هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۱/۹/۱ بنا به پیشنهاد ۱۹۴۳.۸۷.۳۳۸ مورخ ۱۳۷۰.۳.۱۹ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در اجرای بند (۱۶) ماده (۲) قانون “اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی” مصوب ۱۳۶۵ آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر چاپخانه‌ها و واحدهای وابسته را به شرح زیر تصویب نمودند:
[دستورالعمل صدور مجوز تأسیس و نظارت بر چاپخانه ها و واحدهای وابسته]
فصل اول – تعاریف
ماده ۱ – چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که در آن کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ انجام شود.
ماده ۲ – لیتوگرافی واحدی است که در آن عمل عکاسی و آماده‌سازی اصل کار بر روی صفحات و سیلندرهای لاستیکی، پلاستیکی، کاغذی، فلزی و موارد مشابه باری انواع چاپ
انجام می‌پذیرد، لیتوگرافی ممکن است به صورت مستقل تأسیس گردد یا یکی از اجزاء چاپخانه باشد.
ماده ۳ – “وزارت” عبارت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
فصل دوم – شرایط متقاضی تأسیس چاپخانه و واحدهای وابسته و محل چاپخانه
ماده ۴ – تأسیس چاپخانه و لیتوگرافی منوط به داشتن امکانات لازم و گرفتن پروانه تأسیس از وزارت است.
ماده ۵ – شرایط متقاضی گرفتن پروانه تأسیس به شرح زیر است:
الف – تابعیت ایران.
ب – عدم حجر و ورشکستگی به تقلب و تقصیر.
ج – عدم اشتهار به فساد اخلاق.
د – انجام خدمت وظیفه عمومی یا داشتن معافیت دایم.
ه – داشتن صلاحیت، تحصیلات لازم و آشنایی کافی با امور چاپ و لیتوگرافی به تشخیص وزارت،
و – نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر که موجب سلب حقوق اجتماعی باشد.
ز – عدم سابقه عضویت در تشکیلات فراماسونری و سازمانهایی که مرامنامه آنها مبتنی بر نفی ادیان الهی بوده و عدم عضویت در گروه‌ها و سازمانهای مرتد و‌محارب و غیر قانونی یا فعالیت مؤثر به نفع آنان.
تبصره ۱ – نخست وزیران، وزیران، استانداران، امرای ارتش، ژاندارمری و شهربانی، رؤسای سازمانهای دولتی، مدیران عامل و رؤسای هیأت مدیره شرکت‌ها و بانکهای دولتی و کلیه شرکت‌ها و مؤسساتی که شمول حکم در مورد آنها مستلزم ذکر نام است، نمایندگان مجلس، سفیران، فرمانداران، شهرداران رؤسای انجمنهای شهر و شهرستان تهران و مراکز استانها، اعضای ساواک، رؤسای دفترهای حزب رستاخیز در تهران و شهرستانها که در فاصله زمانی پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ در مشاغل خود شاغل بوده‌اند نمی‌توانند چاپخانه و لیتوگرافی تأسیس نمایند.
تبصره ۲ – خانواده‌های شهدا، جانبازان و آزادگان در شرایط مساوی از اولویت برخوردار هستند.
تبصره ۳ – هر گاه متقاضی تأسیس شخص حقوقی باشد، مدیر عامل یا بالاترین مقام اجرایی مؤسسه باید دارای شرایط مندرج در این ماده باشد. در این صورت پروانه تأسیس به نام مدیر عامل یا بالاترین مقام اجرایی شخص حقوقی مزبور صادر خواهد شد.
تبصره ۴ – تشخیص ضرورت تأسیس چاپخانه و لیتوگرافی جدید در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی، به عهده کمیسیونی مرکب از‌نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور اقتصادی و دارایی و سازمانهای برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور است، که در وزارت تشکیل می‌شود.
ماده ۶ – برای متقاضیان واجد شرایط تأسیس چاپخانه و لیتوگرافی قبل از صدور پروانه، موافقت‌نامه تأسیس صادر می‌گردد که مدت اعتبار آن یک سال می‌باشد و به تشخیص وزارت قابل تمدید است.
ماده ۷ – مسئولیت اداره چاپخانه و واحدهای وابسته به آن یا دارنده پروانه است. وی مسئول حسن اجرای مفاد این آیین‌نامه و دستورالعملهای صادر شده از‌سوری وزارت و پاسخگوی کیفیت و محتوای آگهی‌ها و کارهای چاپی است.
ماده ۸ – دارنده پروانه تأسیس هر زمان، فاقد شرایط مذکور در ماده (۵) شود، پروانه صادر شده از درجه اعتبار ساقط می‌شود.
تبصره – چنانچه مدیر عامل یا مدیر مسئول فوت کند یا فاقد شرایط ماده (۵) شود مؤسسه موظف است، ظرف سه ماه فرد واجد شرایط دیگری را تعیین و معرفی نماید. در غیر این صورت پروانه از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.
ماده ۹ – چنانچه دارنده پروانه فوت کند تا زمان تعیین تکلیف ورثه نسبت به مالکیت چاپخانه، ادامه فعالیت آن با معرفی فرد فنی واجد شرایط از طرف اکثریت وراث قانونی متوفی بلامانع خواهد بود.
تبصره – پس از صدور گواهی حصر وراثت چنانچه یکی از وراث واجد شرایط ماده (۵) باشد، یا موافقت سایر ورثه یا قیم آنها پروانه به نام وی صادر خواهد شد، در غیر این صورت لازم است، فرد واجد شرایط دیگری با توافق کلیه وراث به وزارت معرفی گردد.
ماده ۱۰ – محل چاپخانه یا واحدهای وابسته به آن باید غیر مسکونی بوده و از نظر استحکام بنا و بهداشت عمومی و سایر امور، مورد تأیید دستگاه‌های ذیربط باشد و صرفاً اختصاص به چاپخانه داشته باشد و کسی غیر از سرایدار معرفی شده، تحت هیچ عنوان حق سکونت در آن مکان را ندارد. نام چاپخانه در تابلویی با اندازه مناسب، سر در ورودی نصب می‌گردد.
تبصره – ادارات روزنامه و مجله‌هایی که دارای چاپخانه اختصاصی هستند، در صورتی که محل چاپخانه یا محل مربوط به امور اداری روزنامه یا مجله در یک ساختمان قرار داشته باشد، باید از یکدیگر جدا گردند به ترتیبی که دو قسمت مجزای از یکدیگر تشخیص داده شوند.
ماده ۱۱ – بازرسان وزارت مجازند در زمان فعالیت چاپخانه و واحدهای وابسته به آن
از محل و فعالیت آن بازدید نمایند.
فصل سوم – شرایط قبول سفارش چاپ کتب و اوراق
ماده ۱۲ – هر چاپخانه موظف است: کلیه سفارشهای چاپی را با ذکر نوع، مشخصات سفارش دهند، تاریخ دریافت و تحویل در دفتر پلمپ شده قانون ثبت نماید.
تبصره ۱ – چاپ اعانات و نشریاتی که سفارش دهنده آن معلوم نیست ممنوع است. مدیر چاپخانه موظف است موارد خلاف را به وزارت اطلاع دهد.
تبصره ۲ – دارنده پروانه موظف است در چاپ کتاب، مقررات و ضوابط مربوط را رعایت نموده، مشخصات هر کتاب را مطابق دستورالعمل ابلاغی در آن قید کرده و نمونه‌ای از کلیه کتابهایی که چاپ می‌شود را به وزارت تسلیم نماید.
تبصره ۳ – چاپخانه‌ها مکلفند پیش از خروج کتاب از چاپخانه یا صحافی، برگه اعلام وصول را مطابق دستورالعمل وزارت دریافت نمایند.
ماده ۱۳ – چاپخانه‌ها و واحدهای وابسته باید پیش از چاپ سفارشهای زیر مجوز کتبی وزارت را از ناشر یا مؤلف درخواست و اخذ نمایند – چاپ سایر سفارشها به موجب دستورالعمل وزارت خواهد بود.
الف: قرآن مجید
ب: کتب کودکان و نوجوانان
ج: کتب مربوط به مسایل آموزش نظامی.
د: کتب حل‌المسایل درسی و کمک آموزشی.
ه: کتب مربوط به آموزش علایم راهنمایی و رانندگی.
و: کتب تستی مربوط به بینش دینی و سیاسی.
ز: کتب تستی مربوط به کنکورهای ورودی راهنمایی و دبیرستان (مدارس تیزهوشان).
ح: کتب مربوط به روابط زناشویی و مسایل جنسی.
ط: کتب ورزشی
ی: کتب مربوط به اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی.
ک: تقویم و سررسید.
تبصره – اخذ مجوز پیش از چاپ برای دستگاه‌های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و ناشرانی که بر اساس مقررات الاغی وزارت، اختیار انتشار هر یک از کتب موضوع این ماده را دارند، ضروری نیست. وزارت فهرست دستگاه‌ها و ناشرانی را که نیازی به اخذ مجوز قبلی ندارند، به اطلاع چاپخانه‌ها می‌رساند.
ماده ۱۴ – کارخانه‌ها یا کارگاه‌هایی که چاپ بر روی محصولات آنها جزو تفکیک‌ناپذیر تولید محسوب می‌گردد موظفند مجوز چاپ طرح‌های خود را از وزارت اخذ نمایند.
ماده ۱۵ – سفارش‌دهنده و چاپخانه مربوط موظفند برای چاپ مطبوعاتی که به طور روزانه یا هفتگی یا ماهانه چاپ آن تکرار می‌شود قراردادی در دو نسخه میان خود مبادله نمایند. یک نسخه از قرارداد به منزله سفارشنامه در چاپخانه نگهداری می‌شود.
تبصره – در مورد مطبوعات هیچیک از چاپخانه‌ها مجاز نیستند، بدون مطالبه و ملاحظه امتیاز، اقدام به چاپ آن نمایند.
فصل چهارم – شرایط فروش و تغییر محل و تعطیل چاپخانه و واحدهای وابسته به آن
ماده ۱۶ – دارنده موافقت‌نامه تأسیس و پروانه حق انتقال موافقت‌نامه تأسیس و پروانه خود را به دیگری ندارد، مگر با اجازه و موافقت قبلی وزارت.
ماده ۱۷ – ورود، خرید و نقل و انتقال ماشین‌آلات چاپ و دستگاه‌های لیتوگرافی موضوع این آیین‌نامه توسط دارندگان موافقت‌نامه تأسیس و پروانه بلامانع است و با موافقت قبلی وزارت انجام می‌گیرد.
ماده ۱۸ – هر گونه تغییر مکان دستگاه‌های چاپ و لیتوگرافی، باید با موافقت قبلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شود.
تبصره – قبل از انتقال ماشین‌آلات چاپ به مکان جدید، ارائه تأییدیه موارد مذکور در ماده (۱۰) الزامی است.
ماده ۱۹ – هر گاه دارنده پروانه موضوع این آیین‌نامه، قصد تعطیل موقت یا دایم کارگاه خود را داشته باشد باید قبلاً مراتب را با ذکر مدت، به وزارت اطلاع دهد.
فصل پنجم – سایر مقررات
ماده ۲۰ – چاپخانه‌ها و واحدهای وابسته که متعلق به وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانکها و شهرداریها یا سازمانهایی هستند که شمول حکم بر آنها مستلزم ذکر نام است، از نظر فعالیت مشمول مواد (۱۱) و (۱۲) و (۱۳) و (۱۵) و (۱۷) این آیین‌نامه هستند.
ماده ۲۱ – هر چاپخانه و واحدهای وابسته به آن باید مشخصات، عکس و نشانی محل اقامت کلیه کارگران و کارمندان خود را با ذکر شغل و حدود مسئولیت هر‌یک به طور منظم در
دفتر چاپخانه نگهداری کند.
ماده ۲۲ – از تاریخ تصویب این آیین‌نامه کلیه چاپخانه‌ها و واحدهای وابسته به آن باید ظرف مدتی که وزارت تعیین می‌کند، خود را با مفاد این آیین‌نامه و دستورالعملهای صادر شده تطبیق دهند، در غیر این صورت پروانه آنها از درجه اعتبار ساقط می‌شود.
ماده ۲۳ – تخلف از مقررات این آیین‌نامه، حسب مورد، موجب جلوگیری از فعالیت یا تعطیل موقت چاپخانه و واحدهای وابسته به آن می‌شود.
تبصره – تشخیص تناسب تخلف و میزان مجازات به عهده کمیسیون منتخب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
ماده ۲۴ – نیروی انتظامی در سراسر کشو مکلف است بنا به اعلام کتبی وزارت، از فعالیت واحدهای مختلف یا فاقد پروانه جلوگیری نماید.
ماده ۲۵ – از تاریخ تصویب این آیین‌نامه کلیه مقررات مغایر ملغی است، وزارت مأمور اجرای این آیین‌نامه است.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور