ماده واحده – معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مشتمل بر یک مقدمه و بیست و یک ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه
جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه که من‌بعد طرفین خوانده می‌شوند، نظر به عزم راسخ و سرشار از علاقه‌مندی متقابل هر دو کشور نسبت به تحکیم روابط و همکاریهای همه جانبه بین خود، با اعتقاد به این که توسعه روابط و همکاریهای فی‌مابین با منافع اساسی دو کشور انطباق دارد، با‌علاقه‌مندی نسبت به بسط روابط همه جانبه در ابعاد گسترده‌تر و بلند مدت در زمینه‌های سیاسی، تجاری، اقتصادی علمی، فنی، فرهنگی و… با اعتقاد به ضرورت ایجاد جهانی مبتنی بر رعایت جدی مفاد منشور سازمان ملل متحد و معیارهای حقوق بین‌الملل و با ایمان کامل به این که در جهان معاصر، مسائل بین‌المللی فقط براساس اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد، من‌جمله: اصول تساوی حاکمیت، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی، حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات، عدم توسل به زور و نیز عدم دخالت در امور داخلی کشورها باید حل و فصل شوند و با تمایل به مساعدت جهت ایجاد صلح، ثبات و با تأکید مجدد بر پایبندی به اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد، در موارد ذیل به توافق رسیدند:
ماده 1 – جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به عنوان کشورهای دوست، روابط فی‌مابین را بر پایه برابری حاکمیت، همکاری، اعتماد و احترام متقابل به حق حاکمیت، تمامیت ارضی، استقلال و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر استوار می‌سازند.
ماده 2 – هر یک از طرفین متعهد می‌شوند تا از توسل به زور و تهدید در روابط فی‌مابین پرهیز نموده و اجازه ندهند تا از سرزمین‌شان برای تجاوز و عملیات خرابکاری و تجزیه طلبی علیه طرف دیگر استفاده گردد.
ماده 3 – چنانچه یکی از طرفین مورد تجاوز کشور دیگری قرار بگیرد، طرف دیگر ملزم می‌باشد از هرگونه مساعدت نظامی و یا کمکهای دیگر به متجاوز که موجبات ادامه تجاوز را فراهم می‌آورد، خودداری نموده و سعی نماید تا اختلافات به وجود آمده بر اساس منشور سازمان ملل متحد و اصول کلی حقوق بین‌الملل حل و فصل گردد.
ماده 4 – طرفین موافقت می‌نمایند که اختلافات احتمالی بین خود را صرفاً از طرق مسالمت‌آمیز حل و فصل نمایند.
ماده 5 – طرفین موافقت نمودند، شرایط مناسب حقوقی، اقتصادی، مالی و تجاری برای فعالیتهای دوجانبه و چند جانبه و نیز سرمایه‌گذاری‌های مشترک در کشورهای یکدیگر و کشورهای ثالث ایجاد نمایند. همچنین طرفین اعتقاد دارند که برای دستیابی به اهداف فوق‌الذکر، اعطای حقوق کاملة الوداد، فعالیت کمیسیون مشترک دائمی ایران و روسیه، در خصوص همکاریهای اقتصادی، تجاری و همچنین همکاری بین بانکهای دو کشور اهمیت به سزایی دارند.
ماده 6 – طرفین به گسترش مناسبات درازمدت و متقابلاً مفید خود به منظور تحقق طرح‌های مشترک در زمینه‌های حمل و نقل، انرژی من‌جمله: استفاده صلح جویانه از انرژی هسته‌ای، احداث نیروگاههای اتمی، صنایع، علوم، فنون، کشاورزی و بهداشت عمومی مساعدت خواهند نمود.
ماده 7 – طرفین با برگزاری مشاوره‌های مستمر به مبادله اطلاعات و تجارب در زمینه‌های اقتصادی، علمی و فناوری به منظور آشنائی هر چه بیشتر و استفاده از ظرفیتها و امکانات دو کشور در این زمینه‌ها می‌پردازند.
طرفین حداکثر تسهیلات مناسب برای فعالیت در کشور خود و همچنین تأمین شرایط لازم جهت کار و زندگی تجار و کارشناسان شاغل در پروژه‌های مشترک را مهیا می‌سازند.
ماده 8 – طرفین تماسهای گسترده و نزدیک بین مردم دو کشور و همچنین گسترش همکاری بین سازمانهای اجتماعی، بنیادها، سازمانهای مذهبی و تشکلهای اجتماعی جوانان، زنان و غیره را فراهم می‌آورند.
هر یک از طرفین متقابلاً اقداماتی را به منظور تسهیل در ارائه روادید برای شهروندان طرف دیگر در چارچوب تماسهای توریستی، اقتصادی، تجاری، علمی، فناوری و فرهنگی به عمل می‌آورند.
ماده 9 – طرفین در گسترش هرچه بیشتر همکاریها در زمینه فرهنگ، علوم، تحصیلات، هنر، جهانگردی، ورزش و سایر زمینه‌های انسان‌دوستانه مساعدت می‌نمایند.
در این راستا، تماسهای مستقیم بین دانشگاهها، مراکز علمی، فرهنگی و مذهبی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها، مراکز اسناد و همچنین سازمانهائی که در امور علمی، فرهنگی و هنری فعالیت دارند را تشویق می‌نمایند.
دو کشور در زمینه چاپ و انتشارات و مبادله اطلاعات میان ادارات خدمات خبری و اخبار و رسانه‌های گروهی همکاری خواهند نمود.
طرفین آموزش زبان فارسی در روسیه و زبان روسی در ایران را مورد تشویق قرار خواهند داد.
ماده 10 – به منظور تعیین جهات و جزئیات همکاری طرفین نسبت به انعقاد موافقتنامه‌های جداگانه بین مؤسسات و ارگانهای ذی‌ربط دو کشور در زمینه‌های مختلف و مورد علاقه مبادرت خواهند نمود.
ماده 11 – طرفین نسبت به توسعه همه جانبه روابط بین پارلمانها من‌جمله تقویت ارتباط بین گروههای دوستی پارلمانی تلاش خواهند نمود.
ماده 12 – طرفین در خصوص گسترش همکاریهای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در تمامی زمینه‌ها در دریای خزر، معاهده بین ایران و جمهوری فدراتیو روسیه سوسیالیستی شوروی مورخ 26 فوریه 1921 و قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 25 مارس 1940 و نامه‌های ضمیمه آنها را مبنای حقوقی ناظر بر فعالیت در دریای خزر می‌دانند.
رژیم حقوقی دریای خزر بایستی براساس اتفاق آرا پنج کشور ساحلی تکمیل گردد و طرفین تا تکمیل رژیم حقوقی دریای خزر هیچ مرزی را در این دریا به رسمیت نمی‌شناسند و با توجه به مبانی فوق، همکاری در دریای خزر را از طریق تدوین چارچوب‌های حقوقی لازم در زمینه‌های ماهیگیری و پرورش ماهی، کشتیرانی، تجارت ساحلی، استخراج منابع معدنی و حفظ محیط زیست توسعه می‌دهند.
ماده 13 – طرفین با استفاده از امکانات و ظرفیتهای یکدیگر در زمینه‌های مختلف من‌جمله حمل و نقل و انرژی، در سطح منطقه همکاری خواهند نمود.
ماده 14 – به منظور گسترش و تحکیم روابط دوجانبه و نیز ایجاد و توسعه همکاریهای چندجانبه با مشارکت دیگر کشورهای منطقه، طرفین علاوه بر رایزنیهای منظم من‌جمله مشورتهای سطح بالا، مذاکرات و اقدامات لازم را پیرامون تقویت، ثبات، تضمین امنیت و ارتقاء سطح همکاریها در منطقه انجام خواهند داد.
در صورت بروز شرایطی که صلح و امنیت بین‌المللی را مختل سازد یا موجبات تهدید آن و تشنج بین‌المللی را به وجود آورد، طرفین بلافاصله به مشاوره با یکدیگر به منظور اتخاذ اقداماتی که بتواند این شرایط را برطرف نماید، خواهند پرداخت.
ماده 15 – طرفین در مورد ارتقاء نقش و کارآئی سازمان ملل متحد به عنوان ابزار همه‌جانبه حمایت از صلح و امنیت بین‌المللی و یافتن راه حلهای کارآمد پیرامون مسائل مهم بین‌المللی تلاش خواهند نمود.
دو کشور همکاریهای خود را در چارچوب سازمان ملل متحد و سایر سازمانها و مجامع بین‌المللی تعمیق خواهند بخشید.
ماده 16 – طرفین در خصوص پیشبرد فرآیند خلع سلاح، کاهش و در نهایت حذف انواع سلاحهای کشتار دسته‌جمعی تشریک مساعی می‌نمایند. در‌این راستا، دو کشور رایزنیهای منظمی را به منظور هماهنگی تلاشها در زمینه امنیت بین‌المللی، عدم گسترش و کنترل صادرات انجام داده و خواهند داد.
ماده 17 – طرفین در زمینه محیط زیست از طریق مبادله تجارب در استفاده صحیح از منابع طبیعی، تعمیم تکنولوژی‌های مناسب از لحاظ زیست‌محیطی و انجام اقدامات مربوط به حفظ و احیاء محیط زیست همکاری می‌نمایند.
طرفین به یکدیگر در حد امکان برای پیشگیری از بلایای طبیعی و برطرف کردن آثار آن مساعدت می‌ورزند و در جهت تهیه استراتژیهای بین‌المللی در زمینه حفظ محیط زیست تلاش خواهند نمود.
ماده 18 – طرفین به صورت دوجانبه و نیز سطح بین‌المللی در راستای ریشه‌کن نمودن تروریسم بین‌المللی و مبارزه با گروگانگیری، جنایت، حمل و‌نقل غیرقانونی مواد مخدر، قاچاق اسلحه و میراثهای فرهنگی و تاریخی و سایر اشیاء گرانبها همکاری می‌نمایند.
ماده 19 – طرفین تأکید می‌نمایند که در مقابل تمام اشکال نژادپرستی و تبعیض نژادی مبارزه نمایند.
دو کشور اهمیت زیادی به تفاهم بین اقوام و ادیان قائل بوده و برای تقویت آن و همچنین تأمین حقوق آنها تلاش خواهند نمود.
ماده 20 – این معاهده به تعهدات و حقوق طرفین که ناشی از قراردادها و موافقتنامه‌های دوجانبه یا چندجانبه بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با یکدیگر و یا بین آنها با سایر کشورها می‌باشد، لطمه‌ای وارد نمی‌سازد.
ماده 21 – معاهده حاضر پس از تصویب مجالس دو کشور و طی مراحل قانونی مربوطه و از تاریخ تبادل اسناد تصویب شده دارای اعتبار می‌باشد.
این معاهده برای مدت ده سال منعقد می‌گردد و در صورتی که هیچ یک از طرفین حداقل یک سال قبل از پایان اعتبار آن به صورت کتبی طرف دیگر را از قصد خود پیرامون قطع اعتبار معاهده مطلع نسازد، خود به خود برای دوره‌های پنج ساله بعدی تمدید می‌شود.
این معاهده در مسکو در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه سال 1379 هجری شمسی برابر با دوازدهم مارس 2001 میلادی در دو نسخه به زبانهای فارسی و روسی که هر یک از متون دارای اعتبار یکسان می‌باشد، تنظیم شده است.
از طرف جمهوری اسلامی ایران – سیدمحمد خاتمی
از طرف فدراسیون روسیه - ولادیمیر پوتین
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن معاهده شامل مقدمه و بیست و یک ماده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ شانزدهم دی ماه یکهزار و سیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 27/10/1380 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی- مهدی کروبی