ماده واحده – موافقتنامه بین دولتی راجع به کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب مشتمل بر یک مقدمه و سیزده ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه بین دولتی راجع به کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب
دولت جمهوری هند
دولت جمهوری اسلامی ایران
دولت سلطان نشین عمان
دولت روسیه فدراتیو
که از این پس «طرفهای متعاهد» نامیده می‌شوند،
با تصمیم راسخ بر ایجاد، حمایت و تحکیم روابط دوستانه و همکاری‌های فی‌مابین، و با درک روند توسعه روابط بین ملتها در سطوح منطقه‌ای و جهانی،
و با بذل توجه خاص به گسترش پیوندهای اقتصادی خارجی و افزایش میزان کارائی آن،
و با درنظر گرفتن اهمیت موافقتنامه‌های موجود در خصوص حمل و نقل و عبور بین‌المللی کالاهای تجاری و تسریع فرآیند توسعه اقتصادی ملتها،
و با تأکید بر تعهداتشان نسبت به تأمین تسهیلات لازم برای حمل و نقل روان، سریع و کارآمد کالا از . به سایر کشورها،
و با آرزوی توسعه هر چه بیشتر امکانات خود برای جابجائی کالا و مسافر براساس روندهای غالب و طبق کنوانسیونها و استانداردهای بین‌المللی حمل‌و نقل،
و با صرف حداکثر تلاش ممکن برای بهره‌برداری از زیرساختهای حمل و نقلی موجود به منظور جابجائی کالا و مسافر در کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب،
به شرح زیر توافق نمودند:
ماده ۱ – تعاریف
از نظر این موافقتنامه معانی اصطلاحات به کار رفته به شرح زیر خواهد بود:
۱-۱ – «کلیه امکانات حمل و نقل» منظور زیر ساختها و شقوق حمل و نقل می‌باشد که برای جابجائی کالا و مسافر از طریق ریل، دریا، جاده، رودخانه و هوا مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولیکن در مورد کشور هند منظور از زیرساختها و شقوق حمل و نقل در حال حاضر فقط محدود به حمل و نقل دریائی کالا می‌باشد.
۲-۱ – «حمل و نقل کالا» منظور جابجائی کالا به نحوی است که خصوصیات فیزیکی. شیمیائی و وزن محموله درحدود معین باقی بماند.
۳-۱ – «کانتینر» به وسیله حمل با مشخصات زیر اطلاق می‌گردد:
– ظرفی که برای نگهداری کالا طراحی شده و تماماً یا قسمتی از آن محصور باشد.
– ماهیت دائمی داشته و در نتیجه به اندازه کافی محکم باشد تا بتواند به طور مکرر مورد استفاده قرار گیرد.
– به نحوی طراحی شده که جابجائی کالا توسط وسائل نقلیه مختلف را بدون تخلیه و بارگیری مجدد در بین راه میسر می‌سازد.
– وسیله‌ای که جهت سهولت در تخلیه و بارگیری کالا و جابجائی سریع در شقوق مختلف حمل طراحی شده است.
– به نحوی طراحی شده که پر و خالی کردن آن و نیز جابجائی آن از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر به سادگی صورت پذیرد.
– حجم داخلی آن یک متر مکعب یا بیشتر باشد.
۴-۱ – «فورواردر» عبارت است از یک شخص حقوقی یا حقیقی که در واقع مسؤولیت جابجائی کالا و نیز بهره‌برداری از تسهیلات حمل و نقل را برعهده دارد و کالا و مسافر و بار همراه آنها را طبق قوانین ملی طرفهای متعاهد در مسیر کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب جابجا می‌نماید.
۵-۱ – «کالا» به تمامی محمولاتی اطلاق می‌شود که توسط واگن، کانتینر یا سایر وسائل حمل و نقل مجاز برطبق قوانین ملی طرفهای متعاهد جابجا می‌شوند.
۶-۱ – «عبور بین‌المللی کالا» عبارت است از عبور کالا تحت نظارت گمرکی از قلمرو یک طرف متعاهد به طوری که نقاط مبدأ. مقصد آن در خارج از قلمرو کشور یاد شده واقع باشد.
۷-۱ – «حمل و نقل بین‌المللی» منظور جابجائی کالا و مسافر از قلمرو ملی حداقل دو طرف این موافقتنامه توسط شقوق مختلف حمل و نقل‌می‌باشد.
۸-۱ – «کریدور حمل و نقل بین‌المللی» منظور مجموعه‌ای از سیستم‌های اصلی حمل و نقل (اعم از موجود و آتی) است که طرفهای متعاهد را با یکدیگر مرتبط ساخته و علی‌القاعده دارای تجهیزات کافی به منظور بهره‌برداری از انواع وسائل نقلیه می‌باشد به‌گونه‌ای که امکان حمل و نقل بین‌المللی کالا و مسافر را به ویژه در مراکز عمده تجمع آنها فراهم می‌نماید.
۹-۱ – «کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب» کریدوری است از هند، عمان (از طریق دریا) به ایران، و با عبور از خاک ایران، دریای خزر، روسیه فدراتیو و ماوراء آن و بالعکس.
۱۰-۱ – «مسافر» منظور استفاده کننده از خدمات حمل و نقل مسافر با هر نوع وسیله نقلیه‌ای است که برای این امر قراردادی منعقد شده باشد.
۱۱-۱ – «حمل و نقل مسافر» نوعی خدمت حمل و نقل برای جابجائی مسافر با هر نوع وسیله نقلیه می‌باشد.
۱۲-۱ – منظور از «تأسیسات مربوط» در چهارچوب کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی عبارت از نقاط عبور مرزی، پایانه‌های گمرکی، ایستگاههای تحویل و تحول واگن‌ها، ایستگاههای تغییر بوژی و همچنین خطوط آهن و بنادر حمل ترکیبی و کشتیهای رو – رو اعم از موجود یا آتی است که در امر‌حمل و نقل بین‌المللی در کریدور شمال – جنوب حائز اهمیت فراوان می‌باشد.
ماده ۲ – اهداف موافقتنامه
۱-۲ – اهداف این موافقتنامه به شرح زیر می‌باشد:
الف – توسعه مناسبات حمل و نقلی به منظور ساماندهی حمل و نقل کالا و مسافر در کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب.
ب – افزایش دسترسی طرفهای متعاهد این موافقتنامه به بازارهای جهانی از طریق تسهیلات حمل و نقل ریلی، جاده‌ای، دریائی رودخانه‌ای و هوائی.
ج – مساعدت در جهت افزایش حجم حمل و نقل بین‌المللی کالا و مسافر.
د – تأمین امنیت سفر، ایمنی محمولات و همچنین حفظ محیط زیست براساس استانداردهای بین‌المللی.
هـ – هماهنگ سازی سیاستهای حمل و نقل و همچنین پی‌ریزی قوانین و مقررات در زمینه حمل و نقل مورد نیاز برای اجرای این موافقتنامه.
و – تأمین شرایط غیرتبعیض‌آمیز و برابر جهت عرضه‌کنندگان انواع خدمات حمل و نقل کالا و مسافر در کشورهای متعاهد در چهارچوب کریدور (دالان) حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب.
۲-۲ – مطابق موضوعات مندرج در بند (۱-۲) بالا، طرفهای متعاهد حداکثر تلاش خود را در جهات زیر مبذول خواهند داشت:
الف – کاهش مدت زمان ترانزیت (عبور) برای حمل و نقل کالا و مسافر از قلمرو کشورهای خود.
ب – به حداقل رساندن هزینه‌های ترانزیت (عبور).
ج – ساده‌سازی و یکسان نمودن کلیه اسناد و تشریفات اداری (شامل امور گمرکی) ناظر بر حمل و نقل بین‌المللی کالا و مسافر در قلمرو خود براساس استانداردها و موافقتنامه‌های بین‌المللی جاری.
ماده ۳ – شرایط عمومی
۱-۳ – مقررات این موافقتنامه ناظر بر تنظیم امور حمل و نقل و ترانزیت (عبور) بین‌المللی کالا و مسافر توسط هر یک از شقوق حمل یا ترکیبی از آنها در قلمرو کشورهای متعاهد و در مسیرهای تعیین شده از سوی مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد می‌باشد.
۲-۳ – مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد این موافقتنامه به شرح زیر خواهند بود:
– در جمهوری هند: وزارت حمل و نقل سطحی (بخش کشتیرانی) و وزارت بازرگانی و صنایع (بخش بازرگانی).
– در جمهوری اسلامی ایران : وزارت راه و ترابری
– در سلطان نشین عمان : وزارت حمل و نقل و مسکن
– در روسیه فدراتیو : وزارت حمل و نقل و وزارت راه‌آهن.
۳-۳ – این موافقتنامه ناقض قوانین ملی طرفهای متعاهد نبوده و موجب محدودیت حقوق و تعهدات آنها در قبال موافقتنامه‌های بین‌المللی مورد قبول هر یک از طرفهای متعاهد نخواهد شد.
ماده ۴ – مساعدت در خصوص حمل و نقل بین‌المللی کالا و مسافر
۱-۴ هر یک از طرفهای متعاهد به سایر طرفهای متعاهد این موافقتنامه اجازه عبور بین‌المللی کالا و مسافر و وسایل نقلیه را از طریق قلمرو کشور خود براساس مواد و شرایط مندرج در این موافقتنامه اعطاء خواهد نمود.
۲-۴ – طرفهای متعاهد این موافقتنامه مساعدتهای لازم را در زمینه ترانزیت بین‌المللی کالا در قلمرو کشور خود فراهم خواهند نمود.
۳-۴ – طرفهای متعاهد این موافقتنامه نسبت به برقراری رژیم روادید کثیرالمسافره برای شاغلان در امور عبور بین‌المللی کالا و مسافر براساس روشهای مورد عمل در کشور خود اقدام خواهند نمود.
ماده ۵ – مالیاتها و عوارض
۱-۵ – هیچ گونه مالیات و عوارضی به هر عنوان و منظور که باشد بر عبور بین‌المللی کالا وضع نخواهد شد، مگر هزینه‌های حمل و عوارض استفاده از تأسیسات زیربنائی حمل و نقل.
وصول هزینه‌های حمل و عوارض استفاده از تأسیسات زیربنائی و غیره توسط هر یک از طرفهای متعاهد نباید بیش از میزان وضع شده بر عبور محمولات سایر کشورها باشد.
۲-۵ – طرفهای متعاهد به جز هزینه‌های تشریفات گمرکی، انبارداری و هزینه‌های سایر خدمات مشابه، هیچ گونه حقوق و عوارض گمرکی از کالاهای عبوری از خاک خود دریافت نخواهند نمود.
ماده ۶ – شورای هماهنگی
۱-۶ – مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد اقدام به تشکیل یک «شورای هماهنگی» به منظور تعیین نحوه اجرا و اعمال مقررات موافقتنامه حاضر خواهند نمود.
۲-۶ – شورای هماهنگی متشکل از مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد این موافقتنامه در اولین نشست خود که ظرف شش ماه از تاریخ لازم‌الاجراء‌شدن آن برگزار می‌گردد اساسنامه خود را که نحوه فعالیت شورا را مشخص می‌نماید، تصویب خواهد نمود.
۳-۶ – شورای هماهنگی حداقل سالی یک بار یا بنا به درخواست هر یک از طرفهای این موافقتنامه، تشکیل جلسه می‌دهد.
ماده ۷ – حل و فصل اختلافات
۱-۷ – هرگونه اختلاف یا دعوی بین طرفهای متعاهد ناشی از اجرا، تفسیر یا نقض این موافقتنامه که از طریق مذاکره قابل حل و فصل نباشد جهت رسیدگی و حل و فصل به شورای هماهنگی ارجاع خواهد گردید.
۲-۷ – هرگونه اختلاف یا دعوی که شورای هماهنگی قادر به حل و فصل آن نباشد ازطرق دیگر مورد قبول کلیه طرفهای دعوی، حل و فصل خواهد شد.
ماده ۸ – تعیین امین
۱-۸ – «کشور جمهوری اسلامی ایران» به عنوان امین موافقتنامه حاضر تعیین می‌گردد. کشور امین نسبت به توزیع نسخه‌های گواهی شده این موافقتنامه بین طرفهائی که آن را امضاء نموده‌اند اقدام خواهد نمود.
۲-۸ – کشور امین طرفهای متعاهد را در خصوص پیوستن سایر کشورها به این موافقتنامه و یا کناره‌گیری هر یک از طرفهای متعاهد از آن، مطلع خواهد نمود.
ماده ۹ – تصویب
این موافقتنامه باید برطبق قوانین ملی طرفهای متعاهد به تصویب برسد، سند تصویب نزد کشور امین نگهداری خواهد شد.
ماده ۱۰ – الحاق
۱-۱۰ – الحاق سایر کشورها به این موافقتنامه تنها با توافق کلیه طرفهای متعاهد صورت خواهد گرفت.
۲-۱۰ – این موافقتنامه برای کشوری که به آن ملحق می‌شود، سی روز پس از تاریخ تسلیم سند الحاق به کشور امین لازم‌الاجراء خواهد گردید.
کشوری که به این موافقتنامه ملحق می‌شود موظف است مقام . مقامات صلاحیتدار خود را کتباً به کشور امین معرفی نماید و پس از آن کشور امین مراتب را به اطلاع مقامات صلاحتیدار سایر طرفهای متعاهد خواهد رساند.
ماده ۱۱ – اضافات و اصلاحات
اضافات و اصلاحات در این موافقتنامه منوط به توافق مقامات صلاحیتدار کلیه طرفهای متعاهد و براساس دستورالعمل صادر شده از سوی شورای هماهنگی خواهد بود.
ماده ۱۲ – اعتبار
۱-۱۲ – این موافقتنامه به مدت ده سال از تاریخ لازم‌الاجراء شدن آن اعتبار خواهد داشت.
۲-۱۲ – این موافقتنامه برای دوره‌های زمانی مشابه تمدید خواهد گردید مگر آنکه هر یک از طرفهای مؤسس این موافقتنامه، حداقل شش ماه قبل از تاریخ انقضای اعتبار موافقتنامه، عدم تمایل خود را در این خصوص تسلیم کشور امین نماید.
۳-۱۲ – این موافقتنامه در قلمرو هر یک از طرفهای متعاهد قابل فسخ می‌باشد مشروط به این که طرف متعاهد ذی‌ربط، قصد خود مبنی بر کناره‌گیری از‌این موافقتنامه را حداقل شش ماه قبل از تاریخ فسخ کتباً به اطلاع کشور امین برساند.
۴-۱۲ – تعهدات ناشی از توافقات و سایر قراردادهای منعقد شده براساس مقررات این موافقتنامه تا زمان اجرای کامل آنها ولو پس از توقف اجرای این موافقتنامه به قوت خود باقی خواهد بود.
ماده ۱۳ – لازم‌الاجراء شدن
۱-۱۳ – این موافقتنامه سی روز پس از آن که سه کشور از طرفهای متعاهد سند تصویب آن براساس تشریفات قوانین ملی خود را، تسلیم کشور امین نمودند لازم‌الاجراء خواهد گردید.
۲-۱۳ – این موافقتنامه برای طرف متعاهد باقیمانده که متعاقباً تشریفات تصویب آن را بر طبق تشریفات قوانین ملی کشور خود به انجام می‌رساند، سی روز پس از آنکه طرف یاد شده سند تصویب را تسلیم کشور امین نمود، لازم‌الاجراء خواهد شد.
به تاریخ ۱۳۷۹.۶.۲۲ هجری شمسی برابر با ۲۰۰۰.۹.۱۲ میلادی در شهر سن‌پترزبورگ به امضاء رسید.
متن اصلی موافقتنامه به زبان انگلیسی و زبانهای ملی طرفهای متعاهد مؤسس تنظیم شده که کلیه آنها دارای اعتبار یکسان است.
در صورت اختلاف در تفسیر این موافقتنامه متن انگلیسی معتبر خواهد بود.
موافقتنامه حاضر از سوی نمایندگان تام‌الاختیار طرفهای متعاهد زیر به امضاء رسید.
از طرف دولت جمهوری هند
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف دولت سلطان نشین عمان
از طرف دولت روسیه فدراتیو
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و سیزده ماده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ هشتم مهرماه یکهزار و سیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۰.۷.۱۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
مهدی کروبی
رئیس مجلس شورای اسلامی