شماره ۴۸۴۲/۸۹/دش ـ تاریخ ۲۴/۵/۱۳۸۹
در اجرای مواد ۳ تا ۸ منشور توسعه فرهنگ قرآنی مصوب ششصد و چهل و سومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۳۸۸/۲/۲۲ و نحوه و ترتیبات تقسیم مأموریت‌ها و وظایف قرآنی دستگاهها مصوب جلسه اول شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی مورخ ۲۸/۷/۱۳۸۸ و به منظور انسجام بخشیدن به سازمان و فعالیت شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی در جهت پیشبرد و اجرایی شدن اهداف، سیاست‌ها و راهبردهای منشور، روند کار شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی، که در این آیین‌نامه شورای تخصصی نامیده میشود، براساس مواد این آیین‌نامه انجام میشود.
ماده ۱ـ تعاریف
توسعه فرهنگ قرآنی: تعمیم و تعمیق شناخت و ایمان به قرآن و ارتباط و انس با آن و تحقق مضامین آیات قرآنی در رفتار فردی و اجتماعی اقشار مختلف جامعه.
فعالیتهای قرآنی: فعالیت‌هایی که به منظور شناخت و شناساندن قرآن و معارف آن و تقویت ایمان به قرآن و انس با آن و بهره‌گیری فرد و جامعه از قرآن انجام میشود.
آموزش عمومی قرآن: برنامه‌های آموزشی مربوط به خواندن و درک مفاهیم و معارف قرآن که برای انس آحاد جامعه با قرآن و استفاده از آن ارائه میشود.
آموزش عالی (تخصصی) قرآنی: برنامه‌های آموزشی که به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص فعالیتهای مختلف قرآنی به اجرا درمی‌آید.
پژوهش‌های قرآنی: پژوهش‌هایی که با هدف شناخت قرآن و معارف آن و وظایف فرد و جامعه نسبت به قرآن و چگونگی تحقق توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام میشود.
فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی : فعالیت‌هایی که با به کارگیری دانش، روش و ابزارهای مختلف هنر و ارتباطات، به منظور گسترش توجه و اشتیاق نسبت به قرآن کریم و توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام میشود.
ماده ۲ـ ارکان شورای تخصصی
ـ جلسات شورای تخصصی
ـ کمیسیونها
ـ دبیرخانه شورای تخصصی
ـ مجمع مشورتی شورای تخصصی
ماده ۳ـ جلسات شورای تخصصی
جلسات شورای تخصصی هر دو ماه یک بار، با دعوت کتبی رئیس شورا در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل میشود. تشکیل جلسات فوق‌العاده منوط به درخواست حداقل پنج نفر از اعضا می‌باشد.
تبصره ۱ـ تقویم جلسات شورای تخصصی توسط دبیرخانه تنظیم و به تأیید شورا می‌رسد.
تبصره ۲ـ جلسات شورای تخصصی با حضور رئیس و اکثریت مطلق اعضا رسمیت داشته و مصوبات آن با رأی موافق اکثریت حاضر لازم‌الاجراست. در موارد ضرورت، جلسه به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا دبیر شورا تشکیل میشود.
تبصره ۳ـ اعضای شورای تخصصی موظفند شخصاً در کلیه جلسات شورای شرکت کنند و هـمراهی یک نفر از مدیران مـرتبط دستگاهها با ایشان بلامانـع است. همچـنین در صورت بروز مشکل برای اعضای شورا، اعزام نماینده دستگاه غایب به جلسه با معرفی به دبیر شورا، بدون داشتن حق رأی، بلامانع است.
تبصره ۴ ـ [اصلاحی ۱۳۹۴/۱۲/۱۵]
در صورت غیبت سه جلسه متوالی هر یک از اعضای حقوقی شورای تخصصی در طول سال، موضوع در شورا مطرح و تصمیم‌گیری خواهد شد.
تبصره ۵ ـ مدت هر یک از جلسات شورای تخصصی دو ساعت است و افزایش آن در هر جلسه با موافقت اکثریت اعضای حاضر بلامانع است. همچنین در آغاز هر جلسه، پس از تلاوت قرآن و پیش از دستور، حداکثر چهارنفر از اعضا با تأیید رئیس جلسه میتوانند هر یک به مدت پنج دقیقه درباره مسائل و اخبار مهم قرآنی کشور و برنامه‌های جاری شورا اظهارنظر کنند.
تبصره ۶ ـ مسائل و طرح‌های موردنظر شورای تخصصی، نخست در کمیسیونهای آن مطالعه و بررسی‌شده، پس از تعیین اولویت به صورت دستورجلسه و پیش‌نویس مصوبات، توسط دبیر تنظیم و حداقل یک هفته پیش از تشکیل جلسه به اطلاع اعضا می‌رسد.
تبصره ۷ـ اعضای شورای تخصصی موظفند در صورت داشتن اشکال و نظر اصلاحی نسبت به پیش‌نویس مصوبات، تا دو روز قبل از برگزاری جلسه، مراتب را همراه با توضیحات لازم کتباً به دبیرخانه شورا اعلام نمایند.
تبصره ۸ ـ حذف یا اضافه دستور جلسات عادی و فوق‌العاده با تصویب اکثریت اعضای حاضر در جلسه بلامانع است.
تبصره ۹ـ بررسی و طرح مجدد مصوبات شورای تخصصی منوط به گذشت حداقل شش ماه از زمان تصویب آن می‌باشد؛ ولی با رأی موافق حداقل سه چهارم اعضا، بررسی و طرح مجدد مصوبات، قبل از انقضای مدت شش‌ماه امکان‌پذیر است.
تبصره ۱۰ـ در موارد خاص، به تشخیص رئیس جلسه یا پیشنهاد سه نفر از اعضا، رأی‌گیری به صورت مخفی و با ورقه انجام میشود.
تبصره ۱۱ـ خلاصه مذاکرات و مصوبات شورای تخصصی توسط دبیر شورا تنظیم و برای اعضا ارسال و مشروح آن در دبیرخانه شورای تخصصی نگهداری و طبقه‌بندی میشود.
تبصره ۱۲ـ شرکت دبیران کمیسیونها و دبیر مجمع مشورتی در جلسات شورای تخصصی (بدون حق رأی) الزامی است. همچنین در موارد لزوم، با تشخیص دبیر شورا، حضور حداکثر دو کارشناس متناسب با موضوع در جلسه بلامانع است.
ماده ۴ـ ابلاغ و پیگیری اجرای مصوبات
مصوبات شورای تخصصی توسط رئیس شورا به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ میشود. در موارد نیاز و با تصویب شورا، مصوبه شورا جهت تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه میشود. مسئولیت پیگیری اجرای مصوبات و گزارش آن به شورای تخصصی برعهده دبیر شورا است.
ماده ۵ ـ کمیسیونها (کارگروه‌های تخصصی)
با توجه به ماهیت قابل تفکیک فعالیتهای قرآنی در حوزه‌های آموزش عمومی، آموزش عالی، پژوهش و تبلیغ و ترویج قرآنی و به منظور ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط با هر حوزه، کمیسیونهای ذیل، زیر نظر شورای تخصصی تشکیل میشود:
۱ـ کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن.
۲ـ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی (در قالب دو کارگروه).
۳ـ کمیسیون توسعه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی.
ماده ۶ ـ کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن
به موجب مسئولیت وزارت آموزش و پرورش در آموزش عمومی قرآن کشور، کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن در قالب کارگروه تخصصی هماهنگی آموزش عمومی قرآن به ریاست وزیر آموزش و پرورش، با حضور مدیران مرتبط این وزارتخانه و نمایندگانی از مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه (برادران و خواهران)، نماینده رئیس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان صدا و سیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سازمان بسیج دانش‌آموزی و اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان در وزارت آموزش و پروش تشکیل میشود.
ماده ۷ـ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی
به موجب مسئولیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه پژوهش‌های قرآنی و تربیت نیروی انسانی متخصص قرآنی کشور و فعالیتهای قرآنی دانشگاهی، کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در قالب کارگروه‌های تخصصی هماهنگی پژوهش و آموزش عالی قرآنی حسب مورد در وزارتین مزبور به ریاست وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حضور مدیران مرتبط این وزارتخانه‌ها و نمایندگانی از مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه (برادران و خواهران)، نماینده رئیس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، جهاد دانشگاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، سازمان اوقاف وامور خیریه، سازمان صدا و سیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات‌اسلامی، بسیج دانشجویی و بسیج اساتید تشکیل میشود.
ماده ۸ ـ
[اصلاحی ۱۳۹۶/۴/۱۰]
[اصلاحی ۱۳۹۸/۶/۲۶]
کمیسیون توسعه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآن کریم
به موجب مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی کشور، کمیسیون توسعه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی در قالب کارگروه تخصصی هماهنگی فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با حضور مدیران مرتبط این وزارتخانه و نمایندگانی از مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه (برادران و خواهران)، نماینده رئیس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و ستاد کل نیروهای مسلح و قوه قضائیه و وزارت ورزش و جوانان و کمیته امداد امام خمینی (ره) در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل میشود.
ماده ۹ـ شرح وظایف کمیسیونها
۱ـ تمهید مقدمات و ارائه پیشنهادهای لازم در حوزه تخصصی به شورای تخصصی برای اجرایی شدن منشور توسعه فرهنگ قرآنی.
۲ـ تدوین سیاست‌های اجرایی امور قرآنی در حوزه تخصصی و و پیشنهاد آن به شورای تخصصی.
۳ـ تدوین و تصویب ساز و کارهای مناسب برای تسهیل ارتباطات، هماهنگی و هم‌افزایی فعالیت دستگاه‌های دولتی و عمومی و مؤسسات مردمی در حوزه تخصصی.
۴ـ بررسی، تدوین و تصویب طرح‌ها و برنامه‌های ملی در حوزه تخصصی.
۵ ـ تدوین ضوابط مرتبط با تأمین بودجه و اولویت‌های آن و ارائه به شورای تخصصی.
۶ ـ تمهید ساز و کارهای لازم برای اجرای مصوبات شورا در حوزه تخصصی و نظارت بر حُسن اجرای آن.
۷ـ ارزیابی نحوه انجام وظایف و فعالیت سازمان‌ها در حوزه تخصصی و ارائه گزارش دوره‌ای به شورا.
۸ ـ انجام مطالعات و پژوهش‌های لازم برای ساماندهی و توسعه فعالیتهای قرآنی در حوزه تخصصی.
تبصره ۱ـ جلسات کمیسیونها حداقل یک بار در هر ماه، با دعوت رئیس کمیسیون تشکیل میشود. این جلسات با حضور رئیس و دو سوم اعضاء رسمیت داشته و تصمیم اکثریت حاضران مصوب است.
تبصره ۲ـ در صورت عدم امکان حضور وزیر در برخی از جلسات، جلسه کمیسیون به ریاست معاون مرتبط وی تشکیل میشود.
تبصره ۳ـ در هر کمیسیون و براساس شرایط مصوب شورای تخصصی، سه تا پنج نفر از نمایندگان صاحب نظر مؤسسات قرآنی مردمی فعال در حوزه تخصصی عضویت می‌یابند.
تبصره ۴ـ [اصلاحی ۱۳۹۴/۱۲/۱۵]
کمیسیونها میتوانند عنداللزوم و عندالاقتضا از سایر دستگاهها جهت حضور بدون حق رأی در جلسات دعوت کنند.
تبصره ۵ ـ کمیسیونها میتوانند برای حُسن انجام وظایف خود، کمیته‌های موردنیاز را با حضور صاحبنظران و مدیران دستگاه‌های ذی‌ربط تشکیل دهند.
تبصره ۶ ـ به منظور ایجاد انسجام و وحدت رویه در مصوبات کمیسیونها، مصوبات توسط دبیرخانه هر کمیسیون تنظیم و پس از هماهنگی با دبیر شورای تخصصی، با امضای رؤسای کمیسیونها به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ میشود.
تبصره ۷ـ [اصلاحی ۱۴۰۳/۷/۸]
رؤسای هر یک از کمیسیون/ستادهای تخصصی شورا، یک نفر از صاحبنظران قرآنی مرتبط با امور کمیسیون را جهت انتخاب دبیر کمیسیون به رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی معرفی و پس از هماهنگی، شخص منتخب را به مدت ۳ سال به عنوان قائم‌مقام رییس و دبیر کمیسیون منصوب می‌نمایند
تبصره ۸ ـ حضور دبیر شورای تخصصی یا نماینده وی در کلیه جلسات کمیسیونها با حق رأی الزامی است.
تبصره ۹ـ دستورالعمل گردش کار و تعاملات دبیرخانه، کمیسیونها و دستگاه‌های مرتبط، با مشارکت دبیران کمیسیونها توسط دبیر شورا تنظیم و با امضای رئیس شورا ابلاغ میشود.
تبصره ۱۰ـ [الحاقی ۱۳۹۴/۱۲/۱۵]
تغییر در ترکیب کمیسیونهای تخصصی با تصویب شورای تخصصی انجام میشود.
تبصره ۱۱ـ [الحاقی ۱۳۹۴/۱۲/۱۵]
در جلسات کمیسیونهای تخصصی٬ رئیس (وزیر) و دبیر کمیسیون٬ دارای حق رأی بوده و حضور بدون حق رأی سایر معاونان وزارتخانه بلامانع است.
ماده ۱۰ـ دبیرخانه شورای تخصصی
دبیرخانه شورای تخصصی برای پیگیری تمام امور مربوط به شورای تخصصی، در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل و نمودار تشکیلاتی و سازمانی آن توسط رئیس شورای تخصصی تصویب میشود.
تبصره۱ـ دبیر شورای تخصصی از میان صاحبنظران برجسته امور قرآنی کشور توسط رئیس شورا انتخاب و با جـایگاه تشکیلاتی « قائـم مقام رئیس و دبیر شـورا» برای مـدت سه‌سال به این مسئولیت منصوب‌می‌شود و انتخاب مجدد وی برای دوره‌های بعد بلامانع است.
تبصره۲ـ با موافقت رئیس شورای تخصصی، دبیر شورا می‌تواند نسبت به تشکیل گروهای علمی و کاری موردنیاز برای پیگیری امور شورا اقدام نماید.
ماده ۱۱ـ مجمع مشورتی شورای تخصصی
به منظور کیفیت بخشی به نظام تصمیم‌سازی و تسریع در فرآیند تصمیم‌گیری شورای تخصصی، مجمع مشورتی شورای تخصصی جهت بررسی موارد ارجاعی از سوی شورا و یا رئیس آن، به ریاست دبیر شورای تخصصی و با ترکیب زیر در دبیرخانه شورا تشکیل میشود:
۱ـ دبیران کمیسیونها و بالاترین مقام مسئول فعالیتهای قرآنی سایر دستگاه‌های عضو شورای تخصصی.
۲ـ سه نفر صاحب‌نظر قرآنی مؤسسات مردمی عضو شورای تخصصی.
۳ـ دو نفر از مدیران ارشد دبیرخانه شورای تخصصی.
تبصره ۱ـ جلسات مجمع مشورتی حداقل یک بار در هر ماه، برگزار و دستور جلسات آن توسط رئیس مجمع تعیین میشود.
تبصره ۲ـ دبیر مجمع مشورتی توسط رئیس مجمع از میان مدیران ارشد دبیرخانه شورای تخصصی انتخاب میشود.
ماده ۱۲ـ [اصلاحی ۱۳۹۴/۱۲/۱۵]
انتخاب صاحبنظران امور قرآنی
شرایط و نحوه انتخاب صاحبنظران امور قرآنی برای عضویت در شورای تخصصی و کمیسیونهای آن پس از مشورت و نظرخواهی از نهادهای مرتبط، توسط دبیر شورا تنظیم و به تصویب شورای تخصصی می‌رسد. دبیرخانه شورا و کمیسیونها هر یک موظفند براساس شرایط مصوب نسبت به اخذ اطلاعات لازم و معرفی افراد واجد شرایط به شورا یا کمیسیون جهت تصویب اقدام نمایند.
تبصره ۱ـ احکام عضویت صاحب نظران عضو شورای تخصصی توسط رئیس شورا و احکام عضویت صاحبنظران عضو کمیسیونها توسط رئیس کمیسیون برای مدت دو سال صادر میشود.
تبصره ۲ـ غیبت هر یک از صاحبنظران منتخب مؤسسات قرآنی مردمی در بیش از یک چهارم جلسات شورای تخصصی، کمیسیونها یا مجمع مشورتی در طول سال، به منزله انصراف از عضویت جلسه است و بلافاصله عضو علی‌البدل منصوب و جایگزین میشود.
ماده ۱۳ـ این آیین‌نامه در ۱۳ ماده و ۲۷ تبصره در جلسه سوم شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی مورخ ۱۲/۴/۱۳۸۹ به تصویب رسید و مسئولیت پیگیری اجرای آن با دبیر شورای تخصصی است.
دکتر محمدرضا مخبردزفولی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی