[به موجب آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۹۴) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، نسخ ضمنی شده است.]
شماره ۳۰۵۷۰ت۲۳۹۰۲هـ – ۱۳۸۰.۷.۲
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۰.۴.۲۴ بنا به پیشنهاد شماره ۱۴۸۰۱ مورخ ۱۳۷۹.۹.۲۶ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به استناد ماده (۱۹۴) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۷۹ – آیین‌نامه اجرایی ماده یاد شده را به‌شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – تعاریف و مفاهیمی که در این آیین‌نامه به کار رفته‌اند عبارتند از:
الف – دستگاه نظارت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان دامپزشکی کشور و مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است.
ب – تأییدیه بهداشتی: مجوزی است که مرجع صدور تأییدیه پس از حصول اطمینان از تطبیق وضعیت واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه با معیارهای بهداشتی اعلام شده توسط دستگاه نظارت صادر می‌نماید.
پ – ممیزی خدمات بهداشتی: مشتمل بر بازدید و نظارت بهداشتی به کار واحدهای مشمول موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه و تطبیق وضعیت آنها با معیارهای بهداشتی اعلام شده توسط دستگاه نظارت، صادر می‌نماید.
پ – ممیزی خدمات بهداشتی: مشتمل بر بازدید و نظارت بهداشتی به کار واحدهای مشمول موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه تطبیق وضعیت آنها با معیارهای مصوب دستگاه نظارت است.
ت – مرجع صدور تأییدیه بهداشتی: اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که صلاحیت آنها حسب مورد توسط دستگاه نظارت برای مدت معین تعیین می‌شود.
ث – متصدی: به فردی اطلاق می‌شود که مستاجر، مالک، صاحب پروانه یا نماینده قانونی اداره واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه است.
ج – میدان دام کشتاری: محلی که دام‌های قابل کشتار به طور موقت در آن نگهداری می‌شوند.
چ – میدان عرضه دام: محلی که تولیدکنندگان دام، دام‌های خود را برای فروش در آنجا عرضه می‌نمایند.
ح – مرکز پرورش دام: محل پرورش دام به منظور انواع بهره برداری، اصلاح نژاد و قرنطینه.
خ – مرکز جمع آوری و نگهداری فرآورده‌های خوردنی خام دامی: محلی که در آن فراورده‌های خام دامی از قبیل گوشت، شیر و عسل به طور مستقیم یا پس از فراوری و بسته بندی در شرایط مناسب ذخیره می‌شود تا در زمان مصرف به صورت بهداشتی عرضه شود.
ماده ۲ – کلیه مراکز تولید و توزیع مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی همچنین مراکزی که در این زمینه خدماتی ارایه می‌کنند، موظفند ضمن رعایت ضوابط بهداشتی که از طرف دستگاه نظارت اعلام می‌شود، نسبت به اخذ تأییدیه بهداشتی از مراجع صدور تأییدیه بهداشتی که صلاحیت آنها حسب مورد به وسیله دستگاه نظارت برای مدت معین تایید شده است، اقدام کنند.
ماده ۳ – واحدهای مشمول این آیین‌نامه عبارتند از:
الف – تمام کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی.
تبصره – [حذفی ۱۳۸۲/۴/۱۵]
ب – تمام محل‌های توزیع و عرضه انواع مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و مراکزی که در زمینه‌های یاد شده خدماتی ارایه می‌کنند مشتمل بر رستوران‌ها، اغذیه فروشی‌ها، سوپرمارکت‌ها، قنادی‌ها، بستنی و آبمیوه فروشی‌ها، انواع پزندگی‌ها، چلوکبابی‌ها، تالارهای پذیرایی، میوه و سبزی فروشی‌ها، سلف سرویس‌ها، فروشگاه‌های مواد پروتئینی، استخرهای شنا، قهوه خانه‌ها، حمام‌ها، آرایشگاه‌ها، مسافرخانه‌ها، هتل‌ها، مهدکودک‌ها، سراهای سالمندان، بیمارستان‌ها، اموزشگاه‌ها، سینماها، پانسیون‌ها، قصابی‌ها و مرغ فروشی‌ها، خواروبار و لبنیات فروشی‌ها و نانوایی‌های سنتی و فانتزی.
پ – واحدها و وسایل حمل و نقل مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، انبارهای نگهداری مواد غذایی و سردخانه‌ها.
ت – مراکزی که در زمینه دام و فرآورده‌های خوردنی خام دامی فعالیت دارند از قبیل مراکز پرورش دام و طیور و آبزیان، کشتارگاه‌ها، مراکز بسته‌بندی فرآورده‌های خامی دامی، کارخانه‌های تولید خوراک دام، مراکز جمع آوری و نگهداری فرآورده‌های خوراکی خام دامی، میدان دام کشتاری، میدان عرضه دام.
ماده ۴ – مراحل اخذ و صدور تأییدیه بهداشتی عبارتست از:
الف – مراجعه متصدی و ارائه درخواست تأییدیه بهداشتی از مرجع صدور تأییدیه.
ب – تشکیل پرونده بهداشتی، بازدید، نمونه برداری و صدور تأییدیه بهداشتی در صورت وجود نقص، تعیین مهلت برای رفع نقص توسط مرجع صدور تأییدیه، در چارچوب ضوابط و دستورالعملی که حسب مورد توسط دستگاه نظارت اعلام می‌شود.
پ – رفع نواقص اعلام شده و انطباق واحد با معیارهای بهداشتی توسط متصدی.
ت – بازید مجدد و صدور تأییدیه بهداشتی توسط مرجع صدور تأییدیه.
ث – معرفی متصدی متخلف به دستگاه نظارت.
تبصره – تأییدیه بهداشتی واحدهای مشمول ماده (۳) این آیین‌نامه در روستاها، توسط مراکز بهداشتی درمانی و دامپزشکی روستایی به صورت رایگان صادر می‌شود.
ماده ۵ – کلیه واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه موظفند یکی از مراجع صدور تأییدیه بهداشتی را برای اخذ تأییدیه بهداشتی بر اساس ضوابطی که دستگاه نظارت شامل مراحل نظارت، اقتضائات محیطی، محلی و منطقه‌ای و تعداد صنوف و حداقل دفعه‌های بازدید اعلام می‌نماید انتخاب کنند و آن را به دستگاه نظارت اعلام نمایند.
ماده ۶ – دستگاه نظارت استان موظف است بر اساس پیچیدگی وظایف واحدهای تحت نظارت، حداقل دفعه‌های مراجعه برای بازدید، وسعت جغرافیایی شهر محل استقرار واحد، وسعت واحد مربوط و سایر مواد ذیربط با رعایت موارد زیر تعرفه نظارت هر صنف را تعیین و پس از تصویب در‌کارگروه (کمیته) بهداشت استان به واحدهای صدور تأییدیه بهداشتی جهت اجرا ابلاغ نماید:
الف – تعرفه هر بازدید برای واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه که دارای کمتر از ده نفر شاغل باشند با توجه به شهر محل استقرار حداکثر به میزان چهل و پنج هزار (۴۵۰۰۰) ریال و بیش از ده نفر تا هفتاد هزار (۷۰.۰۰۰) ریال است.
ب – هزینه نمونه برداری و آزمایش‌های مربوط از مواد غذایی و آب استخرها و حمام‌ها برای آزمایش میکروبی حسب مورد توسط متصدی پرداخت می‌شود.
پ – دستورالعمل هماهنگی و نظارت بر چگونگی تعیین تعرفه در سطح کشور بر اساس این ماده توسط وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی با هماهنگی وزارت بازرگانی تهیه و به واحدهای استانی ابلاغ می‌شود.
ماده ۷ – وظایف متصدیان واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه عبارتست از:
الف – رفع نواقص اعلام شده توسط مرجع صدور تأییدیه.
ب – پرداخت تعرفه در چارچوب ضوابط مقرر در ماده (۶) این آیین‌نامه.
پ – نصب کارت تأییدیه بهداشتی در محل کار، به نحوی که در معرض دید عموم باشد.
ماده ۸ – وظایف مرجع صدور تاییدیه عبارتست از:
الف – تشکیل پرونده، بهداشتی برای واحد تحت نظارت
ب – بازدید، نمونه برداری و آزمایش
پ – تعیین مهلت برای رفع نقص طبق دستورالعمل دستگاه نظارت.
ت – صدور تأییدیه بهداشتی در صورت انطباق وضعیت واحد مورد نظر با معیارهای بهداشتی مصوب دستگاه نظارت از قبیل بهداشت محیط، بهداشت مواد غذایی، بهداشت هوا، ابزار کار، بهداشت فردی و امور ایمنی.
ث – اعلام موارد تخلف به دستگاه نظارت در صورت عدم رفع نقص.
ج – ارسال گزارش عملکرد سه ماهه واحدهای تحت پوشش به دستگاه نظارت.
تبصره ۱- [اصلاحی ۱۳۸۲/۴/۱۵]
کلیه بازدیدهای موضوع بند (ب) این ماده، طبق برنامه زمان‌بندی شده یا به صورت اتفاقی حسب تشخیص مرجع صدور تأییدیه انجام می‌شود و گزارش آن در پرونده بهداشتی متصدی در مرجع صدور تأییدیه پس از امضاء متصدی نگهداری می‌شود تا در صورت لزوم در اختیار دستگاه نظارت قرار گیرد.
تبصره ۲- [الحاقی ۱۳۸۲/۴/۱۵]
آزمایشگاه‌های کنترل مواد غذایی و بهداشتی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی برای تکمیل اقدامات کنترل و نظارت گروه‌های نظارت و ممیزی تأسیس می‌گردد و ضوابط آن توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام خواهد شد.
ماده ۹ – وظایف دستگاه نظارت عبارتست از:
الف – تهیه دستورالعمل‌های مورد نظر، شامل حدود نظارت مرجع صدور تأییدیه.
ب – بررسی، تعیین و اعلام مراجع صدور تأییدیه بهداشتی به واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه به صورت مقتضی.
پ – نظارت بر فعالیت مراجع صدور تأییدیه.
ت – رسیدگی به شکایت متصدیان در خصوص تخلفات احتمالی مراجع صدور تأییدیه.
ث – ارزشیابی سالیانه واحدها بر اساس گزارش مراجع صدور تأییدیه.
ماده ۱۰ – مقاطع زمانی اخذ تأییدیه بهداشتی از این قرار است:
الف – کارخانه‌ها و کارگاههای تولید مواد غذایی فاسد نشدنی و خوراک دام و طیور هر شش ماه یکبار
ب – کارخانه‌ها و کارگاههای تولید مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی سالیانه یک بار
پ – مراکز توزیع و عرضه مواد غذایی فسادپذیر، آبمیوه‌گیری‌ها هر چهار ماه یک بار
ت – استخرهای شنا و سونا هر سه ماه یکبار
ث – سایر مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی، مسافرخانه‌ها، قهوه خانه‌ها، آرایشگاه‌ها، حمام‌ها، مهدکودک‌ها، سراهای سالمندان، پانسیون‌ها، سینماها و سایر اماکن و مراکز مشمول بند (ب) (۳) این آیین‌نامه هر شش ماه یکبار
ج – مراکز پرورش دام، میدان دام کشتاری میدان عرضه دام هر شش ماه یکبار
چ – مراکز بسته بندی فرآورده‌های خوردنی دام، مراکز عرضه فرآورده‌های خوردنی خام دامی هر سه ماه یک بار
ح – واحدها وسایل حمل و نقل انواع مواد خوردنی فاسدشدنی و خوراک دام و طیور هر شش ماه یک بار
خ – واحدها و وسایل حمل و نقل سایر مواد خوردنی و آشامیدنی سالیانه یک بار
تبصره – مدت اعتبار تأییدیه بهداشتی صادر شده در هر مقطع زمانی تا پایان همان مقطع بوده و متصدیان واحدهای ذیربط موظف به اخذ تأییدیه برای مقطع زمانی بعدی هستند.
ماده ۱۱ – کارشناسان ممیزی بهداشتی و مدیر عامل شرکت ممیزی بهداشتی باید دارای تحصیلات دانشگاهی لیسانس یا بالاتر در یکی از رشته‌های گروه بهداشت، دامپزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و تغذیه باشند؛ شرکت‌های ممیزی بهداشتی باید دارای حداقل سه نفر کادر فنی با شرایط یاد شده باشند که یک نفر از آنها بعنوان مدیر عامل و مسؤول انجام وظیفه می‌نماید.
تبصره ۱ – با توجه به ماهیت بهداشت محیطی کار، یک نفر از سه نفر اعضای فنی شرکت ممیزی باید دارای مدرک تحصیلی کارشناسی یا بالاتر در رشته بهداشت محیط و دو سال سابقه کار مفید اجرایی در این رشته باشند.
تبصره ۲- کارشناس ممیزی بهداشتی که مرجع صدور تأییدیه قرار می‌گیرد، باید دارای شرایط کادر فنی و دارای حداقل دو سال سابقه کار مفید اجرایی باشد.
تبصره ۳ – کارکنان دستگاه نظارت نمی‌توانند بعنوان کارشناس ممیزی یا عضو شرکت ممیزی بهداشتی فعالیت نمایند.
ماده ۱۲ – مرجع صدور تأییدیه بهداشتی موظف است در صورت مشاهده تخلف عمده در متصدی که تأثیر مستقیم بر سلامت ماده غذایی و بهداشتی داشته باشد، مراتب را بلافاصله به دستگاه نظارت اعلام نماید.
ماده ۱۳ – چنانچه متصدیان هر یک از واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه، به دلیل عدم اقدام به موقع یا فقدان صلاحیت، نتوانند در طول یک مقطع زمانی موضوع ماده (۱۰) این آیین‌نامه، موفق به اخذ تأییدیه بهداشتی شوند، دستگاه نظارت ذیربط موظف است با دستور کتبی و اخطار ۴۸ساعته و نصب تابلوی علت تعطیل، نسبت به تعطیل موقت واحد یا توقف وسیله نقلیه برای مدت حداقل یک هفته اقدام نماید.
تبصره- بازگشایی و فعالیت مجدد واحدهای موضوع ماده (۱۳) این آیین‌نامه که به لحاظ عدم رفع یا فقدان صلاحیت به طور موقت تعطیل شده‌اند منوط به رفع تمام نواقص و اخذ مجدد تأییدیه بهداشتی از مرجع صدور تأییدی است.
ماده ۱۴ – دستگاه نظارت مکلف است بر اساس گزارش عملکرد که توسط مراجع صدور تأییدیه بهداشتی تهیه می‌شود، نسبت به ارزیابی و تعیین درجه بهداشتی واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه اقدام نموده و مراتب را به طور مقتضی و در مقاطع مشخص به اطلاع عموم برساند.
ماده ۱۵ – دستگاه نظارت به طور مستمر برعملکرد مراجع صدور تأییدیه نظارت می‌کند و در صورت مشاهده هر گونه تخلف ضمن تذکر کتبی می‌تواند نسبت به لغو پرونده فعالیت به صورت موقت یا دایم اقدام نماید و در صورت ضرورت مراتب را به مراجع قضایی ذیربط اعلام نماید.
معاون اول رییس جمهور- محمدرضا عارف