مصوبه «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»

تاریخ تصویب: ۱۳۹۰/۰۷/۰۵
تاریخ انتشار: ۱۳۹۰/۱۲/۰۹

شماره: ۱۴۲۷۵/۹۰/دش – ۱۳۹۰/۱۲/۱

مصوب جلسه ۷۰۴ مورخ ۱۳۹۰/۱۰/۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی

با تأیید سند فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، مصوبه «سند تحول ‏بنیادین آموزش و پرورش» که در جلسات ۶۸۱، ۶۸۲، ۶۸۳، ۶۸۴، ۶۸۵، ۶۸۶، ۶۸۷، ‏‏۶۸۸، ۶۹۰، ۶۹۱، ۶۹۲، ۶۹۴، ۶۹۵، ۶۹۶ و ۶۹۷ مورخ ۱۲/۱۱/۱۳۸۹، ۲۶/۱۱/۱۳۸۹، ‏‏۳/۱۲/۱۳۸۹، ۱۰/۱۲/۱۳۸۹، ۱۷/۱۲/۱۳۸۹، ۲۳/۱/۱۳۹۰، ۶/۲/۱۳۹۰، ۲۰/۲/۱۳۹۰، ‏‏۳۱/۳/۱۳۹۰، ۱۴/۴/۱۳۹۰، ۲۱/۴/۱۳۹۰، ۴/۵/۱۳۹۰، ۱۵/۶/۱۳۹۰، ۲۲/۶/۱۳۹۰ و ‏‏۵/۷/۱۳۹۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهائی رسیده است؛ به شرح ذیل برای ‏اجراء ابلاغ می شود: ‏


فصل اول ـ کلیات

‏در این سند، اصطلاحات به کار رفته به شرح ذیل تعریف می‌شوند:‏

‏۱ ـ نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی: نهادی است اجتماعی و فرهنگی و سازمان یافته ‏که، به عنوان مهم ترین عامل انتقال، بسط و اعتلاء فرهنگ در جامعه اسلامی ایران، ‏مسئولیت آماده سازی دانش آموزان جهت تحقق مرتبه ای از حیات طیبه در همه ابعاد را ‏بر عهده دارد که تحصیل آن مرتبه برای عموم افراد جامعه لازم یا شایسته باشد. دستیابی ‏به این مرتبه از آمادگی جهت تکوین و تعالی پیوسته هویت دانش آموزان (با تأکید بر وجوه ‏مشترک انسانی، اسلامی و ایرانی) ضمن ملاحظه ویژگی های فردی و غیرمشترک و نیز در ‏راستای شکل گیری و اعتلای مداوم جامعه اسلامی مستلزم آن است که تربیت یافتگان این ‏نظام شایستگی های لازم جهت درک و اصلاح مداوم موقعیت خود و دیگران را بر اساس ‏نظام معیار اسلامی کسب نمایند.‏

‏۲ ـ تعلیم و تربیت عبارت است از: فرایندی تعالی جویانه، تعاملی، تدریجی، یکپارچه و ‏مبتنی بر نظام معیار اسلامی که به منظور هدایت افراد جامعه به سوی آمادگی برای تحقق ‏آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همة ابعاد، زمینه های مناسب تکوین و تعالی ‏پیوستة هویت ایشان را در راستای شکل گیری و پیشرفت جامعه اسلامی فراهم می آورد.‏

‏۳ ـ ساحت های تعلیم و تربیت: ساحت های مندرج در فلسفه تعلیم و تربیت در ‏جمهوری اسلامی ایران می باشد.‏

‏۴ ـ نظام معیار اسلامی: مبانی و ارزش های مبتنی بر دین اسلام ناب محمدی یا ‏سازگار با آن، مشتمل بر سلسله مراتبی از ارزش هاست که ناظر به همه ی ابعاد زندگی ‏انسان است، زیرا دین اسلام به همه ی عرصه های امور اجتماعی و فردی، دنیوی و اخروی، ‏مادی و معنوی زندگی بشر پرداخته است (نفی سکولاریسم) هر چند نسبت به پاره ای از ‏این عرصه ها، به عرضه کلیات اکتفا و نسبت به بخشی دیگر، جزئیات را نیز ذکر کرده است.

‏۵ ـ شایستگی های پایه: مجموعه ای ترکیبی از صفات و توانمندی های فردی و ‏جمعی ناظر به همه ی جنبه های هویت (عقلانی، عاطفی، ارادی و عملی) و نیز تمام ‏مؤلفه های جامعه بر اساس نظام معیار اسلامی است ، که متربیان برای دست یابی به مراتب ‏حیات طیبه جهت درک موقعیت خود و دیگران و عمل فردی و جمعی برای بهبود ‏مستمر آن، باید این گونه صفات و توانمندی ها را «کسب» کنند.‏

‏۶ ـ هویت: برآیند مجموعه ای از بینش ها، باورها، گرایش‎‎ ها، اعمال و صفات آدمی است. ‏از این رو، نه تنها امری ثابت و از پیش تعیین شده نیست، بلکه حاصل تلاش و توفیق ‏شخص و تا حدودی متأثر از شرایط اجتماعی است. انسان، موجودی است که می تواند با ‏تکیه بر فطرت و استعدادهای طبیعی خود و با استفاده از نیروی عقل و اختیار و اراده ‏ی خویش، ‏به معرفت دست یابد. معرفت ایجاد شده می ‎‎تواند زمینه ی میل و گرایش را در او فراهم سازد. ‏بینش و گرایش درونی، زمینه باور (ایمان) و تکوین اراده (تصمیم معطوف به عمل) را در وی ‏فراهم می آورد و با عمل و تکرار آن، به تدریج هویتش شکل می گیرد. همین امور نیز، ‏در هر گونه تحول هویت پس از تکوین اولیه ی آن نقش آفرین است.‏

‏۷ ـ معلم و مربی: (مترادف هم بکار رفته است) به فردی اطلاق می شود که رسالت ‏خطیر تربیت دانش آموزان را در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر عهده دارد.‏

‏۸ ـ جامعه اسلامی در نگرش اسلامی: اجتماعی است که بر روی نمودن به خدا در ‏حالت تسلیم و رضا استوار می شود نه بر روابط نژادی، خویشاوندی یا قبیله ای و یا روابط ‏انتفاعی و ستمگرانه یا روابط قراردادی که رویکرد استخدامی داشته و متکی بر منفعت های ‏یک طرف یا دو طرف قرارداد می باشند. در جامعه اسلامی که مظهر تحقق بعد اجتماعی ‏حیات طیبه به شمار می آید، پیوندها خشونت آمیز (ناشی از ترس و تهدید و ارعاب) یا ‏انتفاعی (ناشی از سودگرایی و استثمار یا استخدام دیگران) نیست بلکه ارتباط میان ‏اعضای جامعه به ارزش های انسانی و اخلاقی، معرفت، محبت و اطاعت از خدا (پیروی ‏آگاهانه و اختیاری از نظام معیار دینی) معطوف است. در چنین جامعه ای روابط ظالمانه و ‏تعصبات نژاد پرستانه طرد می شود و بر توحید به عنوان اساس تکوین و گسترش روابط ‏اجتماعی تأکید می گردد.‏

‏۹ ـ سن تعلیم و تربیت رسمی ۵ سالگی است اما سن افراد لازم التعلیم (لازم التربیه) ‏طبق قانون مشخص می شود.‏

‏۱۰ ـ وضع مطلوب زندگی بشر در همه ی ابعاد و مراتب، بر اساس نظام معیار اسلامی ‏‏(مبانی و ارزشهای مقبول دین الهی) است که تحقق آن باعث دستیابی به غایت ‏زندگی یعنی قرب الی الله خواهد شد. اینگونه زندگانی مستلزم ارتباط آگاهانه و اختیاری با ‏حقیقت هستی و تشدید رابطه‎‎ ی با او در همه شئون فردی و اجتماعی زندگی است که ‏باید بر اساس انتخاب و التزام آگاهانه و آزادانه ی نظام معیارِ مناسب با دینِ اسلام باشد. ‏بنابراین، یکی از مشخصات اصلی حیات طیبه، تکیه بر ارزش غایی زندگی ـ قرب الی الله ـ ‏و نظام معیار متناسب با آن یعنی مبانی و ارزشهای مقبولِ دینِ اسلام است. زیرا با توجه ‏به لزوم پذیرش ربوبیت خداوند متعال، به عنوان یگانه رب حقیقی جهان و انسان، این ‏نظام معیار، جهت اساسی نحوه ی تحقق حیات طیبه را در همه مراتب و ابعاد آن ‏مشخص می نماید. لذا، انتخاب و التزام آگاهانه و آزادانه ی نظام معیار ربوبی و انطباق ‏همه ی ابعاد زندگی با این نظام (تقوا)، وجه تمایز اساسی حیات طیبه از زندگی ‏غیردینی (= سکولار) رایج محسوب می شود که نقطه اوج و حقیقت آن در جامعه جهانی ‏مهدوی محقق می گردد.‏

‏۱۱ ـ چشم انداز: وضع مطلوب دست یافتنی است که با الهام از وضعیت آرمانی ‏انعکاس یافته در رهنامه تعلیم و تربیت رسمی عمومی و تحت تأثیر چالش ها ترسیم شده است. ‏استنادات این چشم انداز مؤید فرایندی است که به این تصویر از وضع مطلوب دست یافتنی ‏معنا می بخشد. بنا بر نظام نامه تدوین سند جامع تحول و نوسازی نظام آموزشی (مصوب ‏جلسه ۶۴ مورخ ۱ /۴ /۱۳۸۹ شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور) ‏چشم انداز اینگونه تعریف می شود: ‏
چشم انداز نظام آموزشی اعلامیه جهت گیری نظام آموزشی و بیانگر هویت و آرمان ‏آن است که تصویری از مقاصد آینده نظام آموزشی کشور در افق ۱۴۰۴ را ترسیم می کند. ‏این چشم انداز بر اساس اسناد بالادستی: قانون اساسی، سیاست های کلی نظام، سند ‏چشم انداز بیست ساله و فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، در افق ۱۴۰۴ ‏ترسیم می شود.‏

‏۱۲ ـ نظام دوری: عبارت است از همراهی معلم با دانش آموزان در چند پایه تحصیلی.‏

فصل دوم ـ بیانیه ارزش ها

گزاره‏ های ارزشی مندرج در بیانیه ی ارزش ‏ها، باید‏ها و نباید‏هایی اساسی است که ‏لازم است تمام اجزا و مؤلفه‏ های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی هماهنگ با آن ها بوده ‏و همه ی سیاست گذاران و کارگزاران نظام ملتزم و پای بند به آن ها باشند.‏
این ارزش ها بر اساس آموزه های قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص) و حضرات ‏اهل بیت (علیهم السلام)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رهنمودهای رهبر کبیر ‏انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و سند چشم‏ انداز بیست ‏ساله و نقشه جامع علمی کشور و سیاست های کلی تحول نظام آموزشی تهیه و تدوین ‏شده است و با مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (شامل فلسفه ی تعلیم و ‏تربیت، فلسفه ی تعلیم و تربیت رسمی عمومی و رهنامه ی نظام تعلیم و تربیت رسمی ‏عمومی در جمهوری اسلامی ایران) سازگار و مستند به مضامین مندرج در آن ها می باشد. ‏
گزاره های ارزشی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی عبارتند از:

‏۱ ـ آموزه های قرآن کریم، نقش معنوی، اسوه ای، هدایتی و تربیتی پیامبر اکرم (ص) ‏و حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و ائمه معصومین (علیهم السلام) به ویژه امام زمان ‏‏(عج) و ولایت مداری در تمام ساحت ها برای تحقق جامعه عدل جهانی (جامعه مهدوی)‏

تبصره ـ اقلیت های مذهبی مصرح در قانون اساسی بر اساس قوانین موضوعه اقدام ‏خواهند کرد.‏

‏۲ ـ آموزه های بنیادین مهدویت و انتظار که رمز هویت اسلام ناب و عامل حیات و بقای ‏آن در عصر غیبت است، به عنوان مهمترین رسالت منتظران در عصر غیبت

‏۳ ـ میراث نظری و عملی حضرت امام خمینی (ره)، تعمیق علاقه و پیوند با انقلاب ‏اسلامی، قانون اساسی و ولایت فقیه

۴ ـ فرآیند تعلیم و تربیت در تمام ساحت ها شامل تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و ‏اخلاقی، تعلیم و تربیت اجتماعی و سیاسی، تعلیم و تربیت زیستی و بدنی، تعلیم و تربیت ‏زیبا شناختی و هنری، تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه ای، تعلیم و تربیت علمی و فناورانه ‏منطبق بر نظام معیار اسلامی (مبانی و ارزش های برگرفته از قرآن کریم، سنت حضرات ‏معصومین (علیهم السلام) و عقل) که تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی در آن ‏محوریت دارد.

‏۵ ـ زمینه‌سازی کسب شایستگی های پایه ـ با تأکید بر خصوصیات مشترک اسلامی ـ ‏ایرانی و انقلابی، در راستای تکوین و تعالی پیوسته هویت دانش آموزان در ابعاد فردی، ‏خانوادگی و اجتماعی

‏۶ ـ هویت شناخت مدار و واقع نمایی و معنای گسترده، جامع و منسجم معرفت ‏‏(وحیانی، عقلانی، نقلی و تجربی)‏

‏۷ ـ نقش معلم (مربی) به عنوان هدایت کننده و اسوه ای امین و بصیر در فرآیند تعلیم و ‏تربیت و مؤثرترین عنصر در تحقق مأموریت های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

‏۸ ـ بصیرت و تعالی در زمینه های گوناگون عبادی ـ اخلاقی، اعتقادی، سیاسی اجتماعی ‏فرهنگی.‏

‏۹ ـ کرامت ذاتی و اکتسابی انسان و کسب فضایل اخلاقی از جمله: ایمان، تقوا، تولی ‏و تبری، عمل صالح، خودباوری، روحیه مجاهدت، ظلم ستیزی، علم، حکمت، عفت، شجاعت، ‏عدالت، صداقت، ایثار و فداکاری

‏۱۰ ـ سلامت جسمانی، نشاط و تقویت اراده

۱۱ ـ تکوین و تعالی جنبه های انسانی هویت دانش آموزان برای تقویت روابط حق محور، ‏عدالت گستر و مهرورزانه با همه انسان ها در سراسر جهان

‏۱۲ ـ منزلت علم نافع، هدایت گر و توانمندساز و مقام و جایگاه عالم و معلم

‏۱۳ ـ پرورش، ارتقاء و تعمیق انواع و مراتب عقلانیت در همه ساحت های تعلیم و تربیت

‏۱۴ ـ ارتقاء جایگاه و نقش تربیتی خانواده و مشارکت اثربخش آن با نظام تعلیم و تربیت ‏رسمی عمومی

‏۱۵ ـ نقش تربیتی اماکن مذهبی، نهادهای مردمی، اجتماعی و رسانه ها

۱۶ ـ عدالت تربیتی در ابعاد کمی، همگانی و الزامی و عدالت کیفی با رعایت تفاوت‏ های ‏فردی، جنسیتی، فرهنگی و جغرافیایی

۱۷ ـ جایگاه و نقش تعلیم و تربیتی نهاد رسانه و فناوری های ارتباطی و بهره گیری ‏هوشمندانه از آن و مواجهه فعال و آگاهانه جهت پیشگیری و کنترل آثار و پیامدهای ‏نامطلوب آن

‏۱۸ ـ توجه توأمان به منافع و مصالح فردی و اجتماعی در چارچوب منافع و مصالح ملی‏

‏۱۹ ـ صیانت از وحدت ملی و انسجام اجتماعی با محوریت هویت مشترک اسلامی ـ ایرانی

‏۲۰ ـ وطن دوستی و افتخار به ارزشهای اصیل و ماندگار اسلامی ـ ایرانی و اهتمام ‏به برپایی جامعه مهدوی‏

‏۲۱ ـ تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک‏

۲۲ ـ استمرار فرهنگ اسلامی ـ ایرانی از طریق ارزیابی آگاهانه آن و تعامل نقادانه با ‏سایر فرهنگ ها بر اساس نظام معیار اسلامی

‏۲۳ ـ مسئولیت پذیری همه جانبه، مشارکت اجتماعی و داشتن روحیه جمعی و مهارت ‏مورد نیاز جامعه

‏۲۴ ـ روحیه کارآفرینی ، کسب شایستگی‏ های عام حرفه ای و مهارتی و هنری زمینه ساز ‏کار مولّد.‏

‏۲۵ ـ ارج نهادن به دستاوردهای علمی و تجربه های بشری در چارچوب نظام معیار ‏اسلامی و بسترسازی برای دستیابی به مرجعیت علمی جهان‏

‏۲۶ ـ نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی به عنوان عامل اثرگذار اجتماعی و مولد ‏نیروی انسانی و سرمایه فرهنگی و معنوی جهت رشد و تعالی همه جانبه و پایدار و ‏اعتلای فرهنگ عمومی مبتنی بر نظام معیار اسلامی ‏

‏۲۷ ـ مدرسه به عنوان کانون تعلیم و تربیت رسمی عمومی و محل کسب تجربه های ‏تربیتی

‏۲۸ ـ تقویت شأن حاکمیتی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در ابعاد سیاست گذاری، ‏برنامه‌ریزی، پشتیبانی و نظارت و ارزیابی ضمن مشارکت پذیری و کاهش تصدی گری غیرضرور ‏در بعد اجرا با رعایت اصل عدالت

‏۲۹ ـ آینده پژوهی و پایش تحولات مؤثر بر تعلیم و تربیت رسمی عمومی به منظور ‏ایفای نقش فعال در مواجهه با چالشهای پیش رو در عرصه های مختلف‏

‏۳۰ ـ جامعیت، یکپارچگی و توجه متوازن به ساحت ‏های تعلیم و تربیت


فصل سوم ـ بیانیه‌ی مأموریت


وزارت آموزش و پرورش مهمترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی، متولی فرآیند ‏تعلیم و تربیت در همه ساحت های تعلیم و تربیت، قوام بخش فرهنگ عمومی و تعالی ‏بخش جامعه اسلامی بر اساس نظام معیار اسلامی، با مشارکت خانواده، نهادها و سازمانهای ‏دولتی و غیردولتی است. این نهاد مأموریت دارد با تأکید بر شایستگی های پایه، زمینه ‏دستیابی دانش آموزان در سنین لازم التعلیم طی ۱۲ پایه تحصیلی (چهار دوره سه ساله) ‏به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و جهانی را بصورت نظام مند، ‏همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد. انجام این مهم ‏نقش زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.‏


فصل چهارم ـ چشم‌انداز


نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در افق ۱۴۰۴، با اتکاء به قدرت لایزال الهی، ‏مبتنی بر نظام معیار اسلامی، فرهنگ و تمدن اسلامی ـ ایرانی و قوام بخش آن ‏ها و ‏زمینه ساز جامعه جهانی عدل مهدوی و برخوردار از توانمندی های تربیتی ممتاز در تراز ‏جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه، الهام بخش و دارای تعامل سازنده و مؤثر با ‏نظام‏ های تعلیم و تربیتی در سطح جهان، توانمند در زمینه سازی برای شکوفایی فطرت و ‏استعدادها و شکل گیری هویت یکپارچه اسلامی، انقلابی ـ ایرانی دانش آموزان با توجه ‏به هویت اختصاصی آنان؛ کارآمد، اثربخش، یادگیرنده، عدالت محور و مشارکت جو، برخوردار ‏از مربیان و مدیران مؤمن آراسته به فضائل اخلاق اسلامی، عامل به عمل صالح، تعالی جو و ‏تحول آفرین، انقلابی، آینده نگر، عاقل، متعهد، امین، بصیر، حق شناس.‏
ـ مدرسه در افق چشم انداز ۱۴۰۴‏
بر پایه ی این چشم انداز، مدرسه جلوه ای است از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون ‏عرضه ی خدمات و فرصت‏ های تعلیم و تربیتی، زمینه ساز درک و اصلاح موقعیت توسط ‏دانش آموزان و تکوین و تعالی پیوسته ی هویت آنان بر اساس نظام معیار اسلامی، در چارچوب ‏فلسفه و رهنامه ی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران که دارای ‏ویژگی‏ های زیر است:‏

‏۱ ـ تجلی بخش فرهنگ غنی اسلامی و انقلابی در روابط و مناسبات با خالق، جهان ‏خلقت، خود و دیگران «به ویژه تکلیف گرایی، مسئولیت پذیری، کرامت نفس، امانتداری، ‏خودباوری، کارآمدی، کارآفرینی، پرهیز از اسراف و وابستگی به دنیا، همدلی، احترام، اعتماد، ‏وقت شناسی، نظم، جدیت، ایثارگری، قانون گرایی، نقادی و نوآوری، استکبارستیزی، دفاع ‏از محرومان و مستضعفان و ارزشهای انقلاب اسلامی» ‏

‏۲ ـ نقطة اتکای دولت و ملت در رشد، تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله

۳ ـ برخوردار از قدرت تصمیم گیری و برنامه‌ریزی در حوزه های عملیاتی در چارچوب ‏سیاست های محلی، منطقه ای و ملی

‏۴ ـ نقش آفرین در انتخاب آگاهانه، عقلانی، مسئولانه و اختیاری فرآیند زندگی فردی، ‏خانوادگی و اجتماعی دانش آموزان بر اساس نظام معیار اسلامی

۵ ـ دارای ظرفیت پذیرش تفاوت های فردی، کشف و هدایت استعدادهای متنوع ‏فطری و پاسخ گوئی به نیاز‏ها، علائق و رغبت دانش آموزان در راستای مصالح و چارچوب ‏نظام معیار اسلامی

‏۶ ـ یادگیرنده، کمال جو، خواستار تعالی مستمر فرصت های تربیتی، تسهیل کننده ی ‏هدایت، یادگیری و تدارک بیننده ی خودجوش ظرفیت‏ های جدید در خدمت تعلیم و تربیت

‏۷ ـ خود ارزیاب، مسئول و پاسخگو نسبت به نظارت و ارزیابی بیرونی

‏۸ ـ تأمین کننده ی نیازهای فردی و اجتماعی و محیط اخلاقی، علمی، امن، سالم، ‏با نشاط، مهرورز و برخوردار از هویت جمعی ‏

‏۹ ـ برخوردار از مربیان دارای فضائل اخلاقی و شایستگی های حرفه ای با هویت یکپارچه ‏توحیدی بر اساس نظام معیار اسلامی‏

‏۱۰ ـ مبتنی بر رویکرد مدیریتی نقدپذیر و مشارکت جو

۱۱ ـ متکی بر ارکان تعلیم و تربیت و بهره مند از ظرفیت عوامل سهیم و مؤثر و ‏مبتنی بر مشارکت ذی نفعان با تأکید بر مربیان، دانش آموزان و خانواده‏

‏۱۲ ـ برخوردار از بهره فناوری آموزشی در سطح معیار؛ با توجه به طیف منابع و ‏رسانه های یادگیری (شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات)‏

‏۱۳ ـ دارای ظرفیت تصمیم سازی برای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

‏۱۴ ـ دارای تعامل اثربخش با مساجد و دیگر نهادها، مراکز مذهبی و کانون های محلی ‏نظیر فرهنگ سرا و کتابخانه های عمومی و برخوردار از ارتباط مستمر و مؤثر با عالمان دینی، ‏صاحبنظران و متخصصان

‏۱۵ ـ دارای پیوند مؤثر با موضوعات و مسائل جامعه در مقیاس محلی، منطقه‌ای و ‏ملی با حضور فعال در حیات اجتماعی.‏


فصل پنجم ـ هدف‌های کلان

‏۱ ـ تربیت انسانی موحد، مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیت ها و ‏وظایف در برابر خدا، خود، دیگران و طبیعت، حقیقت جو و عاقل، عدالت خواه و صلح جو، ‏ظلم ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر و وطن دوست، مهرورز، جمع گرا و جهانی اندیش، ‏ولایت مدار و منتظر و تلاشگر در جهت تحقق حکومت عدل جهانی، با اراده و امیدوار، ‏خودباور و دارای عزت نفس، امانتدار، دانا و توانا، پاکدامن و باحیاء، انتخاب گر و آزادمنش، ‏متخلق به اخلاق اسلامی، خلاق و کارآفرین و مقتصد و ماهر، سالم و بانشاط، قانون مدار و ‏نظم پذیر و آماده ی ورود به زندگی شایسته فردی، خانوادگی و اجتماعی بر اساس نظام ‏معیار اسلامی؛

‏۲ ـ ارتقای نقش نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و خانواده در رشد و تعالی کشور، ‏بسط و اعتلای فرهنگ عمومی و زمینه سازی برای اقتدار و مرجعیت علمی و تکوین تمدن ‏اسلامی ـ ایرانی در راستای تحقق جامعه جهانی عدل مهدوی با تأکید بر تعمیق معرفت و ‏بصیرت دینی و سیاسی، التزام به ارزش های اخلاقی، وفاداری به نظام جمهوری اسلامی ‏ایران، اعتقاد و التزام عملی به اصل ولایت مطلقه فقیه و مردم سالاری دینی، تحکیم ‏وحدت ملی، تقویت روحیه علمی، رعایت حقوق و مسئولیت های اجتماعی، ارتقای آداب و ‏آئین زندگی متعالی، بهداشتی و زیست محیطی؛

‏۳ ـ گسترش و تأمین همه جانبه ی عدالت آموزشی و تربیتی؛

‏۴ ـ برقراری نظام اثربخش و کارآمد مدیریت و مدیریت منابع انسانی بر اساس نظام ‏معیار اسلامی؛ ‏

‏۵ ـ افزایش مشارکت و اثربخشی همگانی بویژه خانواده در تعالی نظام تعلیم و تربیت ‏رسمی عمومی؛

۶ ـ بهسازی و تحول در نظام برنامه‌ریزی آموزشی و درسی، مالی و اداری و زیرساخت‏های ‏کالبدی؛

‏۷ ـ ارتقای اثربخشی و افزایش کارایی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی؛

‏۸ ـ کسب موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسلام و ارتقای فزاینده جایگاه ‏تعلیم و تربیتی ایران در سطح جهانی


فصل ششم ـ راهبردهای کلان

‏۱ ـ استقرار نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر اساس مبانی نظری و فلسفه تعلیم ‏و تربیت اسلامی (تمام هدف های کلان)؛

‏۲ ـ نهادینه کردن نگاه یکپارچه به فرآیند تعلیم و تربیت با رویکرد تعالی بخشی ‏در کلیه مؤلفه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (هدف های کلان ۱، ۲، ۴، ۵ و ۶)؛

‏۳ ـ ابتناء فرایند طراحی، تدوین و اجرای اسناد تحولی زیر نظام ها (شامل برنامه درسی ‏ملی، تربیت معلم و تأمین منابع انسانی، راهبری و مدیریت، تأمین و تخصیص منابع مالی، ‏تأمین فضا، تجهیزات و فن آوری ـ پژوهش و ارزشیابی) و برنامه های کوتاه مدت و میان ‏مدت بر مبانی نظری و فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی و مفاد سند تحول بنیادین نظام ‏آموزش و پرورش (هدف های کلان ۱، ۴، ۳، ۲، ۶، ۵)؛

۴ ـ توسعه و نهادینه کردن عدالت آموزشی و تربیتی در مناطق مختلف کشور و ‏تقویت آموزش و پرورش مناطق مرزی با تأکید بر توانمندسازی معلمان و دانش آموزان این ‏مناطق با تمرکز بر کیفیت فرصت های تربیتی هماهنگ با نظام معیار اسلامی (هدف های ‏کلان ۵، ۴ و ۳)؛

‏۵ ـ تقویت و نهادینه سازی مشارکت اثربخش و مسئولیت پذیری مردم، خانواده و ‏نهادهای اقتصادی، مدیریت شهری و روستایی و بنیادهای عام المنفعه در نظام تعلیم و ‏تربیت رسمی عمومی (هدف های کلان ۵، ۲، ۳ و ۷)؛

‏۶ ـ گسترش و تعمیق فرهنگ پژوهش و ارزشیابی، خلاقیت و نوآوری، نظریه پردازی ‏و مستندسازی تجربیات علمی ـ تربیتی بومی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی ‏‏(هدف های کلان ۲، ۱، ۴ و ۸)؛

‏۷ ـ بهره مندی هوشمندانه از فناوری های نوین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی ‏مبتنی بر نظام معیار اسلامی (هدف های کلان ۵، ۳، ۲، ۱ و ۷)‏

‏۸ ـ تعامل اثربخش و فعال نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با سایر نهادها و ‏دستگاه های مرتبط به ویژه نهاد خانواده و رسانه با تأکید بر کاهش مرزهای تعلیم و تربیت ‏رسمی و غیررسمی (هدف های کلان ۷ و ۴، ۱، ۲)‏

‏۹ ـ استقرار نظام مدیریت اثربخش، کارآمد، مسئولیت پذیر و پاسخ ‏گو و بسترسازی ‏برای استقرار نظام کارآمد منابع و مصارف در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی ‏‏(هدف ‏های کلان ۲، ۶، ۴ و ۷)؛

‏۱۰ ـ ارتقای جایگاه نظام تعلیم و تربیت کشور به عنوان مهمترین نهاد تربیت نیروی ‏انسانی و مولد سرمایه اجتماعی و اعمال سیاستهای مصوب و هدایت و نظارت بر آن، ‏از پیش دبستانی تا دانشگاه به عنوان امر حاکمیتی با توسعه مشارکت همگانی (هدف های ‏کلان ۲، ۴ و ۵)؛

‏۱۱ ـ ارتقاء معرفت و بصیرت دینی، انقلابی و سیاسی برای رشد و تعالی معنوی و ‏اخلاقی معلمان و دانش آموزان و مشارکت برای ارتقاء معنوی خانواده (هدف های کلان ۵ و ۴، ۲، ۱)؛

۱۲ ـ بازنگری و بازسازی ساختارها و رویه ها درنظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی ‏‏(هدف های کلان ۱، ۲، ۳، ۵، ۶ و ۷)؛

۱۳ ـ توسعه مستمر شایستگی ها و توانمندیهای اعتقادی، تربیتی، علمی و حرفه ای ‏فرهنگیان (هدف های کلان ۷ و ۶، ۵، ۴)؛

‏۱۴ ـ توسعه ظرفیت ها و توانمندی های آموزشی و پرورشی برای حضور فعال و سازنده ‏در صحنه های بین المللی و منطقه ای در راستای تحقق اهداف و مأموریت های مندرج در ‏قانون اساسی و سند چشم انداز و سیاست های کلی مقام معظم رهبری و برنامه های پنج ساله ‏‏(هدف های کلان ۷، ۸، ۲)‏

‏۱۵ ـ ارتقای جایگاه علم و علم آموزی به عنوان عاملی مؤثر در دستیابی به حیات طیبه ‏با تأکید بر حیثیت، کاشفیت و مطلوبیت علم (هدف های کلان ۷، ۲، ۱ و ۸)‏


فصل هفتم ـ هدف های عملیاتی و راهکارها

هدف‏ های عملیاتی و راهکارهای ذیل آنها، لزوماً از تناظر یک به یک با هدف‏ های ‏کلان برخوردار نیستند. از این رو، برخی هدف‏ های عملیاتی و نیز راهکارهای ذیل ‏یک هدف‏ کلان، ممکن است با هدف‏ های کلان دیگری نیز مرتبط باشند. با توجه ‏به این گونه ارتباط‏ ها، هر راهکار، برای هدفی که ذیل آن آمده است، جنبه اصلی و ‏برای برخی هدف‏ های دیگر جنبه مکمل دارد. به هنگام عملیاتی کردن احکام این ‏سند، لازم است در تدوین برنامه‏ های میان مدت و کوتاه مدت این گونه پیوستگی‏ ها ‏مورد توجه قرار گیرد.

‏۱ ـ پرورش تربیت یافتگانی که: ‏
ـ دین اسلام را‏ حق دانسته و آن را به عنوان نظام معیار می شناسند و به آن باور ‏دارند و آگاهانه و آزادانه و شجاعانه و فداکارانه برای تکوین و تعالی اخلاقی خود و دست یابی ‏به مرتبه ای از حیات طیبه و استقرار حکومت عدل جهانی مهدوی از آن تبعیت می نمایند ‏و به رعایت احکام و مناسک دین و موازین اخلاقی مقید هستند. ‏
‏ـ از دانش‏ های پایه و عمومی سازگار با نظام معیار اسلامی، هم چنین از توان تفکر، ‏درک و کشف پدیده ها و رویدادها به عنوان آیات الهی و تجلی فاعلیت خداوند در خلقت و ‏نیز دانش، بینش و مهارت ها و روحیه ی مواجهه ی‏ علمی و خلاق با مسائل فردی و ‏خانوادگی و اجتماعی برخوردارند.‏
ـ با درک مفاهیم اجتماعی و سیاسی و «احترام به قانون» و اندیشه‏ ورزی در آن ها، ‏شایستگی رویارویی مسئولانه و خردمندانه با تحولات اجتماعی و سیاسی را کسب می کنند ‏و با رعایت وحدت و تفاهم ملی، در دفاع از عزت و اقتدار ملی می کوشند و با روحیه ی ‏مسئولیت پذیری و تعالی خواهی و برخوردار از مهارت های ارتباطی، در حیات خانوادگی و ‏اجتماعی (در سطوح محلی تا جهانی) با رعایت اصول برگرفته از نظام معیار اسلامی، ‏مشارکت مؤثر دارند.‏
ـ با درک مفاهیم اقتصادی در چارچوب نظام معیار اسلامی از طریق کار و تلاش و ‏روحیه ی انقلابی و جهادی، کارآفرینی، قناعت و انضباط مالی، مصرف بهینه و دوری از ‏اسراف و تبذیر و‏ با رعایت وجدان، عدالت و انصاف در روابط با دیگران در فعالیت های اقتصادی ‏در مقیاس خانوادگی، ملی و جهانی مشارکت می نمایند.‏
ـ دارای حداقل یک مهارت مفید برای تأمین معاش حلال باشند بگونه ای که در ‏صورت جدایی از نظام رسمی تعلیم و تربیت در هر مرحله، توانایی تأمین زندگی خود و ‏ادارة خانواده را داشته باشند.‏
ـ با درک مفاهیم بهداشت فردی و اجتماعی و مسائل زیست بوم طبیعی و شهری ‏به منزلة امانات الهی، شایستگی حفظ و ارتقای سلامت فردی و بهداشت محیطی را کسب ‏می کنند و با ورزش و تفریحات سالم فردی و گروهی، به نیازهای جسمی و روانی خود و ‏جامعه‏ بر اساس اصول برگرفته از نظام معیار اسلامی، پاسخ می دهند.‏
ـ با قدرشناسی و درک زیباشناسانه ی آفرینش الهی و مصنوعات هنرمندانة بشری، ‏درک مفاهیم فرهنگی و میان فرهنگی‏ و بهره گیری از قدرت تخیل، توانمندی های لازم ‏در خلق آثار فرهنگی و هنری را به دست می آورند و برای حفظ و تعالی میراث فرهنگی، ‏تمدنی و هنری در سطح ملی و جهانی بر اساس نظام معیار اسلامی می کوشند (هدف های ‏کلان ۱ و ۴ و ۵ و ۲ و ۸).‏

راهکار ۱ /۱ ـ طراحی، تدوین و اجرای برنامه درسی ملی بر اساس اسناد تحول راهبردی ‏و بازتولید برنامه های درسی موجود با تأکید بر: ‏
الف). متناسب سازی حجم و محتوی کتب درسی و ساعات و روزهای آموزشی با ‏توانمندی ها و ویژگی های دانش آموزان.‏
ب). حاکمیت رویکرد فرهنگی ـ تربیتی در تولید محتوی و تقویت شایستگی های ‏پایه ی دانش آموزان
ج). بهره مندی فزونتر از روش های فعال، خلاق و تعالی بخش‏
د). بهره گیری از تجهیزات و فناوری های نوین آموزشی و تربیتی در راستای اهداف‏
ه). توجه بیشتر به تفاوت های فردی به ویژه هویت جنسیتی دانش آموزان و تفاوت های ‏شهری و روستایی

راهکار ۲ /۱ ـ تدوین برنامه های عملیاتی لازم در راستای ترویج، تقویت مستمر و ‏تحکیم فضایل اخلاقی در محیط های تربیتی با استفاده از تمام ظرفیت های آموزشی و ‏تربیتی با تأکید بر اولویت کرامت و عزت نفس و شجاعت، حیاء و عفت، صداقت، مسئولیت پذیری ‏و نظم در تمام دوره های تحصیلی

راهکار ۳ /۱ ـ توسعه فرهنگ اقامه نماز و اهتمام به برپایی نماز جماعت در مدرسه و ‏تقویت انس با قرآن در دانش آموزان و توسعه ی فرهنگ و سواد قرآنی با اصلاح برنامه ها و ‏توانمندسازی معلمان در راستای تقویت مهارت روخوانی و روان خوانی در دوره ابتدایی، ‏آشنایی با مفاهیم کلیدی قرآن در دوره متوسطه اول و آموزش معارف قرآنی در متوسطه ‏دوم بر اساس منشور توسعه فرهنگ قرآنی

راهکار ۴ /۱ ـ ایجاد ساز و کارهای ترویج و نهادینه سازی فرهنگ ولایت مداری تولی و ‏تبرّی، امر به معروف و نهی از منکر، روحیه جهادی و انتظار «زمینه سازی برای استقرار ‏دولت عدل مهدوی (عج)» با تأکید بر بهره گیری از ظرفیت حوزه های علمیه و نقش الگویی ‏معلمان و اصلاح روش ها

راهکار ۵ /۱ ـ ارائه ی آموزش زبان خارجی در چارچوب بخش انتخابی (نیمه تجویزی) ‏برنامه ی درسی، با رعایت اصل تثبیت و تقویت هویت اسلامی ـ ایرانی‏

راهکار ۶ /۱ ـ گسترش و تنوع دادن به حِرَف و مهارت های مورد نیاز جامعه و تعلیم ‏متناسب و برنامه‌ریزی شدة آن در همة دوره های تحصیلی و برای همة دانش آموزان

راهکار ۷ /۱ ـ ایجاد ساز و کار برای تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی و احیاء ‏هویت افتخارآمیز اسلامی ـ ایرانی در دانش آموزان و معلمان با تأکید بر آموزش و اجرای ‏سرود ملی و به اهتزاز درآوردن پرچم جمهوری اسلامی ایران در تمام مدارس

‏۲ ـ تعمیق تربیت و آداب اسلامی، تقویت اعتقاد و التزام به ارزش های انقلاب اسلامی ‏‏(۱ و ۲ و ۸)‏

راهکار ۱ /۲ ـ بازنگری و اصلاح برنامه های درسی مبتنی بر رویکرد فرهنگی ـ تربیتی ‏و تقویت و توسعه جنبه های تربیتی و اخلاقی آنها به منظور فراهم آوردن زمینه تربیت پذیری ‏دانش آموزان بر اساس فرهنگ اسلامی ـ ایرانی

راهکار ۲ /۲ ـ تعمیق تقوای الهی و مهارت خویشتنداری، انتخابگری درست و تعالی ‏بخش مستمر دانش آموزان با استفاده از فرصت ایام ا…، برگزاری مراسم آگاهی بخش و ‏نشاط انگیز در اعیاد و وفیات، حضور فعال و مشارکت دانش آموزان در محافل، مجالس و ‏اماکن مذهبی و تقویت انس با دعا و توسل

راهکار ۳ /۲ ـ تقویت شایستگی های اعتقادی، اخلاقی و حرفه ای مدیران و معلمان و ‏تحکیم نقش الگویی آنان و فراهم آوردن ساز و کارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ‏ایشان در برنامه های تربیتی و فعالیت های پرورشی مدارس و واگذاری مسئولیت کلان تربیتی ‏مدرسه به مدیران مدارس

راهکار ۴ /۲ ـ تقویت ایمان، بصیرت دینی و باور به ارزش های انقلاب اسلامی و ‏توانمندسازی مربیان و دانش آموزان برای وفاداری و حمایت آگاهانه از این ارزش ها و ‏مواجهه هوشمندانه با توطئه های دشمنان با استفاده از ظرفیت برنامه های آموزشی و ‏تربیتی آموزش و پرورش و مشارکت خانواده و سایر نهادها و دستگاه ها به ویژه حوزه های ‏علمیه و حضور فعال و سازمان یافته دانش آموزان و مدارس در برنامه های سیاسی و ‏اجتماعی و انقلابی

راهکار ۵ /۲ ـ ایجاد ساز و کارهای لازم برای تقویت آداب و سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی، ‏در تمام ساحت های تعلیم و تربیت به عنوان رویکرد حاکم در فرایند طراحی، تدوین و ‏اجرای برنامه های درسی و آموزشی

راهکار ۶ /۲ ـ طبقه بندی و متناسب سازی مقولات و موضوعات تربیتی و اخلاقی با ‏مراحل رشد و ویژگی های دانش آموزان و اهداف و نیازهای نظام تعلیم و تربیت رسمی ‏عمومی و جامعه

راهکار ۷ /۲ ـ استانداردسازی و تدوین شاخص های کیفی برای ارزیابی فعالیت های ‏فرهنگی و تربیتی مدارس

راهکار ۸ /۲ ـ استفاده از ظرفیت برنامه های درسی، منابع آموزشی، شبکه ملی اطلاعات و ‏ارتباطات، کتابخانه، فرصت اردوها و فعالیت های برون مدرسه به ویژه مساجد و کانون های ‏مذهبی برای تقویت معرفت و باور به معارف الهی به ویژه اعتقاد به توحید و معاد و ولایت ‏و انتظار با رویکرد قرآنی، روایی و عقلانی در دانش آموزان

‏۳ ـ ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت ها و ظرفیت های ‏نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۱ و ۲)‏

راهکار ۱ /۳ ـ بازنگری و بازتولید برنامه ها و محتوای آموزشی و روش های تربیتی برای ‏درونی سازی و تعمیق و ترویج فرهنگ حیا، عفاف و حجاب‏

راهکار ۲ /۳ ـ اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب، تربیت و بکارگیری نیروی انسانی شایسته ‏و متعهد و عامل به رعایت حیا، عفاف و پوشش مناسب در کلیه مراکز اداری و آموزشی

راهکار ۳ /۳ ـ جلب مشارکت سازنده و اثربخش خانواده ها در حفظ، تعمیق و اشاعه حیا، ‏عفاف، و پوشش دانش آموزان

راهکار ۴ /۳ ـ ایجاد ساز و کارهای لازم برای هماهنگی رسانه ها و تولیدکنندگان کتب ‏و مواد آموزشی، لوازم التحریر و تجهیزات آموزشی و تربیتی در جهت ترویج فرهنگ حیا، ‏عفاف و حجاب مناسب در دانش آموزان

راهکار ۵ /۳ ـ طراحی و ارائة الگوی لباس و پوشش مناسب، متنوع، زیبا و آراسته ‏مبتنی بر فرهنگ اسلامی ـ ایرانی برای مربیان و دانش آموزان پسر و دختر در راستای ‏تقویت هویت اسلامی ـ ایرانی‏

راهکار ۶ /۳ ـ برنامه‌ریزی به منظور اقناع فکری دانش آموزان برای پذیرش قلبی و ‏درونی حیا، عفاف، حجاب و عمل به آن با تبیین دیدگاه اسلام

راهکار ۷ /۳ ـ ارائه خدمات مشاوره ای ـ تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش ‏سلامت جسمی و روحی دانش آموزان‏

۴ ـ تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی ها و مهارتهای خانواده ‏در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی (۲ و ۵)‏

راهکار ۱ /۴ ـ آموزش و ارتقاء مدیریت خانواده در استفادة مناسب از ابزار رسانه در محیط ‏خانواده همسو با اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

راهکار ۲ /۴ ـ تدوین اصول راهنما و پودمان های آموزشی برای تبیین نقش مدرسه، ‏رسانه‏ ها و خانواده در تأمین پیش نیازهای ورود کودک به مدرسه و ایجاد ساز و کارهای ‏لازم برای هماهنگی و همسویی آنها با هم و با اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

راهکار ۳ /۴ ـ تدوین برنامة جامع مشارکت خانواده و نهادهای تربیتی و آموزشی برای ‏تقویت فرهنگ تربیتی خانواده ها و تحقق شایستگی های پایه دانش آموزان

راهکار ۴ /۴ ـ افزایش میزان مشارکت خانواده ها در فعالیت های آموزشی و تربیتی مدرسه، ‏برگزاری دوره های آموزشی اثربخش، ارائه خدمات مشاوره ای به خانواده های آسیب پذیر و ‏آسیب زا برای همسوسازی اهداف و روش های تربیتی خانواده و مدرسه‏

راهکار ۵ /۴ ـ اضافه نمودن درس مدیریت و سلوک مناسب خانواده به جدول برنامه ی ‏درسی دوره متوسطه در تمامی رشته ها و برای تمام دانش آموزان

راهکار ۶ /۴ ـ تهیه و تدوین محتوای آموزشی برای دانش آموزان جهت آشنایی با ویژگی ها، ‏نیازها و وظایف خانواده در چارچوب ارزش ها و معیارهای اسلامی

‏۵ ـ تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت‏ های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب ‏با توجه به تفاوت ها و ویژگی های دختران و پسران و مناطق مختلف کشور (۳ و ۵ و ۷)‏

راهکار ۱ /۵ ـ تعمیم دورة پیش دبستانی به ویژه در مناطق محروم و نیازمند حتی الامکان ‏با مشارکت بخش غیردولتی با تأکید بر آموزش های قرآنی و تربیت بدنی و اجتماعی

راهکار ۲ /۵ ـ برنامه‌ریزی و تمهید مقدمات برای پوشش کامل دوره آموزش عمومی ‏و برخوردار از کیفیت مناسب در تمام مناطق کشور

راهکار ۳ /۵ ـ توانمندسازی دانش آموزان ساکن در مناطق محروم، روستاها، حاشیه ی ‏شهرها، عشایر کوچ نشین و هم چنین مناطق دوزبانه با نیازهای ویژه، با تأکید بر ایجاد ‏فرصت های آموزشی متنوع و با کیفیت

راهکار ۴ /۵ ـ اولویت بخشی به تأمین و تخصیص منابع، تربیت نیروی انسانی کارآمد، ‏تدوین برنامه برای رشد، توانمندسازی و مهارت آموزی، ادامه تحصیل و حمایت مادی و معنوی ‏دانش آموزان مناطق محروم و مرزی

راهکار ۵ /۵ ـ اختصاص حداقل ۱۰ درصد و حداکثر ۲۰ درصد از برنامه های آموزشی ‏به معرفی حرفه ها، هنرها، جغرافیا، آیین و رسوم و نیازها و شرایط اقلیمی و جغرافیایی ‏استانها به ویژه مناطق روستایی و عشایری با رعایت استانداردهای ارتقای کیفیت و تقویت ‏هویت اسلامی ـ ایرانی دانش آموزان در چارچوب ایجاد کارآمدی و تقویت هویت ملی ‏

راهکار ۶ /۵ ـ طراحی و تدوین برنامة آموزشی متناسب با نیازها و نقش های دختران ‏و پسران.‏

راهکار ۷ /۵ ـ طراحی و تدوین برنامه تعلیم و تربیت انعطاف پذیر، متناسب با ویژگی های ‏شخصیتی و محیطی استعدادهای گوناگون دانش آموزان به منظور شکوفائی استعدادهای ‏خاص و افزایش کارآمدی و مفید بودن آنها

راهکار ۸ /۵ ـ ساماندهی و بکارگیری بهینه و اثربخش منابع انسانی و توزیع عادلانة ‏آن در سراسر کشور

‏۶ ـ تنوع بخشی به محیط ‏های یادگیری در فرایند تعلیم و تربیت رسمی عمومی ‏‏(۱ و ۳ و ۸)‏

راهکار ۱ /۶ ـ ایجاد، توسعه و غنی سازی واحد اطلاعات و منابع آموزش و پرورش در سطح ‏مدرسه (از قبیل کتابخانه، آزمایشگاه و کارگاه، شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات)‏

راهکار ۲ /۶ ـ تقویت و توسعه ی تعاملات نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با جامعه و ‏سایر دستگاه ها و نهادها از طریق گسترش ساختار تلفیقی و مسئله محور در ضمن طراحی و ‏اجرای برنامه‏ های درسی

راهکار ۳ /۶ ـ ایجاد موزه و نمایشگاه علم و فناوری در هر یک از شهرستان ها تا پایان ‏برنامه ششم توسعه کشور، به منظور فراهم آوردن زمینة مشاهده و تجربه فزون تر دانش آموزان ‏و عینی تر کردن محتوای آموزشی کتب درسی

راهکار ۴ /۶ ـ ساماندهی و مدیریت بر فعالیت های مؤسسات و آموزشگاه های آزاد ‏وابسته به وزارت آموزش و پرورش، بازنگری و بازتولید محتوای برنامه های آموزشی آنها ‏همسو با اهداف و برنامه های تحولی آموزش و پرورش و نظارت و ارزیابی مستمر بر ‏عملکرد آنها و هماهنگی و همکاری با دستگاه های ذی‌ربط برای ایجاد همسویی سایر ‏آموزشگاه های آزاد با اهداف برنامه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

راهکار ۵ /۶ ـ تنظیم و اجرای برنامة جامع کارآفرینی و مهارت آموزی برای تمام ‏دوره های تحصیلی به ویژه دانش آموزان دورة متوسطه تا پایان برنامه پنجم توسعه در برنامه ‏درسی و آموزشی

راهکار ۶ /۶ ـ ایجاد شبکه ای از محیط های یادگیری مانند پژوهش سراها، اردوگاه ها، ‏خانه ‏های فرهنگ، کتابخانه های عمومی، نمایشگاه ها و موزه‏ های تخصصی علوم و فناوری، ‏مراکز کارآفرینی، ورزشگاه ها و سایر مراکز مشابه و برقراری تعامل اثربخش مدارس با این ‏محیط ها، با رعایت اصل غنی سازی محیط مدرسه با همکاری سایر دستگاه ها

‏۷ ـ افزایش نقش مدرسه به عنوان یکی از کانون های پیشرفت محلی، به ویژه در ابعاد ‏فرهنگی ـ اجتماعی (۲ و ۱ و ۵ و ۷)‏

راهکار ۱ /۷ ـ فراهم آوردن زمینه های لازم برای نقش آفرینی مدرسه به عنوان کانون ‏کسب تجربیات تربیتی محله و جلوه ای از جامعه اسلامی و حیات طیبه با تفویض اختیار و ‏مسئولیت به آن و استانداردسازی تمام مؤلفه ها و عوامل درون مدرسه ای

راهکار۲ /۷ ـ نهادینه سازی و تقویت همکاری مدرسه با مراکز فرهنگی و علمی محله ‏به ویژه مسجد و کانون های مذهبی و حوزه های علمیه و مشارکت فعال مدیران، معلمان و ‏دانش آموزان در برنامه های مرتبط محله و نیز حضور نظام مند و اثربخش روحانیون توانمند ‏و مبلغان مذهبی باتجربه در مدرسه

راهکار ۳ /۷ ـ برقراری ارتباط سازمان یافته مراکز علمی ـ پژوهشی با نظام تعلیم و تربیت ‏رسمی عمومی در سطح ملی و منطقه ای و بهره مندی از پشتیبانی علمی و تخصصی حوزه های ‏علمیه و مؤسسات آموزش عالی و مراکز آموزش فنی و حرفه ای به ویژه دانشکده های علوم قرآنی، ‏علوم تربیتی و روانشناسی در مدارس

‏۸ ـ افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و ‏دانش آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه های دینی، فرهنگی، اجتماعی در سطح محلی ‏و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی (۵، ۲ و ۷)‏

راهکار ۱ /۸ ـ اصلاح، ارتقاء و تغییر نگرش به آموزش و پرورش به عنوان سازمان فراگیر ‏و نیروی اثرگذار اجتماعی در خدمت اهداف رشد و تعالی کشور به ویژه اهداف فرهنگی و ‏اجتماعی

راهکار ۲ /۸ ـ ایجاد ساز و کارهای لازم برای تقویت جایگاه و منزلت فرهنگی و ‏اجتماعی معلمان

راهکار ۳ /۸ ـ بسترسازی برای حضور فعال دانش آموزان در تشکل‏ های رسمی و قانونی ‏مرتبط با اتکا به ظرفیت‏ های درون و برون آموزش و پرورش از قبیل: بسیج دانش آموزی، ‏کانون های علمی و فرهنگی و انجمن اسلامی دانش آموزان

راهکار ۴ /۸ ـ فراهم آوردن ساز و کارهای قانونی برای حضور فعال و مؤثر مسئولین ‏نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در نهادهای سیاست گذار و تصمیم ساز فرادستی به عنوان ‏یکی از ارکان تعالی و پیشرفت همه جانبه و پایدار کشور

راهکار ۵ /۸ ـ تبیین دستاوردهای علمی و فنی تمدن اسلامی ـ ایرانی در برنامه های ‏درسی و آموزشی و تقویت باور و روحیه مسئولیت پذیری دانش آموزان برای تحقق تمدن نوین ‏اسلامی در راستای دستیابی به جامعه عدل مهدوی

راهکار ۶ /۸ ـ تقویت شایستگی های حرفه ای و اعتقادی مدیران و معلمان و فراهم آوردن ‏ساز و کارهای اجرایی برای مشارکت فعال و مؤثر ایشان در برنامه های تربیتی و فعالیت های ‏پرورشی مدارس‏

راهکار ۷ /۸ ـ تأکید بر معلم محوری در رابطه معلم و دانش آموز در عرصه تعلیم و ‏تربیت و جلوگیری از اجرای هر سیاست و برنامة نظری و عملی که این محوریت را ‏مخدوش نماید

راهکار ۸ /۸ ـ مشارکت فعال آموزش و پرورش در مواجهه با نیازهای فوری و عمومی ‏جامعه از قبیل شیوع بیماری های فراگیر، زلزله، رفع بیسوادی، حاکمیت قوانین و مقررات، ‏حفظ و پاکیزگی محیط زیست، خدمت به محرومین، حرکت های خیرخواهانه مردمی و ‏انقلابی از طریق برگزاری دوره ها، اردوهای آموزشی و توجیهی برای آماده سازی مربیان و ‏دانش آموزان

راهکار ۹ /۸ ـ تعامل اثربخش با مراکز فرهنگی و اجتماعی و استفاده از ظرفیت ‏رسانه ها ـ به ویژه رسانه ملی ـ برای تبیین جایگاه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در ‏تولید سرمایه اجتماعی و فرهنگی و جلوگیری از کوچک انگاری نقش آن در سرنوشت آینده ‏کشور از منظر معارف اسلامی

‏۹ ـ جلب مشارکت ارکان سهیم و مؤثر و بخش عمومی و غیردولتی در تعلیم و تربیت ‏رسمی عمومی (۵ و ۲ و ۷)‏

راهکار ۱ /۹ ـ ایجاد تسهیلات قانونی و ساز و کارهای تشویقی و انگیزشی لازم اعم از ‏مادی و معنوی، برای بسط فرهنگ نیکوکاری و تعاون، مشارکت پذیری و مشارکت جویی ‏در جامعه و در بین دانش آموزان با الهام از آموزه های دینی با تأکید بر استفاده مناسب ‏از ظرفیت کتاب های درسی، مجلات و رسانه های آموزشی و برگزاری اردوهای جهادی

راهکار ۲ /۹ ـ ایجاد ساز و کارهای مناسب برای حفظ و ارتقای مستمر سطح مشارکت ‏واقفین و خیرین مدرسه ساز از قبیل نامگذاری مدارس به نام ایشان، مشارکت آنان در ‏مدیریت مدارس خیرساز، مشارکت دولت در تأمین هزینه های این مدارس

راهکار ۳ /۹ ـ توسعه مشارکت بخش های دولتی و غیردولتی در انجام امور مربوط ‏به تولید، چاپ و توزیع مواد و منابع آموزشی در چارچوب سیاست ‏های آموزش و پرورش ‏با تأکید بر سیاست تولید بسته های آموزشی و سیاست چند تألیفی در کتاب های درسی

راهکار ۴ /۹ ـ تقویت و گسترش مدارس غیردولتی با اصلاح و بازنگری قوانین و ‏مقررات موجود

‏۱۰ ـ ارتقاء منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه ای منابع انسانی با تأکید بر نقش الگویی ‏و جایگاه معلم (۴ و ۲)‏

راهکار ۱ /۱۰ ـ برنامه‌ریزی و به کارگیری امکانات و فرصت های اجتماعی برای اعتلای ‏فرهنگ عمومی در تکریم و پاسداشت مقام معلم با تأکید بر استفاده از ظرفیت رسانه ملی‏

راهکار ۲ /۱۰ ـ استقرار نظام سنجش صلاحیت های عمومی، تخصصی و حرفه ای، ‏تعیین ملاک ‏های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت ‏انگیزه ارتقاء شغلی در آنان بر اساس نظام معیار اسلامی

راهکار ۳ /۱۰ ـ اصلاح قوانین و مقررات موجود استخدامی، مالی و اداری متناسب با ‏حرفه های تخصصی، با مشارکت دستگاه های ذیربط ‏

راهکار ۴ /۱۰ ـ طراحی و استقرار نظام خاص بازنشستگی فرهنگیان برای بهره مندی ‏فزونتر از تجارب مفید آنان

‏۱۱ ـ بازمهندسی سیاست ها و بازتنظیم اصول حاکم بر برنامه ی درسی تربیت معلم ‏با تأکید بر کارورزی و انطباق سطح شایستگی ‏های حرفه ای معلمان در سطح ملی و ‏جهانی با مقتضیات الگوی برنامة درسی در نظام تعلیم و تربیت و طراحی سیاست های ‏مناسب برای ارتقای شیوه های جذب، تربیت و نگهداشت معلمان در آموزش و پرورش (۷، ۴، ۲، ۱ و ۸)

راهکار ۱ /۱۱ ـ استقرار نظام ملی تربیت معلم و راه اندازی دانشگاه ویژه فرهنگیان با ‏رویکرد آموزش تخصصی و حرفه ای تربیت محور توسط وزارت آموزش و پرورش با همکاری ‏دستگاه های ذیربط.‏

راهکار ۲ /۱۱ ـ طراحی و ارتقای نظام تربیت حرفه ای معلمان در آموزش و پرورش با ‏تأکید بر حفظ تعامل مستمر دانشجو معلمان با مدارس و نهادهای علمی و پژوهشی در ‏طی این دوره و فراهم آوردن امکان کسب تجربیات واقعی از کلاس درس و محیط های ‏آموزشی

راهکار ۳ /۱۱ ـ ایجاد ساز و کارهای لازم برای جذب و نگهداشت استعدادهای برتر و ‏برخوردار از صلاحیت های دینی، اخلاقی، انقلابی و شخصیتی به رشته های تربیت معلم با ‏تأکید بر تقویت انگیزه های معنوی و مادی معلمان از قبیل برقراری حقوق و دستمزد در ‏دوران تحصیل، ارتقای سطح آموزشی و تجهیزاتی مراکز ذیربط، ایجاد نظام بازآموزی ‏مستمر علمی و تسهیل در ادامه تحصیل با توجه به رتبه بندی معلمان

راهکار ۴ /۱۱ ـ ایجاد نظام ارزیابی صلاحیت معلمان شامل شایستگی های اخلاقی، ‏اعتقادی، انقلابی، حرفه ای و تخصصی و ارزشیابی متناسب با مبانی و اهداف سند تحول ‏راهبردی

راهکار ۵ /۱۱ ـ ایجاد انعطاف در برنامه های درسی تربیت معلم متناسب با تحولات علمی ‏و نیازهای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با تأکید بر رویکرد تلفیقی و به روزرسانی ‏توانمندی های تربیتی و تخصصی معلمان

راهکار ۶ /۱۱ ـ استقرار ساز و کارهای ارتقای توانمندی های معلمان برای مشارکت ‏مؤثر آنان در برنامه‌ریزی درسی در سطح مدرسه، به ویژه ساز و کارهایی که به تقویت ‏هویت حرفه ای آنان می انجامد

راهکار ۷ /۱۱ ـ توسعه ی زمینه پژوهشگری و افزایش توانمندی‏ های حرفه ای به شکل ‏فردی و گروهی میان معلمان و تبادل تجارب و دستاوردها در سطح محلی و ملی و ایجاد ‏فرصت های بازآموزی مستمر علمی و تحقیقاتی و مطالعاتی و برگزاری جشنواره های الگوی ‏تدریس برتر و اختصاص اعتبارات خاص برای فعالیت های پژوهشی معلمان

راهکار ۸ /۱۱ ـ برنامه‌ریزی برای کارآموزی و کارورزی دانشجو معلمان در کنار تربیت معلم ‏و بررسی نظریات جدید تعلیم و تربیت

راهکار ۹ /۱۱ ـ رصد کردن تحولات نظام آموزش و پرورش و تربیت معلم و تحولات ‏علمی در حوزه علوم تربیتی در سطح منطقه، جهان اسلام و بین الملل و بومی سازی ‏تجربیات و یافته های مفید آنها و بهره مندی آگاهانه از آنها در چارچوب نظام معیار اسلامی

راهکار ۱۰ /۱۱ ـ جلب مشارکت دانشگاه های برتر و حوزه های علمیه در امر تربیت ‏تخصصی ـ حرفه ای و دینی معلمان، کارشناسان و مدیران با همکاری دانشگاه فرهنگیان

راهکار ۱۱ /۱۱ ـ مشارکت فعال در تعاملات بین المللی، با اولویت جهان اسلام و ‏انعکاس نظریات و تجربیات موفق داخلی در محافل و مراکز علمی جهانی

راهکار ۱۲ /۱۱ ـ بهینه سازی سیاست ها و برنامه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی ‏برای افزایش کارآیی و اثربخشی مدارس خارج از کشور با تأکید بر بازنگری جداول ‏آموزشی و محتوای کتب درسی، به کارگیری نیروهای متعهد، توانمند و مجرب و متناسب ‏سازی فضای فیزیکی این مدارس‏

‏۱۲ ـ برقراری الگوی جبران خدمات و تأمین رفاه نیروی انسانی درخور منزلت فرهنگیان ‏با توجه به لزوم تمام وقت شدن آنان (۴ و ۳ و ۷)‏

راهکار ۱ /۱۲ ـ بهینه سازی نظام پرداخت ‏ها، مبتنی بر شایستگی ها و بر اساس رویکرد ‏رقابتی

راهکار ۲ /۱۲ ـ فراهم آوردن تسهیلات و امتیازات مناسب برای جذب و نگهداشت ‏نیروهای کارآمد در دوره ابتدایی و تقویت نگاه تخصصی زیربنایی به این دوره تحصیلی

راهکار ۳ /۱۲ ـ ایجاد ساز و کارهای قانونی برای افزایش انگیزه معلمان و مربیان با ‏ساماندهی مناسب خدمات و امکانات رفاهی و رفع مشکلات مادی و معیشتی آنان

‏۱۳ ـ افزایش نقش شوراهای آموزش و پرورش استان، مناطق و مدارس در تقویت ‏فعالیت های تربیتی استان و منطقه و مدرسه در چارچوب سیاست ‏ها و برنامه‏ های ملی ‏‏(۵ و ۲ و ۴ و۷ )

راهکار ۱ /۱۳ ـ اصلاح قوانین و مقررات موجود در راستای تقویت نقش شورا‏های ‏آموزش و پرورش استان ها و مناطق و مدارس متناسب با مقتضیات تربیتی ‏

راهکار ۲ /۱۳ ـ افزایش کارآمدی شوراهای درون مدرسه (مانند شورای معلمان و ‏شورای دانش آموزان) با تفویض برخی از اختیارات اداره و مدرسه به آنان و فراهم آوردن ‏زمینه مشارکت بیشتر ایشان در فرایند تعلیم و تربیت مدرسه

‏۱۴ ـ ایجاد و متناسب سازی فضاهای تربیتی با ویژگی ها و نیازهای دانش آموزان و ‏اقتضائات فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و شرایط اقلیمی، فرهنگی و جغرافیایی (۶ و ۷ و ۳)‏

راهکار ۱ /۱۴ ـ طراحی و ساخت فضاهای تربیتی متناسب با اقتضائات برنامه ی ‏درسی، استاندارد های تربیتی، تحولات جمعیتی، اصول شهرسازی و معماری و شرایط ‏اقلیمی با تأکید بر استفاده از فناوری های نوین ساخت و تجهیزات آموزشی و رعایت ‏الگوی معماری اسلامی ـ ایرانی و توجه ویژه به نقش محوری نمازخانه در طراحی و ‏معماری اسلامی

راهکار ۲ /۱۴ ـ متناسب سازی فضاهای فیزیکی، آموزشی و تربیتی با نیازهای ویژه و ‏تفاوت های جنسیتی دانش آموزان با تأکید بر فراهم آوردن الزامات نهادینه سازی فرهنگ ‏ایمانی و عفاف و پوشش و رعایت احکام محرّمیت در محیط

راهکار ۳ /۱۴ ـ اهتمام به طراحی، ساخت و تجهیز مناسب نمازخانه، کتابخانه، آزمایشگاه، ‏فضای سبز و فضای ورزشی در تمام مدارس به عنوان محیط تعلیم و تربیت

‏۱۵ ـ اصلاح محتوا، ارتقای جایگاه، افزایش کیفیت و کارآمدی علوم انسانی در نظام ‏تعلیم و تربیت رسمی عمومی مبتنی بر مبانی دینی در چارچوب نظام معیار اسلامی (۱ و ۲)‏

راهکار ۱ /۱۵ ـ تدوین منابع علوم انسانی مبتنی بر جهان بینی اسلامی و با هدف ‏توأمان هدایت، تعالی و مدیریت فرد و جامعه

راهکار ۲ /۱۵ ـ تدوین برنامه به منظور فرهنگ سازی در جهت تبیین و تقویت منزلت ‏علوم انسانی و پرهیز از غلبه رویکرد تجربی و فنی در دوره های آموزش رسمی عمومی

راهکار ۳ /۱۵ ـ شناسایی استعدادهای برتر و هدایت آنها به ادامه تحصیل در رشته های ‏علوم انسانی و زمینه سازی برای تقویت و تعمیق فعالیت های علمی پژوهشی آنها در دوره های ‏آموزش عالی

راهکار ۴ /۱۵ ـ جذب و تربیت معلمان مستعد، آگاه و متعهد برای تدریس در درس های ‏علوم انسانی، دانش افزایی مستمر معلمان در حین خدمت و ارتقاء شأن و منزلت فرهنگی ‏و اجتماعی آنها

راهکار ۵ /۱۵ ـ اصلاح و بازتدوین متون و مواد آموزشی دروس علوم انسانی در سطوح ‏مختلف بر اساس آموزه ها و معارف دینی و با مشارکت حوزه های علمیه

راهکار ۶ /۱۵ ـ گسترش و تقویت مدارس و مجموعه های آموزشی تربیتی خاص علوم ‏انسانی در سراسر کشور

‏۱۶ ـ تنوع بخشی در ارائه ی خدمات آموزشی و فرصت ‏های تربیتی متناسب با مصالح ‏جامعه، نیازها و علایق دانش آموزان در راستای شکوفایی استعدادهای آنها (۳ و ۲ و ۷)‏

راهکار ۱ /۱۶ ـ ایجاد تنوع در فرصت‏ های تربیتی در مراکز آموزشی و تربیتی برای ‏پاسخ گویی به نیاز های دانش آموزان

راهکار ۲ /۱۶ ـ رعایت اقتضائات هویت جنسیتی (پسران و دختران) و ویژگی های ‏دوران بلوغ دانش آموزان در برنامه های درسی و روش ها و برنامه های تربیتی ضمن توجه ‏به هویت مشترک آنان‏

راهکار ۳ /۱۶ ـ توجه کافی به شرایط روحی دانش آموزان در سنین بلوغ و ارائه مشاوره و ‏آموزش های دینی و اخلاقی متناسب با آنها ‏

‏۱۷ ـ ارتقای کیفیت فرایند تعلیم و تربیت با تکیه بر استفاده هوشمندانه از فناوری ‏های ‏نوین (۳، ۲، ۱، ۷)

راهکار ۱ /۱۷ ـ توسعة ضریب نفوذ شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات (اینترانت) در مدارس ‏با اولویت پر کردن شکاف دیجیتالی بین مناطق آموزشی و ایجاد ساز و کار مناسب برای ‏بهره برداری بهینه و هوشمندانه توسط مربیان و دانش آموزان در چارچوب نظام معیار اسلامی

راهکار ۲ /۱۷ ـ تولید و به کارگیری محتوای الکترونیکی متناسب با نیاز دانش آموزان ‏و مدارس با مشارکت بخش دولتی و غیردولتی و الکترونیکی کردن محتوای کتاب های ‏درسی بر اساس برنامه درسی ملی (با تأکید بر استفاده از ظرفیت چند رسانه ای) تا پایان ‏برنامه پنجم توسعه کشور

راهکار ۳ /۱۷ ـ اصلاح و به روزآوری روش های تعلیم و تربیت با تأکید بر روش های ‏فعال، گروهی، خلاق با توجه به نقش الگویی معلمان

راهکار ۴ /۱۷ ـ گسترش بهره برداری از ظرفیت آموزش های غیرحضوری و مجازی در ‏برنامه های آموزشی و تربیتی ویژه معلمان، دانش آموزان و خانواده های ایرانی در خارج از ‏کشور بر اساس نظام معیار اسلامی و با رعایت اصول تربیتی از طریق شبکه ملی اطلاعات ‏و ارتباطات

‏۱۸ ـ تغییر و نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با رویکرد تعالی بخش، ‏پویا و بالنده (۷ و ۱ و ۲)‏

راهکار ۱ /۱۸ ـ مناسب سازی فرهنگ سازمانی بر اساس معیارهای اخلاق اسلامی با ‏تأکید بر تقویت روحیه اخوت و تعاون، خلاقیت و آموزش مستمر

راهکار ۲ /۱۸ ـ تأمین تسهیلات و امکانات و ایجاد ساز و کارهای کارا و اثربخش در ‏آموزش ‏های ضمن خدمت معلمان و تقویت انگیزه و مهارت حرفه ای برای یادگیری مداوم

راهکار ۳ /۱۸ ـ ایجاد شبکه ی پژوهشی فعال و فراگیر در درون ساختار نظام تعلیم و ‏تربیت رسمی عمومی با استفاده از فناوری های نوین و در قالب شبکه ملی اطلاعات و ‏ارتباطات

راهکار ۴ /۱۸ ـ استفادة بهینه از دانش و تجربه نخبگان و پیشکسوتان آموزش و پرورش

راهکار ۵ /۱۸ ـ استقرار نظام خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش در راستای تربیت ‏جامع و بالندگی معنوی و اخلاقی و حمایت مادی و معنوی از مدیران، مربیان و دانش آموزان ‏خلاق و نوآور و کارآفرین

‏۱۹ ـ استقرار نظام ارزش یابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۷ و ‏‏۲ و ۴)‏

راهکار ۱ /۱۹ ـ ایجاد ساز و کارهای قانونی و ساختار مناسب برای سنجش و ارزش یابی ‏عملکرد نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

راهکار ۲ /۱۹ ـ طراحی و اجرای نظام ارزشیابی نتیجه محور بر اساس استانداردهای ملی ‏برای گذر از دوره های تحصیلی و رویکرد ارزشیابی فرایند محور در ارتقای پایه های تحصیلی ‏دورة ابتدایی و رویکرد تلفیقی (فرایند محور و نتیجه محور) در سایر پایه های تحصیلی

راهکار ۳ /۱۹ ـ ایجاد نظام رتبه بندی مدارس و مؤسسات آموزش و پرورش به منظور ‏شفاف سازی عملکرد و ارتقاء کیفیت و تقویت انگیزه های رقابت منطقی و علمی بین آنان

راهکار ۴ /۱۹ ـ ارتقاء جایگاه ایران در ارزیابی های کیفیت جهانی در چارچوب معیارهای ‏اسلامی و معرفی الگوی تعلیم و تربیت اسلامی به جهان

‏۲۰ ـ تأمین، تخصیص و تنوع بخشی به منابع مالی، مدیریت مصارف متناسب با نیاز‏های ‏کمّی و کیفی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۶ و ۷ و ۳)‏

راهکار ۱ /۲۰ ـ مدیریت بهینة منابع و مصارف و شفاف سازی عملکرد مالی نظام تعلیم ‏و تربیت رسمی عمومی

راهکار ۲ /۲۰ ـ شفاف سازی و برنامه‌ریزی برای افزایش سهم اعتبارات آموزش و پرورش ‏از تولید ناخالص داخلی به میزان مناسب

راهکار ۳ /۲۰ ـ اولویت بخشی به آموزش ابتدایی در تأمین و تخصیص منابع ‏

راهکار ۴ /۲۰ ـ افزایش سهم هزینه های غیرپرسنلی در بودجه جاری آموزش و پرورش ‏به میزان مناسب به منظور ارتقای آموزش و تربیت

راهکار ۵ /۲۰ ـ طراحی ساز و کارهای تنوع بخشی به منابع مالی دولتی و غیردولتی ‏از قبیل موقوفات و امور خیریه

راهکار ۶ /۲۰ ـ بهینه سازی بهره برداری از منابع مادی و فیزیکی و تبدیل ‏به احسن کردن آنها و طراحی استانداردهای مصرف و تعبیه ساز و کارهای پیشگیری از ‏اسراف و تبذیر

راهکار ۷ /۲۰ ـ تقویت مشارکت عمومی در آموزش و پرورش با حفظ کارکردهای ‏سیاستگذاری و نظارتی نظام از طریق تسهیل تاسیس مدارس غیردولتی و حمایت از ‏فعالیت های آموزشی آنان

‏۲۱ ـ بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه ها و روش ها (۷ و ۱ و ۲)‏

راهکار ۱ /۲۱ ـ اصلاح و بازنگری ساختار دوره های آموزشی بر اساس مصوبه شورای ‏عالی انقلاب فرهنگی

راهکار ۲ /۲۱ ـ استقرار نظام مکان یابی مدارس بر اساس سامانه ی آمایش سرزمین و ‏تحولات جمعیتی (ناظر به ۵۰ سال آینده)‏

راهکار ۳ /۲۱ ـ طراحی و استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی به منظور ‏هدایت دانش آموزان به سوی رشته ها و حِرَف و مهارت های مورد نیاز حال و آینده کشور ‏متناسب با استعدادها، علاقه مندی و توانایی های آنان‏

راهکار ۴ /۲۱ ـ استقرار نظام راهنمائی و مشاوره تربیتی مبتنی بر مبانی اسلامی و ‏افزایش نقش معلمان در این زمینه و به کارگیری مشاوران متخصص برای ایفای وظائف ‏تخصصی در تمام پایه های تحصیلی

راهکار ۵ /۲۱ ـ ساماندهی ساعات کار مربیان برای حضور تمام وقت در مدارس شامل ‏ساعات تدریس و ساعات اختصاص یافته به سایر فعالیت های تربیتی مرتبط در مدرسه ‏با توجه به ضرورت جبران خدمت مناسب ایشان‏

راهکار ۶ /۲۱ ـ تحول در ساختار و مدیریت زمان آموزش در مدارس و تعیین و متناسب سازی ‏ساعات و روزهای آموزشی در طول هفته‏

راهکار ۷ /۲۱ ـ اولویت بخشی به رویکرد مدیریت مجتمع های آموزشی و تربیتی به منظور ‏اعمال مدیریت یکپارچه تربیتی در طول مدت تحصیل دانش آموزان و ایجاد فرصت بیشتر ‏برای ارتقای فعالیت های آموزشی و تربیتی

راهکار ۸ /۲۱ ـ استقرار و استفاده از نظام «دوری» در سازمان دهی معلمان در سه پایه ‏اول ابتدایی

راهکار ۹ /۲۱ ـ حاکمیت برنامه محوری به جای کتاب محوری و تولید بسته آموزشی ‏در برنامه های درسی با رعایت اصل معلم محوری

راهکار ۹ /۲۱ ـ بازطراحی و ساماندهی تقویم سال تحصیلی با رعایت انعطاف و توجه ‏به شرایط اقلیمی و با تأکید بر بهینه سازی تعطیلات

‏۲۲ ـ ارتقاء و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی، مدیریت و راهبری آموزشی و ‏تربیتی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۷ و ۲ و ۴)‏

راهکار ۱ /۲۲ ـ نهادینه کردن برنامه محوری در سطوح مختلف مدیریت نظام تعلیم و ‏تربیت رسمی عمومی

راهکار ۲ /۲۲ ـ ایجاد ساز و کارهای لازم برای تربیت و نگهداشت مدیران و راهبران ‏آموزشی و تربیتی و تلاش برای افزایش ثبات مدیریت در مجموعه نظام تعلیم و تربیت ‏رسمی عمومی

راهکار ۳ /۲۲ ـ طراحی و اجرای الگوی بالندگی شغلی ـ حرفه ای برای منابع انسانی ‏

راهکار ۴ /۲۲ ـ انجام مطالعات راهبردی آینده نگر در آموزش و پرورش و تدوین برنامه های ‏آینده پژوهانه و اجرای آن با هماهنگی دستگاه های ذیربط در آموزش و پرورش

راهکار ۵ /۲۲ ـ اصلاح ساختار اجرایی و کاهش تعداد واحدهای اداری، متناسب با ‏مدیریت کارآمد و اثربخش

راهکار ۶ /۲۲ ـ گزینش مدیران در سطوح مختلف بر اساس شایسته سالاری و پیشگامی ‏آنان در ارزشهای الهی و انسانی و معیارهای علمی، کارآمدی و باور به اهداف نظام تعلیم و ‏تربیت رسمی

‏۲۳ ـ توسعه ی ظرفیت پژوهش و نوآوری، نظریه پردازی و مستندسازی تجربیات تربیتی ‏بومی (۸ و ۲ و ۷) ‏

راهکار ۱ /۲۳ ـ استفاده بهینه از ظرفیت های موجود برای گسترش فرهنگ تفکر و ‏پژوهش در بین مدیران، مربیان و تأمین پژوهشگر مورد نیاز نظام تعلیم و تربیت رسمی ‏عمومی و حمایت از پژوهشگران فعال و مجرب

راهکار ۲ /۲۳ ـ تدوین نظام جامع حمایت از پژوهشگران حوزه آموزش و پرورش و ‏هدایت موضوعات و اهداف پژوهشی در راستای تحقق اهداف تعلیم و تربیت رسمی

راهکار ۳ /۲۳ ـ حمایت های مادی و معنوی از طرح‌های موفق و نوآوری های تربیتی بومی، ‏مستندسازی و انتشار یافته های پژوهشی در داخل و خارج از کشور و ایجاد بانک اطلاعاتی ‏فعال و کارآمد

راهکار ۴ /۲۳ ـ حمایت های مادی و معنوی از کرسی های نظریه پردازی در علوم ‏تربیتی و روش های تعلیم و تربیت و فراهم آوردن زمینه کاربست یافته های جدید و ‏نوآوری در مدارس و نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با همکاری حوزه های علمیه، ‏دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی


فصل هشتم ـ چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش

برای تحقق اهداف و برنامه های سند ملی آموزش و پرورش در افق چشم انداز، ‏سیاست گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر فرایند تحول بنیادین در دو سطح به شرح زیر ‏صورت می پذیرد:‏

بخش اول ـ سیاست گذاری، نظارت و ارزیابی در سطح کلان

سیاست گذاری و تصمیم گیری کلان و نیز ارزیابی و نظارت راهبردی فرایند تحول ‏بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر پایه این سند بر عهده شورای عالی انقلاب ‏فرهنگی می باشد.‏


بخش دوم ـ برنامه‌ریزی و نظام اجرایی

الف ـ شورای عالی آموزش و پرورش با استفاده از همة ظرفیت وزارت آموزش و ‏پرورش و سایر نهادها و امکانات کشور مسئولیت بررسی، تصویب و ابلاغ سیاست های ‏اجرایی، طراحی ساز کار تحقق اهداف، اصلاح ساختارها و فرایندهای مربوط، به روزآوری و ‏ترمیم، هماهنگی و انسجام در سیاست ها و برنامه ها و نظارت بر حسن اجرای ‏برنامه های تحول راهبردی را بر عهده دارد و گزارش پیشرفت اجرای سند و چگونگی ‏عملکرد وزارت آموزش و پرورش را به صورت سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ‏ارائه می دهد.‏

ب ـ وزارت آموزش و پرورش مسئولیت نهادینه سازی و اجرای سند ملی آموزش و ‏پرورش (شامل بنیان های نظری و سند تحول راهبردی) و طراحی و تدوین برنامه های ‏اجرایی سند تحول راهبردی را بر عهده دارد‎ ‎و‎ ‎حداکثر ظرف مدت یک سال پس از تصویب ‏این سند، برنامه های خود (به ویژه برنامه های زیر نظام های اصلی ) را به تصویب شورای عالی ‏آموزش و پرورش می رساند.‏

ج ـ وزارت آموزش و پرورش موظف است با تربیت، به کارگیری و سازماندهی ‏نیروهای توانمند و واجد شرایط، تأمین و بسیج امکانات و منابع، تدوین برنامه های ‏اجرایی کوتاه مدت و میان مدت در سطح ملی و استانی، اصلاح قوانین و مقررات و ‏جلب مشارکت و همکاری سایر دستگاه ها و نهادها اقدامات لازم برای تحقق مفاد ‏سند را معمول دارد.‏

د ـ تمام دستگاه ها و نهادها، به ویژه رسانه ملی، موظفند در چارچوب این سند، ‏همکاری لازم با نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی را برای تحقق اهداف تحول ‏بنیادین آموزش و پرورش معمول دارند. گزارش نحوه و میزان همکاری دستگاه ها ‏به صورت سالانه توسط وزیر آموزش و پرورش به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه ‏خواهد شد.‏


بخش سوم ـ نحوه  ترمیم و به روزرسانی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

فرایند ترمیم سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش رسمی عمومی جمهوری ‏اسلامی ایران در افق چشم انداز در بازه های زمانی ۵ ساله از تاریخ تصویب آن و مطابق با ‏بنیان های نظری سند ملی (فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، فلسفه تعلیم ‏و تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران، رهنامه نظام تعلیم و تربیت رسمی ‏عمومی در جمهوری اسلامی ایران) پس از تصویب شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب ‏نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد رسید.


این سند مشتمل بر ۸ فصل در جلسات ۶۸۱، ۶۸۲، ۶۸۳، ۶۸۴، ۶۸۵، ۶۸۶، ۶۸۷، ‏‏۶۸۸، ۶۹۰، ۶۹۱، ۶۹۲، ۶۹۴، ۶۹۵، ۶۹۶ و ۶۹۷ مورخ ۱۲/۱۱/۱۳۸۹، ۲۶/۱۱/۱۳۸۹، ‏‏۳/۱۲/۱۳۸۹، ۱۰/۱۲/۱۳۸۹، ۱۷/۱۲/۱۳۸۹، ۲۳/۱/۱۳۹۰، ۶/۲/۱۳۹۰، ۲۰/۲/۱۳۹۰، ‏‏۳۱/۳/۱۳۹۰، ۱۴/۴/۱۳۹۰، ۲۱/۴/۱۳۹۰، ۴/۵/۱۳۹۰، ۱۵/۶/۱۳۹۰، ۲۲/۶/۱۳۹۰ و ‏‏۵/۷/۱۳۹۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا ‏است و کلیه مصوبات و سیاست های قبلی در موارد مغایرت با آن منسوخ و بلااثر و در سایر ‏موارد براساس آن مورد بازنگری و اصلاح قرار می گیرند.‏

رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدی نژاد