شماره ۸۹۳۷۰/ت۳۲۶۸۰ک – ۳/۶/۱۳۸۷
وزرای عضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط‌زیست در جلسه مورخ ۱/۲/۱۳۸۷ بنا به پیشنهاد شماره ۳۷/۳/۱/۱۴۰۱۵۰ مورخ ۲۶/۱۲/۱۳۸۳ وزارت کشور به‌استناد بند (۴) ماده (۱۸) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب ۱۳۸۰ ـ و با رعایت تصویب‌نامه شماره ۱۶۴۰۸۲/ت۳۷۳هـ مورخ ۱۰/۱۰/۱۳۸۶، « آیین‌نامه اجرایی حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس» را به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ مؤسسات یا شرکتهای پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان: اشخاص حقوقی هستند که تأمین خودروها و رانندگان واجد شرایط را جهت حمل و نقل دانش‌آموزان با توجه به ضوابط و مقررات مندرج در این آیین‌نامه به عهده می‌گیرند.
ب ـ خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان: خودروی عمومی است اعم از اتوبوس، مینی‌بوس، ون، سواری کار، سواری استیشن و سواری که برای رفت و آمد دانش‌آموزان مدارس اختصاص داده شده است و دارای علایم مشخص‌کننده و تجهیزات لازم می‌باشد.
پ ـ راننده خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان: فردی است که به موجب این آیین‌نامه پس از اخذ گواهی صلاحیت رانندگی با خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان مسئولیت جابجایی آنان را به عهده خواهد داشت.
ت ـ گواهی صلاحیت رانندگان خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزی: اجازه‌نامه‌ای است که با رعایت قوانین و مقررات مربوط و یا در صورت نیاز با ارایه معرفی‌نامه از سوی آموزش و پرورش توسط مراجع مربوط به نام راننده صادر می‌گردد.
ث ـ مجوز تأسیس و فعالیت: اجازه نامه‌ای است که با رعایت مقررات این آیین‌نامه از طرف مراجع صالح برای متقاضیان واجد شرایط و برای مدت معین صادر می‌شود.
ج ـ مراقب دانش‌آموزان: فردی است واجد شرایط مندرج در این آیین‌نامه که جهت حفاظت از دانش‌آموزان و کودکان در مقابل حوادث احتمالی و کمک به رانندگان در طول زمان سرویس در خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان حضور دارد.
چ ـ قرارداد: تعهدی است که فی‌مابین نماینده یا نمایندگان وزارت آموزش و پرورش و اشخاص حقوقی موضوع بند « الف» به منظور حمل و نقل دانش‌آموزان به مدت یک سال منعقد می‌گردد.
ماده ۲ـ فعالیت مؤسسات و شرکتهای پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان منوط به دارا بودن شرایط زیر می‌باشد:
الف ـ دارا بودن اجازه‌نامه تأسیس از مراجع مربوط.
ب ـ داشتن اساسنامه و شماره ثبت.
پ ـ معرفی خودروها و رانندگان واجد شرایط به مراجع صدور مجوز تأسیس.
ت ـ رعایت سایر شرایط و ضوابط مندرج در این آیین‌نامه.
ماده۳ـ شرایط راننده خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ دارا بودن حداقل ۲۳ سال تمام.
ب ـ دارا بودن گواهینامه معتبر برای رانندگی با وسیله نقلیه مربوط.
پ ـ عدم ابتلا به بیماریهای مسری، صرع و عدم اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل با ارایه گواهی از مراجع مربوط.
ت ـ نداشتن سوء پیشینه مؤثر کیفری و همچنین عدم محکومیت به محرومیت یا محدودیتهای رانندگی.
ث ـ نداشتن سوء شهرت به تأیید مراجع صالح.
ج ـ تأهل (به استثنای زنان سرپرست خانوار).
تبصره ۱ـ اولویت ارایه خدمات حمل و نقل به دانش‌آموزان مدارس دخترانه با بانوان خواهد بود.
تبصره ۲ـ ارایه خدمات حمل و نقل دانش‌آموزان پسر در مقاطع راهنمایی و متوسطه بر عهده رانندگان مرد خواهد بود.
تبصره۳ـ رانندگان موظفند همه ساله گواهی سلامت جسمانی و روانی خود را از مراجع صالح دریافت و ارایه نمایند.
ماده ۴ـ شرایط و ضوابط مراقبین دانش‌آموزان در خودروهای حمل و نقل مدارس به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ دارا بودن حداقل ۲۰سال تمام.
ب ـ نداشتن سوء پیشینه مؤثر کیفری.
پ ـ نداشتن سوء شهرت به تأیید مراجع صالح.
ت ـ تأهل (مردان).
ث ـ عدم ابتلا به بیماریهای مسری، عدم اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل با ارایه گواهی از مراجع مربوط.
تبصره ۱ـ تأمین، انتخاب، معرفی و آموزش مراقبین به عهده پیمانکار می‌باشد و تأیید و نظارت و کنترل به عهده وزارت آموزش و پرورش می‌باشد.
تبصره ۲ـ مدیر مدرسه با هماهنگی انجمن اولیاء و مربیان موظف است مراقبین وسیله نقلیه مدارس را همه ساله جهت اخذ گواهی سلامت به مراجع صلاحیتدار معرفی نماید، بکارگماردن مجدد آنان منوط به داشتن گواهی یاد شده خواهد بود.
تبصره ۳ـ مراقبین خودروهای مدارس دخترانه الزاماً برعهده بانوان خواهدبود.
تبصره ۴ـ مراقبین خودروهای مدارس پسرانه در مقاطع دوره‌های راهنمایی و متوسطه الزاماً برعهده مراقبین مرد خواهد بود.
تبصره ۵ ـ استفاده از خدمات مراقبان فقط در خودروهای جمعی (شامل: ون، مینی‌بوس و اتوبوس) الزامی خواهد بود.
ماده۵ ـ شرایط و ضوابط خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ خودروهای با ظرفیت ۴ نفر به بالا.
ب ـ دارا بودن برگ معاینه فنی و بیمه شخص ثالث و سرنشین.
پ ـ مجهزبودن به وسایل ایمنی از جمله کمربند، کمکهای اولیه و کپسول اطفاء حریق.
ت ـ دارا بودن علایم ممیزه بر روی بدنه خودرو.
تبصره ۱ـ تعیین نوع و نحوه استفاده از علایم ممیزه براساس دستورالعملی خواهدبود که توسط شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور به تصویب خواهد رسید.
تبصره ۲ـ بکارگیری خودروهای متفرقه از شمول این آیین‌نامه خارج بوده و مسئولیت و عواقب سوء ناشی از استفاده از آنها متوجه شخص استفاده‌کننده خواهد بود.
ماده ۶ ـ شرایط و ضوابط صدور گواهی صلاحیت رانندگی خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ رانندگان خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان باید دارای گواهی صلاحیت رانندگی خودروهای حمل و نقل مدارس دانش‌آموزان باشند.
ب ـ شهرداری و بخشداری محل حسب مورد وظیفه دارند با رعایت مقررات و شرایط مندرج در این آیین‌نامه پس از اخذ مدارک از متقاضیان نسبت به صدور گواهی صلاحیت رانندگی با وسایل مجاز اقدام نمایند.
پ ـ مدت اعتبار گواهی صلاحیت رانندگی برای رانندگی خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس از تاریخ صدور یک سال است.
ت ـ آموزش و پرورش و مؤسسات و شرکتهای پیمانکاری خودروهای حمل و نقل دانش‌آموزان مکلفند به محض اطلاع از فقدان هریک از شرایط مندرج در این آیین‌نامه درخصوص صلاحیت راننده، مراتب را حسب مورد به شهرداری یا بخشداری محل اعلام نمایند.
ث ـ هرگاه راننده یکی از شرایط یادشده در این آیین‌نامه را از دست بدهد شهرداری، بخشداری و آموزش و پرورش محل حسب مورد موظفند مراتب را ظرف یک‌هفته به پیمانکار و راننده مربوط اعلام نمایند. پیمانکار و راننده می‌توانند ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ نسبت به ارایه اسناد و مدارک مثبته مبنی بر عدم زوال شرایط اعلام شده و یا رفع نواقص به شهرداری و بخشداری محل اقدام نمایند. در صورت عدم اقدام و یا عدم پذیرش دفاعیات، گواهی صلاحیت، ابطال خواهد شد.
تبصره ـ پیمانکار موظف است به منظور جلوگیری از اختلال یا وقفه در ارایه خدمات حمل و نقل به دانش‌آموزان، در طول مدت رسیدگی به وضعیت راننده، نسبت به معرفی و اشتغال راننده واجد شرایط اقدام نماید.
ماده ۷ـ مرجع صالح صدور مجوز تأسیس و فعالیت و گواهی صلاحیت رانندگی در محل‌هایی که شهرداری وجود دارد، شهرداری محل و در بقیه محل‌ها بعهده بخشداریها می‌باشد.
ماده ۸ ـ در اختیار گذاشتن خودروی حمل و نقل دانش‌آموزان مدارس به افراد فاقد گواهی صلاحیت و همچنین رانندگی بدون گواهی صلاحیت با این‌گونه وسایل ممنوع می‌باشـد. با مرتکبین مطابق قـانون نحـوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی ـ مصوب ۱۳۵۰ ـ و اصلاحات بعدی آن و آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی عمل خواهد شد و در صورت ارتکاب در غیر موارد اضطرار و نیز در صورت تکرار تخلف بیش از چهار بار مطابق بند (ث) ماده (۶) این آیین‌نامه عمل خواهدشد.
تبصره ـ مدارس موظفند موضوع اخذ و ابطال گواهی صلاحیت در صورت تکرار تخلف را در قراردادهای پیمانکاری درج نمایند.
ماده ۹ـ پیمانکاران و آموزش و پرورش باید ترتیبی اتخاذ نمایند که مدت زمان رفت و یا بازگشت دانش‌آموزان با خودروی مدرسه از یک ساعت تجاوز ننماید.
ماده ۱۰ـ پیمانکاران و رانندگان خودروهای حمل و نقل مدارس موظف هستند از سوار نمودن افراد غیرمسئول در خودروهای مدارس خودداری و ظرفیت هر وسیله را برابر مندرجات تعیین شده در کارت شناسایی خودرو مراعات نمایند.
ماده ۱۱ـ هرگاه راننده خودروی مدارس تصادف منجر به فوت یا جرح داشته باشد و راننده مقصر تشخیص داده شود گواهی صلاحیت وی موقتاً اخذ و در صورت محکومیت ابطال خواهد شد.
ماده ۱۲ـ هرگاه راننده خودروی مدارس بیش از سه بار مرتکب تخلفات سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، انحراف به چپ، عدم رعایت حق تقدم، عبور از چراغ قرمز و عبور از محل ممنوعه شود گواهی صلاحیت وی برای مدت یک سال ضبط خواهد شد.
تبصره ـ پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است هر شش ماه یکبار وضعیت تخلف از مقررات راهنمایی و رانندگان خودروهای مدارس را به ادارات آموزش و پرورش و شهرداری و بخشداری محل اعلام نماید.
ماده ۱۳ ـ در صورتی که راننده از ادامه کار رانندگی با خودروی مدارس منصرف شود موظف است مراتب انصراف خود را یک ماه قبل کتباً به اطلاع مدرسه مربوط و شهرداری یا بخشداری محل صادر کننده گواهی صلاحیت با تسلیم گواهی یادشده اعلام نماید.
ماده ۱۴ـ رانندگان خودروی حمل و نقل دانش‌آموزان موظفند به هنگام رانندگی اصل گواهی صلاحیت را همراه داشته باشند.
ماده ۱۵ـ هرگاه راننده گواهی صلاحیت خود را مفقود نماید مراتب را بلافاصله به‌مرجع صادرکننده گواهی اعلام تا ضمن رعایت کلیه مقررات نسبت به صدور گواهی المثنی اقدام شود.
ماده ۱۶ـ کلیه رانندگان وسایل نقلیه‌ای که در جهت مخالف یا موافق خودروهای مدارس حرکت می‌کنند، مکلفند به محض مشاهده چراغ زردگردان خودروهای یادشده در فاصله پانزده الی سی متری آن توقف کامل نمایند، ادامه مسیر قبل از حرکت خودروی مدرسه مجاز نمی‌باشد.
ماده ۱۷ـ رانندگان خودروهای مدارس فقط در صورتی مجاز به روشن کردن چراغ زردگردان می‌باشند که دانش‌آموزان جهت سوار و یا پیاده‌شدن ناچار به عبور از عرض معابر باشند.
ماده ۱۸ـ مسئولیت ارزشیابی، مدیریت و کنترل قراردادها به عهده کارگروهی متشکل از نمایندگان آموزش و پرورش و اعضای شوراهای انجمن اولیا و مربیان و شهرداریها و حسب مورد بخشداریها می‌باشد.
ماده ۱۹ـ دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های مربوط به این آیین‌نامه توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارتخانه‌های کشور، راه و ترابری و آموزش و پرورش تهیه و پس از تصویب وزیر کشور ابلاغ خواهدشد.
این تصویب‌نامه در تاریخ ۳۱/۵/۱۳۸۷ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رییس جمهور ـ پرویز داودی