ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای بین دولت جمهوری‌اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان مشتمل بر یک مقدمه و چهارده ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای فی‌مابین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان که از این پس «طرفهای متعاهد» نامیده می‌شوند، با تمایل به ارتقاء مناسبات اقتصادی، توسعه حمل و نقل جاده‌ای کالا و مسافر بین دو کشور و به صورت عبوری (ترانزیت) از طریق قلمرو یکدیگر به شرح زیر توافق نمودند:
مقررات عمومی
ماده ۱ – تعاریف
از نظر این موافقتنامه:
۱ – اصطلاح «متصدی حمل و نقل» یعنی هر شخص حقیقی یا حقوقی ثبت شده‌در قلمرو
جمهوری اسلامی ایران یا در قلمرو جمهوری آذربایجان که براساس قوانین و‌مقررات
ذی‌ربط مجاز به انجام عملیات حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای مسافر یا کالا می‌باشد.
۲ – اصطلاح «وسیله نقلیه» یعنی هر نوع وسیله نقلیه موتوری که :
الف – به منظور حمل بیش از نه نفر با احتساب راننده (وسیله نقلیه مسافربری)
یا جهت حمل و نقل کالا (وسیله نقلیه باربری) ساخته شده باشد.
ب – در قلمرو یکی از طرفهای متعاهد ثبت شده باشد (درخصوص وسیله نقلیه مفصل‌دار،
ثبت کشنده ضروری می‌باشد).
اصطلاح «وسیله نقلیه» به هر نوع وسیله نقلیه منفرد یا ترکیبی از وسیله نقلیه و نیمه‌یدک یا یدک اطلاق می‌گردد.
۳ – اصطلاح «پروانه» یعنی سندی که توسط مقامات صلاحیتدار یک طرف متعاهد‌برای
وسیله نقلیه طرف متعاهد دیگر جهت اجرای عملیات حمل و نقل بین دو کشور یا‌به‌صورت
عبوری (ترانزیت) ازطریق قلمرو طرف متعاهد دیگر یا به کشورهای ثالث و‌بالعکس و نیز
برای بارگیری در قلمرو طرف متعاهد دیگر صادر می‌گردد.
۴ – اصطلاح «پروانه مخصوص» یعنی سندی که حمل کالای حجیم یا تردد وسیله‌نقلیه با
ابعاد بزرگ یا حمل کالای خطرناک را مطابق با قوانین ملی طرف متعاهدی که در‌آنجا
عملیات حمل و نقل اجرا می‌گردد، اجازه می‌دهد.
۵ – اصطلاح «خدمات حمل و نقل منظم مسافر» یعنی خدماتی که طی آن حمل‌مسافر براساس
مسیر معین و جدول زمانی و کرایه‌های مشخص انجام می‌پذیرد. مسافران‌در ایستگاههای
از پیش تعیین شده سوار یا پیاده می‌شوند.
۶ – اصطلاح «خدمات حمل و نقل غیرمنظم مسافر» به کلیه خدمات حمل مسافر‌به استثنای
بند (۵) فوق اطلاق می‌گردد.
۷ – اصطلاح «کابوتاژ» یعنی عملیات حمل و نقل توسط متصدی حمل و نقل یکی‌از طرفهای
متعاهد در قلمرو طرف متعاهد دیگر که نقاط بارگیری و تخلیه در داخل قلمرو‌آن واقع شده باشد.
ماده ۲ – دامنه شمول
۱ – مفاد این موافقتنامه درمورد حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای کالا و مسافر
توسط‌متصدیان حمل و نقل با استفاده از وسایل نقلیه بین قلمرو جمهوری اسلامی ایران
و‌جمهوری آذربایجان یا به صورت ترانزیت ( عبوری) از طریق قلمرو آنها یا به
کشورهای‌ثالث یا بالعکس اعمال می‌گردد.
۲ – موافقتنامه حاضر حقوق و تعهدات طرفهای متعاهد که ناشی از سایر موافقتنامه‌های
بین‌المللی است را تحت تأثیر قرار نخواهد داد.
۳ – براساس مفاد این موافقتنامه، حمل و نقل داخلی کالا و مسافر (کابوتاژ) در قلمرو هر یک از طرفهای متعاهد مجاز نخواهد بود.
حمل و نقل مسافر
ماده ۳ – خدمات حمل و نقل منظم
۱ – خدمات حمل و نقل منظم بین دو کشور یا به صورت ترانزیت (عبوری) ازطریق قلمرو
آنها به تأیید مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد خواهد رسید.
۲ – مقامات صلاحیتدار هر یک از طرفهای متعاهد برای بخشی از خط سیر واقع در قلمرو
خود اجازه‌نامه صادر می‌نمایند که برای مدت یک سال معتبر خواهد بود.
۳ – درخواست مجوز تسلیم مقام صلاحیتدار کشوری که در آنجا وسیله نقلیه به‌ثبت رسیده است، گردیده و منوط به تصویب خواهد بود.
ماده ۴ – خدمات حمل و نقل غیرمنظم مسافر
۱ – به استثنای مفاد ماده (۳) این موافقتنامه سایر انواع عملیات حمل و نقل
مسافر مشمول الزام به اخذ مجوز نخواهد بود.
۲ – کلیه انواع عملیات حمل و نقل غیرمنظم مسافر مشمول هماهنگی قبلی‌مقامات
صلاحیتدار طرفهای متعاهد براساس مبادله اطلاعات ضروری خواهد بود. در‌این‌گونه
موارد پروانه لازم صادر خواهد شد.
حمل و نقل کالا
ماده ۵ – نظام پروانه حمل
براساس شرایط این موافقتنامه عملیات حمل و نقل کالا توسط وسائل نقلیه به شرح ذیل
منوط به صدور پروانه حمل توسط مقامات صلاحیتدار هر یک از طرفهای متعاهد خواهد بود:
الف – بین قلمرو طرفهای متعاهد؛
ب – به صورت ترانزیت (عبوری) ازطریق قلمرو طرف متعاهد دیگر؛
ج – بین هر نقطه واقع در قلمرو طرف متعاهد دیگر و یا هر نقطه واقع در قلمرو
یک کشور ثالث (از کشورهای ثالث و بالعکس)
ماده ۶ – موارد معاف از الزام اخذ پروانه حمل
۱ – به عنوان استثنائی بر ماده (۵)، عملیات حمل و نقل زیر از الزام به اخذ
پروانه‌حمل و نیز از اخذ عوارض و مالیات معاف خواهد بود:
الف – حمل و نقل توسط وسائل نقلیه‌ای که وزن کل مجاز با بار آنها شامل یدکها
از‌شش تن تجاوز ننموده یا ظرفیت بار مجاز آنها شامل یدکها از سه و نیم تن تجاوز نکند.
ب – حمل و نقل اتفاقی از فرودگاهها یا بالعکس درمواردی که خدمات حمل و نقل هوائی
تغییر مسیر می‌دهند.
ج – حمل و نقل وسائل آسیب دیده یا از کار افتاده و حمل و نقل وسائل نقلیه‌امدادی.
د – تردد وسائل نقلیه خالی اعزام شده جهت جایگزینی وسائل نقلیه از کارافتاده
در‌کشور دیگر و نیز بازگشت وسیله نقلیه از کارافتاده پس از انجام تعمیرات.
هـ – حمل و نقل کالاهای مورد نیاز در مواقع اضطراری به ویژه به هنگام بروز
بلایای طبیعی و برای نیازهای بشردوستانه.
و – حمل و نقل ابزار و آثار هنری برای بازارهای مکاره و نمایشگاهها یا برای مقاصد غیرتجاری.
ز – حمل و نقل اموال، ملزومات و حیوانات برای مقاصد غیرتجاری به
برنامه‌های تئاتر، موسیقی، فیلم، ورزش یا سیرک و بالعکس و نیز موارد مورد نیاز
برای ضبط برنامه‌های رادیویی یا تهیه فیلم یا برنامه‌های تلویزیونی.
ح – اولین تردد وسائل نقلیه تازه خریداری شده به صورت جدید یا دست دوم که دارای
شماره ثبت صادراتی از سوی مقامات صلاحیتدار می‌باشند، به شرطی که اولین تردد به
مقصد کشوری باشد که وسیله نقلیه قطعاً در آنجا به ثبت خواهد رسید.
ط – حمل و نقل اجساد.
ی – حمل و نقل بسته‌های پستی.
۲ – کمیته (کار گروه) مشترک موضوع ماده (۱۳) می‌تواند فهرست موارد عملیات حمل و نقل مذکور در بند فوق را اضافه کند یا تغییر دهد.
ماده ۷ – شرایط پروانه‌های حمل
۱ – پروانه‌های مذکور در مواد (۴) و (۵) این موافقتنامه درنقاط مرزی در دسترس قرار
گرفته و تحویل متصدیان حمل و نقل طرف متعاهد دیگر خواهند شد.
۲ – پروانه‌ها و سایر اسناد باید در طول مسافرت در وسیله نقلیه نگاهداری شده و‌بنا
به درخواست مأموران کنترل کننده ارائه گردند.
۳ – پروانه‌ها صرفاً توسط متصدی حمل و نقلی که به نام او صادر گردیده مورد‌استفاده قرار گرفته و قابل انتقال نخواهند بود.
ماده ۸ – وزن و ابعاد
۱ – وزن (شامل اوزان محوری) و ابعاد وسائل نقلیه براساس اسناد رسمی ثبت‌وسیله نقلیه بوده و نباید از حداکثر حدود مجاز در کشور میزبان تجاوز نماید.
۲ – هرگاه وزن و یا ابعاد وسائل نقلیه بارگیری شده یا خالی از حداکثر حدود مجاز در کشور میزبان تجاوز نماید، اخذ مجوز مخصوصی از سوی مقام صلاحیتدار کشور میزبان ضروری خواهد بود.
مقررات مشترک
ماده ۹ – موارد مالی
۱ – براساس مفاد این موافقتنامه، عملیات حمل و نقل بین‌المللی با پرداخت عوارض و
مالیات به صورت متقابل براساس قوانین ملی هر یک از طرفهای متعاهد ازطریق اخذ
پروانه در مرزها اجرا خواهد شد. هیچ گونه عوارض یا مالیات دیگری بر وسائل نقلیه هر
یک از طرفهای متعاهد وضع نخواهد شد.
۲ – سوخت موجود در مخازن عادی و ثابت وسائل نقلیه که توسط سازنده وسیله نصب گردیده
و نیز مواد روغنی موجود در وسائل نقلیه که صرفاً برای حرکت آنها مورد‌استفاده قرار
می‌گیرد به صورت متقابل از پرداخت حقوق و عوارض ورودی و مالیات‌معاف خواهند بود.
۳ – ورود موقت قطعات یدکی به منظور تعمیر وسیله نقلیه مشخص که قبلاً وارد‌گردیده از
پرداخت حقوق و عوارض ورودی و مالیات معاف خواهند بود. قطعات یدکی جایگزین شده تحت
نظارت مقامات گمرکی ذی‌ربط براساس قوانین کشور محل ورود قطعات یدکی ترخیص یا عودت داده خواهند شد.
ماده ۱۰ – رعایت قوانین ملی
متصدیان حمل و نقل یک طرف متعاهد و خدمه وسائل نقلیه آنها در قلمرو طرف متعاهد
دیگر تعهدات ناشی از موافقتنامه‌های چند جانبه‌ای که هر دو کشور در آنها عضویت
دارند، مفاد این موافقتنامه و نیز سایر موافقتنامه‌های دو جانبه و قوانین ملی را رعایت خواهند نمود.
ماده ۱۱ – تخلفات و مجازاتها
درصورت بروز هرگونه تخلف از مفاد این موافقتنامه از سوی متصدیان حمل و نقل ثبت
شده در قلمرو یک طرف متعاهد، مقامات صلاحیتدار کشور محل وقوع تخلف، مقامات
صلاحیتدار کشور دیگر را مطلع خواهند نمود تا اقدامات لازم را به گونه‌ای که
در قوانین ملی آن پیش‌بینی شده، به مورد اجرا درآورند. مقامات صلاحیتدار طرفهای
متعاهد مجازات اعمال شده را به اطلاع یکدیگر خواهند رساند.
ماده ۱۲ – مقامات صلاحیتدار
مقامات صلاحیتدار تعیین شده برای اجرای این موافقتنامه عبارتند از :
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران: وزارت راه و ترابری
از طرف دولت جمهوری آذربایجان: تا زمان تشکیل وزارت حمل و نقل،
«شرکت دولتی آذرافتونقلیات»
ماده ۱۳ – کمیته (کار گروه) مشترک
۱ – به منظور نظارت بر اجرای این موافقتنامه و حل و فصل سریع کلیه مسائل
مورد‌اختلاف، مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد کمیته (کار گروه) مشترک مرکب
از نمایندگان خود را تشکیل خواهند داد. شرح وظایف کمیته (کار گروه) مشترک به شرح زیر خواهد بود:
الف – بررسی و ارائه راه حلها جهت حل و فصل مشکلات احتمالی که مستقیماً بین‌مقامات
صلاحیتدار موضوع ماده (۱۲) این موافقتنامه حل و فصل نشده است.
ب – بررسی تمامی موضوعات مرتبط دیگر در حیطه شمول این موافقتنامه و
ارائه پیشنهادات برای حل و فصل آنها.
ج – رسیدگی به سایر امور حمل و نقل جاده‌ای مورد توافق دوجانبه.
د – کمیته (کار گروه) مشترک می‌تواند هرگونه اصلاح و اضافات بر موافقتنامه
را‌پیشنهاد و آن را جهت تأیید به مقامات صلاحیتدار ارسال دارد. اصلاحات مندرج
در‌پروتکلها به عنوان جزء لاینفک این موافقتنامه طبق ماده (۱۴) لازم‌الاجراء خواهد گردید.
هـ- هر دو طرف متعاهد ملزم به اجرای تصمیمات متخذه کمیته (کار گروه) مشترک می‌باشند.
۲ – کمیته (کار گروه) مشترک به صورت متناوب در قلمرو هر یک از طرفهای
متعاهد براساس درخواست کتبی مقامات صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر تشکیل خواهد شد.
ماده ۱۴ – لازم‌الاجراء شدن و فسخ موافقتنامه
۱ – طرفهای متعاهد یکدیگر را از انجام تشریفات داخلی خود درخصوص لازم‌الاجراء شدن
این موافقتنامه ازطریق مجاری دیپلماتیک مطلع خواهند نمود. این موافقتنامه سی روز
پس از دریافت اطلاعیه مؤخر لازم‌الاجراء خواهد شد.
۲ – این موافقتنامه پس از لازم‌الاجراشدن برای مدت پنج سال اعتبار خواهد داشت و پس
از آن معتبر خواهد ماند مگر آن که توسط هر یک از طرفهای متعاهد از طریق ارائه
یادداشت کتبی شش ماهه ازطریق مجاری دیپلماتیک فسخ گردد.
این موافقتنامه به تاریخ سی‌ام اردیبهشت ماه ۱۳۸۱ هجری شمسی مطابق با بیستم‌مه ۲۰۰۲ میلادی در تهران، در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، آذربایجانی و انگلیسی امضاء گردید و کلیه متون از اعتبار یکسان برخوردار می‌باشند. در صورت بروز اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی حاکم خواهد بود.
ازطرف - ازطرف
دولت جمهوری اسلامی ایران - دولت جمهوری آذربایجان
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و چهارده ماده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیست و سوم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۲.۲.۳۱ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
مهدی کروبی
رئیس مجلس شورای اسلامی