ماده ۱ – کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران که در این اساسنامه کتابخانه ملی نامیده میشود مؤسسه‌ای است آموزشی (علمی)، تحقیقاتی و خدماتی زیر نظر مستقیم ریاست جمهوری که طبق مقررات این اساسنامه اداره خواهد شد و محل آن تهران است.
ماده ۲ – کتابخانه ملی مؤسسه‌ای است دولتی و بودجه آن در بودجه کل کشور و در ردیف مستقل ذیل ردیف ریاست جمهوری منظور می‌گردد.
ماده ۳ – اهداف
1 – گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب (چاپی و خطی)
و غیر مکتوب در ایران و یا متعلق به ایرانیان خارج از کشور.
2 – گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب (چاپی و خطی) و غیر مکتوب در زمینه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی، خصوصاً انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (قدس سره‌الشریف).
3 – گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب و غیر مکتوب معتبر علمی، فرهنگی ، فنی از کشورهای دیگر.
4 – پژوهش و برنامه‌ریزی علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی و شرکت در تحقیقات و فعالیتهای بین‌المللی ذیربط.
5 – اتخاذ تدابیر و اخذ تصمیمات لازم برای صحت، سهولت و سرعت امر تحقیق و مطالعه در همه زمینه‌ها به منظور اعتلای فرهنگ ملی و انجام تحقیقات مربوطه.
6 – انجام مشاوره، نظارت، هدایت و ارائه خدمات فنی و برنامه‌ریزی و سازماندهی کتابخانه‌های کشور.
7 – ارائه روشهای مطلوب به منظور هماهنگ کردن خدمات و فعالیتهای کتابخانه‌های عمومی و تخصصی جهت تسهیل مبادله اطلاعات.
ماده ۴ – ارکان کتابخانه.
ارکان کتابخانه ملی عبارتند از:
1 – هیأت امناء.
2 – رئیس کتابخانه ملی.
ماده ۵ – هیأت امناء کتابخانه ملی مرکب از افراد ذیل خواهد بود:
1 – ریاست جمهوری اسلامی ایران (ریاست عالیه کتابخانه ملی ایران).
2 – وزیر فرهنگ و آموزش عالی.
3 – وزیر آموزش و پرورش.
4 – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5 – دو نفر از صاحبنظران در امر کتاب، کتابداری یک نفر به پیشنهاد وزیر فرهنگ و آموزش عالی و یک نفر به پیشنهاد وزیر ارشاد اسلامی و تأیید رئیس هیأت امناء.
6 – رئیس کتابخانه ملی.
تبصره ۱ – ریاست هیأت امناء با رئیس جمهوری خواهد بود.
تبصره ۲ – رئیس کتابخانه ملی با پیشنهاد رئیس و تأیید هیأت امناء برای مدت چهار سال منصوب میشود و انتخاب مجدد وی بلامانع است.
تبصره ۳ – رئیس کتابخانه ملی سمت دبیری هیأت امناء را به عهده خواهد داشت.
ماده ۶ – تصمیمات هیأت امناء با اکثریت مطلق اعضای حاضر معتبر خواهد بود.
ماده ۷ – وظایف هیأت امناء:
الف – تصویب سازمان و تشکیلات اداری کتابخانه ملی.
ب – تهیه و تصویب آیین‌نامه‌های مالی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی کتابخانه به پیشنهاد رئیس کتابخانه ملی.
ج – تأیید بودجه کتابخانه ملی و پیشنهاد آن به مراجع ذیربط.
د – تصویب چگونگی جلب هدایا و کمکهای مالی اشخاص حقیقی و حقوقی.
ه – تصویب شرکت نمایندگان کتابخانه ملی در جلسات و کنفرانسها، کنگره‌ها، نمایشگاهها و همکاریهای بین‌المللی بین‌الدولی یا منطقه‌ای مربوط به کتاب و کتابخانه.
و – استماع گزارش فعالیتهای سالانه رئیس کتابخانه ملی و اتخاذ تصمیم درباره آن و تعیین خط مشی کلی کتابخانه.
ز – تصویب آیین‌نامه‌های داخلی مورد نیاز کتابخانه ملی.
ح – پیشنهاد هر گونه تغییر یا اصلاح مواد اساسنامه به مراجع ذیربط.
ط – ارائه طرحها جهت بسیج امکانات به منظور تهیه آمار حفاظت کتب و اسناد و مدارک خطی و تاریخی همه کتابخانه‌ها (دولتی و غیر دولتی) با‌استفاده از روشهای علمی پیشرفته در کلیه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعات کشور و جلوگیری از اتلاف و یا غارت آنان.
ی – برنامه‌ریزی جهت دریافت دو نسخه از کلیه آثار مکتوب و غیر مکتوب اعم از کتب، نشریات ادواری، جزوه، بروشور، گزارشهای علمی و تحقیقاتی، تمبر و امثال اینها که مورد نیاز و استفاده کتابخانه ملی باشد.
ک – اتخاذ تدابیر لازم جهت تأمین کسری موجودی کتابخانه ملی توسط کلیه کتابخانه‌های دولتی و غیر دولتی کشور، از طریق خرید یا دریافت هدیه و یا مبادله نسخ مکرر، کپی، میکروفیلم و یا میکروفیش آنها.
ل – تصویب نصب و عزل رئیس کتابخانه ملی.
ماده ۸ – وظایف و اختیارات رئیس کتابخانه ملی عبارتند از:
الف – اداره امور کتابخانه با توجه به مصوبات هیأت امناء.
ب – مراقبت بر حسن اجرای اساسنامه و آیین‌نامه‌ها و مصوبات هیأت امناء.
ج – پیشنهاد آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی و اداری، استخدامی و تشکیلاتی کتابخانه به هیأت امناء.
د – ارائه گزارش فعالیتهای سالانه کتابخانه و همچنین گزارش میزان نحوه پیشرفت کار به هیأت امناء.
ه – دعوت اعضای هیأت امناء برای شرکت در جلسات موضوع ماده ۵ اساسنامه.
و – پیشنهاد تشکیل جلسات فوق‌العاده به هیأت امناء بر حسب ضرورت.
ز – امضاء کلیه قراردادها و اسناد مالی و افتتاح حساب در بانکها و معرفی امضاهای مجاز و اجازه پرداخت در حدود مقررات مربوطه و بودجه مصوب.
ح – پیشنهاد بودجه سالانه کتابخانه ملی به هیأت امناء.
ط – نمایندگی کتابخانه ملی در کلیه مراجع اداری و قضایی با حق انتخاب وکیل به منظور استیفای حقوق کتابخانه.
ی – پیشنهاد آیین‌نامه‌های داخلی کتابخانه ملی به هیأت امناء جهت اتخاذ تصمیم.
ک – نصب و عزل کلیه کارکنان کتابخانه ملی بر اساس تشکیلات مصوب.
ل – انجام سایر وظایف محوله از طرف هیأت امناء.
ماده ۹ – [الحاقی ۱۳۷۰/۳/۱۹]
کلیه اموال منقول و ساختمان اصلی کتابخانه ملی (واقع در خیابان امام خمینی) و داراییها و تعهدات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران که در زمان تصویب اساسنامه تحت اختیار و استفاده کامل آن کتابخانه بوده است، از وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتزع و به کتابخانه مذکور منتقل میشود.
تبصره – [الحاقی ۱۳۷۰/۳/۱۹]
سایر ساختمانهایی که در حال حاضر در اختیار کتابخانه ملی ایران می‌باشد، با حفظ مالکیت وزارت فرهنگ و آموزش عالی تا زمان اتمام ساختمان جدید کتابخانه، به طور کامل و با تمام امکانات موجود در اختیار کتابخانه خواهد بود.
قانون فوق مشتمل بر هشت ماده و سه تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ دوم آبان ماه یک هزار و سیصد و شصت و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۲۳۶.۸.۱۶ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی