماده ۱۰ بند الف)
ه – استاندار.
تبصره [الحاقی ۱۳۶۵/۸/۱۳]
هر گاه استاندار در بیش از سه هیأت امناء از مؤسسات مذکور عضو باشد مشاور یا معاون او می‌تواند به جای او شرکت نماید مشروط بر این که به مسائل دانشگاهی آگاه باشد.
و – رییس مؤسسه بدون حق رأی در جلسات هیأت امنا شرکت می‌کند.
تبصره – [حذفی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
ماده ۶ – هیأت امنا حداقل ماهی یکبار تشکیل جلسه می‌دهد و در صورت لزوم به پیشنهاد نماینده وزیر فرهنگ و آموزش عالی یا رییس دانشگاه یا سه نفر از اعضا می‌تواند با تأیید رییس هیأت امنا جلسه فوق‌العاده تشکیل دهد.
ماده ۷ –
[اصلاحی ۱۳۶۵/۸/۱۳]
[اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
اداره کلیه امور مؤسسه آموزش عالی با رعایت قوانین و مقررات با رئیس مؤسسه است که بنابه پیشنهاد هیأت امنا و موافقت وزیر فرهنگ و آموزش عالی یا وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (حسب مورد) و با حکم رئیس هیأت امنا منصوب می‌شود.
تبصره ۱- [اصلاحی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
عزل رییس مؤسسه پس از تصویب هیأت امنا با حکم رییس هیأت امنا خواهد بود.
تبصره ۲: [الحاقی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
رئیس مؤسسه باید دارای شرایط مندرج در آیین‌نامه مدیریت دانشگاهها باشد.
ماده ۸ – اولویتهای تأسیس (کمیسیون شماره ۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی اولویتها را منطبق با اهداف مصوب تنظیم و به تصویب شورای عالی خواهد رساند).
ماده ۹ – وظایف و اختیارات هیأت امنا به شرح زیر است:
1 – پیشنهاد رییس دانشگاه.
2 – تصویب سازمان دانشگاه که از طرف رییس دانشگاه پیشنهاد می‌شود.
3 – تصویب بودجه جاری و عمرانی و تحقیقاتی دانشگاه و پیشنهاد طرح‌های توسعه دانشگاه به هیأت مؤسس.
4 – تعیین خزانه‌دار مؤسسه و همچنین تعیین اشخاصی که حق گشایش حسابهای بانکی به نام مؤسسه و حق برداشت از حسابهای آن را دارند و تعیین حسابرس رسمی برای مؤسسه.
5 – تأیید حسابها و ترازنامه سالانه دانشگاه با توجه به گزارش حسابرس مؤسسه و سپس تقدیم گزارش آن به هیأت مؤسس.
6 – جلب کمکهای مالی و امکانات.
7 – تعیین نحوه اداره واحدهای تولیدی مؤسسه.
8 – تصویب مقررات استخدامی و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایا.
9 – پیشنهاد هر نوع تأسیس و توسعه یا انحلال واحدها و مراکز علمی و آموزشی دانشگاه به هیأت مؤسس.
10 – تصویب آیین‌نامه تشکیل شورای دانشگاه.
11 – تصویب اخذ وام.
12 – پیشنهاد میزان شهریه دانشجویان و آیین‌نامه چگونگی دریافت آن جهت تصویب به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
13 – تصویب تعداد پذیرش دانشجویان که از طرف رییس مؤسسه پیشنهاد می‌گردد.
تبصره ۱ – تعداد دانشجویان باید به تصویب وزارت فرهنگ و آموزش عالی برسد.
تبصره ۲ – ضوابط اخلاقی و سیاسی دانشجویان و استادان و نحوه گزینش آنان مانند مؤسسات دولتی و توسط هیأت گزینش در سایر دانشگاهها.
۱۴ – تنظیم و تصویب آیین‌نامه داخلی هیأت امنا
تبصره – هیأت امنا در انجام وظایف خود مقررات و ضوابط مملکتی و شورای عالی انقلاب فرهنگی را رعایت خواهند نمود.
فصل سوم: نوع مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی
ماده ۱۰ – مؤسسات موضوع این آیین‌نامه در زمان تأسیس و برای ادامه کار به دو نوع تقسیم می‌شوند.
الف – مؤسساتی که بر طبق ضوابط آموزش عالی رسمی کشور فعالیت می‌کنند و مانند مؤسسات آموزش عالی وابسته دولت موظف به رعایت کلیه ضوابط و مقررات (مربوط به
وزارت فرهنگ و آموزش عالی) اعم از فضای آموزشی، امکانات تجهیزاتی، نسب استاد به دانشجو، کیفیت علمی استادان، امکانات رفاهی، امکانات کمک آموزشی، گزینش علمی و اخلاقی دانشجویان و آیین‌نامه‌های آموزشی می‌باشند.
ب – مؤسساتی که خارج از ضوابط آموزش عالی رسمی کشور (از نظر مقاطع تحصیلی و مقررات آموزشی و غیره) و با نظام آموزشی آزاد فعالیت می‌کنند.
تبصره ۱ – تأسیس و فعالیت مؤسسات آموزش عالی نوع دوم (مندرج در بند ب ماده فوق) بی‌ضابطه نبوده بلکه از مقررات خاصی پیروی می‌نماید.
[کلیات آیین‌نامه تأسیس مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی (نوع دوم)]
ماده ۱۱ – نحوه صدور مدارک تحصیلی به ترتیب زیر خواهد بود:
الف – مؤسسات آموزش عالی نوع اول مدرک رسمی که مورد تأیید وزارت فرهنگ و آموزش عالی می‌باشد صادر می‌کنند.
ب – مؤسسات آموزش عالی نوع دوم گواهینامه داخلی که رسمیت نداشته و فاقد ارزش استخدامی است صادر می‌کنند.
ماده ۱۲ – معافیت تحصیلی فقط شامل دانشجویان مؤسسات آموزش عالی نوع اول (یعنی مؤسساتی که کلیه ضوابط گسترش آموزش عالی را که توسط وزارت فرهنگ و آموزش عالی تعیین شده است رعایت کرده باشند) خواهد شد.
ماده ۱۳ – مؤسسات آموزش عالی و پس از احراز شرایط (موضوع فصل دوم و سوم) ابتدا در وزارت فرهنگ و آموزش عالی سپس از لحاظ مالی حقوقی و اداری در اداره ثبت شرکتها به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۴ – وزارت فرهنگی آموزش عالی موظف است قبل از این که با تأسیس مؤسسه‌ای موافقت کند کلیه امکانات آن از لحاظ مالی را بررسی کند و متقاضیان تأسیس مؤسسه باید شواهدی دال بر توانایی خود برای اداره مؤسسه ارائه نماید.
تبصره – آیین‌نامه لازم برای تشخیص توانایی مالی و مادی متقاضیان و شواهدی را که باید ارائه دهند توسط وزارت فرهنگ و آموزش عالی تهیه خواهد شد.
ماده ۱۵ – وزارت فرهنگ و آموزش عالی موظف است آیین‌نامه‌ای عمومی برای نحوه معاملات و انجام امور مالی این مؤسسات (با مشورت با تعدادی از اعضای هیأت امنای این مؤسسات) تهیه کند و از برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نماید.
[آیین‌نامه مالی و معاملاتی مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی]
ماده ۱۶ – در صورتی که مؤسسه آموزش عالی غیر انتفاعی بر خلاف اساسنامه و ضوابط و مقررات موضوع وزارت فرهنگ و آموزش عالی رفتار نماید، بسته به میزان تخلف از اخطار تا تعطیل موقت و انحلال مؤسسه اقدام خواهد شد.
تبصره – چگونگی رسیدگی به این تخلفات و اعمال تنبیهات و مجازاتها طبق آیین‌نامه‌ای که وزارت فرهنگ و آموزش عالی تهیه و شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب خواهد کرد تعیین خواهد شد.
ماده ۱۷ – برنامه آموزشی و آیین‌نامه‌های مربوط به امور آموزشی و امتحانی و انضباطی و شرایط پذیرش علمی دانشجو و مدت دوره تحصیلی و نوع دانشنامه‌ای که اعطاء خواهد شد باید توسط رییس مؤسسه تهیه و پس از تصویب هیأت امنا برای تصویب نهایی به وزارت فرهنگ و آموزش عالی ارسال گردد.
ماده الحاقی: [الحاقی ۱۳۷۹/۲/۲۰]
در تمامی موارد و مکاتبات از جمله تابلو مؤسسه، سربرگ نامه‌ها، دفترچه آزمون سراسری (کنکور) و اطلاعیه‌ها باید بر «غیر دولتی و غیر انتفاعی» بودن مؤسسه تصریح شود.