وزیران عضو کارگروه توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت به‌استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویب‌نامه شماره ۱۳۱۴۰۱/ت۴۱۰۴۸ه مورخ ۳۰/۷/۱۳۸۷ آیین‌نامه مدیریت ایمنی حمل و نقل و سوانح رانندگی را به شرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول کلیات
ماده ۱ـ اصطلاحات و واژه‌های زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱ـ قانون: قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت سوخت ـ مصوب ۱۳۸۶ـ .
۲ـ ستاد: ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت.
۳ـ کمیسیون: کمیسیون ایمنی راههای وزارت راه و ترابری.
۴ـ دستگاههای مؤثر: دستگاههای عضو کمیسیون ایمنی راهها و سایر دستگاههای مؤثر در کاهش حوادث و تلفات حمل و نقل شامل نیروی انتظامی، وزارت راه و ترابری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنایع و معادن، وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت امور اقتصادی و دارایی (بیمه مرکزی ایران)، سازمان صدا و سیما، سازمان پزشکی قانونی کشور و سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران.
۵ ـ اورژانس: مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی کشور.
۶ ـ حومه شهر: براساس قانون « تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها « ـ مـصوب ۱۳۸۴ـ » حریم شهر عبارت است از قسمتی از اراضی بدون فاصله پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد و از مرز تقسیمات کشوری شهرستان و بخش مربوط تجاوز نکند». همچنین منظور از کلمه حومه شهر همان حریم شهرها و مبادی ورودی آن است.
۷ـ حوزه‌های جغرافیایی: مناطقی که در رتبه‌بندی از بالاترین نسبت (وزن) حادثه‌خیزی برخوردارند و به عنوان اولویت اول عملیاتی آیین‌نامه توسط کمیسیون تعیین می‌گردد.
۸ ـ تصادفات رانندگی: انواع وقایع منجر به جرح، فوت، خسارت و یا ترکیبی از آنها که در نتیجه برخورد یک یا چند وسیله نقلیه با یکدیگر و یا انسان، حیوان و شیء به‌وجود می‌آید.
۹ـ سوانح رانندگی: وقایعی علاوه بر تصادفات رانندگی که وسیله نقلیه یا سرنشینان آن به دلایلی غیر از تعریف ذکر شده برای تصادف، متحمل خسارتهای جانی و مالی شوند از قبیل سقوط، واژگونی، ریزش بهمن، ریزش کوه، رانش زمین و وقوع سیل.
۱۰ـ ناوگان حمل و نقل عمومی: تمامی وسایل نقلیه موتوری که فعالیت آنها حمل و نقل عمومی بار و مسافر را شامل می‌شود. شامل انواع کامیون، اتوبوس، مینی‌بوس، سواری کرایه و مانند آنها.
فصل دوم ـ ارتقای ایمنی و بهسازی راهها
ماده ۲ـ وزارت راه و ترابری موظف است برای افزایش ایمنی راههای برون‌شهری اقدامات ذیل را انجام دهد:
۱ـ شناسائی نقاط پر تصادف به تفکیک حوزه‌های جغرافیائی، تعیین اولویتها و ارائه برنامه زمانبندی‌شده سالانه برای انجام اقدامات ایمن‌سازی آنها به کمیسیون ظرف دو ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه.
تبصره ـ تعیین نقاط پرتصادف و اولویت‌بندی رفع آنها در کمیسیون (کمیته تخصصی مهندسی راه) انجام می‌شود.
۲ـ درجه‌بندی ایمنی راههای کشور و بازدید ایمنی راههای موجود و انجام اقدامات ایمن‌سازی با اولویت اقدامات کم هزینه مهندسی و همچنین ارائه گزارش اقدامات انجام‌شده هر شش ماه یک‌بار به کمیسیون.
۳ـ بازرسی ایمنی راهها در مرحله مطالعاتی و پیش از گشایش و ارائه گزارش اقدامات انجام شده هر شش ماه یک‌بار به کمیسیون.
۴ـ آرام‌سازی تردد خودروها در فواصل معین قبل از ورود به نقاط پر تصادف حوزه‌های جغرافیایی و همچنین در فواصل ده الی پانزده کیلومتری ورودی شهرهای بزرگ، با استفاده از تجهیزات استاندارد سرعت‌گیر، خط‌کشی‌های اکستروژن و غیره.
۵ ـ تأمین، نصب و مدیریت دوربین‌های کنترل سرعت با قابلیت انتقال خودکار اطلاعات ثبتی آن به اولین پاسگاه پلیس در مسیر به منظور توقف و اعمال قانون راننده متخلف در اولین پاسگاه بعدی.
۶ ـ تأمین و نصب دستگاههای (GPS) موردنیاز برای تجهیزگشتها و کارشناسان رسیدگی به تصادفات، به منظور ثبت مختصات دقیق محل تصادف در سیستم جامع اطلاعات تصادفات.
۷ـ الزام رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی برای نصب و عملیاتی نمودن (GPS).
۸ ـ مکان‌یابی و توسعه هدفمند تیر پارک‌ها و مجتمع‌های خدمات رفاهی بین راهی با لحاظ نمودن اولویتهای تعریف شده در طرح جامع مجتمع‌های خدمات رفاهی و الزام به‌تأمین محل استقرار تیم‌های عملیاتی دستگاههای مؤثر.
۹ـ الزام رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی به داشتن تجهیزات موضوع آیین‌نامه حمل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت و تعطیلی مؤسسات حمل و نقل جادهای (به‌ویژه کپسول اطفای حریق و جعبه کمکهای اولیه) و نیز ارائه آموزشهای موردنیاز برای استفاده صحیح و مؤثر از آنها.
۱۰ـ کنترل ساعات کاری رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی (به میزان حداکثر (۸) ساعت رانندگی در شبانه‌روزی برای هر راننده) توسط شرکتهای حمل و نقل و نظارت بر حسن اجرای آن مطابق مقررات مربوط.
۱۱ـ نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی با هماهنگی ستاد.
۱۲ـ اعـمال مـقررات بازدارنده تعریف شـده در دستورالعـمل صدور، تمـدید، تعویض و لغو برگ فعالیت رانندگان حمل و نقل بار و مسافر برون‌شهری (تبصره ماده (۶) اصـلاحی قانون الزام شرکتها و مؤسسات حمل و نقل به استفاده از بارنامه و صورت وضعیت)
۱۳ـ ارزیابی مستمر عملکرد شرکتهای حمل و نقل عمومی در زمینه رعایت اصول ایمنی ترافیکی و اتخاذ سیاست‌های تشویقی و تنبیهی مطابق دستورالعمل‌های مربوط.
۱۴ـ بهره‌گیری از رانندگان واجد شرایط ناوگان حمل و نقل عمومی در امداد افتخاری به مجروحان و اطلاع‌رسانی سریع تصادفات به مراکز پلیس، اورژانس، راهداری و هلالاحمر با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.
۱۵ـ تهیه و اجرای طرح کنترل دوره‌ای سلامت، مهارت و صلاحیت رانندگان سیستم حمل و نقل عمومی بعد از اخذ گواهینامه با همکاری پلیس راهنمایی و رانندگی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
۱۶ـ تأمین ایمنی عبور و مرور در محل‌ها و کارگاههای اجرای عملیات عمرانی در سطح راهها مطابق ضوابط مشخص شده در آیین‌نامه ایمنی راه (نشریه ۷ـ۲۶۷).
۱۷ـ تدوین برنامه عملیاتی جامع به منظور تجهیز تیم‌های متخصص مقابله با مواد خطرناک در سطح راهها.
۱۸ـ ساماندهی و نظارت بر عملکرد مراکز امداد خودرو و یدک‌کش‌ها.
۱۹ـ افزایش تابلوها و علائم هشداری در فواصل مشخص قبل از ورود به مقاطع حادثه‌خیز (اطلاع‌رسانی نقاط پرتصادف).
۲۰ ـ مکان‌یابی و تجهیز راهها به تابلوهای پیام متغیر خبری.
ماده ۳ـ وزارت کشور موظف است برای افزایش ایمنی شبکه معابر شهرها و حومه از طریق شهرداری‌ها اقدامات ذیل را انجام دهد:
۱ـ شناسایی موقعیت وقوع تصادفات کاربران آسیب‌پذیر مانند موتورسواران و عابران پیاده و نقاط حادثه‌خیز شهرها و حومه آنها و ایمن‌سازی این نقاط با اولویت اقدامات کم‌هزینه مهندسی.
۲ـ اقدامات لازم برای تأمین ایمنی عبور و مرور در محدوده‌های اجرای عملیات عمرانی مطابق ضوابط مشخص شده در آیین‌نامه ایمنی راه (نشریه ۷ ـ ۲۶۷ )
۳ـ مکان‌یابی و تجهیز شبکه به تابلوهای پیام متغیر خبری.
۴ـ ساماندهی و نظارت بر عملکرد مراکز امداد خودرو و یدک‌کش‌ها.
۵ ـ تقویت و تجهیز تیم‌های متخصص مقابله با مواد خطرناک.
ماده ۴ـ در راستای تحقق اهداف جدول شماره (۱) قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت و ماده (۱۱) آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده، مدیریت فوریتهای پزشکی در حوادث رانندگی (درون‌شهری و برون‌شهری) به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد.
تبصره ۱ـ با توجه به اینکه فرماندهی صحنه تصادف بر عهده پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است مدیریت فوریتهای پزشکی را ضمن هماهنگی با پلیس انجام دهد.
تبصره ۲ ـ برای ارائه خدمات فوریتهای پزشکی به مصدومان، وزارتخانه‌های کشور، راه و ترابری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیرو، رفاه و تأمین اجتماعی، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و همچنین نیروهای نظامی، انتظامی و غیرنظامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر سازمانهای دولتی و غیردولتی و مؤسسات تابعه، موظف به همکاری لازم با وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند.
ماده ۵ ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است برای اجرای این آیین‌نامه ضمن حضور در تمامی حوادث رانندگی اطلاع‌رسانی شده، زمان رسیدن بر بالین مصدوم را در شهرها در هشتاد درصد (۸۰%) موارد به کمتر از (۸) دقیقه و در جاده‌ها در هشتاد درصد (۸۰%) موارد به کمتر از (۱۵) دقیقه برساند.
تبصره ـ به منظور افزایش بهره‌وری و تسریع در ارائه خدمات فوریتهای پزشکی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه ساختار ارائه خدمات و مکان‌یابی پایگاهها را به نحوی طراحی نماید تا ارائه خدمات استاندارد به مصدومین ناشی از حوادث ترافیکی در مدت زمانهای تعیین شده امکان‌پذیر گردد.
ماده ۶ ـ مهمترین وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مدیریت فوریتهای پزشکی در چارچوب این آیین‌نامه به شرح زیر تعیین می‌شود.
۱ـ اصلاح و افزایش ظرفیت شبکه ارتباطی اورژانس کشور.
۲ـ به‌کارگیری نیروهای دارای صلاحیت علمی در مراکز و پایگاههای اورژانس.
۳ـ تجهیز و نوسازی ناوگان آمبولانس کشور با توجه به اقلیم هر استان و گسترش خدمات امداد هوایی.
۴ـ پایگاهها و مراکز ارائه‌دهنده خدمات فوریتهای پیش بیمارستانی موظفند از آمبولانس صرفاً برای انتقال بیماران و مصدومین به مراکز درمانی استفاده نمایند و به‌کارگیری آمبولانس توسط این مراکز به منظور جابجایی مصدومان یا بیماران میان مراکز درمانی ممنوع است.
۵ ـ برگزاری دوره‌های آموزش عمومی، با هدف ارتقای سطح آگاهی مردم در خصوص امدادرسانی و آشنایی با کمکهای اولیه برای رسیدگی به مصدومان تصادفات.
۶ ـ پایش مستمر حوادث ترافیکی و ارائه خدمات به مصدومان و هماهنگی‌های درون و فرابخشی برای رفع مشکلات احتمالی.
۷ ـ برنامه‌ریزی در راستای هماهنگی و ارتباط مستمر با مراکز مسؤول پایش حوادث جادهای و همچنین سهولت ارتباط مددجویان با مراکز ارتباطات و پیام.
۸ ـ تجهیز پایگاهها و تبیین فرآیند‌های خدمات فوریتهای پزشکی در سطح پایگاههای جادهای و شهری برای افزایش توانمندی پایگاهها در خصوص ارائه خدمات به
حادثه‌دیدگان بر اساس استانداردهای جهانی به صورت زمینی و هوایی.
۹ ـ برنامه‌ریزی برای ایجاد سامانه تروما در راستای دستیابی به ساعت طلایی.
تبصره ـ ساعت طلایی به معنای رسیدن مصدوم از لحظه وقوع حادثه تا اولین مرکز تروما ظرف یک ساعت در جاده‌های کشور می‌باشد.
۱۰ـ راهاندازی بانک اطلاعاتی خدمات فوریتهای پزشکی در حوادث رانندگی.
۱۱ـ ارزیابی صحنه قبل از ورود به صحنه از طریق کارشناسان مرکز ارتباطات و بعد از ورود به صحنه از طریق تکنسین اورژانس.
۱۲ـ کنترل صحنه و شناسایی سایر نیروهای امدادی حاضر در صحنه با هدف همکاری و تعامل با آنان برای مدیریت مؤثر خدمات فوریتهای پزشکی.
۱۳ـ بررسی صحنه از نظر نیاز به تشکیل ناحیه‌های داغ، گرم، سرد و تشکیل نقطه جمع‌آوری مصدومین در حوادث پرتلفات و انجام تریاژ (start) و کمکهای اولیه و در نهایت انتقال مجروحین.
۱۴ـ فراخوان نیروهای تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوادث ویژه مربوط به مواد غیرمتعارف (رادیو اکتیو، بیولوژیک و شیمیایی) به صحنه حادثه.
۱۵ـ حمل مناسب اجساد متوفیان ناشی از تصادفات رانندگی در خارج از حریم شهرها با استفاده از پوشش مناسب حمل جسد.
تبصره ـ در صورت بروز حادثه شدید با تعداد مجروحین بالا بر اساس درخواست اورژانس، سایر تیم‌های عملیاتی و اجرایی رسیدگی به حوادث در حوزه امدادرسانی و خدمات پزشکی موظف به همکاری با اورژانس می‌باشند.
ماده ۷ـ سازمان امداد و نجات جمعیت هلالاحمر موظف است اقدامات ذیل را انجام دهد:
۱ـ مدیریت بهینه امکانات و تجهیزات و مکان‌یابی پایگاههای ثابت و سیار هلالاحمر و نحوه استقرار آنها در تقاطع پرتصادف حوزه‌های جغرافیایی (با در نظر گرفتن تجهیزات تخصصی و مخابراتی لازم برای ارتباط صدا و دیتا با فرماندهی صحنه تصادف).
۲ـ استقرار نیروهای هلالاحمر در پاسگاهها و اتاقک‌های پلیس راهور ناجا.
۳ـ انجام عملیات جستجو و نجات مصدومین و مجروحین گرفتار شده در حوادث رانندگی و ارائه طرح عملیاتی و همچنین اسکان اضطراری سانحه‌دیدگان.
ماده ۸ ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است اقدامات ذیل را انجام دهد:
۱ـ نصب تجهیزات مخابراتی لازم به منظور پوشش کامل شبکه، از طریق شناسائی نقاط کور شبکه مخابراتی (G.S.M) در تمامی راههای برون‌شهری و درون‌شهری بویژه حوزه‌های جغرافیایی و در حوزه (۳۰ ) کیلومتری شهرها در سطح استانها.
۲ـ تأمین بسترهای مخابراتی مورد نیاز برای ایجاد و راهاندازی فرماندهی صحنه تصادف و همکاری و اقدام لازم در رابطه با ایجاد فرکانس مشترک ارتباطی بین پلیس راه، سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای، اورژانس و سازمان امداد و نجات جمعیت هلالاحمر.
۳ـ تأمین بستر مخابراتی مورد نیاز به منظور راهاندازی سیستم جامع تصادفات برای پاسگاههای پلیس راه و تأمین دسترسی برای دستگاههای مؤثر با همکاری نیروی انتظامی (فاواناجا).
۴ـ تأمین بسترهای مخابراتی مورد نیاز به منظور اطلاع‌رسانی از وقوع حوادث ترافیکی توسط رانندگان واجد شرایط ناوگان حمل و نقل عمومی به مراکز پلیس، اورژانس، راهداری و هلالاحمر.
ماده ۹ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی (بیمه مرکزی ایران) موظف است ظرف شش ماه نسبت به اصلاح و بازنگری مقررات بیمه‌ای موجود برای افزایش اثر بازدارندگی آنها از وقوع تخلفات و تشویق به رعایت قوانین ترافیکی، مبتنی بر اطلاعات ثبت شده و سوابق تخلفات و تصادفات رانندگان (به ویژه ناوگان حمل ونقل عمومی و موتورسیکلت) اقدام نماید.
تبصره ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی (بیمه مرکزی ایران) موظف است ضمن اجرای دقیق مفاد دستورالعمل اجرایی نحوه مشارکت صنعت بیمه در کاهش آسیبهای سوانح رانندگی (موضوع ماده ۵ قانون)، ظرف مدت دو ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه، مقررات مربوط به پرداخت خسارات حوادث رانندگی را به نحوی اصلاح نماید که شرکتهای بیمه‌گر ملزم به پرداخت خسارات وارده به وسایل نقلیه در اثر انجام عملیات نجات و رهاسازی که به تأیید پلیس راهنمایی و رانندگی رسیده است، شوند.
فصل سوم ـ ارتقای ایمنی وسایط نقلیه
ماده ۱۰ـ وزارت صنایع و معادن موظف است اقدامات ذیل را انجام دهد:
۱ـ بررسی و تجزیه و تحلیل سالانه تصادفات و تلفات مربوط با هر یک از انواع وسایل
نقلیه (با اولویت ناوگان حمل و نقل عمومی) با همکاری پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا
در کمیسیون (کمیته تخصصی ناوگان) و شناسائی و رفع نواقص فنی موجود و بهینه‌سازی
آنها در فرآیند تولید و یا ورود وسیله نقلیه.
۲ـ ارائه برنامه اجرائی (زمانبندی‌شده) در رابطه با چگونگی تجهیز خودروها و به ویژه وسایل نقلیه حمل بار و مسافر (با اولویت ناوگان حمل و نقل عمومی) به سیستم ترمز ضدقفل، کیسه هوا و سایر تجهیزات ایمنی اجباری.
۳ـ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موظف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این
آیین‌نامه، براساس پیشنهادات کمیسیون (کمیته تخصصی ناوگان)، استانداردها و الگوهای
فصلی کارشناسی شده برای کلاه ایمنی و محافظ پا و سایر موارد مرتبط با ایمنی برای
موتورسیکلت سواران را تهیه یا بازنگری و به شورای‌عالی استاندارد ارائه نماید.
۴ـ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موظف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این
آیین‌نامه، براساس پیشنهادات کمیسیون (کمیته تخصصی ناوگان)، استانداردهای ایمنی و
رفاهی خودروهای تولید داخل و وارداتی (ازجمله کمربند ایمنی، کیسه هوا، سیستم تنظیم
دور جعبه دنده، کپسول آتش‌نشانی و جعبه کمکهای اولیه ویژه ناوگان حمل و نقل
عمومی) را تهیه یا بازنگری و به شورای‌عالی استاندارد ارائه نماید.
۵ ـ کمیسیون (کمیته تخصصی ناوگان) موظف به بررسی سالانه سوابق تصادفات و تلفات هر یـک از انواع وسیـله نقلیه موجود در کشور و اعلام سطح ایمنی نسـبی آنها بر حسب سیستم درجه‌بندی می‌باشد.
ماده ۱۱ـ وزارت راه و ترابری موظف است به منظور ارتقای ایمنی وسایل نقلیه با مشارکت بخش خصوصی نسبت به راهاندازی مراکز معاینه فنی ناوگان حمل ونقل عمومی (به جز
سواری کرایه) و الزام به بازدید منظم دوره‌ای، ظرف شش ماه از ابلاغ آیین‌نامه اقدام نماید.
فصل چهارم ـ فرهنگ‌سازی، ارتقای آموزش همگانی و اصلاح رفتار پرخطر رانندگان
ماده ۱۲ـ پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا موظف است اقدامات ذیل را انجام دهد:
۱ـ راهاندازی کامل سیستم جامع تصادفات ظرف شش ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه و اعمال نظارت مستمر بر ثبت دقیق اطلاعات حوادث رانندگی، در تمامی پاسگاههای پلیس راه کشور.
تبصره ـ دستگاههای مؤثر موظفند، ضمن فراهم‌سازی بستر لازم، اطلاعات و آمار عملکردی مربوط را به صورت بهنگام در سیستم جامع تصادفات ثبت نمایند.
۲ـ فراهم ساختن امکان تجزیه و تحلیل آماری تصادفات به صورت دینامیکی، برای سازمانهای دخیل در امر کاهش تصادفات، براساس سطح دسترسی‌های تعریف شده.
تبصره ـ سطح دسترسی به بانک اطلاعات تصادفات برای دستگاههای مؤثر در کمیسیون تعیین می‌گردد.
۳ـ همکاری با کمیسیون (کمیته تخصصی آموزش و فرهنگ‌سازی) به منظور تعیین علل و عوامل انسانی مؤثر در وقوع تصادفات براساس تجزیه و تحلیل آمار تصادفات و نسبت سهم هر یک از علل.
۴ـ هدفمـندکردن فعالیت گشت‌های پلیـس راه براساس تجزیـه و تحلیـل‌های آماری
اطلاعات تصادفات، در بازه‌های زمانی پرتصادف و با در نظر گرفتن حوزه‌های جغرافیایی.
۵ ـ کنترل و ثبت وضعیت هوشیاری رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی به صورت
نمونه‌گیری اتفاقی و رانندگان درگیر در تصادف (اعم از مقصر یا غیرمقصر) از طریق
تست مصرف موادمخدر، روانگردان، مشروبات الکلی و خواب‌آلودگی و مانند آنها.
۶ـ کنترل ساعات کاری رانندگان حمل و نقل عمومی توسط عوامل پلیس راه.
۷ـ استفاده از توان بالقوه مردمی و نیز فناوری‌های موجود، برای تقویت کنترل
نامحسوس و کاهش تخلف توسط رانندگان (به ویژه ناوگان حمل ونقل عمومی).
۸ ـ ارایه طرح یکپارچه فرماندهی صحنه تصادف با همکاری دستگاههای مؤثر به‌کمیسیون ظرف دو ماه.
۹ـ هماهنگی با سازمان راهداری و حمل ونقل جادهای، اتحادیه‌های کامیون‌داران و
شرکتهای حمل نقل بین شهری، به منظور طراحی و اجرای ساز وکار لازم برای تشدید
برخورد با تکرار تخلفات رانندگی توسط رانندگان ناوگان حمل ونقل عمومی براساس
قوانین و مقررات بازدارنده موجود و الزام رانندگان پرتخلف جادهای (به ویژه در دو
مورد سرعت و سبقت) به پرداخت هزینه‌های نصب تجهیزات و سیستم‌های کنترلی تعریف‌شده
از جلمه (GPS) روی وسایل نقلیه مربوط.
۱۰ـ اصلاح قوانـین و مقررات، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم برای ایجاد
محدویت‌های بازدارنده درخصوص متخلفین و مرتکبین تخلفات حادثه‌ساز و پیشگیری از
وقوع تصادفات با همکاری وزارت کشور و وزارت راه و ترابری ظرف شش ماه.
۱۱ـ تشدید کنترل و مهار رانندگان پرتخلف با استفاده از ابزار بدهی‌های جرائم
پرداخت‌نشده برای احضار، تذکر، تعهد، آموزش و مانند آنها (به ویژه رانندگان حمل و نقل عمومی).
۱۲ـ اعلام معایب و نواقص تابلوها و علائم جادهای (شامل علائم راهنمائی و رانندگی،
هشدارها و توصیه‌های ایمنی) به وزارت راه و ترابری.
۱۳ـ اجرای دوره آموزش تخصصی بررسی وضعیت ایمنی راه برای کارشناسان تصادفات
راهنمایی و رانندگی از طریق دانشگاه علوم انتظامی ناجا (با هماهنگی وزرات راه و
ترابری)، به منظور امکان ثبت نظریه کارشناسی مرتبط با نوع و عوامل مؤثر راه در
وقوع تصادف، در زمان تنظیم کروکی تصادفات.
۱۴ـ تشدید اقدامات کنترلی درخصوص موتورسازان شامل:
الف ـ تشدید کنترل جادهای موتورسواران فاقد کلاه ایمنی (اعم از راکب و ترک‌نشین) و اعمال محدودیت تردد با بیش از یک نفر ترک‌نشین در جاده‌ها و حاشیه سی‌کیلومتری شهرها.
ب ـ طراحی و اجرای آزمون‌های ویژه برای صدور گواهینامه « ویژه تردد جادهای» برای راکبین موتورسیکلت با هدف کاهش حضور موتورسواران کم‌تجربه در جاده‌ها و کنترل آنان.
ج ـ منوط‌کردن ادامه تردد موتورسواران متخلف جادهای به ارائه مدارک مثبته اعم از (گواهینامه ویژه موتورسواران جادهای، پلاک موتورسیکلت، عدم خلافی و مانند آنها).
دـ هماهنگی با سازمانهای دولتی و وابسته به دولت و نیز شرکتها و نهادهای کشوری و لشگری در رابطه با الزام موتورسواران اداری مربوط به استفاده از کلاه ایمنی و نظارت مستمر بر حُسن اجرای آن.
ماده ۱۳ـ دستگاههای مؤثر موظفند به منظور آموزش و ارتقای فرهنگ ایمنی ترافیک،
اقدامات مؤثر در زمینه آموزش ایمنی ترافیک را مطابق جدول شماره (۱) پیوست که به
مهر پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران تأیید شده است اجرا و نتایج اقدامات انجام شده
را برابر شاخصهای ارزیابی عملکردی، هر سه ماه یک بار به ستاد ارایه نمایند.
تبصره ۱ـ جزئیات اجرای برنامه‌ها در قالب طرح جامع آموزش و ارتقای فرهنگ ترافیک ظرف یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه توسط ستاد ابلاغ می‌شود.
تبصره ۲ـ مجموعه شاخصهای ارزیابی عملکرد ظرف یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه توسط ستاد ابلاغ می‌شود.
فصل پنجم ـ هماهنگی‌ها و اقدامات مدیریتی
ماده ۱۴ـ دبیرخانه کمیسیون موظف است اقدامات زیر را انجام دهد.
۱ـ تعیین شاخصهای علمی ارزیابی و سنجش میزان رشد یا کاهش تلفات و مجروحان سوانح رانندگی (با هدف تغییر رویکرد در جایگزینی نسبتهای آماری به جای قدر مطلق‌های وقوع) با استفاده از نتایج آخرین مطالعات و پژوهشهای صورت‌گرفته جهانی در کمیسیون (کارگروه آمار و اطلاعات) و ارایه گزارش آن به ستاد در مقاطع شش ماهه.
۲ـ تجزیه و تحلیل آمار تصادفات در کمیسیون (کارگروه آمار و اطلاعات) و ارائه گزارش آن به ستاد در مقاطع شش ماهه.
۳ـ پیگیری اجرای مصوبات کمیسیون (در رابطه با آیین‌نامه)، از طریق سازمانهای مربوط و تهیه گزارش برای جلسات کمیسیون.
۴ـ جمع‌بندی و بررسی کارشناسی پیشنهادات سازمانهای مجری طرح (در رابطه با بهبود و یا رفع نواقص اجرائی) و آماده‌سازی آنها برای ارائه در جلسات کمیسیون.
۵ ـ ارائه گزارش شش ماهه اقدامات دستگاههای موثر در زمینه ارتقای ایمنی ترافیک به کمیسیون براساس شاخصهای ارزیابی.
۶ ـ ارائه ضوابط و دستورالعمل راهاندازی مراکز معاینه فنی خودروهای سنگین (با مشارکت بخش خصوصی) برای تصویب به کمیسیون ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه.
۷ـ تدوین ساختار یکپارچه و مدیریت واحد در حوزه ایمنی و ارایه آن ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به ستاد.
۸ ـ راهاندازی کمیسیونهای اجرایی آیین‌نامه در استانها با هدف ایجاد ضمانت اجرایی لازم برای تحقق اهداف آیین‌نامه در استانها.
تبصره ۱ـ
[اصلاحی ۱۳۹۷/۵/۱۴] –
[اصلاحی ۱۳۹۷/۹/۲۸]
کمیسیون متشکل از استاندار یا معاون هماهنگی امور عمرانی (رییس کمیسیون)، مدیرکل راهداری و حمل ونقل جادهای استان (دبیر)، مدیرکل راه و شهرسازی استان، رییس پلیس راه استان، رییس اورژانس استان، مسئول امداد و نجات هلال احمر استان، مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان و دبیر شورای هماهنگی ترافیک استان است.
تبصره ۲ـ مأموریتهای اصلی کمیسیونهای استانی به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ هماهنگی‌های اجرایی بین پلیس راه، راهداری، اورژانس و هلال احمر به منظور هدفمند کردن اقدامات، در راستای اهداف و اولویتهای طرح و نیز پیگیری مصوبات مرتبط با حوزه مأموریتی هر سازمان تا حصول به نتیجه.
۲ـ پیگیری تقویت تجهیزات رده‌های مرتبط با امور امداد و نجات جادهای از طریق مقامات مسئول ذیربط استانی.
۳ـ اجرای مصوبات کمیسیون در سطح استانها.
۴ـ احصای مشکلات مناطق به کمیسیون.
ماده ۱۵ـ فرماندهی صحنه تصادف بر عهده پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا می‌باشد. تمامی تیم‌های عملیاتی دستگاههای مؤثر موظفند اقدامات خود را ضمن هماهنگی با پلیس انجام دهند.
ماده ۱۶ـ تیم‌های عملیاتی و اجرایی رسیدگی به حوادث موظف به انجام اقدامات ذیل می‌باشند:
۱ـ اطلاع‌رسانی حوادث، مدیریت و کنترل ترافیک و فرماندهی و ایجاد امنیت در صحنه توسط نیروی انتظامی و پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا.
۲ـ خدمات فوریتهای پزشکی و حمل اجساد متوفیان حوادث رانندگی توسط تیم‌های اورژانس.
۳ـ جستجو و نجات شامل اطفای حریق، امداد، نجات و رهاسازی در شهرها و حومه آن توسط سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی.
۴ـ جستجو و نجات شامل اطفای حریق، امداد، نجات و رهاسازی در راههای برون‌شـهری توسـط تیـم‌های عملیاتی و اجـرایی سازمان امداد و نـجات جمـعیت هلال احمر.
۵ ـ پاکسازی، تخـلیه صحنه حادثه و ساماندهی امداد خودروها در حوادث جادهای برون شهری و تعمـیر و مرمت زیرساختها و علایـم راه توسط تیم‌های عمـلیاتی ادارات راه و ترابری.
۶ ـ پاکسازی، تخلیه صحنه حادثه و ساماندهی امداد خودروها و تعمیر و مرمت زیرساختها و علایم راه در شهرها و حومه آن توسط تیم‌های عملیاتی شهرداری.
تبصره ۱ـ جزئیات وظایف و اقدامات هر یک از تیم‌های عملیاتی و اجرایی رسیدگی به حوادث در زمینه فعالیتهای یادشده مطابق پیوست شماره (۲) این آیین‌نامه که به مهر «پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران» تأیید شده‌است می‌باشد.
تبصره ۲ـ دستورالعمل مدیریت صحنه تصادف به منظور هماهنگی میان دستگاههای مؤثر، ظرف یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه، توسط ستاد ابلاغ می‌شود.
تبصره ۳ـ وزارت راه و ترابری موظف است محل استقرار متصدیان سوانح (اعم از تیم‌های
پلیس، اورژانس، راهداری، سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر و سایر ارگانهای
ذیربط رسیدگی به سوانح رانندگی) را به صورت مجتمع و یکپارچه در محل‌های مورد نیاز
فراهم آورد. در این راستا نیروی انتظامی موظف است همکاری لازم را برای استقرار
متصدیان و تیم‌های عملیاتی رسیدگی به حوادث را در پاسگاهها و اتاقک‌های پلیس انجام دهد.
ماده ۱۷ـ دستگاههای مؤثر موظفند برنامه اجرایی خود و اهداف کمی حاصل از اجرای آن در چارچوب تکالیف مشخص شده دراین آیین‌نامه با به کارگیری همه منابع و امکانات موجود ظرف سه ماه به ستاد ارایه نمایند.
تبصره ـ دستگاههای مؤثر موظفند هر سه ماه یک‌بار گزارش اقدامات و عملکرد خود را به دبیرخانه کمیسیون و ستاد ارائه نمایند.
ماده ۱۸ـ در راستای تحقق مدیریت واحد حمل و نقل، وزارتخانه‌های راه و ترابری و کشور وظیفه سیاست‌گذاری کلان، برنامه‌ریزی و نظارت عالی مدیریت ایمنی راهها و سوانح ترافیـکی را به ترتیب در شبکه حمل و نقل برون شهری و شهرها و حومه آن بر عهده دارند.
رئیس جمهور ـ محمود احمدی‌نژاد
ماتریس آموزشهای مرتبط با هر سازمان
ردیف آموزش سازمان مجری ردیف آموزش سازمان مجری
۱ آموزش ایمنی ترافیکی به پلیس راهنمایی و رانندگی در تمامی سطوح پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۲ آموزش مدرسان و متخصصان مورد نیاز در سازمان یا نهاد مربوط دستگاههای مؤثر
۲ آموزش کمکهای اولیه به پلیس راهنمایی در تمامی سطوح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۱۳ آموزش فوریتهای پزشکی و امدادی برای کارکنان امداد و نجات و اورژانس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۳ آموزش ممتحنان و متخصصان آموزش رانندگی پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۴ آموزش تخصصی رانندگان حرفه‌ای حمل و نقل عمومی سازمان راهداری حمل و نقل جادهای
۴ آموزش مربیان آموزشگاههای رانندگی پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۵ آموزش مربوط به ایمنی برای شرکتها و مؤسسات حمل و نقل برون مرزی سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای
۵ آموزش تعدادی از افرادی پلیس برای آموزش ایمنی ترافیک در مدارس پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۶ آموزش رانندگان حمل و نقل عمومی، رانندگی شخصی موتورسیکلت سواران پلیس راهنمایی و رانندگی
۶ آموزش مباحث راهنمایی و رانندگی به رانندگان قبل از دریافت گواهینامه پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۷ آموزش همگانی راه صدا و سیما
۷ آموزش کمکهای اولیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۱۸ آموزش والدین، معلمان، مربیان، مدیران و سایر عوامل اجرایی آموزش و پرورش در زمینه ایمنی راهها وزارت آموزش و پرورش
۸ آموزش مربوط به کنترل فنی وسایل نقلیه پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۹ آموزش کمکهای اولیه در زمینه حوادث جادهای در مدارس و دانشگاهها وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۹ آموزش مهندسی ایمنی راه سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای
۲۰ آموزش مقررات ایمنی ترافیک در مدارس پلیس راهنمایی و رانندگی
۱۰ آموزش آشنایی با انواع بیمه و مزایای آن بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۲۱ آموزش عمومی برای کارکنان سازمان توسط نهاد مربوط دستگاههای مؤثر
۱۱ ترویج استفاده از بیمه توسط رانندگان بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران