آیین‌نامه تضمین برای معاملات دولتی [مصوب ۱۳۸۱]

هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۱/۳/۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۳۹۶۷۳ /۱۰۵ مورخ ۱۱ /۳ / ۱۳۸۱ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد ماده (۶) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب ۱۳۸۰ ـ و ماده (۲۳) قانون برنامه و بودجه ـ مصوب ۱۳۵۱ ـ تصویب نمود:

ماده ۱ ـ کاربرد
مقررات این آیین‌نامه در اجرای قانون آیین‌نامه معاملات دولتی و در مورد پیش پرداخت و مبلغ و نوع تضمین ها شامل قراردادهای خدمات مشاوره، مدیریت طرح، امور تحقیقاتی، امور پیمانکاری ساخت تجهیزات و نصب، به تنهایی یا به صورت مجموعه ای از دو یا چند مورد از آنها می باشد.

ماده ۲ ـ انواع تضمین قراردادها از نظر موضوع کاربرد آنها در قرارداد به شرح زیر است:

الف ـ تضمین شرکت در مناقصه (وجه التزام).

ب ـ تضمین انجام تعهدات.

ج ـ تضمین پیش پرداخت.

د ـ تضمین حسن انجام کار.

ماده ۳ ـ انواع ضمانت های معتبر در معاملات دولتی به شرح زیر است:

الف ـ ضمانت نامه بانکی.

ب (منسوخه ۲۶ˏ۰۳ˏ۱۳۸۱)ـ
بیمه نامه.

ج ـ وجه نقد.

د ـ سفته با امضای صاحبان امضای مجاز با مهر شرکت.

هـ ـ سایر ضمانت نامه ها شامل:

۱ ـ ضمانت نامه های صادر شده از سوی مؤسسات اعتباری غیربانکی که دارای مجوز لازم از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.

۲ ـ وثیقه ملکی معادل نود درصد (۹۰ %) ارزش کارشناسی رسمی آن.

۳ ـ اوراق مشارکت (بی نام) منتشر شده از سوی وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی، شرکت های دولتی، شهرداری ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی که از سوی دولت یا بانک ها تضمین شده باشد.

۴ ـ سهام شرکت های سهامی عام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به مأخذ هفتاد درصد (۷۰ %) ارزش روز آن.

۵ ـ مطالبات قطعی شده قراردادها از سوی دستگاههای اجرایی و ذیحسابان مربوط.

ماده ۴ ـ در قراردادهای خدمات مشاوره، قراردادهای خدمات مدیریت طرح و امور تحقیقاتی تضمین ها از نوع تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار است که به شرح زیر تعیین و پرداخت می شود:

الف ـ پیش پرداخت ـ مبلغ پیش پرداخت برای خدمات مربوط به مطالعه و طراحی و خدمات تحقیقاتی، معادل بیست درصد (۲۰ %) مبلغ اولیه حق الزحمه مربوط (مبلغ برآورد حق الزحمه) و برای خدمات مربوط به دوره ساخت و تحویل معادل ده درصد (۱۰ %) مبلغ اولیه حق الزحمه مربوط می باشد که در ازای تضمین به نفع دستگاه اجرایی و بدون کسر کسورات قانونی پرداخت می شود.

ب ـ تضمین حسن انجام کار ـ بابت تضمین حسن انجام کار، معادل ده درصد (۱۰ %) از هر پرداخت حق الزحمه کسر و در حساب سپرده نگهداری می شود.
مبالغ نقدی سپرده حسن انجام کار در ازای تضمین به نفع دستگاه اجرایی، به طرف قرارداد دستگاه اجرایی بازگردانده می شود.

ج ـ تضمین معتبر در این قراردادها شامل تضمینهای نوع «الف» و «ب» و «د» و «هـ» مندرج در ماده (۳) می باشد.

ماده ۵ ـ در قراردادهای پیمانکاری و نصب انواع تضمین ها شامل تضمین در مناقصه، تضمین انجام تعهدات، تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار می باشد که به شرح زیر مبلغ آنها تعیین و پرداخت می شود.

الف ـ تضمین شرکت در مناقصه ـ مبلغ تضمین شرکت در مناقصه بر حسب درصدی از برآورد هزینه اجرای کار به شرح جدول زیر تعیین می شود:

تضمین معتبر برای شرکت در مناقصه شامل تضمین های نوع «الف»، نوع «ب» و نوع «ج» مندرج در ماده (۳) می باشد.

ب ـ تضمین انجام تعهدات ـ مبلغ تضمین انجام تعهدات معادل پنج درصد (۵ %) مبلغ اولیه پیمان (مبلغ پیشنهادی پیمانکار) است.
تضمین معتبر برای انجام تعهدات بر حسب درصدی از مبلغ اولیه پیمان به شرح جدول زیر است:

ج ـ پیش پرداخت ـ مبلغ پیش پرداخت معادل بیست درصد (۲۰ %) مبلغ اولیه پیمان است.
مبلغ پیش پرداخت حداقل در سه قسط به شرح زیر در ازای تضمین به نفع دستگاه اجرایی بدون کسر کسورات قانونی پرداخت می شود:
قسط اول معادل هشت درصد (۸ %) پس از تحویل کارگاه، قسط دوم معادل شش و نیم درصد (۵ /۶ %) پس از تجهیز کارگاه لازم برای شروع عملیات و قسط سوم معادل پنج و نیم درصد (۵ /۵ %) پس از انجام سی درصد (۳۰ %) مبلغ اولیه پیمان طبق صورت وضعیت های موقت بدون محاسبه مصالح پای کار.
پس از واریز اقساط اول و دوم پیش پرداخت، معادل چهارده و نیم درصد (۵ /۱۴ %) از مبلغ ناخالص تمام صورت وضعیت های موقت (به استثنای تعدیل، مابه التفاوت مصالح و پرداخت های مشابه) کسر می شود و برای واریز قسط سوم معادل هشت درصد (۸ %) علاوه بر چهارده و نیم درصد (۵ /۱۴ %) یاد شده از صورت وضعیت ها کسر می شود به نحوی که مبلغ پیش پرداخت تا آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک شود.
در صورت ضرورت تادیه پیش پرداخت در بیشتر از سه قسط و یا تفکیک پیش پرداخت بخش های مختلف کار، اقساط پیش پرداخت و نحوه واریز آنها، باید در شرایط خصوصی پیمان مربوط درج شود.
تضمین معتبر برای پیش پرداخت شامل تضمین های نوع «الف»، «ب» و «هـ» مندرج در ماده (۳) می باشد.

تبصره ـ دستگاه های اجرایی می توانند به جای تضمین های تادیه پیش پرداخت، سفته با امضای صاحبان امضای مجاز شرکت پیمانکار دریافت کنند به شرط آنکه مبلغ پیش پرداخت را به حساب مشترک دستگاه اجرایی و پیمانکار واریز نموده و با نظارت دستگاه اجرایی به مصرف تجهیز کارگاه، تکمیل ماشین آلات و خرید مصالح برسانند. پیمانکار باید ماشین آلات خریداری شده از این محل را به عنوان وثیقه واریز پیش پرداخت در رهن دستگاه اجرایی قرار دهد و تا تصفیه بدهی خود بابت پیش پرداخت حق خارج کردن آنها را از کارگاه بدون اجازه دستگاه اجرایی ندارد.

د ـ تضمین حسن انجام کار ـ بابت تضمین حسن انجام کار معادل ده درصد (۱۰ %) از هر پرداخت (صورت وضعیت موقت، تعدیل، مابه التفاوت و پرداخت های مشابه) کسر و در حساب سپرده نگهداری می شود. هشتاد درصد (۸۰ %) مبالغ سپرده حسن انجام کار در ازای تضمین های نوع «الف»، «ب» و «هـ» مندرج در ماده (۳) به پیمانکار بازگردانده می شود.

ماده ۶ ـ در قراردادهای ساخت تجهیزات تضمین های معتبر از نوع تضمین شرکت در مناقصه، تضمین انجام تعهدات، تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار می باشد.
مبلغ و شرایط تضمین های این نوع قراردادها طبق مقررات تعیین شده برای قراردادهای پیمانکاری و نصب (درج شده در ماده ۵) می باشد.

تبصره ـ مبلغ پیش پرداخت در قراردادهای موضوع این ماده معادل بیست و پنج درصد (۲۵ %) مبلغ اولیه قرارداد است.
اقساط پیش پرداخت با توجه به برنامه زمانی ساخت و تحویل تجهیزات و نیز اقساط بازگرداندن پیش پرداخت به تناسب تحویل تجهیزات و پرداخت وجه آنها تعیین و در شرایط خصوصی قراردادهای مربوط درج می شود.

ماده ۷ ـ در قراردادهایی که شامل دو یا چند مورد از کارهای مشاوره، مدیریت طرح، ساخت تجهیزات، ساختمان و نصب می باشد، انواع تضمین ها شامل تضمین شرکت در مناقصه، تضمین انجام تعهدات، تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار می باشد. مبلغ و شرایط تضمین های این نوع قراردادها طبق مقررات تعیین شده برای قراردادهای پیمانکاری و نصب (درج شده در ماده ۵) می باشد. مبلغ و شرایط پیش پرداخت این قراردادها با توجه به نسبت مبلغ برآورد هزینه تجهیزات و مبلغ برآورد هزینه اجرا (پیمانکاری و نصب) به تناسب طبق مواد (۵) و (۶) تعیین می شود.

ماده ۸ ـ شرایط پیش پرداخت و تضمین در سایر قراردادها مانند قراردادهای خرید مواد، مصالح و تجهیزات و قراردادهای حمل و نقل تابع آیین‌نامه معاملات دولتی هستند.

ماده ۹ ـ دستگاه های اجرایی باید از برگهای (فرمهای) پیوست این آیین‌نامه (نمونه یک تا چهار) برای تضمین های نوع «الف» و «ب» مندرج در ماده (۳) استفاده کنند. شرایطی که در برگهای یاد شده برای استرداد یا ابطال ضمانت نامه های بانکی و ضمانت نامه های بیمه ای تعیین شده است برای انواع دیگر تضمین نیز باید رعایت شود.

ماده ۱۰ ـ سایر شرایط لازم در مورد تضمین های قرارداد طبق شرایط عمومی قراردادهای مصوب سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور می باشد.

ماده ۱۱ ـ دستورالعمل استفاده از تضمین های نوع «هـ» مندرج در ماده (۳) تا دو ماه پس از ابلاغ این تصویب‌نامه به وسیله سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه و توسط سازمان یاد شده برای اجرا ابلاغ می شود. تا ابلاغ آیین‌نامه مذکور، دستگاه های اجرایی می توانند با تشخیص خود از تضمین های نوع «هـ» مندرج در ماده (۳) استفاده کنند.

ماده ۱۲ ـ تضمین معتبر برای انعقاد قرارداد با شرکت های خارجی، فقط ضمانت نامه بانکی از بانک های مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. در کمترین حالت، مبلغ ضمانت نامه بخش ارزی قراردادها باید به ارز باشد. مبلغ پیش پرداخت و شرایط پرداخت یا بازپرداخت سهم ارزی پیش پرداخت قراردادها، طبق ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمان واگذاری کارها می باشد.

ماده ۱۳ ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه و پاسخگویی به سوالات احتمالی را بر عهده دارد.

ماده ۱۴ـ از تاریخ اجرای این آیین‌نامه، تصویبنامه های شماره ۱۰۸۴۶۲ مورخ ۱۳۶۴/۱۲/۲۱ و شماره ۳۳۷۶۷/ت۳۲۵هـ مورخ ۱۳۷۱/۷/۱۲ و شماره ۵۶۹۸۶ت۱۷۲۲۰‌ه‍ مورخ ۱۳۷۶/۳/۲۰ و شماره ۶۰۸۹۸ت۱۸۱۵۵‌ه‍ مورخ ۱۳۷۶/۴/۳۰ و شماره ۱۹۰۳۳/ت۱۹۴۱۱هـ مورخ ۱۳۷۷/۳/۲۷ و شماره ۱۴۵۴۸ت۲۱۴۲۲هـ مورخ ۱۳۷۸/۴/۲۸ لغو می‌گردد.

معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا عارف

بسمه تعالی
ضمانتنامه شرکت در مناقصه

(نمونه یک)
نظر به اینکه *………………………….. به نشانی: ………………………….. مایل است در مناقصه ****………………………….. شرکت نماید، این ** ………………………….. از*………………………….. در مقابل **………………………….. برای مبلغ………………………….. ریال تضمین تعهد می نماید چنانچه ***………………………….. به این **………………………….. اطلاع دهد که پیشنهاد شرکت کننده نامبرده مورد قبول واقع شده و مشارالیه از امضای پیمان مربوط یا تسلیم ضمانتنامه انجام تعهدات پیمان استنکاف نموده است، تا میزان………………………….. ریال هر مبلغی را که ***………………………….. مطالبه نماید، به محض دریافت اولین تقاضای کتبی واصله از سوی ***………………………….. بدون اینکه احتیاجی به اثبات استنکاف یا اقامه دلیل و یا صدور اظهارنامه یا اقدامی از مجاری قانونی یا قضایی داشته باشد، بی درنگ در وجه یا حواله کرد………………………….. *** ………………………….. بپردازد.
………………………….. مدت اعتبار این ضمانتنامه سه ماه است و تا آخر ساعت اداری روز………………………….. معتبر می باشد. این مدت بنابه درخواست کتبی………………………….. *** ………………………….. برای حداکثر سه ماه دیگر قابل تمدید است و درصورتی که ………………………….. ** ………………………….. نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را تمدید کند و یا………………………….. * ………………………….. موجب این تمدید را فراهم نسازد و………………………….. ** ………………………….. را موافق با تمدید ننماید،………………………….. **………………………….. متعهد است بدون اینکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد، مبلغ درج شده در این ضمانتنامه را در وجه یا حواله کرد ***………………………….. پرداخت کند.
………………………….. چنانچه مبلغ این ضمانتنامه در مدت مقرر از سوی *** ………………………….. مطالبه نشود، ضمانتنامه در سررسید، خود به خود باطل و از درجه اعتبار ساقط است، اعم از اینکه مسترد گردد یا مسترد نگردد.
* عنوان پیمانکار
** عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیربانکی دارای مجوز
*** عنوان دستگاه اجرایی یا کارفرما
**** موضوع قرارداد موردنظر

باسمه تعالی
ضمانتنامه انجام تعهدات

(نمونه دو)
نظر به اینکه*………………………………. نشانی:
به این ** ………………………………. اطلاع داده است قصد انعقاد قرارداد ****
را با *** ………………………………. دارد، این **………………………………. از*
در مقابل *** ………………………………. برای مبلغ ………………………………. ریال به منظور انجام تعهداتی که به موجب قرارداد یاد شده به عهده می گیرد تضمین و تعهد می نماید در صورتی که ***………………………………. کتباً و قبل از انقضای سررسید این ضمانتنامه به این**………………………………. اطلاع دهد که * ………………………………. از اجرای هر یک از تعهدات ناشی از قرارداد یاد شده تخلف ورزیده است، تا میزان ………………………………. ریال، هر مبلغی را که *** ………………………………. مطالبه کند، به محض دریافت اولین تقاضای کتبی واصله از *** ………………………………. بدون آنکه احتیاجی به صدور اظهارنامه یا اقدامی از مجاری قانونی و قضایی داشته باشد، بی درنگ در وجه یا حواله کرد *** ………………………………. بپردازد.
مدت اعتبار این ضمانتنامه تا آخر وقت اداری روز ………………………………. است و بنا به درخواست کتبی *** ………………………………. واصله تا قبل از پایان وقت اداری روز تعیین شده، برای مدتی که درخواست شود قابل تمدید می باشد و در صورتی که ** ………………………………. نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را تمدید کند و یا * ………………………………. موجب این تمدید را فراهم نسازد و نتواند ** ………………………………. را حاضر به تمدید نماید ** ………………………………. متعهد است بدون آنکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد، مبلغ درج شده در بالا را در وجه یا حواله کرد *** ………………………………. پرداخت کند.
* عنوان پیمانکار
** عنوان بانک یا شرکت بیمه
*** عنوان دستگاه اجرایی
**** موضوع قرارداد موردنظر

بسمه تعالی
ضمانتنامه پیش پرداخت

(نمونه سه)
نظربه اینکه *………………………….. به نشانی:………………………….. به این ** ………………………….. اطلاع داده است قرارداد ****………………………….. را با ***………………………….. منعقد نموده است و قرارداد مبلغ………………………….. این ***………………………….. متعهد است در صورتی که ***………………………….. کتبا به این بانک اطلاع دهد که خواستار بازپرداخت مبلغ پیش پرداخت داده شده به *………………………….. است، هرمبلغی تا میزان مانده از مبلغ پیش پرداخت را به محض دریافت اولین تقاضای کتبی واصله از ***………………………….. بدون اینکه احتیاجی به صدور اظهارنامه و یا اقدامی از مجاری قانونی و قضایی داشته باشد، بی درنگ دروجه یا حواله کرد ***………………………….. بپردازد. اعتبار این ضمانتنامه تا آخر وقت اداری روز………………………….. است و بنا به درخواست کتبی ****………………………….. واصله تا قبل از پایان وقت اداری روز تعیین شده، برای مدتی که درخواست شود قابل تمدید می باشد و در صورتی که **………………………….. نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را تمدید کند و یا *………………………….. موجب این تمدید را فراهم نسازد و نتواند **………………………….. را حاضر به تمدید نماید،………………………….. متعهد است بدون آنکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد، مبلغ درج شده در بالا را در وجه یا حواله کرد ***………………………….. پرداخت کند.
………………………….. مبلغ این ضمانتنامه بنابه درخواست کتبی *………………………….. که در آن مبلغ پیش پرداخت واریز شده درج شده است، طبق نظر کتبی ***………………………….. که باید حداکثر ظرف سی روز از تاریخ تحویل نامه استعلام **………………………….. به ***………………………….. در مورد مبلغ پیش پرداخت واریز شده واصل گردد، تقلیل داده می شود و در صورت عدم وصول پاسخی از سوی ***………………………….. ضمانتنامه معادل مبلغی که *………………………….. اعلام نموده است، تقلیل داده خواهدشد.
………………………….. در صورتی که تمام مبلغ این پیش پرداخت به ترتیب تعیین شده در این ضمانتنامه واریز گردد و مبلغ آن به صفر تقلیل داده شود، این ضمانتنامه خود به خود باطل و از درجه اعتبار ساقط است، اعم از اینکه اصل به بانک مسترد گردد یا مسترد نگردد.
* عنوان پیمانکار
** عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیربانکی دارای مجوز
*** عنوان دستگاه اجرایی یا کارفرما
**** موضوع قرارداد موردنظر

بسمه تعالی
ضمانتنامه کسور حسن انجام کار

(نمونه چهار)
نظر به اینکه *………………………….. به نشانی: ………………………….. به این **………………………….. اطلاع داده است که مقرر است مبلغ………………………….. ریال از طرف ***………………………….. به عنوان استرداد کسور حسن انجام کار قرارداد ****………………………….. به *………………………….. پرداخت شود، از این رو پس از پرداخت وجه مزبور به حساب *………………………….. نزد این**………………………….. این **………………………….. متعهد است در صورتی که ***………………………….. کتبا و قبل از انقضای سررسید این ضمانتنامه به این **………………………….. اطلاع دهد که *………………………….. از اجرای تعهدات ناشی از قرارداد یاد شده تخلف ورزیده است، تا میزان………………………….. ریال، هر مبلغی را که ***………………………….. مطالبه کند، به محض دریافت اولین تقاضای کتبی *** ………………………….. بدون اینکه احتیاجی به صدور اظهارنامه و یا اقدامی از مجاری قانونی و قضایی داشته باشد، بی درنگ در وجه حواله کرد ***………………………….. بپردازد. مدت اعتبار این ضمانتنامه تا آخر وقت اداری روز………………………….. است و بنا به درخواست کتبی *** ………………………….. واصله تا قبل از پایان وقت اداری روز تعیین شده، برای مدتی که درخواست شود قابل تمدید و در صورتی که **………………………….. نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را قبل از انقضای آن تمدید کند و یا *………………………….. موجب این تمدید را فراهم نسازد و نتواند **………………………….. را حاضر به تمدید نماید **………………………….. متعهد است بدون آنکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد، مبلغ درج شده در بالا را در وجه یا حواله کرد ***………………………….. پرداخت کند.
* عنوان پیمانکار
** عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیربانکی دارای مجوز
*** عنوان دستگاه اجرایی یا کار فرم
**** موضوع قرارداد موردنظر