آیین‌نامه ایمنی در صنایع شیشه

شماره ۳۳۵۱ -۲۲/۱/۱۳۸۸

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور

به پیوست آیین‌نامه « ایمنی در صنایع شیشه» که در تاریخ ۲۸/۱۲/۱۳۸۷ به تصویب مقام عالی وزارت رسیده برای درج در آن روزنامه ارسال می گردد.
خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به درج یک نوبت آیین‌نامه مذکور و ارسال یک نسخه از روزنامه پس از چاپ به این دفتر اقدام لازم مبذول دارند.

مشاور وزیر و مدیرکل روابط عمومی ـ علیرضا محمدعلی

هدف
هدف از تدوین این آیین‌نامه پیشگیری از حوادث منجر به صدمات و خسارات جانی و مالی در فرآیند تولید شیشه و محصولات و حفاظت نیروی انسانی شاغل در صنایع شیشه، شیشه گری و شیشه بری بوده و رعایت آن در کلیه کارگاه های موضوع ماده ۸۵ قانون کار الزامی است.

فصل اول : تعاریف

صنایع شیشه: شامل کلیه فعالیت هایی است که در زمینه تولید محصولات شیشه ای اعم از شیشه های جام،  بسته بندی، مظروف و نظایر آن صورت می گیرد.شیشه گری: منظور از شیشه گری، فرآیند ذوب مواد اولیه، فرم دهی مذاب، تراش، ساب زنی و صیقل شیشه و بلور، طراحی و نقاشی بر روی محصولات شیشه ای به ویژه بلور و جام می باشد.شیشه بری: شامل کلیه فعالیت هایی است که در زمینه برش شیشه صورت می پذیرد.

فصل دوم: مقررات عمومی

الف ـ ساختمان کارگاه ها

ماده۱ـ کف کارگاه و سایر محل های انجام کار باید همواره نظافت شده و عاری از خرده شیشه باشد.

ماده۲ـ از ریزش و جمع شدن روغن و موادلغزنده در اطراف دستگاه ها بالاخص دستگاه فرمینگ و کف کارگاه جلوگیری گردد.

ماده۳ـ بـرای کـارگرانی که در مـحل کار، با اسید یا مواد شیـمیایی سر و کـار دارند باید دوش و چشم شوی اضطراری، متناسب با تعداد کارگران و در مکان  مناسب در نظرگرفته شود.

ماده۴ـ کوره های ذوب شیشه باید مجهز به دودکش های مؤثر جهت خروج گازها و بخارات مضر به بیرون کارگاه باشند.

ماده۵ ـ در کارگاههای ذوب شیشه، تجهیزات خنک کننده و جابجاکننده هوا برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دما در محیط کار ضروری است.

ماده ۶ ـ کارگاههای تولید محصولات شیشه ای باید مجهز به تهویه مناسب و مؤثر برای خروج دود، بخارات مضر و گرد و غبار باشد.

ماده۷ـ کلیه دستگاه ها و محل انجام فرآیندهایی که در حین کار ایجاد گرد و غبار، دود و بخارات مضر می نمایند بایستی مجهز به تهویه موضعی مناسب و مؤثر باشند.

ماده۸ ـ عمـلیات سـندبلاست بایـد در فضاهای محصور و مجهـز به تهـویه موضـعی و سیکـلونی صـورت پذیرد، تا امکان نـفوذ گرد و غـبار به محوطـه کارگاه وجود نداشته باشد.

ماده۹ـ عملیات بسته بندی و وکیوم (پوشش) جعبه ها و پالت های محتوی بطری و بلور با استفاده از شعله مستقیم مجاز نمی باشد.

ماده۱۰ـ به منظور جلوگیری از انتشار و انتقال گرد و غبار مضر به سایر بخش ها لازم است انبار مواد اولیه، واحد اندازه گیری و آماده سازی مخلوط از سایر بخش های عملیاتی کارگاه جداسازی شود.

ماده۱۱ـ مسیر جابجایی شیشه باید هموار و عاری از هرگونه مانع جهت حمل آسان و ایمن شیشه باشد.

ب ـ وسایل و تجهیزات

ماده۱۲ـ صندلی و میز کار مورد استفاده کارگران در کلیه بخش ها ازجمله واحدهای تراش، نقاشی و طراحی بر روی شیشه بایستی مطابق با اصول ارگونومی باشد.

ماده۱۳ـ کنترل کیفی محصولات شیشه ای تولیدی پس از خروج از دستگاه های فرمینگ باید با استفاده از تجهیزات مناسب و ایمن صورت پذیرد.

ماده۱۴ـ استفاده از وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار و محیط کار برای کلیه کارگران شاغل در کارگاههای مرتبط با صنایع شیشه الزامی است.

ماده۱۵ـ کارگران واحدهای ذوب و قالب گیری و سایر کارگرانی که به نحوی با مواد مذاب سر و کار دارند باید مجهز به عینک هایی با فیلتر محافظ چشم در برابر تابش اشعه مادون قرمز و همچنین لباس کار، کفش، پیش بند و دستکش نسوز باشند.

ماده۱۶ـ کلیه کارگرانی که در جابجایی، حمل و نقل، کنترل کیفیت، چیدمان شیشه و بسته بندی و انبار مشغول به کار هستند، می بایست به دستکش و ساعدبند حفاظتی مقاوم در برابر بریدگی و خطرات ناشی از برخورد لبه های تیز شیشه و همچنین کلاه و کفش ایمنی مناسب تجهیز گردند.

ماده۱۷ـ کارگران شاغل در واحدهای تراش، ساب زنی و صیقل شیشه باید مجهز به چکمه، پیش بند بلند، دستکش و عینک مناسب گردند.

ماده۱۸ـ در کارگاه های سنتی جهت برداشتن محصولات شیشه ای داغ باید از وسایل مناسب استفاده گردد.

ماده۱۹ـ انتقال مواد اولیه به داخل کوره باید با روش های مکانیکی صورت پذیرد به نحویکه نیازی به حضور کارگر در محل خطر نباشد.

ماده۲۰ـ شیـلنگ های انتقال هوای فشرده باید از کوتاهترین مسیر ایمن که در معرض صدمات فیزیکی و شیمیایی نباشند عبور نماید و به صورت دوره ای مورد بررسی قرار گیرد.

ماده۲۱ـ قسمت جلوی قالب دستگاه های فرمینگ باید جهت جلوگیری از پرتاب یا پاشش مذاب شیشه مجهز به حفاظ مناسب باشد.

ماده۲۲ـ برای تمیز نمودن دستگاه های پرس و فرمینگ شیشه باید از جاروب های اتوماتیک استفاده شود.

ماده۲۳ـ استفاده از دستگاهها و ابزارآلات متناسب با نوع کار و محیط کارگاه الزامی است.

ماده۲۴ـ بازدیدهای دوره ای کارگاه، دستگاهها و کلیه ابزار و لوازم موجود و در صورت نیاز تعمیر و رفع نقص آنها الزامی است.

ماده۲۵ـ پاشش مایعات قابل اشتعال قبل از انجام عملیات پرس در درون قالب های داغ دستگاه های فرمینگ به صورت دستی به منظور ایجاد دوده در اطراف قالب به ویژه قالب های چند تکه ای ممنوع است.

ماده۲۶ـ برای حمل و نقل جام ها و متعلقات شیشه باید از دستگیره های مکنده استفاده نمود.

ماده۲۷ـ قفسه ها، پالت ها، فریم ها و سایر وسایل مورد استفاده به منظور انبار کردن شیشه ها همواره باید با ابعاد آنها متناسب بوده و تحمل وزن آنها را داشته باشد.

ماده۲۸ـ برای جابجایی جعبه های بزرگ و سنگین شیشه باید از وسایل مکانیکی مناسب استفاده شود.

ماده۲۹ـ حمل و جابجایی جام های شیشه بر روی گاری و خرک باید به نحوی صورت پذیرد که احتمال شکستن و واژگونی آنها از بین برود.

ماده۳۰ـ قیدهای بلندکننده شیشه ها و ملحقات آن و همچنین تجهیزات جابجاکننده و اجزای نگهدارنده باید با اندازه، وزن، نوع پرداخت سطح و سایر مشخصات خاص شیشه مطابقت داشته باشد.

ماده۳۱ـ به منظور عمل برش شیشه مسطح، باید میزی با ارتفاع و ابعاد متناسب با شیشه در نظر گرفته شده و روی میز با لایه مناسب نرم پوشانیده شود.

ماده۳۲ـ در صورت عدم امکان توقف ماشین به لحاظ فنی در هنگام روغن کاری، تعمیر و نظافت قسمت های خطرناک لازم است از ابزار و روش های مناسب به گونه ای استفاده شود که کارگر از منطقه خطر دور نگهداشته شود.

فصل سوم: سایر مقررات

ماده۳۳ـ انداختن مذاب شیشه در داخل ظروف محتوی شیشه های سرد و خرد شده، ممنوع است.

ماده۳۴ـ خرده شیشه ها باید توسط ظروف فلزی مخصوص حمل و جابجا گردند.

ماده۳۵ـ زمان مواجهه کارگران در مجاورت کوره های ذوب و سایر محیط های با دمای بالاتر از حد مجاز، باید با جابجایی و کار چرخشی یا کم کردن ساعات شیفت کاری برابر با توصیه های حدود تماس شغلی کشور باشد.

ماده۳۶ـ بازدید جام های شیشه قبل از جابجائی آنها به لحاظ عدم وجود ترک و نقص الزامی است.

ماده۳۷ـ جابجائی، انبارکردن و چیدمان محصولات شیشه  باید به گونه ای باشد که احتمال ریزش آنها وجود نداشته باشد.

ماده۳۸ـ در کارگاه های سنتی تولید بلور و ظروف شیشه ای که به وسیله دمیدن در مذاب اقدام به ایجاد فرم می نمایند استفاده از « سرلوله دم» مشترک ممنوع است.

ماده۳۹ـ برگه های شناسایی مواد شیمیایی (MSDS) و طریقه مناسب حمل و تخلیه آنها باید در محل نگهداری این مواد نصب گردد.

ماده۴۰ـ برای جلوگیری از لرزش و تکان های ناگهانی اتاق های کامیون های حمل شیشه هنگام بارگیری، سکوی بارگیری باید به گونه ای باشد که اختلاف سطحی بین کف اتاقک کامیون سطح سکوی بارگیری وجود نداشته باشد و فاصله لازم بین کامیون و لبه سکو به حداقل برسد.

ماده۴۱ـ کارفرما مکلف است برای کلیه کارگران شاغل در صنعت شیشه، آموزش های ایمنی متناسب با نوع کار آنان در بدو ورود و ضمن کار در مراجع ذیربط قانونی که منجر به صدور گواهینامه می شود، برگزار نماید.

ماده۴۲ـ با عنایت به ماده ۸۸ قانون کار جمهوری اسلامی ایران؛ کلیه واردکنندگان، تولیدکنندگان، فروشندگان، عرضه کنندگان و بهره برداری کنندگان از صنایع مرتبط با شیشه مکلف به رعایت استاندارد تولید و موارد حفاظتی و ایمنی می باشند.

ماده۴۳ـ مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه برعهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی، مکلف به جبران کلیه خسارات وارده به زیان دیدگان می باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر سه فصل و ۴۳ ماده تهیه و به استناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار در جلسه مورخ ۱۱/۱۰/۱۳۸۷ شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ ۲۸/۱۱/۱۳۸۷ نیز به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.