ماده واحده – به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده میشود به کنوانسیون حراست از میراث فرهنگی ناملموس مشتمل بر یک مقدمه و چهل ماده به شرح پیوست ملحق شده و اسناد مربوط را ارائه نماید.
بسم الله الرحمن الرحیم
کنوانسیون حراست از میراث فرهنگی ناملموس
فراهمایی (کنوانسیون) عمومی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد که از این پس « یونسکو» خوانده میشود، در سی و دومین نشست خود که از تاریخ بیست و نهم سپتامبر تا هفدهم اکتبر ۲۰۰۳ (هفتم تا بیست و پنجم مهر ماه ۱۳۸۲) در پاریس برگزار گردید.
با اشاره به اسناد بین‌المللی موجود در مورد حقوق بشر، به ویژه «اعلامیه جهانی حقوق بشر» (۱۹۴۸ میلادی برابر با ۱۳۲۷ هجری شمسی)، میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۱۹۶۶ میلادی برابر با ۱۳۴۵ هجری شمسی) و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (۱۹۶۶ میلادی برابر با ۱۳۴۵ هجری شمسی)؛
با توجه به اهمیت میراث فرهنگی ناملموس به عنوان انگیزه اصلی تنوع فرهنگی و ضامن توسعه پایدار به گونه‌ای که در توصیه نامه یونسکو در مورد حراست از فرهنگ سنتی و عامه (۱۹۸۹ میلادی برابر با ۱۳۶۸ هجری شمسی)، اعلامیه جهانی یونسکو در مورد تنوع فرهنگی (۲۰۰۱ میلادی برابر با ۱۳۸۰ هجری شمسی) اعلامیه استانبول (۲۰۰۲ میلادی برابر با ۱۳۸۱ هجری شمسی) مصوب سومین میزگرد وزیران فرهنگ، بر آن تأکید شده است؛
با عنایت به وابستگی متقابل ریشه‌دار میان میراث فرهنگی ناملموس و میراث فرهنگی و طبیعی ملموس؛ با تصدیق اینکه دو جریان جهانی شدن و تغییر شکل اجتماعی، همراه با شرایطی که این دو پدیده برای گفت و گوی مجدد جوامع ایجاد میکنند، همانند پدیده عدم بردباری موجب افزایش تهدیدهای مهلکی چون زوال، کمرنگ شدن و تخریب میراث فرهنگی ناملموس میشوند و از این امر به ویژه به دلیل فقدان منابع لازم برای حراست از این میراث رخ میدهد؛
با آگاهی از گرایش جهانی و حساسیت مشترک نسبت به حراست از میراث فرهنگی ناملموس بشر؛
با تصدیق اینکه جوامع، به ویژه جوامع بومی، گروهها و (در برخی موارد) افراد نقش مهمی در تولید، حراست، نگهداری و بازآفرینی میراث فرهنگی ناملموس ایفا مینمایند و بدین ترتیب به غنای تنوع فرهنگی و خلاقیت بشری کمک میکنند؛
با توجه به تأثیر عمیق فعالیتهای یونسکو در ایجاد اسناد حاوی قواعد حمایت از میراث فرهنگی به ویژه کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان (۱۹۷۲ میلادی برابر با ۱۳۵۱ هجری شمسی)؛
با توجه بیشتر به اینکه هنوز سند چند جانبه الزام‌آور در مورد حراست از میراث فرهنگی ناملموس وجود ندارد؛
با عنایت به اینکه لازم است قطعنامه‌ها، توصیه نامه‌ها و موافقتنامه‌های بین‌المللی فعلی مربوط به میراث فرهنگی و طبیعی بطور مؤثر به وسیله مقررات جدید مربوط به میراث فرهنگی ناملموس غنی و تکمیل گردد؛
نظر به اینکه لازم است آگاهی بیشتری به ویژه در میان نسلهای جوانتر در مورد اهمیت میراث فرهنگی ناملموس و حراست از آن ایجاد شود؛
با توجه به اینکه شایسته است جامعه بین‌المللی همراه با دولتهای متعاهد با مدد گرفتن از روحیه همکاری و کمک متقابل در امر حراست از این میراث فرهنگی مشارکت نماید؛
با یادآوری برنامه‌های یونسکو در خصوص میراث فرهنگی ناملموس، به ویژه اعلامیه شاهکارهای میراث شفاهی و ناملموس بشر؛
با توجه به نقش ارزنده میراث فرهنگی ناملموس به عنوان یکی از عوامل نزدیکتر نمودن انسانها به یکدیگر و تضمین تبادل و درک متقابل در میان آنها،
این کنوانسیون را در روز هفدهم اکتبر سال ۲۰۰۳ میلادی (۲۵/۸/۱۳۸۲ هجری شمسی) تصویب مینماید:
فصل اول – مواد عمومی
ماده ۱ – اهداف کنوانسیون
اهداف این کنوانسیون عبارتند از:
الف – حراست از میراث فرهنگی ناملموس؛
ب – تضمین احترام به میراث فرهنگی ناملموس جوامع، گروهها و افراد ذی‌ربط؛
ج – ارتقاء آگاهی محلی، ملی و بین‌المللی از اهمیت میراث فرهنگی ناملموس و تضمین درک متقابل از آن؛
د – تدارک همکاری و کمک بین‌المللی.
ماده ۲ – تعاریف
از نظر این کنوانسیون:
۱ – اصطلاح «میراث فرهنگی ناملموس» به رسوم، نمایشها، اصطلاحات، دانش، مهارتها – و نیز وسائل، اشیاء، مصنوعات دستی و فضاهای فرهنگی مرتبط با آنها – اطلاق میشود که جوامع، گروهها و در برخی موارد افراد، آنها را به عنوان بخشی از میراث فرهنگی خود میشناسند. این میراث فرهنگی ناملموس که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود، همواره توسط جوامع و گروهها در پاسخ به محیط، طبیعت و تاریخ آنها مجددا خلق میشود و حس هویت و استمرار را برای ایشان به ارمغان می‌آورد و بدین ترتیب احترام به تنوع فرهنگی و خلاقیت بشری را ترویج میکند. در این کنوانسیون، تنها به آن قسم از میراث فرهنگی ناملموس توجه میشود که با اسناد بین‌المللی حقوق بشر موجود و نیز با ضرورت احترام متقابل میان جوامع، گروهها و افراد و لزوم توسعه پایدار منطبق باشد.
۲- «میراث فرهنگی ناملموس»، آنگونه که در بند (۱) فوق تعریف شده است، از جمله در عرصه‌های زیر نمودار میشود:
الف – سنتها و اصطلاحات شفاهی از جمله زبان که محملی برای میراث فرهنگی ناملموس به شمار میرود؛
ب – هنرهای نمایشی؛
ج – رسوم اجتماعی، آئینها و جشنواره‌ها؛
د – دانش و رسوم مربوط به طبیعت و کیهان؛
ه – مهارت در هنرهای دستی سنتی.
۳- اصطلاح «حراست» به اقداماتی با هدف تضمین دوام میراث فرهنگی ناملموس از جمله شناسایی، مستند سازی، تحقیق، حفظ، حمایت، ترویج، ارتقاء، انتقال به ویژه از طریق آموزش رسمی و غیر رسمی و نیز احیاء جنبه‌های مختلف این میراث اطلاق میشود.
۴ – اصطلاح «دولتهای عضو» به دولتهایی اطلاق میشود که نسبت به این کنوانسیون متعهد گردیده‌اند و این کنوانسیون در میان آنها لازم‌الاجراء است.
۵- این کنوانسیون در مورد سرزمینهای موضوع ماده (۳۳) که طبق شرایط مقرر در همان ماده، متعاهد این کنوانسیون میشوند با اعمال تغییرات لازم اعمال میشود. اصطلاح دولتهای عضو نیز تا همان حد اشاره به سرزمینهای مزبور دارد.
ماده ۳ – ارتباط با سایر اسناد بین‌المللی
هیچیک از مفاد این کنوانسیون را نمیتوان به گونه‌ای تفسیر کرد که باعث موارد زیر شود:
الف – تغییر وضعیت یا کاهش سطح حمایت مورد نظر در کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان مورخ ۱۹۷۲ میلادی (۱۳۵۱ هجری شمسی) از اموال میراث جهانی که با یک مورد میراث فرهنگی ناملموس ارتباط مستقیم دارد؛ یا
ب – تأثیر گذاری بر حقوق و تعهدات دولتهای عضو ناشی از هرگونه سند بین‌المللی مربوط به حقوق مالکیت معنوی یا استفاده از ذخایر محیطی و اکولوژیکی که آنها عضو آن هستند.
فصل دوم – ارکان کنوانسیون
ماده ۴ – مجمع عمومی دولتهای عضو
1 – بدینوسیله مجمع عمومی دولتهای عضو تشکیل میشود که از این پس «مجمع عمومی» خوانده میشود. « مجمع عمومی» هیأت حاکمه این کنوانسیون است.
2 – مجمع عمومی هر دو سال یکبار جلسه عادی تشکیل خواهد داد. مجمع میتواند در صورت تصمیم خود یا به تقاضای کار گروه (کمیته) بین‌الدولی حراست از میراث فرهنگی ناملموس یا با درخواست حد اقل یک سوم دولتهای عضو، جلسه فوق‌العاده تشکیل دهد.
3 – مجمع عمومی آیین‌نامه داخلی خود را تصویب خواهد نمود.
ماده ۵ – کار گروه (کمیته) بین‌الدولی حراست از میراث فرهنگی ناملموس
1 – بدینوسیله کار گروه (کمیته) بین‌الدولی حراست از میراث فرهنگی ناملموس که از این پس «کار گروه» ( کمیته) خوانده میشود در قالب یونسکو تشکیل میگردد. این کار گروه (کمیته) متشکل از نمایندگان (۱۸) دولت عضو میباشد که به محض لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون، طبق ماده (۳۴) توسط دولتهای عضو در نشست مجمع عمومی انتخاب میگردند.
2 – به محض اینکه تعداد دولتهای عضو کنوانسیون به پنجاه برسد، تعداد دولتهای عضو کار گروه (کمیته) به (۲۴) دولت افزایش خواهد یافت.
ماده ۶ – انتخاب و دوره‌های تصدی دولتهای عضو کار گروه (کمیته)
۱ – انتخاب دولتهای عضو کار گروه (کمیته) تابع اصول نوبت بندی و نمایندگی جغرافیایی یکسان خواهد بود.
۲ – دولتهای عضو کنوانسیون، دولتهای عضو کار گروه (کمیته) را در نشست مجمع عمومی برای یک دوره چهار ساله انتخاب خواهند نمود.
۳ – در هر حال، دوره تصدی نیمی از دولتهای عضو کار گروه (کمیته) که در نخستین انتخابات برگزیده شده‌اند، محدود به دو سال است، این دولتها در نخستین انتخابات به قید قرعه برگزیده خواهند شد.
۴ – مجمع عمومی هر دو سال یکبار نیمی از دولتهای عضو کار گروه (کمیته) را تجدید خواهد نمود.
۵ – مجمع عمومی، تعدادی از دولتهای عضو را که برای تصدی کرسیهای خالی کار گروه (کمیته) لازم میباشد، انتخاب خواهد نمود.
۶ – یک دولت عضو کار گروه (کمیته) نمیتواند برای دو دوره متوالی انتخاب گردد.
۷ – دولتهای عضو کار گروه (کمیته) نمایندگان خود را از میان افراد واجد شرایط در عرصه‌های گوناگون میراث فرهنگی ناملموس انتخاب خواهند کرد.
ماده ۷ – وظایف کار گروه (کمیته)
وظایف کار گروه (کمیته) بدون خدشه به امتیازاتی که به موجب این کنوانسیون به آن اعطاء شده است، عبارتند از:
الف – ترویج اهداف کنوانسیون و ترغیب و نظارت بر اجرای آنها؛
ب – راهنمایی در مورد بهترین رویه‌ها و ارائه توصیه‌هایی در زمینه اقدامات مربوط به حراست از میراث فرهنگی ناملموس؛
ج – تهیه پیش نویس طرح استفاده از ذخایر صندوق و تقدیم آن به مجمع عمومی طبق ماده (۲۵)؛
د – جستجو برای یافتن روشهای افزایش ذخایر صندوق و اتخاذ اقدامات لازم بدین منظور، طبق ماده (۲۵)؛
ه – تهیه دستورالعملهای قابل بهره برداری برای اجرای این کنوانسیون و تقدیم آن به مجمع عمومی جهت تصویب؛
و – بررسی گزارشهای تقدیم شده از سوی دولتهای عضو طبق ماده (۲۹) و خلاصه نمودن آنها جهت ارائه به مجمع عمومی؛
ز – بررسی درخواستهای زیر که از سوی دولتهای عضو تقدیم شده است و اتخاذ تصمیم در مورد آنها طبق معیار انتخاب هدف که توسط کار گروه (کمیته) تعیین میگردد و مجمع عمومی آنرا به تصویب میرساند:
1 – ثبت در فهرستها و پیشنهادات مذکور به موجب مواد (۱۶)، (۱۷) و (۱۸)؛
2 – اعطای کمک بین‌المللی طبق ماده (۲۲).
ماده ۸ – روشهای کاری کار گروه (کمیته)
1 – کار گروه (کمیته) در مقابل مجمع عمومی، پاسخگو خواهد بود و در مورد تمام فعالیتها و تصمیمات خود به آن گزارش خواهد داد.
2 – کار گروه (کمیته) آیین‌نامه داخلی خود را با رأی اکثریت دو سوم اعضای خود تصویب خواهد کرد.
3 – کار گروه (کمیته) میتواند هر نوع هیأتهای مشورتی ویژه را که برای انجام وظایف خود لازم تشخیص میدهد بطور موقتی تأسیس نماید.
4 – کار گروه (کمیته) میتواند از هیأتهای عمومی یا خصوصی و نیز اشخاص خصوصی دارای صلاحیت مورد تأیید در عرصه‌های گوناگون میراث فرهنگی ناملموس به منظور مشورت با آنها در مورد موضوعات خاص برای شرکت در جلسات خود دعوت به عمل آورد.
ماده ۹ – به رسمیت شناختن سازمانهای مشورتی
1 – کار گروه (کمیته) در مورد به رسمیت شناختن سازمانهای غیر دولتی دارای صلاحیت مورد تأیید در عرصه میراث فرهنگی ناملموس به عنوان مشاور کار گروه (کمیته) به مجمع عمومی پیشنهاد خواهد داد.
2 – کار گروه (کمیته) معیار و تشریفات به رسمیت شناختن مزبور را نیز به مجمع عمومی پیشنهاد خواهد نمود.
ماده ۱۰ – دبیر خانه
1 – کار گروه (کمیته) از کمک دبیر خانه یونسکو بهره‌مند خواهد شد.
2 – دبیر خانه مستندات مجمع عمومی و کار گروه (کمیته) و نیز پیش نویس دستور کار جلسات آنها را تهیه و از اجرای تصمیمات آنها اطمینان حاصل خواهد نمود.
فصل سوم – حراست از میراث فرهنگی ناملموس در سطح ملی
ماده ۱۱ – نقش دولتهای عضو
هر دولت عضو:
الف – اقدامات لازم را برای تضمین حراست از میراث فرهنگی ناملموس موجود در سرزمین خود اتخاذ خواهد نمود؛
ب – در میان اقدامات حراستی موضوع بند (۳) ماده (۲)، عناصر گوناگون میراث فرهنگی ناملموس موجود در سرزمین خود را با مشارکت جوامع، گروهها و سازمانهای غیر دولتی ذی‌ربط شناسایی و تعریف خواهد نمود.
ماده ۱۲ – فهرستها
1 – هر دولت عضو به منظور تضمین شناسایی با هدف حراست، به شیوه‌ای منطبق با وضعیت خود، یک یا چند فهرست از میراث فرهنگی ناملموس موجود در سرزمین خود را تهیه خواهد نمود. این فهرستها باید بطور منظم بروز گردند.
2 – هر دولت عضو هنگام تقدیم گزارش دوره‌ای خود به کار گروه (کمیته) طبق ماده (۲۹)، اطلاعات مربوط به این فهرستها را نیز ارائه خواهد نمود.
ماده ۱۳ – سایر اقدامات مربوط به حراست
هر دولت عضو به منظور حصول اطمینان از حراست، توسعه و ترویج میراث فرهنگی ناملموس موجود در سرزمین خود، در موارد زیر تلاش خواهد نمود:
الف – اتخاذ سیاست عمومی با هدف ترویج کارکرد میراث فرهنگی ناملموس در جامعه و لحاظ امر حراست از این میراث در برنامه‌ریزیهای خود؛
ب – تعیین یا تأسیس یک یا چند هیأت صلاحیتدار برای حراست از میراث فرهنگی ناملموس موجود در سرزمین خود؛
ج – ترویج مطالعات علمی، فنی و هنری و نیز روشهای تحقیق با قصد حراست مؤثر از میراث فرهنگی ناملموس به ویژه میراث فرهنگی ناملموس در معرض خطر؛
د – اتخاذ اقدامات حقوقی، فنی، اجرایی و مالی با اهداف زیر:
1 – مساعدت در زمینه ایجاد یا تقویت مؤسساتی جهت آموزش مدیریت میراث فرهنگی ناملموس و انتقال آن میراث از طریق گردهماییها و فضاهایی که برای اجراء یا ابراز آن میراث طراحی شده‌اند؛
2 – حصول اطمینان از دسترسی به میراث فرهنگی ناملموس با رعایت رویه‌های مرسوم حاکم بر دسترسی یه جنبه‌های خاص این میراث؛
3 – تأسیس مؤسسات مستند سازی میراث فرهنگی ناملموس و تسهیل دسترسی به آنها.
ماده ۱۴ – آموزش، افزایش آگاهی و ظرفیت سازی
هر دولت عضو با استفاده از تمام روشهای مناسب در موارد زیر تلاش خواهد نمود:
الف – حصول اطمینان از شناخت، محترم شمردن و ارتقاء میراث فرهنگی ناملموس در جامعه به ویژه از راههای زیر:
1 – برنامه‌های آموزشی، افزایش آگاهی و اطلاع رسانی جهت عموم مردم به ویژه جوانان؛
2 – برنامه‌های خاص آموزشی و تربیتی در جوامع و گروههای ذی‌ربط؛
3 – فعالیتهای مربوط به ظرفیت سازی برای حراست از میراث فرهنگی ناملموس به ویژه مدیریت و تحقیق علمی؛ و
4 – روشهای غیر رسمی انتقال دانش؛
ب – آگاه نگهداشتن عموم مردم از خطراتی که میراث مزبور را تهدید میکند و اقداماتی که در قالب این کنوانسیون انجام میشود؛
ج – ترویج آموزش برای حمایت از فضاهای طبیعی و اماکن یادبودی که وجودشان برای ابراز میراث فرهنگی ناملموس لازم است.
ماده ۱۵ – مشارکت جوامع، گروهها و افراد
هر دولت عضو در چارچوب فعالیتهای حراست از میراث فرهنگی ناملموس خود، تلاش خواهد نمود از مشارکت جوامع، گروهها و در صورت اقتضاء افرادی که میراث مزبور را خلق، نگهداری و منتقل میکنند، در وسیع ترین حد ممکن اطمینان حاصل نماید و آنها را فعالانه در مدیریت آن دخالت دهد.
فصل چهارم – حراست از میراث فرهنگی ناملموس در سطح بین‌المللی
ماده ۱۶ – فهرست نمونه میراث فرهنگی ناملموس بشر
1 – کار گروه (کمیته) برای حصول اطمینان از نمایانتر شدن میراث فرهنگی ناملموس و آگاهی از اهمیت آن و ترغیب گفت و گو با رعایت تنوع فرهنگی، بر اساس پیشنهاد دولتهای عضو ذی‌ربط، فهرست نمونه‌ای از میراث فرهنگی ناملموس بشر را ایجاد نموده، به روز نگه داشته و منتشر خواهد نمود.
2 – کار گروه (کمیته) معیار ایجاد، بروز نمودن و انتشار فهرست نمونه را تنظیم و برای تصویب به مجمع عمومی ارائه خواهد نمود.
ماده ۱۷ – فهرست میراث فرهنگی ناملموس نیازمند حراست فوری
1 – کار گروه (کمیته) با هدف اتخاذ اقدامات حراستی مناسب، فهرست میراث فرهنگی ناملموس نیازمند حراست فوری را ایجاد نموده، بروز نگه داشته و منتشر خواهد نمود و میراث مزبور را بنا به درخواست دولت عضو ذی‌ربط در فهرست ثبت خواهد کرد.
2 – کار گروه (کمیته) معیار ایجاد، بروز کردن و انتشار فهرست مزبور را تنظیم و برای تصویب به مجمع عمومی ارائه خواهد نمود.
3 – در مواقعی که فوریت فوق‌العاده وجود دارد – و معیار واقعی آن بنا به پیشنهاد کار گروه (کمیته) توسط مجمع عمومی به تصویب خواهد رسید – کار گروه (کمیته) میتواند با مشورت دولت عضو ذی‌ربط هر مورد میراث مربوط را در فهرست مذکور در بند (۱) به ثبت رساند.
ماده ۱۸ – برنامه‌ها، طرحها و فعالیتهای حراست از میراث فرهنگی ناملموس
1 – کار گروه (کمیته) بر اساس پیشنهادهای ارائه شده از سوی دولتهای عضو و طبق معیاری که توسط کار گروه (کمیته) تعیین و به وسیله «مجمع عمومی» به تصویب میرسد، به صورت ادواری برنامه‌ها، طرحها و فعالیتهای منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای و ملی مربوط به حراست از این میراث را که به نظر آن، اصول و اهداف این کنوانسیون را به بهترین وجه ممکن منعکس میسازند، با در نظر گرفتن نیازهای مختص کشورهای در حال توسعه انتخاب و ترویج خواهد نمود.
2 – بدین منظور کار گروه (کمیته) درخواستهای کمک بین‌المللی عضو را برای تهیه این پیشنهادها دریافت، بررسی و تصویب خواهد نمود.
3 – کار گروه (کمیته)، اجرای این طرحها، برنامه‌ها و فعالیتها را از طریق نشر بهترین رویه‌ها با استفاده از روشهایی که خود تعیین میکند، همراهی خواهد نمود.
فصل پنجم – همکاری و کمک بین‌المللی
ماده ۱۹ – همکاری
1 – از نظر این کنوانسیون، همکاری بین‌المللی از جمله، شامل تبادل اطلاعات و تجربه، ابتکارات مشترک و ایجاد راهکار کمک به دولتهای عضو در تلاش آنها برای حراست از میراث فرهنگی ناملموس خواهد بود.
2 – دولتهای عضو بدون اینکه خدشه‌ای به مفاد قوانین ملی و رویه‌ها و حقوق عرفی آنها وارد شود، میپذیرند که حراست از میراث فرهنگی ناملموس، مورد توجه و علاقه کلی بشریت است و بدین منظور متعهد میشوند در سطوح دوجانبه، زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و بین‌المللی با یکدیگر همکاری نمایند.
ماده ۲۰ – اهداف کمک بین‌المللی
کمک بین‌المللی را میتوان برای اهداف زیر اعطاء کرد:
الف – حراست از میراث ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی نیازمند حراست فوری؛
ب – تهیه فهرستهای مذکور در مواد (۱۱) و (۱۲)؛
ج – حمایت از برنامه‌ها، طرحها و فعالیتهای انجام شده در سطوح ملی، زیرمنطقه‌ای و منطقه‌ای با هدف حراست از میراث فرهنگی ناملموس؛
د – هر هدف دیگری که کمیته لازم تشخیص دهد.
ماده ۲۱ – اشکال کمک بین‌المللی
کمکی که از سوی کار گروه (کمیته) به دولت عضوی اعطاء میشود طبق دستورالعملهای قابل بهره برداری پیش بینی شده در ماده (۷) و موافقتنامه موضوع ماده (۲۴) خواهد بود و میتواند به اشکال زیر باشد:
الف – مطالعات مربوط به جنبه‌های گوناگون حراست؛
ب – تأمین کارشناسان و شاغلین در حرفه مربوط؛
ج – آموزش همه کارکنان لازم؛
د – تشریح استاندارد سازی و سایر اقدامات؛
ه – ایجاد و بهره برداری از زیرساختها؛
و – تأمین تجهیزات و دانش فنی؛
ز – سایر اشکال کمک مالی و فنی از جمله و در صورت اقتضاء اعطای وامهای کم‌بهره و هدایا.
ماده ۲۲ – شرایط حاکم بر کمک بین‌المللی
1 – کار گروه (کمیته) باید روال بررسی درخواستهای کمک بین‌المللی را ایجاد نماید و اطلاعاتی را که لازم است در این درخواستها گنجانده شود از قبیل اقدامات قابل پیش بینی و دخالتهای لازم همراه با برآورد هزینه آنها را مشخص کند.
2 – کار گروه (کمیته) بررسی درخواستهای کمک در مواقع اضطراری را در اولویت قرار خواهد داد.
3 – کار گروه (کمیته) برای نیل به تصمیم متعهد خواهد بود مطالعات و مشورتهایی را که لازم تشخیص میدهد، انجام دهد.
ماده ۲۳ – درخواستهای کمک بین‌المللی
1 – هر دولت عضو میتواند درخواست کمک بین‌المللی برای حراست از میراث فرهنگی ناملموس موجود در سرزمین خود را به کار گروه (کمیته) تقدیم نماید.
2 – دو یا چند دولت عضو میتوانند درخواستهای خود را بطور مشترک به کار گروه (کمیته) ارائه دهند.
3 – درخواست شامل اطلاعات مندرج در بند (۱) ماده (۲۲) به همراه اسناد لازم خواهد بود.
ماده ۲۴ – نقش دولتهای عضو ذی‌نفع
1 – طبق مفاد این کنوانسیون، کمک بین‌المللی اعطاء شده به وسیله موافقتنامه میان دولت عضو ذی‌نفع و کار گروه (کمیته) تنظیم خواهد شد.
2 – به عنوان یک قاعده کلی، دولت عضو ذی‌نفع با توجه به محدودیتهای منابع خود، در هزینه اقدامات حراستی که به خاطر آن کمک بین‌المللی ارائه شده است، مشارکت خواهد نمود.
3 – دولت عضو ذی‌نفع گزارشی را در مورد نحوه استفاده از کمک اعطاء شده برای حراست از میراث فرهنگی ناملموس، به کار گروه (کمیته) ارائه خواهد نمود.
فصل ششم – صندوق میراث فرهنگی ناملموس
ماده ۲۵ – ماهیت و ذخایر صندوق
۱ – بدینوسیله «صندوق حراست از میراث فرهنگی ناملموس» که از این پس «صندوق» خوانده میشود، تشکیل میگردد.
۲ – صندوق شامل صندوقهای امانی است که طبق مقررات مالی یونسکو تشکیل میشوند.
۳ – ذخایر صندوق شامل موارد زیر است:
الف – حق عضویتهای پرداخت شده از جانب دولتهای عضو؛
ب – وجوهی که کنفرانس عمومی یونسکو بدین منظور اختصاص میدهد؛
ج – ارثیه‌ها، هدایا و کمکهای ارائه شده توسط:
(۱) – سایر دولتها؛
(۲) – سازمانها و برنامه‌های سازمان ملل متحد به ویژه برنامه توسعه سازمان ملل متحد و نیز سایر سازمانهای بین‌المللی؛
(۳) – تشکلها یا اشخاص حقیقی یا حقوقی.
د – هرگونه نفع حاصل از ذخایر صندوق؛
ه – عواید حاصل از نمایش مجموعه‌ها و دریافتیهای ناشی از برنامه‌هایی که به نفع صندوق برگزار میشود؛
و – سایر ذخایری که طبق مقررات صندوق، که توسط کار گروه (کمیته) تنظیم میشود، مجاز شناخته شده‌اند.
۴ – چگونگی استفاده از ذخایر توسط کار گروه (کمیته) بر اساس رهنمودهای وضع شده توسط مجمع عمومی، تصمیم گیری خواهد شد.
۵ – کار گروه (کمیته) میتواند کمکهای مالی و سایر اشکال کمک برای اهداف عمومی و اختصاصی مربوط به طرح‌های خاص را بپذیرد، مشروط بر اینکه طرح‌های مزبور به تصویب کار گروه (کمیته) رسیده باشد.
۶- کمکهای مالی به صندوق را نمیتوان همراه شرایط سیاسی، اقتصادی و غیره‌ای که منطبق با اهداف این کنوانسیون نیستند، ارائه نمود.
ماده ۲۶ – حق عضویت دولتهای عضو در صندوق
۱ – دولتهای عضو این کنوانسیون بدون اینکه به کمک داوطلبانه تکمیلی خدشه‌ای وارد شود، تعهد میکنند حد اقل هر دو سال یکبار حق عضویتی را که میزان آن به صورت درصد یک شکل قابل اعمال برای تمام دولتها است و توسط «مجمع عمومی» تعیین میشود به صندوق بپردازند. این تصمیم مجمع عمومی با رأی اکثریت دولتهای عضو و رأی دهنده‌ای که اعلامیه موضوع بند (۲) این ماده را ارائه نداده‌اند اتخاذ خواهد شد. حق عضویت دولت عضو به هیچ عنوان بیشتر از یک درصد حق عضویت آن در بودجه عادی یونسکو نخواهد بود.
۲- به هر حال، هر دولت موضوع ماده (۳۲) یا ماده (۳۳) این کنوانسیون میتواند در زمان تودیع اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق خود اعلام نماید که متعهد به مفاد بند (۱) این ماده نمیباشد.
۳ – هر دولت عضو این کنوانسیون که اعلامیه موضوع بند (۲) این ماده را ارائه داده است تلاش خواهد کرد از اعلامیه مذکور با اعلام به دبیرکل یونسکو صرفنظر نماید. در هر حال انصراف از این اعلامیه تا تاریخ افتتاح مجمع عمومی آتی بر حق عضویت آن دولت اثری نخواهد گذاشت.
۴ – برای اینکه کمیته قادر به طراحی مؤثر عملیات خود گردد، حق عضویت دولتهای عضو این کنوانسیون که اعلامیه موضوع بند (۲) این ماده را ارائه داده‌اند، بطور منظم و حد اقل هر دو سال یکبار پرداخت خواهد شد و باید حتی‌الامکان نزدیک به میزان حق عضویتهایی باشد که در صورت تعهد آنها نسبت به مفاد بند (۱) این ماده میبایست میپرداختند.
۵ – هر دولت عضو این کنوانسیون که در مورد حق عضویت اجباری یا اختیاری خود برای سال جاری و سال تقویمی بلافاصله قبل از آن، دارای دیون معوقه است واجد شرای عضویت در کار گروه (کمیته) نخواهد بود. این مقررات در مورد اولین انتخابات اعمال نخواهد شد. دوره تصدی چنین دولتی که از قبل عضو کار گروه (کمیته) بوده است در زمان انتخابات پیش بینی شده در ماده (۶) این کنوانسیون به پایان خواهد رسید.
ماده ۲۷ – کمکهای اختیاری اضافی به صندوق
دولتهای عضوی که مایلند علاوه بر حق عضویت پیش بینی شده به موجب ماده (۲۶)، کمکهای اختیاری ارائه نمایند، در اسرع وقت، کار گروه (کمیته) را مطلع خواهند کرد تا کار گروه (کمیته) بتواند برنامه عملیات خود را منطبق با آن طراحی نماید.
ماده ۲۸ – فعالیتهای بین‌المللی جمع آوری اعانه
دولتهای عضو تا حد امکان از فعالتهای بین‌المللی جمع آوری اعانه که به نفع صندوق تحت نظارت یونسکو سازماندهی میشود، حمایت خواهند نمود.
فصل هفتم – گزارشها
ماده ۲۹ – گزارشهای دولتهای عضو
دولتهای عضو با توجه به انواع و نوبت بندی از پیش تعیین شده توسط کارگروه (کمیته) در مورد اقدامات تقنینی و نظارتی و دیگر اقداماتی که برای اجرای این کنوانسیون اتخاذ کرده‌اند، به کار گروه (کمیته) گزارش خواهند داد.
ماده ۳۰ – گزارشهای کار گروه (کمیته)
1 – کار گروه (کمیته) گزارشی را در مورد فعالیتهای خود و گزارشهای دولتهای عضو موضوع ماده (۲۹) در هر یک از نشستهای مجمع عمومی ارائه خواهد کرد.
2 – این گزارش به نظر کنفرانس عمومی یونسکو رسانده خواهد شد.
فصل هشتم – ماده موقتی
ماده ۳۱ – ارتباط با اعلامیه شاهکارهای میراث فرهنگی شفاهی و ناملموس بشر
1 – کار گروه (کمیته) مواردی را که قبل از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون «شاهکارهای میراث فرهنگی شفاهی و ناملموس بشر» اعلام شده‌اند، در فهرست نمونه میراث فرهنگی ناملموس بشر خواهد گنجاند.
2 – گنجاندن موارد مزبور در فهرست نمونه میراث فرهنگی ناملموس بشر، به هیچ وجه به معیار مربوط به ثبت موارد آتی که طبق بند (۲) ماده (۱۶) در مورد آنها تصمیم گیری خواهد شد، خدشه‌ای وارد نخواهد کرد.
3 – پس از لازم‌الاجراء شدن این کنوانسیون، اعلامیه دیگری ارائه نخواهد شد.
فصل نهم – مواد نهایی
ماده ۳۲ – تنفیذ و پذیرش یا تصویب
1 – این کنوانسیون منوط به تنفیذ، پذیرش یا تصویب دولتهای عضو یونسکو و طبق تشریفات قانونی اساسی مربوط آنها خواهد بود.
2 – اسناد تنفیذ، پذیرش یا تصویب نزد دبیرکل یونسکو تودیع خواهد شد.
ماده ۳۳ – الحاق
1 – این کنوانسیون برای الحاق تمامی دولتهای غیر عضو یونسکو که کنفرانس عمومی یونسکو آنها را به الحاق دعوت نموده است، مفتوح خواهد بود.
2 – این کنوانسیون همچنین برای الحاق سرزمینهایی که از خودگردانی داخلی کاملی که سازمان ملل متحد نیز آنرا به رسمیت شناخته است برخوردارند اما استقلال کامل را طبق قطعنامه ۱۵۱۴ (پانزدهم) مجمع عمومی به دست نیاورده‌اند و در مورد موضوعات مورد حکم در این کنوانسیون صلاحیت دارند، از جمله صلاحیت انعقاد عهدنامه‌هایی در مورد موضوعات مزبور، مفتوح خواهد بود.
3 – سند الحاق نزد دبیرکل یونسکو تودیع خواهد شد.
ماده ۳۴ – لازم‌الاجراء شدن
این کنوانسیون سه ماه پس از تاریخ تودیع سی‌امین سند تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق لازم‌الاجراء خواهد شد، اما فقط در مورد آندسته از دولتهایی که اسناد مربوط به تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق خود را در آن تاریخ یا قبل از آن تودیع کرده‌اند. این کنوانسیون در مورد هر دولت عضو دیگر، سه ماه پس از تودیع سند تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق آن، لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده ۳۵ – نظامهای با قانون اساسی فدرال یا غیر متمرکز
مقررات زیر در مورد آندسته از دولتهای عضوی که نظام قانون اساسی فدرال یا غیر متمرکز دارند اعمال خواهد شد:
الف – در مورد مفاد این کنوانسیون که اجرای آن، تحت صلاحیت قانونی فدرال یا قدرت قانونگذاری مرکزی قرار میگیرد، تعهدات دولت فدرال یا مرکزی همانند تعهدات دولتهای عضو غیر فدرال خواهد بود؛
ب – در مورد مفاد این کنوانسیون که اجرای آن، تحت صلاحیت کانتونها، ایالات، کشورها یا دولتهای اصیل منفردی قرار میگیرد که برای اقدامات تقنینی متعهد به نظام قانون اساسی فدراسیون نیستند، دولت فدرال، مقامات صلاحیتدار کانتونها، ایالات، کشورها یا دولتهای مزبور را از مقررات مذکور به همراه توصیه خود برای بکارگیری آنها آگاه خواهد کرد.
ماده ۳۶ – خروج از عضویت
1 – هر دولت عضو میتواند از عضویت در این کنوانسیون خارج شود.
2 – خروج از عضویت طی سند کتبی اعلام و نزد دبیرکل یونسکو تودیع خواهد شد.
3 – خروج از عضویت دوازده ماه پس از دریافت سند خروج از عضویت نافذ خواهد شد. این امر به هیچ عنوان بر تعهدات مالی دولت عضو خارج شونده از عضویت، تا زمانیکه خروج از عضویت نافذ نشده است، تأثیر نخواهد گذارد.
ماده ۳۷ – وظایف امین اسناد
دبیرکل یونسکو به عنوان امین اسناد این کنوانسیون، دولتهای عضو سازمان، دولتهای غیر عضو سازمان موضوع ماده (۳۳) و نیز سازمان ملل متحد را از تودیع تمامی اسناد تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق پیش بینی شده در مواد (۳۲) و (۳۳) و خروج از عضویت پیش بینی شده در ماده (۳۶) مطلع خواهد ساخت.
ماده ۳۸ – اصلاحات
۱ – هر دولت عضو میتواند از طریق اطلاعیه کتبی خطاب به دبیرکل پیشنهاد اصلاح این کنوانسیون را ارائه نماید. دبیرکل اطلاعیه مزبور را میان تمام دولتهای عضو تودیع خواهد نمود. اگر ظرف مدت شش ماه از تاریخ توزیع اطلاعیه، حد اقل نصف دولتهای عضو با نظر مساعد به درخواست پاسخ دهند، دبیرکل پیشنهاد مزبور را به نشست بعدی مجمع عمومی ارائه خواهد نمود تا مورد بررسی و تصویب احتمالی قرار گیرد.
۲ – اصلاحات با رأی اکثریت دو سوم دولتهای عضو حاضر و رأی دهنده تصویب خواهد شد.
۳ – اصلاحات این کنوانسیون به محض تصویب، برای تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق به دولتهای عضو ارائه خواهد شد.
۴ – اصلاحات سه ماه پس از تودیع اسناد موضوع بند (۳) این ماده از سوی دو سوم دولتهای عضو لازم‌الاجراء خواهد شد، اما فقط در مورد آندسته از دولتهای عضوی که آنها را مورد تنفیذ، پذیرش یا تصویب قرار داده یا به آن ملحق شده‌اند. پس از آن، اصلاحات مذکور برای هر دولت عضوی که آنها را مورد تنفیذ، پذیرش یا تصویب قرار داده یا به آن ملحق شود، سه ماه پس از تاریخ تودیع سند تنفیذ، پذیرش، تصویب یا الحاق توسط آن دولت عضو لازم‌الاجراء خواهد شد.
۵- رویه مندرج در بندهای (۳) و (۴) در مورد اصلاحات ماده (۵) راجع به تعداد دولتهای عضو کار گروه (کمیته) اعمال نخواهد شد. این اصلاحات در زمانیکه تصویب میشوند، لازم‌الاجراء خواهند شد.
۶ – دولتی که پس از لازم‌الاجراء شدن اصلاحات طبق بند (۴) این ماده عضو این کنوانسیون میشود، جز در صورتی که به گونه دیگری بیان نکند، چنین تلقی خواهد شد که:
الف – عضو این کنوانسیون به گونه‌ای که اصلاح شده است، میباشد؛ و
ب – در مورد هر دولت عضوی که متعهد به اصلاحات نمیباشد، عضو کنوانسیون، قبل از اعمال اصلاحات میباشد.
ماده ۳۹ – متون معتبر
این کنوانسیون به زبانهای عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و اسپانیایی تنظیم شده و هر شش متن از اعتبار یکسان برخوردار هستند.
ماده ۴۰ – ثبت
این کنوانسیون طبق ماده (۱۰۲) منشور سازمان ملل متحد بنا به درخواست دبیرکل یونسکو در دبیر خانه سازمان ملل متحد ثبت خواهد شد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن کنوانسیون شامل مقدمه و چهل ماده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیست و دوم آذر ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۸۴ به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی _ غلامعلی حداد عادل