ماده واحده – موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری ترکمنستان در مورد احداث و بهره برداری از سد مخزنی دوستی مشتمل بر یک مقدمه و (۱۶) ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان در مورد احداث و بهره‌برداری از سد مخزنی دوستی
مقدمه:
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان که از این به بعد طرفین نامیده می‌شوند با توجه به مناسبات حسن همجواری موجود، طرفین به پیروی از تمایل متقابل به تحکیم و توسعه بیشتر همکاری اقتصادی و فنی و براساس اصول برابری، عدم مداخله و امور داخلی یکدیگر و احترام متقابل به منافع فی‌مابین براساس حق مساوی هریک از دو دولت نسبت به کلیه منابع آب و انرژی قسمت سرحدی رودخانه مرزی هریرود (تجن) در محل سد دوستی (پل خاتون) در مورد مسایل زیر توافق نمودند.
ماده ۱- دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان از طریق سازمانهای ذی‌ربط ایران و ترکمنستان و با شرایط مساوی در امر احداث و بهره‌برداری از تأسیسات آبی سد دوستی (پل خاتون) همکاری خواهند نمود.
ماده ۲- باتوجه به توافقات قبلی و آغاز عملیات اجرایی سیستم انحراف آب سد دوستی در سال ۱۳۷۵ (۱۹۹۶) طرفین موافقت دارند که عملیات اجرایی احداث سد و تأسیسات آبی وابسته، از سال ۱۳۷۹ (۲۰۰۰ میلادی) آغاز و ظرف پنج (۵) سال به اتمام برسد.
ماده ۳- طرفین اعتبارات لازم برای احداث سد و تأسیسات آن را با شرایط مساوی تأمین می‌نمایند به نحوی که هرطرف پنجاه درصد (۵۰%) هزینه‌های احداث تأسیسات مذکور را پرداخت نماید.
در صورت درخواست طرف ترکمنی و موافقت جمهوری اسلامی ایران تسهیلات مالی لازم برای ساختمان سد از طرف ایران تأمین و اختصاص می‌یابد. شرایط تأمین اعتبار، تضمین، دوره و نحوه بازپرداخت آن با مشارکت ارگانهای اقتصادی و دارایی طرفین و با درنظر گرفتن شیوه‌های مرسوم بین‌المللی، طی دو (۲) ماه تعیین می‌شود.
ماده ۴- طرفین به منظور اتمام مطالعات و احداث سد مخزنی و تأسیسات مربوط، منطقه مشترک ساختمانی و مطالعاتی را تعیین می‌نمایند. نحوه عبور اتباع دو کشور از مرز ایران و ترکمنستان و نحوه ورود تجهیزات و مصالح به منطقه فوق براساس مقررات تسهیل عبور و مرور مرزی ایران و ترکمنستان در منطقه مطالعاتی و ساختمانی پروژه هریرود (تجن) که در تاریخ ۱۳۷۲.۹.۳۰ برابر با ۲۰ دسامبر ۱۹۹۳ در عشق آباد امضا شده است، می‌باشد.
ماده ۵- هریک از طرفین به‌طور مستقل عملیات جاری، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری کلیه تأسیسات، ماشین‌آلات و مخازن آب و نیروگاه که در خاک خود واقع شده است را انجام داده و از هرگونه اقدامی که در صحت و حفظ تأسیسات آبی و طرز کار عادی آن تأسیسات خلل و نقصی ایجاد کند خودداری خواهد نمود.
در صورتی که نیاز فنی در مورد انجام عملیات مشترک جهت پایداری سد و تأسیسات آبی و مخازن آب و سرریز و یا موارد دیگری باشد، طرفین براساس توافق متقابل به صورت مشترک کارهای مربوط را انجام خواهند داد.
کلیه هزینه‌های فوق به صورت مساوی پرداخت و در پایان هرسال شمسی تسویه حساب خواهند شد.
ماده ۶ – طرفین می‌توانند براساس توافق متقابل به منظور انجام تعمیرات جاری و اساسی تأسیسات و ماشین‌آلات تشریک مساعی نموده و برمبنای اصل تساوی، خدمات متقابلی را انجام دهند.
ماده ۷- بنابه توافق طرفین در صورتی که یکی از طرفین قادر به تأمین بخشی از هزینه‌های مربوط به ماده (۵) نباشد، طرف مقابل می‌تواند نسبت به تأمین هزینه‌های فوق اقدام و در مقابل از سهم منابع آب و انرژی طرف مذکور به نسبت هزینه‌های انجام شده بهره‌برداری نماید. نرخ آب و انرژی مورد‌نظر توسط کارشناسان طرفین تعیین می‌گردد.
ماده ۸- ساختمان سد دوستی و تأسیسات مربوط به آن در مالکیت مشترک ایران و ترکمنستان می‌باشد و هیچیک از طرفین نمی‌تواند تأسیسات مذکور را منتزع نموده و یا به نحوی از انحا به اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا به دولتهای دیگر واگذار نماید.
ماده ۹- نظر به حق مساوی هریک از طرفین برای بهره‌برداری از تمام منابع آب و انرژی رودخانه مرزی هریرود ( تجن) و تأسیسات مربوط به آن در محل سد مخزنی دوستی، طرفین موافقت نمودند که کل آب رودخانه مذکور ( تنظیمی و سرریز) در محل مزبور به دو قسمت مساوی تقسیم شود. استفاده از آب سرریز پایین‌تر از محل پل خاتون باعث کاهش سهم هیچ یک از طرفین از آب مخزن سد نمی‌شود.
طرفین بر طبق هماهنگی متقابل می‌توانند از آب بلااستفاده سرریز به وسیله ساخت تأسیسات مناسب استفاده نمایند.
ماده ۱۰- برحسب اقتضای کار به اتباع هر دو کشور که در اداره بهره برداری از تأسیسات آبی دخالت دارند، حق ورود و اقامت در مناطق خاک کشور طرف مقابل داده می‌شود. طرفین نحوه تحقق حق مذکور را تعیین خواهند نمود.
ماده ۱۱- احداث سد دوستی و تأسیسات مربوطه آن هیچگونه تغییری در خطوط مرزی طرفین به وجود نمی‌آورد و خط مرزی فعلی پس از احداث سد و ایجاد دریاچه آب علامتگذاری و مشخص و مرز رسمی دو کشور خواهد بود.
ماده ۱۲- طرفین موافقت دارند که از انجام هرگونه عملی که باعث آلودگی مخزن سد و محیط زیست از طریق ورود پسابهای آلوده یا هر طریق دیگری شود جلوگیری نمایند همچنین موافقت دارند که کلیه ضوابط حفاظت محیط زیست را مراعات کنند.
در صورت آلودگی مخزن سد و محیط زیست توسط یکی از طرفین، طرف مذکور موظف به رفع آلودگی و جبران خسارات وارده می‌باشد.
ماده ۱۳- طرفین پروتکل‌های امضاء شده در تاریخ ۱۳۷۸.۶.۱۰ (اول سپتامبر ۱۹۹۹) و ۱۳۷۸.۶.۱۱ (دوم سپتامبر ۱۹۹۹) بین وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران و وزارت کشاورزی و اقتصاد آب ترکمنستان در خصوص تصویب مطالعات مرحله اول و انجام مطالعات مرحله دوم و انتخاب پیمانکار که ضمیمه لاینفک این موافقتنامه می‌باشند را مورد تأیید قرار دادند.
ماده ۱۴- در صورت بروز اختلاف نسبت به تفسیر و یا اجرای موافقتنامه حاضر طرفین با حسن نیت و روح تفاهم و همکاری از طریق مذاکرات دیپلماتیک حل و فصل خواهند نمود.
ماده ۱۵- موافقتنامه حاضر از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی از مجاری دیپلماتیک مبنی بر انجام مراحل قانونی توسط طرفین که برای عملی‌شدن این موافقتنامه ضروری است لازم الاجرا می‌باشد و تا اجرای کامل آن معتبر خواهد بود.
ماده ۱۶- این موافقتنامه در تاریخ ۱۳۷۸.۷.۲۸ برابر ۱۹۹۹.۱۰.۲۰ در شهر عشق آباد در دو نسخه به زبانهای فارسی، روسی و ترکمنی که هر سه متن دارای اعتبار یکسان می‌باشند امضاء گردید.
از طرف – از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران – دولت ترکمنستان
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و شانزده ماده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ سیزدهم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۷۹.۲.۲۵ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
علی‌اکبر ناطق‌نوری – رئیس مجلس شورای اسلامی