شماره ۱۹۶۴ت۱۶ه – ۱۳۷۲/۲/۹
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۲/۲/۱ بنا به پیشنهاد شماره ۵۸۸.۱.۴.۴۴ مورخ ۱۳۷۲.۱.۲۵ وزارت کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
۱ – مواد (۱۰) و (۱۱) [آیین‌نامه اجرایی قانون انتخابات ریاست جمهوری] حذف می‌شوند.
۲ – ماده (۱۲) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۱۲ – فرمانداران و بخشداران پس از بررسیهای لازم سی (۳۰) نفر از معتمدین اقشار مختلف مردم شهرستان . بخش را تعیین و پس از تأیید هیأت نظارت مربوط از اعضای اداری هیأت اجرایی (دادستان یا نماینده وی و رییس ثبت احوال) و سی (۳۰) نفر معتمدین منتخب برای تشکیل جلسه انتخاب معتمدین اصلی و علی‌البدل هیأت اجرایی دعوت به عمل می‌آورند.
۳ – ماده ۱۴ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۱۴ – پس از حضور حداقل بیست (۲۰) نفر از معتمدین دعوت شده آنان از بین خود یا خارج هشت (۸) نفر را به عنوان معتمدین اصلی و پنج (۵) نفر را به‌عنوان معتمدین علی‌البدل اجرایی با رأی مخفی و اکثریت نسبی آراء انتخاب می‌نمایند و مراتب صورت جلسه می‌شود و به امضای حاضران در جلسه می‌رسد.
۴ – ماده (۱۶) حذف می‌شود.
۵ – در مواد (۲۰) و (۲۷) عبارت “شهربانی و ژاندارمری” به عبارت “نیروی انتظامی” تغییر می‌یابد.
۶ – ماده (۲۸) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده (۲۸) برنامه روز اخذ رأی:
اعضاء شعبه ثبت نام و اخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از وقت مقرر در محل شعبه حاضر
می‌شوند. ابتدا از بین خود نسبت به انتخاب یک نفر رییس، یک نفر نایب رییس و سه نفر
منشی اقدام و سپس صندوق اخذ رأی را در حضور نماینده هیأت نظارت بر انتخابات و
نماینده فرماندار باز و پس از حصول اطمینان از‌خالی بودن آن، لفاف و با مهر شعبه
ثبت نام و اخذ رأی لاک و مهر و مراتب را در صورت جلسه ثبت و اخذ رأی در ۵ نسخه منعکس و کار ثبت نام و اخذ رأی را‌به شرح مراحل پنجگانه زیر آغاز می‌نمایند.
اول – مرحله مراجعه رأی‌دهندگان.
دوم – مرحله کنترل
سوم – مرحله ثبت نام
چهارم – مرحله اخذ رأی
پنجم – مرحله تکمیل صورت جلسه
اول – مرحله مراجعه رأی‌دهندگان
1 – اعضای شعبه باید کوشش کنند محل اخذ رأی حتی‌الامکان دارای درب ورودی و خروجی
مجزا باشد و مأمورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رییس شعبه ثبت
نام و اخذ رأی از ازدحام در محل اخذ رأی از ازدحام در محل اخذ رأی ممانعت نموده تا اخذ رأی در کمال آرامش انجام پذیرد.
2 – رأی‌دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی حضور یافته و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رأی وارد محوطه اخذ رأی می‌شوند.
دوم – مرحله کنترل:
کنترل در دو مرحله انجام می‌شود:
الف – کنترل شناسنامه: نماینده فرماندار یا رییس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه
ثبت نام و اخذ رأی با ملاحظه شناسنامه رأی‌دهنده موارد ذیل را مورد توجه قرار می‌دهند:
1 – شناسنامه به مهر انتخابات ریاست جمهوری همان مرحله ممهور نشده باشد.
2 – شناسنامه متعلق به شخص مراجعه‌کننده بوده و دارنده آن در روز اخذ رأی وارد سن شانزده (۱۶) سالگی شده باشد.
ب – کنترل انگشت: نماینده فرماندار یا رییس شعبه و یا هر یک از سه منشی، انگشت
سبابه دست رأی‌دهنده را کنترل می‌نماید که آلوده به رنگ جوهر استامپ که احتمالاً نشان دادن رأی است نباشد.
تبصره: در صورتی که شناسنامه مراجعه‌کننده ممهور به مهر انتخابات جاری باشد و یا
بر انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ مشخص شده باشد، به دستور نماینده فرماندار از رأی دادن وی جلوگیری به عمل می‌آید.
سوم – مرحله ثبت نام:
1 – پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از این که شناسنامه متعلق به
مراجعه‌کننده بوده و او واجد شرایط رأی دادن می‌باشد یک نفر از منشی‌ها نسبت به
ثبت مشخصات سجلی رأی‌دهنده بر اساس شناسنامه و سایر اطلاعات مورد نیاز بر روی برگ
تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأی‌دهنده روی برگ تعرفه، آن را امضاء می‌نماید.
2 – متصدی ثبت نام، شناسنامه رأی‌دهنده را به مهر انتخابات ممهور و به وی تحویل می‌نماید.
چهارم – مرحله اخذ رأی:
1 – متصدی ثبت نام برگ رأی را از محل پر فراژ (نقطه‌چین) از تعرفه انتخاباتی جدا
نموده و به رأی‌دهنده تسلیم می‌نماید و رأی‌دهنده با علامت‌گذاری در مقابل اسم یکی
از نامزدها، برگ رأی را بدون هر گونه نوشته و یا علامت دیگری و بدون این که آن را
تا نماید داخل صندوق می‌اندازد.
2 – نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که
رأی‌نویسی مخفی و به صورت کاملاً آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام گیرد و
هیچیک از اعضای شعبه و نماینده فرماندار و مأمورین انتظامی و نماینده هیأت نظارت
بر انتخابات و اصولاً کلیه افرادی که به نحوی از انحا در شعبه وظیفه‌ای به عهده
دارند حق توصیه به رأی‌دهنده برای رأی دادن نیاز به فرد دیگری داشته باشد باید از
وجود افراد خارج از شعبه که مورد اعتماد وی باشند استفاده نماید و اعضای شعبه نیز
کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 – نماینده هیأت نظارت بر انتخابات یا بازرسان وزارت کشور در صورت مشاهده تخلف یا
اعمال نفوذ موظفند مراتب را به اعضای شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهند و آنان
ضمن تنظیم صورت جلسه باید فرد یا افراد خاطی را توسط مأمورین انتظامی و در جلو درب ورودی خواهد بود.
پنجم – مرحله شمارش تعرفه و تکمیل صورت جلسه
اعضای شعبه پس از انقضای مهلت اخذ رأی و حصول اطمینان از این که کلیه
مراجعه‌کنندگان رأی خود را در صندوقهای رأی انداخته و فرد دیگری برای رأی‌دادن در
محل شعبه وجود ندارد بلافاصله با حضور نماینده هیأت نظارت بر انتخابات و نماینده
فرماندار اقدامات زیر را انجام می‌دهند و پس از تکمیل قسمتهای دیگر صورت جلسه شعبه
کار ثبت نام و اخذ رأی را به پایان می‌رسانند.
1 – تعداد کل تعرفه و برگ رأی مصرف نشده باقیمانده را در صورت جلسه درج و کلیه اعضا، نماینده هیأت نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار زیر آن را امضا می‌نمایند.
2 – تعرفه‌های مصرف شده، تعرفه و برگ رأی مصرف نشده باقیمانده را یکجا بسته‌بندی و
همراه با یک نسخه از صورتجلسه شعبه داخل جعبه مناسب قرار داده و با مهر شعبه لاک و مهر می‌نمایند.
3 – یک نسخه دیگر از صورتجلسه شعبه را بدون این که درب صندوق اخذ رأی باز شود از
محل شکاف صندوق داخل صندوق رأی قرار داده و سپس شکاف مذکور را با پارچه مسدود و لاک و مهر می‌نمایند.
4 – نسخه سوم صورتجلسه تنظیمی به رییس شعبه و نسخه چهارم به نماینده هیأت نظارت بر
انتخابات و نسخه باقیمانده توسط نماینده فرماندار به هیأت اجرایی مربوط تحویل داده
خواهد شد و صندوق یا صندوقهای اخذ رأی، جعبه محتوی تعرفه‌ها و سایر لوازم
انتخاباتی بلافاصله به وسیله رییس شعبه، نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت بر
انتخابات با همراهی مأموران محافظ صندوق به مرکز شمارش آرا منتقل می‌شد.
تبصره – اگر در روز اخذ رأی حوادث و اشکالات مربوط به انتخابات در محل شعبه پدید آید مراتب در انتهای صورتجلسه (قسمت توضیحات) منعکس می‌شود.
۷ – ماده (۲۹) حذف می‌شود.
۸ – برنامه روز اخذ رأی و قرائت آرا مرحله دوم به شرح زیر اصلاح می‌شود:
برنامه روز اخذ رأی مرحله دوم:
برنامه مرحله اول اخذ رأی با رعایت نکات زیر در مرحله دوم تکرار می‌شود.
1 – شناسنامه مراجعه‌کنندگان به دو مهر انتخاباتی که در جریان است ممهور نشده باشد.
2 – چنانچه شناسنامه رأی‌دهنده دارای مهر مرحله اول انتخابات باشد به مهر مرحله دوم نیز ممهور می‌شود.
3 – چنانچه شناسنامه رأی‌دهنده فاقد مهر مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری باشد
هنگام رأی‌گیری مرحله دوم دوبار به مهر مرحله دوم ممهور می‌شود تا رأی‌دهنده نتواند برای بار دوم رأی دهد.
۹ – ماده (۳۰) حذف می‌شود.
۱۰ – ماده (۳۱) حذف و یک ماده به شرح زیر جایگزین آن می‌شود:
برنامه قرائت و شمارش آرا:
ماده ۳۱ – بلافاصله پس از رسیدن صندوق یا صندوقهای رأی به محل استقرار دستگاه‌های شمارشگر، قرائت و شمارش آرا به شرح موارد زیر انجام می‌شود:
1 – درب صندوق و صندوقهای رأی توسط هیأت اجرایی و با حضور رییس شعبه و هیأت نظارت شهرستان باز و از روی صورتجلسه داخل آن کد شعبه و تعداد تعرفه‌های مصرف شده به اپراتور اعلام و برگهای رأی به وی تحویل می‌شود.
تبصره – در شهرستانهایی که بیش از یک مرکز شمارش و قرائت آرا دارند، صندوق یا صندوقهای رأی توسط نمایندگان هیأت اجرایی و نمایندگان هیأت نظارت که باید تا دو روز قبل از اخذ رأی، هیأت‌های مذکور آنان را تعیین و به فرماندار معرفی نموده باشند باز و کار شمارش انجام می‌شود.
۲ – تعداد کل برگهای رأی داخل صندوق یا صندوقها، تعداد آراء صحیح، تعداد آرا باطله
ماخوذه، تعداد آرا باطله غیر ماخوذه، تعداد رأی هر یک از نامزدها و جمع آرای
ماخوذه (مجموع آرا صحیح به اضافه باطله ماخوذه) مربوط به هر شعبه توسط دستگاه
مشخص و در فرم نتیجه قرائت و شمارش آرا شعبه در پنج نسخه ثبت و پس از تأیید و امضا
آن توسط اپراتور و رییس شعبه تحویل رییس شعبه می‌شود.
۳ – رییس شعبه بلافاصله یک نسخه از فرم نتیجه قرائت و شمارش آرای شعبه به همراه
برگهای رأی خوانده شده را داخل صندوق یا صندوقهای رأی گذارده و درب آن را می‌بندند
و پس از لاک و مهر ضمیمه یک نسخه از فرم نتیجه را قرائت و شمارش آرای شعبه همراه
با جعبه محتوی تعرفه‌ها به هیأت اجرایی شهرستان تحویل می‌دهد.
نسخه سوم به نماینده فرماندار تحویل داده می‌شود تا به هیأت اجرایی بخش تحویل
دهد. نسخه چهارم در اختیار نماینده هیأت نظارت بر انتخابات قرار می‌گیرد و نسخه
باقیمانده نزد رییس شعبه ثبت نام و اخذ رأی باقی می‌ماند.
برگهای رأی به تفکیک آرای صحیح، باطله مأخوذه و باطل غیر مأخوذه بسته‌بندی شده و داخل صندوق یا صندوقهای قرار می‌گیرد.
4 – پس از پایان قرائت و شمارش آرا کلیه شعب شهرستان، هیأت اجرایی شهرستان با
استفاده از فرم نتیجه قرائت و شمارش آرای هر یک از شعب، نتیجه کلیه اخذ رأی
شهرستان را صورتجلسه می‌نمایند. این صورت جلسه باید حاوی نتیجه کلی آراء به تفکیک
شهر مرکز شهرستان، بخش مرکزی و هر یک از بخشهای تابعه باشند و به تعداد مورد نیاز
تنظیم و یک نسخه آن تحویل هیأت نظارت شهرستان و بقیه نسخه‌ها تحویل فرماندار شود.
تبصره – چنانچه پس از حصول نتیجه شمارش حداقل نود و پنج درصد (۹۵%) صندوقهای رأی
یک شهرستان بقیه صندوقها به علت مشکلات ناشی از صعب‌العبور بودن مسیر شعبه اخذ رأی
تا مرکز شهرستان، بروز حوادث غیر مترقبه یا بروز هر گونه مانع پیش‌بینی نشده دیگر
به مرکز شهرستان نرسید، این امر‌مانع از تنظیم صورتجلسه نتیجه کلی شهرستان نخواهد
بود مشروط بر آن که تعداد صندوقهای واصل نشده در صورتجلسه قید شود.
5 – پس از اتمام کار قرائت و شمارش آراء و بدست آمدن نتیجه کلی اخذ رأی شهرستان،
درب یا درب‌های محل نگهداری صندوقهای رأی مسدود و با مهر انتخابات و مهر هیأت
نظارت لاک و مهر می‌شود و بلافاصله جعبه‌های محتوی تعرفه‌ها نیز به منظور استخراج
آمار و اطلاعات مورد نیاز مندرج در آنها تحویل اپراتور می‌شود و پس از پایان کار
درب یا درب‌های محل نگهداری صندوقها باز و پس از قراردادن جعبه‌های محتوی تعرفه
لاک و مهر شده در آن، درب محل‌نگهداری صندوقها و جعبه‌های محتوی تعرفه بسته و لاک و مهر می‌شود.
تبصره – درب محل نگهداری صندوقهای رأی تا زمان وصول دستور امحای اوراق انتخاباتی
باز نخواهد شد مگر در صورت نیاز، به تشخیص هیأت‌های اجرایی و نظارت شهرستان و یا
دستور وزارت کشور و با حضور هر دو هیأت اجرایی و نظارت شهرستان که پس از رفع نیاز
مجدداً درب یا درب‌های محل‌نگهداری بسته و به ترتیب قبل لاک و مهر می‌شود.
۱۱ – ماده (۳۲) به شرح ذیل اصلاح می‌شود.
ماده ۳۲ – فرماندار پس از دریافت صورتجلسه نتیجه کلی اخذ رأی شهرستان از هیأت
اجرایی بلافاصله نتیجه را با سریعترین وسیله مخابراتی به ستاد انتخابات کشور اعلام
و پس از وصول نظریه ستاد انتخابات کشور مبنی بر انتشار آگهی نتیجه اخذ رأی
شهرستان، در اجرای ماده (۸۰) قانون انتخابات ریاست جمهوری نسبت به تنظیم آگهی
مذکور و انتشار آن در سراسر شهرستان اقدام و دو نسخه از صورت جلسه نتیجه کلی اخذ
رأی شهرستان را به ستاد انتخابات کشور، و به هر‌یک از بخشهای تابعه نیز یک نسخه
ارسال می‌نماید و نسخه آخر در بایگانی فرمانداری باقی می‌ماند.
۱۲ – ماده (۳۳) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده (۳۳) مسئولیت نگهداری و حفاظت مدارک انتخابات و صندوقهای اخذ رأی تا وصول دستور امحای اوراق انتخابات به عهده فرماندار خواهد بود.
۱۳ – ماده (۳۴) حذف می‌شود.
۱۴ – ماده (۳۵) حذف می‌شود.
۱۵ – ماده (۳۶) به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن اضافه می‌شود.
ماده ۳۶ – در پایان مهلت قانونی (حداکثر دو روز پس از تاریخ انتشار آگهی نتیجه اخذ رأی در شهرستان) هیأت اجرای شهرستان با حضور نظار یا ناظرین شورای نگهبان تشکیل جلسه داده و به شکایات واصله رسیدگی می‌نمایند و مراتب را در پنج (۵) نسخه صورتجلسه نموده و به فرماندار تسلیم می‌دارد.
تبصره – در صورتی که تا پایان مهلت قانونی هیچگونه شکایتی به هیأت اجرایی نرسیده باشد مراتب عدم وصول شکایت نیز در پنج (ب) نسخه صورتجلسه و به فرماندار تسلیم می‌شود.
۱۶ – ماده (۳۹) به شرح زیر اصلاح می‌شود.
ماده (۳۹) وزارت کشور پس از دریافت نظریه شورای نگهبان مبنی بر صحت برگزاری انتخابات یا توقف یا ابطال تمام یا قسمتی از انتخابات ریاست جمهوری، مراتب را به مسئولین اجرایی انتخابات ابلاغ می‌نمایند.
۱۷ – دو ماده به شرح زیر به عنوان مواد (۴۲) و (۴۳) به آیین‌نامه اجرایی اضافه می‌شود.
ماده ۴۲ – چنانچه در خارج از کشور و یا در همه یا تعدادی از شهرستانهای یک استان
که با توجه به امکانات و یا هر دلیل دیگر قرائت و شمارش آرا با دستگاه شمارشگر
مقدور و میسر نباشد، کار قرائت و شمارش آرا با دست با رعایت مواد زیر انجام می‌شود.
1 – کلیه اصلاحات به عمل آمده در مواد ۱ الی ۲۷ آیین‌نامه معتبر و ملاک عمل است.
2 – در ماده ۲۸ اصلاحات به عمل آمده در مراحل اول الی چهارم کلاً معتبر و ملاک عمل
است ولی مراحل پنجم و شش این ماده به وضعیت قبل از اصلاح معتبر و ملاک عمل خواهد
بود مشروط بر آن که اصلاحات به عمل آمده در مواد ۲۵ و ۲۶ و ۲۷ و ۲۸ قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران رعایت‌شود.
3 – مواد ۲۹، ۳۰، ۳۱، ۳۲، ۳۳، ۳۴ و ۳۵ آیین‌نامه بدون اصلاحات و به وضعیت قبل معتبر و ملاک عمل می‌باشد.
ماده ۴۳ – حذف ، تغییر و یا اصلاح فرم‌های مربوط به این آیین‌نامه و یا الحاق فرم‌های جدید مورد نیاز به آن، پس از تصویب وزیر کشور قابل اجرا است.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور