(مصوب دویست و هفتاد و سومین جلسه مورخ ۷۰.۱۲.۱۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی)
شماره ۴۱۹۸دش – تاریخ ۷۰.۱۲.۲۷
طرح بررسی مسائل و مشکلات زنان کارگر
مقدمه: انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام راحل (قدس‌سره) پس از تخریب بنیانی نظام ستمشاهی و بر چیدن نهادهای استکبار و استعمار اقدام به ساختن جامعه‌های مبنی بر اصول و ارزشهای اسلامی ناب محمدی(ص) نمود، جامعه‌ای که در آن دستاورد هر کس حاصل تلاش و کارش باشد و روابط انسانی در میادین کار و تولید جریان داشته باشد و مستضعفین فرهنگی – فکری و اقتصادی حمایت شوند و امکان لازم جهت رشد و اعتلای مادی و معنوی در اختیاراتشان قرار گیرد. از دیگر سو شرایط خاص پس از انقلاب و جنگ و فشارهای اقتصادی وارده به خانواده‌ها ایجاب می‌کند که‌زنان با اشتغال در بخشهای صنعت – کشاورزی – خدمات و… حضوری بیش از پیش داشته باشند و تمام یا بخشی از درآمد خانواده را تمرین کنند که‌این مسئله نیز بخودی خود مشکلات فرهنگی اجتماعی از قبیل بر هم خوردن نظام خانواده – عدم تربیت صحیح فرزندان – ایجاد تنش‌های متفاوت در محیط کار – بیماری و ناراحتی‌های جسمانی ناشی از کار در منزل و خارج از منزل – عدم احقاق حقوق کامل در بسیاری از موارد را بوجود آورده و توان کمی و کیفی زنان شاغل را کاهش داده است لذاست که شورای فرهنگی و اجتماعی زنان بر این باور است که می‌بایست جهت استضعاف‌زدایی فرهنگی و اقتصادی و بالابردن قدرت خلاقیت و ابتکار و افزایش میزان کمی و کیفی تولیدات که لازمه توسعه و در نهایت استقلال اقتصادی می‌باشد با بررسی سیستماتیک و علمی، مسائل و مشکلات کارگران زن را شناسایی نمود تا با شناخت علمی و صحیح موضوع با قدرت و توان افزونتری به میدان عمل آمده و جهت تقلیل و رفع آنان برنامه‌ریزی‌های لازم را به عمل آورد.
بر این اساس تحقیق و بررسی پیرامون مشکلات فرهنگی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی کارگران زن به صورت پنهانگر یا گسترده پیشنهاد می‌شود.
بدان امید که نتایج حاصله بتواند در نظام مقدس اسلامی جهت یک برنامه‌ریزی دقیق و موفق مورد استفاده قرار گیرد.
انشاء‌الله
سابقه تاریخی موضوع
در سالهای پس از انقلاب اسلامی تحقیق و مطالعه خاصی در زمینه مسائل و مشکلات زنان کارگر به طور خاص صورت نپذیرفت، لکن با توجه به اینکه کارگران زن همیشه در طول تاریخ به عنوان یک نیروی فعال و اساسی نقش مهمی در تولیدات ایفا نموده‌اند طبیعی است که بسیاری، از دست‌اندرکاران و متفکران، اعم از داخلی و خارجی در این زمینه به تحقیق و بررسی‌های متعددی پرداخته و سپس نتایج حاصله را به رشته تحریر درآورده‌اند که می‌توان در جریان این تحقیق با توجه به وجود اشتراک و افتراق از این نتایج استفاده کرده و ضمن الهام گرفتن از آن مطالب، در جریان تحقیق تسریع لازم را به عمل آورد.
امید آنکه این گونه تحقیقات بتواند راه را جهت تحقیق‌ها و در نتیجه برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر در آینده هموارتر سازد.
اهمیت موضوع مورد بررسی
این واقعیت را باید مد نظر داشت که زنان نیمی از منابع انسانی جامعه را تشکیل می‌دهند و تجهیز و رسیدگی به مشکلات عدیده آنها نه تنها باعث به‌کارگرفتن صحیح و مطلوب آنها در نیل به اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌باشد بلکه باعث ارتقاء سطح فرهنگ، رفاه و آسایش خانواده‌هایشان شده و زن مسلمان به عنوان یک عنصر توانمند در عین تلاش جهت نیل به توسعه و خودکفایی جامعه وظیفه اساسی و مهم خویش را
به‌عنوان مربی جهت تربیت فرزندان که آینده‌سازان و امیدهای جامعه اسلامی هستند معمول خواهد نمود. مضافاً اینکه در حال حاضر ضرورت و اهمیت بررسی و مسائل و مشکلات زنان کارگر در بسیاری از جوامع صنعتی در حال توسعه مطرح بوده و تلاش‌هایی نیز در جهت رفع این مسائل صورت گرفته‌است که کافی نبوده و مشکلات بی‌شماری هنوز در اکثر قریب به اتفاق این جوامع موجود بوده و گریبانگیر زنان زحمتکش کشورهای جهان سوم و در‌حال توسعه می‌باشد. در این راستا جا دارد تا نظام جمهوری اسلامی ایران که خود را محق‌ترین حامی و مدافع حقوق زن در دنیا قلمداد می‌کند با تحقیق و بررسی در این زمینه راه را جهت برنامه‌ریزی دقیق و اساسی به منظور تقلیل مشکلات هموار سازد و به این وظیفه اسلامی و انسانی خویش جامعه عمل بپوشاند.
هدف از بررسی
با عنایت به این مطلب که زنان از یکسو پاسداری از حریم خانواده و وظیفه سنگین
تربیت نسل جدید را بر عهده دارند و از طرفی ضرورتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی
جامعه مشارکت فعال ایشان را در امور خارج از منزل الزامی ساخته است و این دو ضرورت
همزمان مسائل و مشکلاتی را برای‌زنان بخصوص زنان کارگر فراهم آورده بنابر این
بی‌توجهی و یا کم توجهی بدانها می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را نسبت به نهاد مقدس
خانواده به بار‌آورد، لذا شورای فرهنگی و اجتماعی زنان با توجه به رسالت عظیمی که
در ارتباط با وظایف محوله خود در جهت شناخت مسائل و مشکلات زنان شاغل و سعی در رفع
آنها و همچنین حفظ و صیانت نیروی انسانی که بر عهده دارد توجه خود را به این امر
معطوف داشته تا گامی در راه شناسایی و کاهش مشکلات زنان کارگر برداشته و با تقلیل
و از میان بردن آنها، نقش خود را در رساندن جامعه به اهداف و ارزشهای عالیه نظام
جمهوری اسلامی و‌حصول به خودکفایی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفا نماید.
۱ – شناسایی و دستیابی به مسائل و مشکلات فرهنگی اجتماعی زنان کارگر در ارتباط با محیط کار و اجتماع
2 – شناسایی و دستیابی به مسائل و مشکلات حقوقی – صنفی – رفاهی و بهداشت جسمانی و روانی زنان کارگر در ارتباط با محیط کار
3 – شناسایی و دستیابی به مسائل و مشکلات زنان کارگر در ارتباط با خانواده و تربیت فرزندان
کیفیت اجراء و نظارت
وزارت کار و امور اجتماعی با نظارت کامل شورای فرهنگی و اجتماعی زنان با توجه به تواناییهای بالقوه در خصوص برنامه‌ریزی و اجراء، طرح بررسی مسائل و مشکلات زنان کارگر را به مرحله اجراء درخواهد آورد لازم به ذکر است که کلیه وزارتخانه‌ها و سازمانها در صورت اعلام نیاز وزارت کار و امور‌اجتماعی همکاری و هماهنگیهای لازم را به عمل خواهند آورد.
روش تحقیق و فنون گردآوری اطلاعات
تحقیق در زمینه بررسی مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کارگران زن از طریق یک تحقیق وسیع و پنهانگر Extensive Research صورت می‌گیرد.
در این روش فنون گردآوری اطلاعات استفاده از پرسشنامه همراه با مصاحبه خواهد بود.
جامعه آماری Population
جامعه آماری مورد مطالعه در این بررسی کلیه کارگران زن کارخانه‌ها و کارگاه‌ها در سطح ایران که بیشتر از ۱۰ نفر کارگر دارند خواهد بود که متوسط تعداد آنها بر مبنای سرشماری اداره نیروی انسانی در سال ۱۳۶۴، ۳۰.۰۶۸ نفر می‌باشد.
نمونه Sample
به منظور صرفه‌جویی در زمان و هزینه، به جای بررسی همه جامعه آماری بخشی از آن که معرف کل جامعه باشد با استفاده از شیوه‌های خاص علمی انتخاب می‌شوند و این نمونه انتخاب مورد بررسی قرار می‌گیرد و نتایج به دست آمده از این بررسی با ضریب خطای کمتر از ۰.۰۵۰ به جامعه مورد‌بررسی تعمیم داده می‌شود.
لازم به توضیح است در صورتی که بخواهیم کل جامعه آماری را مورد بررسی قرار دهیم به غیر از زمان و هزینه فراوانی که در بردارد ممکن است نتایج حاصله از خطای بالاتری نسبت به نمونه برخوردار باشد. لذا در این تحقیق حجم حداکثر ۵۰۰۰. نفر در نظر گرفته می‌شود و امکان تغییر آن وجود دارد.
تجزیه و تحلیل داده‌ها
در این مرحله کلیه فرضیات تحقیق و اطلاعات جانبی دیگر حاصله از کامپیوتر با توجه به میزان همبستگی که با استفاده از روش‌های ویژه آماری (اسمی یا تربیتی) استنتاج شده مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد تا با سنجش میزانهای فوق سلسله مراتب مشکلات کارگران زن در این تحقیق هویدا شود.
ارائه گزارش نهایی
بعد از استخراج مطالب از کامپیوتر و تجزیه و تحلیل جداول یک و دو بعدی و مشخص شدن
سلسله مراتب مشکلات اساسی کارگران زن، در این مرحله با استفاده از مطالب فوق ضمن
نتیجه‌گیری از تحقیق به گزارش نهایی و ارائه پیشنهادات لازم در خصوص موارد مذکور
به منظور حل مشکلات‌این گروه زحمتکش و مولد ارائه خواهد شد تا در نهایت پس از
برنامه‌ریزی‌های دقیق در حل مشکلات آنان گامهای مؤثری در جهت ازدیاد تولید
که شکوفایی اقتصاد را به دنبال دارد برداشته شود.
جدول بودجه‌بندی – زمان‌بندی و تعیین تعداد محقق
موضوعات تعداد محقق و استاد زمان به ماه هزینه به تومان محقق + استاد
اشراف به موضوع تحقیق ۲ ۱ ۲۰.۰۰۰
تعیین چارچوب تئوریکی ۳ یک دوم ۲۰۰۰۰ + ۲۰۰۰۰ = 40.۰۰۰
تعیین نمونه ۳ یک دوم ۲۰۰۰۰ + ۲۰۰۰۰ = 40.۰۰۰
سابقه تاریخ موضوع ۲ یک دوم ۲۰۰۰۰
تدوین فرضیه و پرسشنامه مقدماتی ۳ یک و یک دوم ۳۰۰۰۰ + ۳۰۰۰۰۰ = 600.۰۰۰
تست مقدماتی پرسشنامه و تهیه پرسشنامه نهایی ۳ ۱ ۴۰.۰۰۰
نظارت بر اجرای پرسشنامه ۵ – ۵۰.۰۰۰
هزینه مأموریت به استانها ۵ ۲ ۱۰۰.۰۰۰
استخراج پرسشنامه با کامپیوتر ۵ ۲ ۲۵۰.۰۰۰
تجزیه و تحلیل داده‌ها ۵ ۱ ۶۰.۰۰۰
تهیه گزارش نهایی ۵ ۱ ۶۰.۰۰۰
هزینه کاغذ لوازم‌التحریر و تکثیر پرسشنامه ۲ ۱ ۱۰۰۰۰ + ۶۰۰۰۰ = 70.۰۰۰
آموزش پرسشگران ۴ یک دوم ۲۰۰۰۰ + ۳۰۰۰۰ = 50.۰۰۰
هزینه مدیریت امور تحقیقات – دوازده و یک دوم ۶۵.۰۰۰
سایر هزینه‌های پیش‌بینی نشده – ۱۰.۰۰۰
جمع ۴۷ دوازده و یک دوم ۹۳۵.۰۰۰