بخشنامه به مراجع قضایی (عمومی، انقلاب و نظامی) و سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
با آنکه براساس مواد ۲۲۰ تا ۲۲۳ اصلاحی سال ۱۳۷۶ آیین‌نامه قانونی و مقرّرات اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور ، مرخصی برای زندانیان واجد شرایطی مقرّر گردیده است که حداقل یک سال از دوران محکومیت خود را در زندان گذرانده باشند و به عنوان امتیازی شناخته شده است که اعطای آن باید به نحو مقرّر در آیین‌نامه پیشنهاد و به موافقت مرجع قضایی برسد و به موجب ماده ۲۲۱ آیین‌نامه، محکومان جرایم جاسوسی، اقدام علیهامنیت، سرقت‌های مسلحانه، قاچاق مواد مخدّر و… به هیچ وجه نمی‌توانند از مرخصی استفاده کنند؛ در عمل خلاف آن رفتار شده است و به برخی از محکومان جرایم مستثنی شده هم، بدون‌لحاظ مصالح عمومی، مرخصی داده‌اند و در چند مورد به فرار و خروج زندانی از کشور انجامیده است. در حالی که مرخصی از حقوق قابل مطالبه زندانی نیست و تشویقی از آن گروه محکومان واجد شرایطی است که رهایی چند روزه از زندان، بتواند در اصلاح امور آنان، تحکیم مبانی خانواده وجلب رضای شاکیان مؤثر واقع شود یا تمهیداتی در جهت پایان دادن به دوران محکومیت یا کوتاه‌تر کردن آن، براساس مقرّرات موجود فراهم سازند. از این‌رو، رئیس زندان و شورای طبقه‌بندی که در حال حاضر، مرجع پیشنهاد و تشخیص چنین امتیازی به محکومان اند و مراجع قضایی موافقت کننده با پیشنهاد مذکور، در اعطای مرخصی، باید تمامی جوانب و مصالح و آثار مترتب بر اقدام خود را در نظر گرفته، از دادن امتیاز مزبور به کسانی که در آیین‌نامه صریحاً منع شده‌اند و آنان که احتمال داده شود در مدت مرخصی، مرتکب جرم و مخل نظم و آسایش مردم یا درگیر با شکات و مدعیان خود خواهند شد و به طور کلی آنان که اطمینان راسخ به مراجعه آنان در پایان مرخصی به زندان نباشد و یا مرخصی دادن به آنان تشویقی در جهت اصلاح آنان نبوده بلکه تأکید بیشتر آنان را بر جرم خویش در بردارد، جداً خودداری کنند. مراجع قضایی (عمومی، انقلاب و نظامی) و سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، در محدوده وظایف خود بر حسن اجرای مقرّرات آیین‌نامه مذکور و بخشنامه حاضر، نظارت ودر صورت مشاهده تخلّف، اقدام لازم به عمل آورند.
سید محمود هاشمی شاهرودی – رئیس قوه قضاییه