[به موجب ماده ۲۶ آیین‌نامه ترویج و توسعه فرهنگ نماز، لغو شده است.]
شماره ۵۱۸۶۷ت۱۷۳۲۳ه – ۱۳۷۶/۱/۳۰
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۵/۱۲/۱ بنا به پیشنهاد شماره ۳۰۲۲ مورخ ۱۳۷۵.۸.۱ ستاد اقامه نماز و یا عنایت به توصیه‌های مقام معظم رهبری به ششمین اجلاس سراسری نماز، آیین‌نامه اقامه نماز را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – کلیه وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی و انقلاب اسلامی، شهرداریها، بانکها، مراکز آموزشی و پژوهشی و سازمانها و مؤسساتی که شمول مقررات عمومی در مورد آنها مستلزم ذکر نام است مشمول این آیین‌نامه می‌باشند.
ماده ۲- [اصلاحی ۱۳۸۴/۴/۸]
به منظور سیاستگذاری، نظارت، تقویت و انسجام بخشی ستادهای اقامه نماز و ترویج فرهنگ این فریضه مهم در دانشگاههای کشور ستاد عالی اقامه نماز در دانشگاهها با حضور افراد زیر تشکیل می‌گردد:
۱ ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
۲ ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۳ ـ رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها
۴ ـ رییس ستاد مرکزی اقامه نماز کشور
۵ ـ رییس دانشگاه آزاد اسلامی
۶ ـ رییس جهاد دانشگاهی
۷ ـ دبیر ستاد عالی اقامه نماز دانشگاهها.
تبصره ۱- [اصلاحی ۱۳۸۴/۴/۸]
وزرا و یا بالاترین مقام اجرایی دستگاه‌های مشمول این آیین‌نامه متصدی اقامه نماز در دستگاه تحت نظر خود می‌باشند.
تبصره ۲- [اصلاحی ۱۳۸۴/۴/۸]
وزرا و یا بالاترین مقام اجرایی دستگاه‌های مشمول این آیین‌نامه می‌توانند یک نفر واجد شرایط (ترجیحاً یکی از معاونان خود) را به عنوان مسئول پیگیری این آیین‌نامه در سطح وزارتخانه یا دستگاه تحت نظر خود تعیین نمایند و یا ستادی برای رسیدگی به امور مساجد و نمازخانه‌های واحدها و ادارات تابعه تشکیل دهند.
ماده ۳ – با توجه به نظر مقام معظم رهبری، در کلیه دستگاه‌های مشمول این آیین‌نامه و واحدهای تابعه آنها در سراسر کشور، به منظور ادای فریضه نماز، حداکثر‌مدت (۲۰) دقیقه زمان در وقت فضیلت و ترجیحاً بلافاصله پس از ازان در نظر گرفته شود تا امکان شرکت کلیه مدیران و کارکنان دستگاه‌های مزبور در مراسم نماز جماعت فراهم شود.
تبصره – در صورتی که به تشخیص وزیر و یا بالاترین مقام مسئول دستگاه به لحاظ حساسیت شغلی شرکت همه کارکنان به صورت یکجا در نماز جماعت میسر نباشد، کارکنان با در نظر گرفتن مقتضیات محل کار، نماز خود را اقامه خواهند نمود.
ماده ۴ – در کلیه دستگاه‌های مشمول این آیین‌نامه برای ایجاد امکان برگزاری نماز در وقت فضیلت آن، اقدامات زیر صورت گیرد:
الف – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
برنامه کلیه جلسات و اجتماعات و همچنین سایر برنامه‌ها حتی‌الامکان به گونه‌ای تنظیم شود که با وقت نماز تلاقی نداشته باشد و در هر حال با فرا رسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
ب – محل مناسب و آراسته‌ای که گنجایش آن متناسب با تعداد کارکنان و مراجعه‌کنندگان باشد به عنوان نمازخانه پیش‌بینی شود.
ماده ۵ – [اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
در کلیه دستگاه‌های مشمول این آیین‌نامه به منظور ارتقای دانش و بینش کارکنان و خانواده آنها و مخاطبین دستگاه در مورد نماز و فلسفه و راز و رمز آن، اقدامات لازم از طریق برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری، مسابقات کتابخوانی و دوره‌های آموزشی و سایر روشهای مؤثر به صورت فراگیر به عمل آید.
ماده ۶ – وزارت آموزش و پرورش موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، علاوه بر موارد فوق‌الذکر، اقدامات زیر با عمل آورد:
الف – بخشی از مطالب جزوه‌های آموزشی مراکز پیش‌دبستانی به نماز اختصاص داده شود و خردسالان به صورت تشریحی و تصویری با نماز آشنا شوند.
ب – بخشی از مطالب کتب دروس دینی، معارف و بینش اسلامی دبستانها، مدارس راهنمایی، دبیرستانها، نهضت سوادآموزی، مراکز پیش‌دانشگاهی و مراکز تربیت معلم، متناسب با هر یک از گروه‌های سنی به نماز اختصاص داده شود و کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان با مفاهم نماز آشنا شوند.
پ – کلیه معلمان، دبیران و اساتید مراکز آموزشی به روشهای مناسب با فلسفه نماز آشنا شده و شیوه‌های اثر گذاری بر دانش‌آموزان و دانشجویان را بیاموزند.
ت – کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در برنامه‌ها و تولیدات آموزشی و تفریحی خود (اعم از کتب، حوزه‌ها، فیلمها و غیره) موضوع نماز را به طور جدی مطرح نموده و برای آن جایگاهی خاص قایل شوند.
ث – در کلیه مراکز آموزشی و پرورشی، محلی برای برگزاری نماز تعیین شود و فضای عمومی این مراکز همواره مشوق دانش‌آموزان و دانشجویان برای اقامه نماز و زنده نمودن فرهنگ نماز باشد.
ج – در طرح‌های ساختمانهای جدید مراکز آموزشی و پرورش، محل نمازخانه به صورت شاخص مورد نظر قرار گیرد.
چ – در اردوها، برنامه‌ها و جشنواره‌های آموزشی، فرهنگی، هنری و ورزشی، با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
ح – برنامه ساعات درسی مراکز آموزی به گونه‌ای تنظیم شود که با فر رسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
خ – انجمن اولیا و مربیان در جلسات و برنامه‌های خود، والدین را نسبت به امر نماز فرزندان توجیه و تشویق نموده و نسبت به تشویق والدین برای ساخت نمازخانه در مدارس اقدام نماید.
د – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور بودجه لازم را برای احداث نمازخانه در مراکز آموزشی فاقد نمازخانه پیش بینی نماید، به نحوی که سالیانه تا ۱۰ درصد در این مراکز نمازخانه مناسب احداث گردد.
ذ – بین مدارس و مساجد هم جوار آنها ارتباط برقرار شود و دانش‌آموزان برای شرکت در مراسم نماز جماعت و جمعه ترغیب شوند.
ر – در کتابخانه‌ها جایگاه ویژه‌ای برای کتب مربوط به نماز اختصاص یافته و نسبت به جمع‌آوری آثار منتشر شده در خصوص نماز اقدام شود تا در اختیار علاقمندان قرار گیرد.
ماده ۷ – وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظفند به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز اقدامات زیر با به عمل آورند:
الف – بخشی از مطالب کتب و جزوات آموزش معارف اسلامی به ذکر فلسفه و راز و رمزهای نماز اختصاص یابد.
ب – ساعات درسی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به گونه‌ای تنظیم شود که با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
پ – بخشی از فعالیتهای پژوهشی و تألیف پایان نامه‌ها دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های ذیربط به پژوهش پیرامون نماز اختصاص یابد.
ت – در کلیه مراکز آموزشی، درمانی و بهداشتی و سایر واحدهای تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، محل مناسب و پاکیزه‌ای با گنجایش کافی برای نماز اختصاص یافته و برای اقامه نماز توسط بیماران نیز تسهیلات لازم فراهم شود.
ث – [اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
سازمان بهزیستی کشور موظف است مدیران و مربیان مهدهای کودک را به روش های مناسب با فلسفه، آثار و احکام نماز آشنا نموده و بخشی از جزوه‌های آموزشی مهدهای کودک را به نماز اختصاص داده و به صورت تشریحی و تصویری خردسالان را با نماز آشنا سازند.
ماده ۸ – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به عمل آورد:
الف – آن دسته از فیلمها، نمایشها و فعالیتهای هنری اعم از شعر، نقاشی، سرود، مقاله، قصه، که به تعمیق و گسترش فرهنگ نماز پرداخته و بیانگر فلسفه نماز می‌باشند، مورد حمایت قرار گرفته و تسهیلات لازم در اختیار تولیدکنندگان آنها قرار گیرد و بهترین آثار مورد تشویق واقع شوند.
ب – صاحبان مطبوعات و مجلات، شعرا، نویسندگان و ناشران ترغیب شوند که فرهنگ نماز را در آثار و نشریات خود مورد توجه قرارداده و به نشر و تعمیق آن در جامعه بپردازند.
پ – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
کلیه کتابخانه های عمومی آثار وزین منتشر شده در زمینه نماز را جهت استفاده علاقه‌مندان گردآوری نمایند.
ت – [اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
جشنواره ها، نمایشگاه های فرهنگی و هنری، مسابقات کتابخوانی و پژوهش های دوره ای با موضوع نماز انجام شود.
ث – [اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با انجام مطالعات بین‌المللی در مورد نماز، ابتکارات و خلاقیتهای موجود در سایر کشورهای مسلمان در باره نماز را جمع‌آوری نموده و فرهنگ اقامه نماز را در سطح جهان با تهیه و ارسال کتاب، نوار، فیلم و جزوه‌های متناسب به هر کشور ترویج نماید.
ماده ۹ –
[اصلاحی ۱۳۷۶/۹/۱۶] –
[اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹] –
[اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
سازمان تبلیغات اسلامی در صورت درخواست دستگاه اجرایی به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، نسبت به تأمین نیروی انسانی (امام جماعت) مورد نیاز برای اقامه نماز جماعت در مساجد و نمازخانه‌های دستگاه‌های اجرایی اقدام کرده و نسبت به ارتقای دانش و مهارت آنان برنامه‌ریزی لازم را به عمل خواهد آورد. هزینه‌های مربوط به اجرای این ماده از محل اعتبارات دستگاه‌های اجرایی بر اساس دستورالعمل یکسان سازی پرداخت حق تبلیغ ائمه جماعات سازمان تبلیغات اسلامی پرداخت می‌شود.
تبصره – [الحاقی ۱۳۷۷/۳/۱۷]
مفاد این ماده در دانشگاهها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و بیمارستان‌های آموزشی و واحدهای وابسته به آنها توسط دفاتر نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها اجرا خواهد شد.
ماده ۱۰ – سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است به منظور ترویج فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را به مل آورد:
الف – برنامه‌های مناسب و مستمر جهت آموزش احکام و فلسفه نماز برای گروه‌های مختلف سنی به خصوص کودکان و نوجوانان تهیه و پخش شود و با بیان هنری، فرهنگ اقامه نماز به ور مستقیم و غیر مستقیم ترویج شود.
ب – در فیلمها و مجموعه‌های نمایشی (سریالها)، در جاهایی که اقامه نماز به عنوان جزئی از فرهنگ عمومی جامعه مطرح می‌شود، اقامه نماز توسط شخصیتهای مثبت فیلم به نمایش درآید.
پ – جلوه‌هایی از نماز نوجوانان به نمایش درآید.
ت – برنامه‌های مناسب و ابتکاری با موضوع نماز تهیه و پخش و نسبت به معرفی نمایشها و فعالیتهای هنری در این خصوص اقدام شود.
ماده ۱۱ – وزارت راه و شهرسازی موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر به عمل آورد:
الف – برنامه حرکت قطارها و حتی‌المقدور پرواز هواپیماها به گونه‌ای تنظیم شود که امکان اقامه نماز برای مسافران فراهم باشد.
ب – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
در کلیه جاده‌ها علایم و تابلوهای مربوط به مساجد بین راهی شبانه روزی به صورت زیبا و مناسب تهیه و نصب شود.
پ – [الحاقی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
ترتیبی اتخاذ شود تا کلیه اتوبوس‌های بین شهری در هنگام فرا رسیدن اوقات نماز در محلی مناسب برای اقامه نماز مسافران (ترجیحا مساجد بین راهی) توقف نمایند و زمان لازم را برای انجام این فریضه در اختیار مسافران قرار دهند.
ت – [الحاقی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
در کلیه پروژه های مربوط به ساخت راهدارخانه و پایانه های مسافری، احداث نمازخانه مناسب پیش‌بینی شود.
ث- [الحاقی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
در پروژه های عمرانی شهر و شهرک سازی و راهسازی، مکان مناسب و متناسب به منظور احداث مسجد و نمازخانه پیش بینی شود.
ماده ۱۲ – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
وزارت نفت طرح احداث نمازخانه در کنار جایگاه‌های سوخت‌رسانی بین‌راهی را تکمیل نموده توسعه بخشد و در خصوص حفظ و نگهداری آنها نظارت نماید.
ماده ۱۳ – وزارت ورزش و جوانان موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز اقدامات زیر با عمل آورد:
الف – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
در اردوها و برنامه‌های آموزشی و تمرینات، ورزشکاران با فرهنگ نماز آشنا شوند.
ب – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
در اردوها، مسابقات و تمرینات داخلی و خارجی، با فرارسیدن وقت نماز، نماز اقامه شود.
پ – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
در ورزشگاه‌ها جهت اقامه نماز توسط تماشاکنان تسهیلات لازم فراهم شود.
ت- [الحاقی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
نسبت به شناسایی و حمایت مادی و معنوی از فعالیت های انفرادی و گروهی جوانان در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز اقدام شود.
ماده ۱۴ – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، اقدامات زیر را انجام دهد:
الف – در نظام ارزشیابی عملکرد مدیران، میزان اهتمام آنان به نماز را مدنظر قرار دهد.
ب – در دوره های آموزش ضمن خدمت کارکنان دولت، مباحث مربوط به فلسفه و رموز نماز ارائه شود.
ماده ۱۵ – وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظفند به منظور گسترش فرهنگ اقامه نماز، تدابیر لازم را برای تحقق موارد زیر اتخاذ نماید:
الف – در کلیه کارخانه‌ها، مؤسسات، شرکتها و واحدهای تابعه وزارتخانه‌های فوق‌الذکر، محل مناسب و پاکیزه برای اقامه نماز با گنجایش کافی متناسب با تعداد کارگران و کارکنان هر واحد، تعیین و تجهیز شود.
ب – برنامه ساعات کار کارگران به گونه‌ای تنظیم شود که با وقت نماز تداخل نداشته باشد و در صورتی که تداخل اجتناب ناپذیر باشد، کارگران به صورت نوبتی در مراسم اقامه نماز شرکت نمایند.
پ – در کلیه کارخانه، مؤسسات، شرکتها و واحدهای تابعه وزارتخانه‌های فوق‌الذکر برنامه‌های مناسب جهت ارائه آموزش نماز و فلسفه آن به کارکنان و کارگران و خانواده‌های آنها اجرا شده و ضوابط و اقدامات تشویقی لازم به منظور ترویج فرهنگ اقامه نماز پیش‌بینی شود.
ت – تأمین اعتبار خاص جهت وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تربیت بدنی جهت اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده در این آیین‌نامه برای وزارتخانه‌های مزبور در زمینه ترویج فرهنگ نماز.
ت – تأمین اعتبار خاص جهت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی جهت استفاده از ابزار هنر در امر ترویج نماز.
ث – تأمین اعتبار خاص برای وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش جهت احداث، تجهیز و نگهداری مساجد و نمازخانه‌های واقع در جاده‌ها، پایانه‌ها، مراکز آموزشی، مراکز فرهنگی و هنری، مبادی ورودی کشور و خوراک سراهای (رستورانهای) بین راه و وضوخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی آنها.
ج – تأمین اعتبار لازم برای سایر دستگاه‌های اجرایی کشور جهت اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده در این آیین‌نامه.
ت- [الحاقی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
تمهیدات و اقدامات لازم را برای ترغیب و تشویق بازارها و صنوف جهت برگزاری نماز جماعت در اول وقت به عمل آورند.
ماده ۱۶- [اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف است اقدامات ذیل را به عمل آورد:
الف- تدابیر لازم جهت پیش بینی محل مناسب و پاکیزه با امکانات لازم برای برگزاری نماز و نظافت و نگهداری آنها، در مهمانخانه ها (هتل ها)، مهمانسراها و مهمان پذیرها، مراکز ایرانگردی و جهانگردی و به ویژه خوراک سراهای (رستوران های) مستقر در جاده ها، اتخاذ می شود.
ب- در طرح‌های جدید ساختمانی، مهمانخانه ها (هتل ها)، مهمانسراها، مهمان پذیرها، مراکز ایرانگردی و جهانگردی، نمایشگاه ها و مراکز فرهنگی، هنری و گنجینه ها (موزه ها) فضای لازم برای مسجد یا نمازخانه به صورت شاخص پیش بینی شود.
ماده ۱۷- [اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور موظف است نسبت به پیش بینی بودجه مورد نیاز برنامه های ترویج و توسعه فرهنگ اقامه نماز دستگاه های اجرایی در موافقت نامه های متبادله با آنها اقدام نماید.
ماده ۱۸ – [اصلاحی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹]
سازمان اوقاف و امور خیریه موظف است در حدود مقررات خود تسهیلات لازم را برای توسعه و تعمیق فرهنگ نماز و احداث، تجهیز و تعمیر مساجد و نمازخانه‌های بین‌راهی فراهم آورد و از طریق برگزاری مسابقات و کلاس‌های مربوط تشویق و تبلیغ لازم را اعمال نماید.
ماده ۱۹ –
[الحاقی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹] –
[اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
وزارت کشور موظف است تسهیلات و زمینه های مناسب برای ترویج و توسعه فرهنگ اقامه نماز در سطح استان ها را فراهم کرده و حمایت های مادی و معنوی لازم را از تشکل های مردم نهاد که با موضوع اقامه نماز فعالیت می کنند (نماز یاوران) به عمل آورد.
ماده ۲۰ –
[الحاقی ۱۳۸۱/۱۰/۲۹] –
[اصلاحی ۱۳۹۳/۶/۱۶]
بالاترین مقام مسئول دستگاه های موضوع ماده (۱) موظفند همه ساله گزارش عملکرد سالیانه دستگاه مربوط را جهت نظارت و ارزیابی از طریق ستاد اقامه نماز به هیئت وزیران ارایه کنند.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور