1369.06.19 – .96652ت164ک – 1369.08.21 – 713
اکثریت وزراء عضو کمیسیون امور زیربنایی و صنعت هیأت دولت در جلسه مورخ 1369.6.19
با توجه به اختیارات تفویضی هیأت وزیران در جلسه مورخ 1369.1.15، بنا به پیشنهاد
سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد تبصره (13) قانون برنامه اول توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی‌ایران مصوب 1368 آیین‌نامه اجرایی تبصره مزبور را
به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده 1 – عبارات و اصطلاحاتی که در این آیین‌نامه به کار رفته است دارای معانی زیر می‌باشند.
1 – سازمان حفاظت محیط زیست در این آیین‌نامه اختصاراً سازمان نامیده می‌شود.
2 – قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در این
آیین‌نامه اختصاراً قانون نامیده می‌شود.
3 – آلودگی یا آلوده ساختن محیط زیست: عبارتست از بخش یا آمیختن مواد خارجی به آب،
هوا، خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیک یا شیمیایی یا بیولیک‌آن‌ها را به طوری
که زیان‌آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده، گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد،
تغییر دهد.
4 – صنایع آلوده‌کننده: عبارتست از محل مشخصی که در آن یک یا چند دستگاه یا وسیله
به منظور تولید فرآورده‌ها یا عرضه خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد‌و بهره‌برداری
از آن سبب ایجاد آلودگی محیط زیست می‌شود.
5 – وسائل و روشهای مناسب: عبارتست از مناسبترین وسائل یا روشها و یا استفاده از
سوختها که کاربرد آنها با توجه به شرایط محلی، درجه پیشرفت و‌امکانات علمی و فنی
و هزینه‌های مربوط، کاهش مؤثر یا جلوگیری از آلودگی محیط زیست را امکان‌پذیر
می‌سازد.
6 – میزان، معیار یا استاندارد: عبارتست از حدود مجاز و مشخصات ویژه‌ای که با توجه
به اصول حفاظت و بهسازی محیط‌زیست برای محیط‌زیست، منابع و‌آلوده‌کننده‌ها، تعیین
می‌شود.
تبصره 1 – برای تعیین میزان، معیار یا استاندارد، مفاد مواد (2)، (3)، (7) و (8)
آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1354، مصوبه 103 شورای عالی‌حفاظت محیط زیست
و ماده (5) آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی آب مصوب 1350، ملاک عمل است.
تبصره 2 – آلودگی ناشی از مواد پرتوزا و همچنین آلودگی مواد نفتی در دریاها و
رودخانه‌های مرزی از شمول این آیین‌نامه مستثنی می‌باشد و مطابق مقررات‌مربوط در
مورد آنها اقدام خواهد شد.
تبصره 3 – منظور از کارگاه‌ها و کارخانجات در این آیین‌نامه کلیه کارگاه‌ها و
کارخانجات اعم از آلوده‌کننده و غیر آن می‌باشد.
ماده 2 – سازمان در اجرای این آیین‌نامه، کارخانجات و کارگاه‌های موضوع تبصره
(13) قانون را بر حسب نوع منبع و میزان آلودگی و تأثیرات سوء بر محیط‌زیست، بر
اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و آیین‌نامه‌های مربوط مشخص و الویت‌بندی
می‌نماید و انجام تکالیف مقرر و موارد پیش‌بینی شده در‌این آیین‌نامه و نحوه کنترل
آلودگی‌ها و جبران زیانهای ناشی از آلودگی و ایجاد فضای سبز را به آنها اعلام
خواهد نمود.
تبصره – صنایع آلوده‌کننده مطابق فهرستی است که به موجب تبصره (1) ماده (17)
آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1354 و ماده (4) آیین‌نامه‌جلوگیری از
آلودگی آب مصوب 1350 تعیین شده یا خواهد شد.
ماده 3 – کارخانجات و کارگاه‌های موضوع تبصره (13) قانون موظفند یک در هزار فروش
تولیدات و عرضه خدمات خود را در هر سال به حساب جداگانه‌ای‌واریز و از محل وجوه
این حساب هزینه‌های مربوط به انجام مواد مقرر در این آیین‌نامه را پرداخت نمایند.
تبصره 1 – مخارج و هزینه‌هایی که کارخانجات و کارگاه‌ها بر اساس طرح‌ها،
برنامه‌ها و دستورالعملهای مورد تأیید سازمان در اجرای این آیین‌نامه به
مصرف‌می‌رسانند، جزء هزینه‌های قابل قبول آنان منظور خواهد شد.
تبصره 2 – در صورتی که یک در هزار فروش تولید کارخانجات و کارگاه‌ها پس از انجام
هزینه‌های مقرر در این آیین‌نامه در پایان سال مالی تماماً به مصرف نرسیده‌باشد
معادل مانده آن در سالهای بعد قابل هزینه می‌باشد و جزء هزینه‌های قابل قبول
مالیاتی سالی که وجوه مزبور به مصرف رسیده است احتساب خواهد شد.
تبصره 3 – وزارت امور اقتصادی و دارایی بنا به تقاضای سازمان، میزان درآمد و
هزینه‌های مصرف شده هر یک از کارخانجات و کارگاه‌های موضوع تبصره (13)قانون از
محل کی در هزار فروش تولیدات آنها را در پایان سال مالی به سازمان اعلام خواهد
نمود.
ماده 4 – سازمان بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست و آیین‌نامه‌های مربوط
طی اخطاریه‌ای نوع آلودگی و مراتب رفع آلودگی یا تقلیل آن را تا حد‌استانداردهای
تعیین شده، به صنایع آلوده‌کننده اعلام می‌نماید و صنایع مذکور پس از دریافت
اخطاریه موظفند نسبت به رفع یا قلیل آلودگی اقدام نمایند. در‌صورتی که سازمان
نتیجه را بر اساس استانداردهای مصوب تأیید نماید، گواهی مبنی بر اجرای طرح جلوگیری
یا کاهش از آلودگی مربوط صادر خواهد نمود که‌ملاک تشخیص هزینه‌های انجام شده برای
اجرای طرح می‌باشد.
تبصره 1 – عدم تکافوی منابع یک در هزار فروش تولیدات صنایع آلوده کننده مانع
انجام تکالیفی که اینگونه صنایع به موجب ماده (11) قانون حفاظت و‌بهسازی محیط زیست
و آیین‌نامه مربوط، در جهت جلوگیری از آلودگی دارند نخواهد بود.
تبصره 2 – کارخانجات و کارگاه‌هایی که منبعد راه‌اندازی می‌گردند موظفند قبل از
شروع بهره‌برداری و فروش تولیدات نسبت به اجرای طرح تصفیه فاضلاب یا‌نصب
الکتروفیلتر و دستگاه‌های کنترل آلودگی و سایر تدابیر لازم، اقدام نمایند.
کارگاه‌ها و کارخانجات موضوع این تبصره در زمان بهره‌برداری و فروش تولیدات‌صرفاً
می‌توانند هزینه‌های مربوط به اداره، نگهداری و به روز رساندن تأسیسات کنترل
آلودگی و ایجاد فضای سبز را از محل وجوه حاصل از یک در هزار موضوع‌تبصره (13)
قانون، پرداخت نمایند.
ماده 5 – مجتمع‌های صنعتی و کارخانجات بزرگ موظفند در موادی که سازمان ضروری
تشخیص دهد با استفاده از وجوه موضوع ماده (3) این آیین‌نامه اقدامات‌زیر را انجام
دهند:
پ – نصب دستگاه‌ها و ایستگاه‌های اندازه‌گیری و کنترل آلودگی هوا و یا ایجاد
آزمایشگاه و سیستمهای آزمایش آب و فاضلاب.
3 – انجام مطالعات و تحقیقات کاربردی جهت پیشگیری و کنترل آلودگی نشای از فعالیت
منابع آلوده‌کننده یا تولیدات، یا نظارت و در قالب طرح‌های مورد تأیید‌سازمان.
3 – تهیه و تأمین تجهیزات و وسائل مناسب برای پیشگیری و جلوگیری مؤثر از آلودگی،
تحت نظارت سازمان.
ماده 6 – کارخانجات و کارگاه‌ها می‌توانند به صورت منفرد، مشترک یا مجموعه و یا
در چارچوب شهرکهای صنعتی با استفاده از وجوه موضوع ماده (3) این‌آیین‌نامه و تحت
نظارت سازمان در خصوص تهیه و تأمین تجهیزات و امکانات لازم جهت پیشگیری و جلوگیری
از آلودگی‌ها و جبران زیان ناشی از آنها و‌همچنین پرداخت هزینه‌های کارشناسی و
خدمات فنی رفع آلودگی و ایجاد فضای سبز اقدام نمایند. هزینه‌های مزبور با تأیید
سازمان جزء هزینه‌های قابل قبول‌مالیاتی، محسوب خواهد شد.
ماده 7 – وزارتخانه‌ها صنعتی ذیربط موظفند ماشین‌آلات، تجهیزات و لوازم مورد نیاز
در زمینه جلوگیری و یا کاهش آلودگی نشای از فعالیت صنایع آلوده‌کننده را‌حسب مورد
به گونه‌ای تعیین با تأیید نمایند که تأمین کننده میزان، معیار یا استانداردهای
زیست محیطی مصوب، باشند.
ماده 8 – سازمان در مواقع لازم روشها و وسائل مناسب جهت رفع یا کاشه مؤثر آلودگی
و جبران خسارات وارده به محیط زیست (از قبیل مرگ و میر آبزیان و‌سایر جانوران
وحشی، نشت گاز یا مواد شیمیایی، تخلیه فاضلاب به رودخانه‌ها و آبهای تحت‌الارضی)
در یک منطقه، استان یا شهر را بر اساس طرح مصوب و‌با تعیین سهم هر یک از کارخانجات
و کارگاه‌ها در اجرای طرح مذکور مشخص و مراتب را جهت اجرا به کارخانجات و
کارگاه‌های مذکور اعلام می‌نماید.هزینه‌های اجرای طرح‌های موضوع این ماده از محل
مازاد وجوه موضوع تبصره (13) قانون که برای کنترل و جبران آلودگی کارگاه‌ها و
کارخانجات مشمول، زائد‌می‌باشند، تأمین می‌گردد.
تبصره 1 – طرح‌های موضوع این ماده به تصویب کمیسیون مرکب از مدیران کل مسکن و
شهرسازی، صنایع، معادن و فلزات، صنایع سنگین، نیرو، کشاورزی،جهاد سازندگی، برنامه
و بودجه و حفاظت محیط زیست خواهد رسید. مدیر کل حفاظت محیط‌زیست خواهد رسید. مدیر
کل حفاظت محیط زیست هر استان‌سمت دبیر کمیسیون مربوط را دارد.
تبصره 2 – در و صورت یکه وجوه حاصل از یک در هزار فروش تولیدات، هزینه‌های مربوط
به جبران خسارات وارده را تأمین ننماید جبران خسارات مطابق‌مقررات مربوط به عمل
خواهد آمد.
ماده 9 – سازمان بر اساس شرایط محلی و موقعیت استقرار کارخانجات و کارگاه‌ها نحوه
ایجاد فضای سبز مورد نیاز و برنامه زیباسازی محیط را تعیین و به‌کارخانجات و
کارگاه‌ها اعلام خواهد نمود. کارخانجات و کارگاه‌ها موظفند بر اساس طرح‌ها و
دستورالعملهای تعیین شده در موعدهای زمانی مقرر نسبت به‌ایجاد فضای سبز و
زیباسازی محیط اقدام نمایند.
تبصره 1 – ایجاد فضاهای سبز مورد نیاز در داخل محدوده خدمات شهری بر اساس طرح‌های
مصوب کمیسیون موضوع ماده (5) قانون تشکیل شورای عالی‌معماری و شهرسازی ایران انجام
خواهد گرفت.
تبصره 2 – میزان فضای سبز مورد نیاز کارخانجات و کارگاه‌هایی که بیش از یک هکتار
زمین در اختیار داشته باشند حداکثر 25% مساحت کل آن کارخانجات و‌کارگاه‌ها
می‌باشد.
ماده 10 – سازمان اولویت انجام هزینه‌های موضوع این آیین‌نامه را بر حسب منطقه و
رشته تولید کارخانجات و کارگاه‌ها تعیین و به آنها اعلام خواهد نمود.
ماده 11 – سازمان در مواقعی که لازم تشخص دهد از صنایع آلوده‌کننده و کارخانجات و
کارگاه‌ها بازسازی به عمل می‌آورد و بر نحوه انجام تکالیف مقرر در این‌آیین‌نامه،
نظارت خواهد نمود. مسئولان و صاحبان صنایع مذکور موظف به همکاری با کارشناسان و
مأموران سازمان می‌باشند و در صورت درخواست، باید‌اطلاعات و مدارک مورد نیاز را در
اختیار سازمان قرار دهند.
ماده 12 – سازمان امور اداری و استخدامی کشور با توجه به وظایفی که سازمان محیط
زیست در اجرای تبصره (12) قانون بر عهده دارد، عندالاقتضاء در‌تشکیلات و پستهای
سازمانی آن تجدید نظر خواهد نمود.
ماده 13 – انجام وظایف و اختیارات سازمان در ارتباط با این آیین‌نامه در استانها
حتی‌المقدور از طریق ادارات کل حفاظت محیط زیست استان صورت خواهد‌گرفت.
این تصویب‌نامه در تاریخ 1369.8.7 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور