شماره ۲۴۶۳۳۸/ت۴۸۵۲۷هـ – ۱۳/۱۲/۱۳۹۱
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۹/۱۱/۱۳۹۱ بنا به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و به استناد ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۹ـ تصویب نمود:
بسته اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موضوع ماده (۲۱۷) قانون یاد شده به شرح پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» است، تعیین می شود.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا رحیمی
بسته اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (۱۳۹۴ ـ ۱۳۹۰)
موضوع ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
بسمه تعالی
مقدمه
فرهنگ، کلی ترین بینش و نگرشی است که انسان نسبت به جهان دارد. این بینش و نگرش همان معنایی است که جامعه برای هستی و انسان قائل بوده و به اندازه ای کلی و جهانشمول است که همه ارزشها و روشهای فرد و اجتماع را در بر می گیرد و گاه حتی می توان آنرا مترادف با جهان بینی به کار برد. جهان بینی هر قوم در شکل و محتوای بسیاری از جنبه های محسوس زندگی آن قوم اثر قابل توجهی دارد، جهانی که مردم می سازند و در آن زندگی می کنند، تا حد زیادی تحت تأثیر جهان بینی آنان است. به عبارت دیگر، فرهنگ یک قوم، در وجوه مختلف زندگی آنان از قبیل صنعت، اقتصاد، مدیریت، شهرسازی، معماری و هنر، تجلی می کند و به منزله روحی است که در کالبد تمدن آن قوم جریان دارد. فرهنگ به عنوان بستر و زیرساخت توسعه بر سایر عرصه ها (سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و…) تأثیر می گذارد و از آنها تأثیر می پذیرد.
با این نگرش، وظایف بخش فرهنگ را از دو جنبه می توان مورد بررسی قرار داد. جنبه اول وظیفه و رسالتی است که این بخش در توسعه عمومی کشور یا به عبارت دیگر در فرهنگ توسعه بر عهده دارد. در این رویکرد مهمترین رسالت بخش فرهنگ به ایجاد زیرساختها و فراهم کردن بسترهای مناسب با استفاده از ظرفیت نهادی بخش فرهنگ برای تحقق رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و… معطوف است.
جنبه دوم وظایف بخش فرهنگ به توسعه فرهنگی معطوف است. این جنبه به تأمین حقوق فرهنگی مردم به معنای حق دسترسی عادلانه افراد به کالاها و خدمات فرهنگی اشاره دارد. تأمین نیازهای فرهنگی امری اجتناب ناپذیر برای دستگاه های فرهنگی تلقی می شود. علاوه بر آن، برنامه‌ریزی در مورد ماهیت و محتوای فعالیت ها و خدمات فرهنگی که عموماً از طریق ابزارهای فرهنگی حاصل می شود زمینة دیگری است که در تدوین برنامه های توسعه فرهنگی نباید از آن غافل شد.
فرهنگ در سند چشم انداز
فرهنگ ایران اسلامی از کهن ترین و اصیل ترین فرهنگ های جهانی ب ه شمار می رود که زیر لوای پرچم اسلام غنای بیشتری نیز یافته است، لذا سیاستگزاران و مسئولان کشور، همواره در تدوین و تعیین اهداف و سیاستهای کلان و بلندمدت جایگاه ویژه ای برای فرهنگ قائل بوده و فرهنگ را از ارکان اساسی جامعه محسوب می کنند. این رویکرد تا جایی پیش رفته که روح حاکم بر اهداف چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر فرهنگ و مؤلفه های هویت بخش آن است. خصوصاً هویت اسلامی مورد تأکید قرار گرفته تا حدی که در اولین بند از هشت بند سند چشم انداز بر فرهنگ و عناصر آن و به ویژه فرهنگ عمومی جامعه تأکید شده و در بندهای دیگر نیز به مناسبت موضوع، به فرهنگ نیز اشاره شده است. در بند اول در افق چشم انداز بیست ساله ویژگی های جامعه ایرانی به شرح زیر بیان شده است:
ـ توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود و متکی بر اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی، ملی و انقلابی، تأکید بر مردم سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادی های مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسانها، و بهره مند از امنیت اجتماعی و قضایی.
در بند دیگری نیز آمده است :
ـ فعال، مسئولیت پذیر، ایثارگر، مؤمن، رضایت مند، برخوردار از وجدان کاری، انضباط ، روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن.
سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه در امور فرهنگی
سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه در امور فرهنگی نیز بر موضوعات زیر تأکید دارد:
ـ تکمیل و اجرای طرح مهندسی فرهنگی کشور و تهیه پیوست فرهنگی برای طرح های مهم
ـ زنده و نمایان نگه داشتن اندیشه دینی و سیاسی حضرت امام خمینی (ره) و برجسته کردن نقش آن به عنوان یک معیار اساسی در تمام سیاست گذاری ها و برنامه‌ریزی ها
ـ تقویت قانونگرایی، انضباط اجتماعی، وجدان کاری، خودباوری، روحیه کار جمعی، ابتکار، درستکاری، قناعت، پرهیز از اسراف و اهتمام به ارتقاء کیفیت در تولید
ـ مقابله با جریانات انحرافی در حوزه دین و زدودن خرافات و موهومات
ـ استفاده بهینه از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی برای تحقق اهداف فرهنگی نظام
ـ ایجاد درک مشترک از چشم انداز بیست ساله و تقویت باور و عزم ملی برای تحقق آن
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان های وابسته به آن، بزرگترین دستگاه فرهنگی دولتی کشور به حساب می آیند. این وزارتخانه به عنوان متولی اصلی بخش فرهنگ کشور، به دلیل تغییر و تحول در فرهنگ جاری و نیز نیازهای فرهنگی کشور، خود نیز از ابتدای تأسیس تاکنون دچار تغییر و تحولات وسیعی شده است .
اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عبارتند از :
۱. رشد فضائل اخلاقی براساس ایمان و تقوا
۲. استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب
۳. اعتلای آگاهی های عمومی در زمینه های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیه تحقق و تتبع و ابتکار
۴. رواج فرهنگ و هنر اسلامی
۵. آگاهی جهانیان نسبت به مبانی و اهداف انقلاب اسلامی
۶. گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف بخصوص مسلمانان و مستضعفان جهان
۷. فراهم آمدن زمینه های وحدت میان مسلمین
در ادامه با توجه به اهداف و شرح وظایف در نظر گرفته شده در قوانین جاری کشور و قانون برنامه پنجم توسعه برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه های تابعه آن، به تشریح مسائل اساسی دستگاه اجرایی در طول سال های برنامه پنجم و راهبردهای اصلی آن دستگاه، به تفکیک حوزه های گوناگون فرهنگی خواهیم پرداخت .
مسائل اساسی بخش فرهنگ
حوزه کتاب
۱. نیاز به حمایت بیشتر از انتشار آثار ارزشمند در کشور
۲. عدم آشنایی سایر جوامع با رهاوردهای نشر کشور (فرهنگ مکتوب)
۳. ضعیف بودن امکانات دسترسی به کتاب درکشور
۴. ضعف ساز و کارهای حمایت از مصرف کنندگان کتاب در کشور
۵. پایین بودن سرانه های مصرف کتاب (خرید و کتابخوانی) در کشور
۶. ارتقاء شاخص های کتابخانه ای در ابعاد فضا و منابع مطالعه ای
۷. نیاز به حمایت بیشتر فعالان حوزه نشر کتاب در کشور
۸. ضعف پژوهش، سیاست گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه کتاب و کتابخوانی
حوزه کتابخانه های عمومی
۱. ارتقاء شاخص های کتابخانه ای در ابعاد فضا و منابع اطلاعاتی
۲. کمک به نهادینه کردن مطالعه مفید به عنوان یک ارزش و عادت عمومی در جامعه
۳. کمک به فراهم سازی زیرساخت های فیزیکی، مجازی و انسانی کتابخوانی شایسته ایران اسلامی
حوزه صنعت چاپ
۱. نبود استانداردهای ملی و آمار روز آمد در صنعت چاپ کشور
۲. رویکرد سنتی به نظام تولید وتوزیع در صنعت چاپ کشور
حوزه مطبوعات
۱. احصاء و ارتقاء سهم مطبوعات در بخش فرهنگ
۲. اعطای تسهیلات و کمک های لازم به مطبوعات برای نیل به رشد پایدار
۳. بازنگری و اصلاح قوانین مطبوعات و تدوین نظام جامع رسانه ها
۴. حمایت از انجام مطالعات بنیادی و کاربردی در عرصه فرهنگ سازی، پژوهشی، آموزشی و اطلاع رسانی
۵. تقویت هنجارهای فرهنگی و اجتماعی و مقابله با ناهنجاری های اجتماعی از طریق رسانه ها
۶. ضعف نشر حرفه ای
۷. ضعف پژوهشی، سیاست گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه کتاب و کتاب خوانی
۸. کمبود دانش فنی نیروی انسانی به ویژه در مواجهه با فرایندهای نوین صنعت چاپ سریع در فناوری ماشین آلات و مواد
حوزه سینما
۱. عدم جذب اقشار مختلف مهجور مانده از حلقه مخاطبان سینمای ایران
۲. عدم تناسب تعداد فیلم های تولید شده نسبت به ترکیب جمعیت
۳. کمبود سرانه سالن های سینمایی در کشور
۴. توزیع نامناسب فضاها وامکانات سینمایی و سمعی و بصری در گسترده جغرافیایی ملی، استانی، شهرستانی و شهرها
۵. بی انگیزگی سرمایه گذاران بخش خصوصی
۶. ضعف دانش فنی سینماگران از فناوری های نوین و دانش روز دنیا
۷. ضعف محتوایی در نگارش فیلم نامه
۸. فرسوده بودن تجهیزات تولید فیلم و تجهیزات سالن های سینما
۹. محدود بودن اکران فیلم های مستند و کوتاه
۱۰. عدم رعایت حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار سینمایی و سمعی و بصری (حقوق مالکیت معنوی)
۱۱. ورود بی رویه محصولات سینمایی و سمعی و بصری غیرمجاز
۱۲. عدم موفقیت فیلم های ایرانی جهت ورود به بازارهای جهانی فیلم و اکران در کشورهای خارجی
۱۳. نبود قوانین و مقررات تسهیل کننده جهت ورود سرمایه گذاران خارجی در تولید فیلم و پروژه های عمرانی سینمای کشور
۱۴. کمبود مراکز خدمات تولید و پخش فیلم (لابراتوارها، استودیوهای صدا و تدوین، شرکتها و مؤسسات تولید و پخش فیلم)
۱۵. ضعف مطالعه، تحقیق و پژوهشهای تخصصی در زمینه سینما
۱۶. عدم قوانین و مقررات و پوشش بیمه ای مربوط به آثار سینمایی و سمعی و بصری
۱۷. عدم تمایل بانکها به سرمایه گذاری، بالا بودن نرخ کارمزد تسهیلات بانکی و اقدام قانونی بانکها نسبت به اقساط معوقه سینما داران
۱۸. عدم برخورداری کارفرما (سینماداران) از معافیت سهم خود در بیمه تأمین اجتماعی نسبت به پرسنل شاغل در سینما
۱۹. عدم برخورداری سینما داران از معافیت مالیاتی
حوزه هنرهای تجسمی و مد و لباس
۱. عدم ساماندهی و نظارت بر گستره وسیع تولید آثار تجسمی و رفع کاستی های موجود در تولید، توزیع و عرضه و فروش آثار تجسمی
۲. فقدان نظام ثبت آثار و صدور شناسنامه هنری در حوزه هنرهای تجسمی
۳. ضرورت تقویت و ارتقای کیفی کارگاه ها و نمایشگاه ها، جشنواره ها و دو سالانه های هنرهای تجسمی
۴. اجرای قانون ساماندهی مد و لباس، عفاف و حجاب و بکارگیری توانمندی های کلیه دستگاه ها در طراحی، تولید و عرضه لباس و مد اسلامی
حوزه هنرهای نمایشی
۱. لزوم حمایت جدی تر دولت از هنرهای نمایشی
۲. رفع کاستی های نمایشنامه نویسی و ارتقای کیفی تولید آثار نمایشی در ایران
۳. گسترش دایره مخاطبان هنرهای نمایشی در سطح کشور
۴. جبران کاستی ها و توسعه فضای کالبدی هنرهای نمایشی و تئاتر
حوزه موسیقی
۱. تنوع ذائقه موسیقایی گروه های مختلف سنی، جنسی و شغلی
۲. ورود انواع تولیدات خارج از کشور و لزوم افزایش جذابیت در موسیقی ملی
۳. ضرورت مقابله با تکثیر غیرمجاز بازار غیررسمی موسیقی داخل کشور
۴. لزوم مقابله با تهاجم فرهنگی غرب
حوزه آموزش و تقویت بسترهای توسعه هنر
۱. فقدان الگوی راهبردی و نظام جامع آموزشی هنر، نظارت، ارزشیابی
۲. ضرورت تشویق و تقویت مشارکت بخش خصوصی و غیردولتی در آموزش هنر
۳. ضرورت ارتقای کیفی ذائقه ها و سلایق هنری در مخاطبان
۴. ضرورت دستیابی به سرانه مطلوب و استاندارد در فضاها، تجهیزات و امکانات آموزشی هنر
۵. ارتقای منزلت اجتماعی اقتصادی و حقوقی اصحاب هنر و پیاده سازی نظام جامع حقوقی مؤلفان و مصنفان
۶. ضعف پوشش تأمین اجتماعی و معیشتی و تضمین امنیت شغلی و حقوقی هنرمندان و ضرورت ایجاد آرشیو ملی و موزه های تخصصی (تئاتر ـ موسیقی ـ مد و لباس ایرانی اسلامی )
حوزه رسانه های دیجیتال
۱. عدم سرمایه گذاری در فعالیت های فرهنگی دیجیتال به علت عدم اطمینان ناشی از نقض حق مؤلف از طریق تکثیر غیرمجاز
۲. عدم مسئولیت پذیری تولیدکنندگان، ناشران، تکثیرکنندگان و عرضه کنندگان رسانه ها و آثار فرهنگی دیجیتال به علت نابسامانی بازار
۳. عدم توسعه فناوری و دانش و مهارت های نیروی انسانی جهت تولید رسانه های دیجیتال رقابت‌پذیر
۴. نابسامانی ساز و کارهای نشر، تکثیر (تولید) و عرضه رسانه های دیجیتال
۵. نبود بنگاه های توانمند بزرگ بخش خصوصی در این حوزه
۶. ضعف و نابسامانی بازار داخلی و خارجی و فقدان نظام عرضه شفاف و کارآمد
۷. نبود سامانه های آمار و اطلاعات
۸. عدم برخورداری از سهم مناسب از اعتبارات در مقایسه با سایر اشکال فرهنگی
۹. ناکارآمدی نظام توزیع و عرضه
۱۰. ناآشنایی مردم با فرهنگ و مهارت های کاربری فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال
۱۱. هدفمند و کارآمد نبودن حمایت های دولتی
۱۲. ضعف کیفیت رسانه ها و آثار فرهنگی دیجیتال
حوزه بازی های رایانه ای
۱. تبیین، تقویت و ترویج مبانی فرهنگی و هویت اسلامی ـ ایرانی از طریق صنعت بازی های رایانه ای با نگاه ویژه به کودکان و نوجوانان
۲. حمایت و نظارت بر گسترش فرایند تولید، تأمین، واردات، صادرات، آماده سازی، تکثیرو توزیع انواع بازی های ویدئویی و رایانه ای
۳.رشد بی رویه مصرف بازی های رایانه ای خارجی و ایجاد محدودیت در توزیع باز های رایانه ای ایرانی در کشور
۴. ضعف عملکرد رسانه های ملی و عمومی در ترویج بازی های ایرانی و فرهنگ سازی استفاده مناسب از بازی های رایانه ای
۵. عدم شناخت و جدیت دستگاه های ذیربط در تأمین نیازمندی های توسعه صنعت بازی های رایانه ای کشور
۶. عدم وجود نظام مدیریت و برنامه ریزی منسجم و یکپارچه فرهنگی، تولیدی و تجاری در صنعت بازی رایانه ای کشور
۷ . عدم امکان دستیابی و استفاده از نرم افزارهای قوی و به روز دنیا در طراحی بازی های رایانه ای در داخل کشور
حوزه حج و زیارت
۱. سهمیه بندی و محدودیت پذیرش زائر از سوی عربستان
۲. کمبود ظرفیت های ناوگان حمل و نقل هوایی
حوزه فعالیت های قرآنی
۱. ارتقاء انس جامعه با قرآن کریم
۲. ارتقاء فرهنگ عمومی براساس آموزه های قرآنی
۳. نشر و گسترش فرهنگ قرآنی بین اقشار مختلف جامعه
۴. نبود هماهنگی میان دستگاه های کشور و هم پوشانی فعالیت های دستگاه ها که منجر به انجام امور مشابه و صرف هزینه های غیرضروری می شود
حوزه اوقاف و امور خیریه
۱. تثبیت مالکیت موقوفات از طریق ثبت و سنددار کردن موقوفات کشور
۲. نبود برنامه‌ریزی برای احیاء توسعه، عمران و بهره برداری بهینه از سرمایه و دارایی موقوفات
۳. نبود اشراف اطلاعاتی بر موقوفات و رقبات و بقاع متبرکه کشور، به منظور تبدیل بقاع به قطب فرهنگی، حفظ و تثبیت مالکیت، حسابرسی، کنترل درآمد و هزینه و بهره برداری از سرمایه و دارایی موقوفات و رقبات
حوزه خبرگزاری
۱. تنوع و فراوانی منابع خبری قابل دسترس در داخل و خارج از کشور
۲. رشد سریع و روز افزون فن آوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی
۳. روزآمد نبودن شیوه ها و سیستم های جمع آوری و انتشار اخبار توسط سازمان خبرگزاری
حوزه روابط فرهنگی بین المللی
۱. فقدان برنامه بلندمدت و راهبردی برای فعالیتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور
۲. نبود تمرکز در فعالیتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و وجود ناهماهنگی بین دستگاههای فعال در حوزه فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور
۳. ضعف دستگاه های فعال در حوزه فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور در شناساندن و معرفی فرهنگ و تمدن اسلامی ـ ایرانی
۴. نارسایی بهره گیری از ظرفیت های بومی در محیط هدف
۵. لزوم توسعه ارتباط و همکاری فرهنگی با مراکز فرهنگی سایر کشورها و همچنین مراکز ایران شناسی و اسلام شناسی
حوزه مساجد
۱. فقدان آمار جدید و دقیق از تعداد مساجد و اماکن مذهبی
۲. عدم وجود یک سازمان مرکزی متولی امور مساجد کشور
۳. عدم وجود ردیف بودجه مستقل برای کانون های فرهنگی و هنری مساجد
۴. عدم توجه به پیوست مسجد در پروژه های مهم
۵. عدم دسترسی آسان به مسجد (پراکندگی موجود نامناسب می باشد)
۶. کمبود مسجد در برخی از روستاها، شهرک ها و…
۷. عدم وجود پرتال یا شبکه مجازی مساجد
۸. عدم توجه به مسأله بیمه فعالان مساجد (کتابداران، مسئولان کانون ها و…)
۹. عدم ارتباط مساجد داخل کشور با مساجد خارج کشور
راهبردهای اصلی بخش فرهنگ
حوزه کتاب
۱. توسعه و ارتقای تولید، توزیع و مصرف کتاب درکشور
۲. ارتقای جایگاه تحقیق و توسعه ( R&D ) درحوزه کتاب و کتابخوانی کشور
حوزه کتابخانه های عمومی
۱. افزایش فضای کتابخانه های عمومی
۲. فراهم آوری منابع مطالعاتی مورد نیاز کتابخانه ها اعم از کتاب، نشریه، منابع چندرسانه ای و…
۳. توجه به مطالعه مفید در برنامه اوقات فراغت
حوزه صنعت چاپ
۱. حمایت از توسعه صنعت چاپ و بسته بندی در داخل کشور
۲. حمایت از صادرات محصولات صنعت چاپ و بسته بندی کشور به بازارهای منطقه ای و بین المللی
حوزه مطبوعات
۱. استفاده عادلانه از کالاها و خدمات مطبوعاتی به منظور ایجاد تعادل و کاهش نابرابری ها در دسترسی به کالاهای فرهنگی
۲. جهت دهی رسانه ها به سمت سالم سازی فضای عمومی جهت رشد آگاهی و فضائل اخلاقی
۳. انجام مطالعات لازم در خصوص شاخص هایی که با توجه به تغییرات فکری، بینشی و رفتاری جامعه نیاز به بازنگری دارند
حوزه سینما
۱. تقویت و حمایت از توسعه زیرساخت های سینمایی و سمعی و بصری
۲. حمایت از افزایش کمی و کیفی تولیدات سینمایی و سمعی و بصری
۳. تلاش به منظور رشد مخاطبان آثار سینمایی و سمعی و بصری
۴. حمایت از تولیدات فاخر سینمای ایران
۵. حمایت از برگزاری و شرکت در جشنواره های بین المللی، ملی، منطقه ای و استانی
۶. حمایت از تدوین و تصویب سند سینمای ایران
۷. حمایت از ساماندهی صنوف سینمایی و هدایت تشکل های صنفی به انجام وظایف تخصصی
۸. تأکید بر دیجیتالی کردن تمامی آثار و اسناد سمعی و بصری در گنجینه فیلم خانه ملی ایران
۹. حمایت از شناسایی، گردآوری، ثبت و نگهداری جهت معرفی میراث سینمایی و اسناد تصویری کشور
۱۰. حمایت از اصلاح ساختارهای بخش دولتی سینما و تقویت توان و ظرفیت بخش خصوصی
حوزه هنرهای تجسمی و مد و لباس
۱. تأکید بر ساماندهی و تقویت و گسترش هنرهای تجسمی و تأکید بر فضاهای کالبدی تجسمی
۲. توجه به ظرفیت های اقتصادی و اشتغال نهفته و بهبود فضای کسب و کار
۳. توانمندسازی تشکل ها و گروه های فعال درحوزه هنرهای تجسمی
۴. توجه به کاربرد هنرهای تجسمی در طراحی صنعتی، معماری و شهرسازی و طراحی لباس و پوشاک
۵. تأکید بر تقویت و ارتقای کیفی نمایشگاه ها، کارگاه های تخصصی، نگارخانه ها، جشنواره ها و دوسالانه ها
۶. عملیاتی کردن طرح استفاده از نمادها و نشانه ها و آثار تجسمی در سیمای شهرها
۷. ساماندهی، هدایت و حمایت بازار تولید و عرضه البسه و پوشاک بر اساس طرح‌ها و الگو های داخلی
۸. تأکید بر حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و تدوین سند ملی و اطلس مد و لباس ایرانی ـ اسلامی
۹. تأکید بر حمایت و پشتیبانی از پدیدآورندگان، تولیدکنندگان و عرضه کنندگان مد و لباس ایرانی ـ اسلامی
حوزه هنرهای نمایشی
۱. ساماندهی، هدایت و حمایت از هنرهای نمایشی
۲. نشر و تقویت اخلاق اسلامی و فضایل انسانی از طریق هنرهای نمایشی
۳. بهره مندی و دسترسی عادلانه مردم در اقصی نقاط کشور به هنرهای نمایشی و نمایش های تئاتری (خدمات و برنامه های نمایشی)
۴. احیاء و حفظ شکل ها و محتوای اصیل نمایش ایرانی و اسلامی و تأکید بر فضاهای کالبدی نمایشی
۵. تأکید بر گسترده کردن تنوع مضامین و گونه ها و ارتقای کمی وکیفی تولید و عرضه و برگزاری جشنواره های نمایشی و تئاتری
۶. توجه ویژه جهت تهیه متون نمایشی با موضوعات فرهنگ دینی، ملی و بومی و محلی
حوزه موسیقی
۱. تأکید بر ساماندهی و صیانت از موسیقی ملی و حفظ و اشاعه موسیقی محلی
۲. افزایش و تسهیل دسترسی مردم به موسیقی در قالب های مختلف، به ویژه اجرای صحنه ای موسیقی
۳. توجه به ذائقه گروه های مختلف به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان در تولید و عرضه موسیقی
۴. توجه به موسیقی ملی، مقامی و نواحی در تولید و عرضه موسیقی
۵. تأکید بر تولید و عرضه آثار موسیقایی فاخر
۶. ارتقای کیفی تولیدات و مجامع و جشنواره های موسیقی
۷. توجه ویژه به توسعه فضاهای کارگاهی، اجرای صحنه ای
۸. تأکید بر استفاده از ظرفیت متنوع آیین ها و فرهنگ موسیقایی نواحی و مقامی ایران برای ایجاد همبستگی و وحدت ملی
حوزه آموزش و تقویت بسترهای توسعه هنر
۱. تأکید بر تربیت و پرورش هنرمندان متعهد
۲. بهبود و کیفیت زندگی و غنی سازی اوقات فراغت از طریق یادگیری مهارت های هنری
۳. توجه به بازار کار در آموزش نیروی انسانی در بخش هنر
۴. تأمین دسترسی به فرصت های برابر آموزشی و توسعه سرانه فضاهای آموزش هنر
۵. حمایت از مالکیت آثار هنری و تثبیت فضاهای اطمینان بخش برای فعالان فرهنگی و هنری و مخاطبان آثار هنری
۶. تأکید بر اهمیت جایگاه فعالیت های صنفی و حرفه ای هنر (تئاتر ـ موسیقی ـ تجسمی، مد و لباس)
۷. حمایت از موزه های تخصصی هنری و ایجاد بانک متون و اسناد قابل اقتباس هنری تأکید بر احداث و راه اندازی آرشیو ملی آثار هنری
حوزه رسانه های دیجیتال
۱. ساماندهی فعالیت های فرهنگی دیجیتال
۲. توانمندسازی محیط
۳. فرهنگ سازی و دانش افزایی کاربران رسانه های دیجیتال و فناوری اطلاعات
۴. توسعه بازار داخلی
۵. گسترش بازار خارجی
حوزه بازی های رایانه ای
۱. توسعه و ارتقای تولید، توزیع، مصرف و صادرات بازی های رایانه ای در کشور
۲. حمایت از ظرفیت های موجود جهت بومی سازی و تقویت تولیدات داخلی و ایجاد رشد و شکوفایی خلاقیت های جوانان
۳. ایجاد بسترهای لازم و ارتقای سطح دانش فنی تولیدکنندگان بازی های رایانه ای کشور
۴. ارتقای جایگاه تحقیق و توسعه ( R&D ) در حوزه بازی های رایانه ای کشور
حوزه حج و زیارت
۱. استفاده از ظرفیت های ساختاری و سازمانی در داخل و خارج از کشور برای توسعه کمی و کیفی
۲. هماهنگی و همکاری بین دستگاه ها و نهادهای مرتبط در داخل و خارج از کشور
حوزه فعالیت های قرآنی
۱. تبلیغ و ترویج مفاهیم قرآن کریم در جامعه
۲. آموزش قرآن کریم در سطح ملی
۳. توسعه پژوهش قرآنی
حوزه اوقاف و امور خیریه
۱. شناسایی، تثبیت مالکیت و حفظ و نگهداری اسناد وقفی
۲. سنددارکردن موقوفات کشور
۳. استیفای حقوق موقوفات با بسیج همگانی، حقوقی، ثبتی و هیئت فقهی
۴. استقرار سامانه جامع اطلاعات اوقافی
۵. ایجاد زمینه لازم برای تبدیل بقاع متبرکه به قطب فرهنگی و زمینه سازی برای تقویت حضور مردم در بقاع متبرکه
حوزه خبرگزاری
۱. رشد کمی و کیفی اطلاع رسانی به هنگام
۲. کسب،پردازش و انتشار بهینه اخبار و گزارش های خبری در چارچوب های حرفه ای
۳. تقویت زیرساخت های اطلاع رسانی در کشور
۴. انتشار اهداف و دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی ایران برای جهانیان
حوزه روابط فرهنگی بین المللی
۱. تدوین برنامه بلندمدت و راهبردی برای فعالیت های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور
۲. تمرکز در فعالیت های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و ایجاد هماهنگی بین دستگاه های فعال در حوزه فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور
۳. توسعه روابط و حضور فرهنگی در کشورهای همگرا به ویژه کشورهای همجوار، منطقه و جهان اسلام
۴. توسعه حضور فرهنگی فعال و مؤثر جمهوری اسلامی ایران در سازمان های بین المللی و منطقه ای
۵. رشد و توسعه روابط و تعاملات میان اسلام و سایر ادیان و شکل گیری ائتلاف ها و نهادهای مشترک همکاری های دینی میان اسلام و سایر ادیان
حوزه مساجد
۱. توجه به مساجد به عنوان یک مرکز مهم در تصمیم گیری های فرهنگی و اجتماعی و تربیتی
۲. تخصیص بودجه مناسب جهت انجام فعالیت های کانون های فرهنگی و هنری مساجد
۳. تجمیع فعالیت های موازی سازمانها و نهادها و دستگاه ها در یک سازمان یا شورای مرکزی تحت اشراف مقام معظم رهبری
۴. در نظر گرفتن مساجد به عنوان پیوست فرهنگی طرح‌های مهم فرهنگی و اجتماعی
۵. ضرورت مشارکت دستگاه های مرتبط با مسجد در انجام فعالیت های فرهنگی
سیاستهای اجرایی بخش فرهنگ
حوزه کتاب
۱. حمایت از تولید کتاب در کشور
۲. ساماندهی وضعیت توزیع کتاب درکشور
۳. حمایت از مصرف کتاب (خرید و کتابخوانی) در کشور
۴. حمایت از ایجاد زیرساخت های اطلاعاتی در حوزه کتاب و کتابخوانی
۵. حمایت از انجام تحقیقات توسعه ای در حوزه کتاب و کتابخوانی
حوزه کتابخانه های عمومی
۱. ارتقاء شاخص های کتابخانه ای در ابعاد فضا و منابع اطلاعاتی
۲. کمک به نهادینه کردن مطالعه مفید به عنوان یک ارزش و عادت عمومی در جامعه
۳. کمک به فراهم سازی زیرساخت های فیزیکی، مجازی و انسانی کتابخوانی شایسته ایران اسلامی
۴. زمینه سازی برای هدایت محتوای مطالعه آحاد جامعه
۵. توسعه فعالیت های بین المللی در زمینه تولید متون مکتوب، محتوا، کیفیت چاپ و تأثیر آن بر افزایش مطالعه در داخل کشور
حوزه صنعت چاپ
۱. توسعه فعالیت های زیرساختی صنعت چاپ و بسته بندی
۲. ارتقای مبادلات و صادرات محصولات چاپ و بسته بندی در بازارهای منطقه ای و بین المللی
۳. تقدیر از فعالان حوزه چاپ و چاپ بسته بندی کشور
۴. ارتقای تحقیق و توسعه در حوزه های مختلف صنعت چاپ و چاپ بسته بندی
۵. ارتقای دانش فنی اصحاب چاپ
۶. ارتقای سطح فعالیت های پشتیبان صنعت چاپ و چاپ بسته بندی
۷. حمایت از بازاریابی راهبردی محصولات و خدمات فنی و مهندسی صنعت چاپ و چاپ بسته بندی کشور
حوزه مطبوعات
۱. حمایت از انتشار مطبوعات و دست اندرکاران مطبوعات و تبلیغات و اطلاع رسانی برای رسیدن به رشد متناسب
۲. ساماندهی فضای رسانه ای در حوزه استفاده از رسانه های ماهواره ای و اینترنتی و حمایت از رسانه های همسو و مقابله با رسانه های معارض از طریق ارتقای سطح آگاهی، دانش و مهارت همگانی
۳. کمک به بسترسازی و تقویت زمینه های رشد مطبوعات و تبلیغات از طریق اعطای تسهیلات به مؤسسات و کانون های مطبوعاتی و تبلیغاتی
۴. تجدیدنظر در محتوای شاخص ها برای رسیدن به اهداف تعیین شده
حوزه سینما
۱. افزایش تعداد مخاطبان فیلم ها و برنامه های سینمایی و سمعی و بصری
۲. حمایت از ساخت شهرک، سالن ها و پردیس های سینمایی
۳. حمایت از مراکز تولید، توزیع و پخش محصولات سینمایی و سمعی و بصری
۴. افزایش بهره مندی از فناوری های جدید و روزآمدسازی تجهیزات تولید فیلم
۵. تأکید بر آموزش نظری و عملی مبتنی بر فناوری های نوین
۶. حمایت ویژه از نگارش فیلم نامه های ارزشمند
۷. صیانت از منزلت اجتماعی، رفاهی و معیشتی سینماگران
۸. تأکید بر فراهم شدن تسهیلات حمایتی برای سرمایه گذاران بخش خصوصی
۹. ایجاد زمینه لازم جهت دسترسی عمومی مردم به تولیدات غیرسینمایی (مستند و کوتاه)
۱۰. افزایش کمی و کیفی جشنواره های داخلی و حضور در مجامع بین المللی
۱۱. افزایش تولید فیلم های فاخر
۱۲. ارائه تسهیلات ویژه به تولیدکنندگان جهت تولید فیلم به خصوص ژانرهای مهجور مانده
۱۳. افزایش و توسعه تعداد لابراتوارها و استودیوهای صدا و تدوین
۱۴. افزایش مخاطبان آثار سینمایی و سمعی و بصری
۱۵. افزایش تعداد فیلم نامه های فاخر
حوزه هنرهای تجسمی و مد و لباس
۱. تدوین پیش نویس سند ملی توسعه هنرهای تجسمی
۲. تلاش برای توسعه فضاهای کالبدی هنری
۳. حمایت از تولید و خلق آثار تجسمی ارزشمند
۴. استفاده از ظرفیت ها و فرصت های ملی، منطقه ای و بین المللی برای معرفی و عرضه آثار تجسمی در خارج از کشور
۵. جلب مشارکت انجمن ها و تشکل های حرفه ای و صنفی فعال و واگذاری تصدی ها به آنان
۶. بهره مندی و برخورداری عادلانه شهرستان ها و مناطق مختلف کشور از خدمات و برنامه های تجسمی
حوزه هنرهای نمایشی
۱. تدوین سند ملی توسعه هنرهای نمایشی
۲. ایجاد بسترهای قانونی و صنفی برای تشکیل و ایجاد سازمان های تخصصی و حرفه ای در عرصه تولید و عرضه آثار نمایشی
۳. ساماندهی و افزایش کمک های اعطای بخش نمایش (بابت تولید، عرضه و اجرای تئاتر) از طریق تعمیم و سوق دادن حمایت از تولید به سمت مصرف
۴. تقویت انجمن ها، کانون ها، صنوف، مؤسسات، انتشارات و مراکز پژوهشی هنرهای نمایشی
۵. حمایت از ورود منابع انسانی جدید و متعهد و کارآمد به عرصه هنرهای نمایشی
۶. نهادینه کردن تئاتر خیابانی یا سایر شکل های سهل تر و کم هزینه تر برای اجرا و عرضه فراگیر تئاتر در سراسر ایران
۷. حفظ آیین ها و سنت های اصیل نمایشی کشور در قالب موزه ملی تئاتر و در تولید و اجراهای تئاتری
۸. توسعه و تقویت هنرهای نمایشی آیینی سنتی و خرده نمایش های ارزشمند ایرانی
حوزه موسیقی
۱. تلاش برای ساماندهی و قانونمند شدن مناسبات تولید عرضه و مدیریت بر موسیقی
۲. اهتمام به مطالعه مستمر و منظم به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف و آشنایی با تحولات و دستاوردهای موسیقایی و انتشاریافته های آموزشی، پژوهشی و علمی
۳. برآورد وضعیت اشتغال و حجم بازار رسمی و غیررسمی بخش موسیقی
۴. تأکید بر بهره مندی و برخورداری عادلانه آحاد جامعه و نقاط مختلف کشور از خدمات و برنامه های موسیقی
۵. کمک به شناسایی، جمع آوری، حفظ و معرفی میراث، اسناد و مدارک، آمار و اطلاعات، ثبت اثر و اجرای طرح‌های مطالعاتی و پژوهشی حوزه موسیقی
۶. تلاش برای ارتقای فنی و کیفی تولید و عرضه آثار و محصولات موسیقی استاندارد
۷. تلاش برای استفاده از ظرفیت ها و فرصت های منطقه ای و بین المللی برای معرفی ترویج و عرضه و سرمایه گذاری بخش موسیقی در عرصه های جهانی
۸. ساماندهی و ارتقای کیفی آموزش موسیقی
۹. توسعه و تقویت موسیقی نواحی، مقامی و اقوام مناطق مختلف کشور
حوزه رسانه های دیجیتال
۱. افزایش اطمینان و مقابله با نشر و تکثیر آثار غیرمجاز
۲. صیانت از سلامت اخلاقی و فرهنگ عمومی
۳. تسهیل و تقویت تهیه و انتشار رسانه های دیجیتال
۴. توسعه زیرساخت های تهیه و نشر رسانه ها و فعالیت های فرهنگی دیجیتال
۵. ارتقای دانش و مهارت های تخصصی در زمینه رسانه ها، آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال
۶. توسعه اقتصاد رسانه ها، آثار و محصولات فرهنگی وهنری دیجیتال
۷. توسعه صادارت و حضور اثرگذار رسانه ها، آثار و محصولات فرهنگی و هنری دیجیتال داخلی در خارج از کشور
۸. توسعه فرهنگ بهره گیری از آثار و محصولات فرهنگی، هنری و رسانه ای دیجیتال
حوزه بازی های رایانه ای
۱. ساماندهی و حمایت از تولید بازی های رایانه ای در کشور
۲. ساماندهی، نظارت و حمایت از فرایند تأمین، تکثیر، توزیع، مصرف، واردات و صادرات انواع بازی های ویدئویی و رایانه ای
۳. توسعه فعالیت های زیرساختی و تجهیزات و امکانات پایه ای تولید بازی های رایانه ای در کشور
۴. برگزاری، حمایت و شرکت در مسابقات، همایش ها، کنفرانس ها جشنواره ها و نمایشگاه های داخلی و خارجی
۵. حمایت از تبلیغات، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی استفاده صحیح از بازی های رایانه ای
۶. توسعه و ارتقای همکاری و بازاریابی بین المللی به ویژه با کشورهای اسلامی در زمینه صنعت بازی های رایانه ای
۷. حمایت از حقوق مادی و معنوی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بازی های رایانه ای
۸. حمایت از اجرای دوره های آموزشی و پژوهشی و تربیت نیروی انسانی متخصص
۹. حمایت از تحقیقات توسعه ای در حوزه بازی های رایانه ای
حوزه حج و زیارت
۱. اهتمام در ایجاد راهکار مناسب برای بهینه ساختن مسائل اسکان، تدارک، تغذیه، حمل و نقل زمینی و هوایی و اعزام زائرین
۲. ایجاد هماهنگی و همکاری بین دستگاه های درگیر در امر حج، عمره و عتبات
حوزه فعالیت های قرآنی
۱. توسعه فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآن کریم
۲. توسعه آموزش عمومی قرآن کریم
۳. توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی
حوزه اوقاف و امور خیریه
۱. ساماندهی و حفظ و نگهداری مناسب اسناد
۲. در اولویت قرار دادن برنامه سنددار کردن کلیه موقوفات و رقبات کشور در برنامه های سازمان
۳. بسیج همگانی حقوقی و ثبتی برای شناسایی و خلع ید متصرفین غیرقانونی موقوفات و رقبات کشور با اولویت پرونده های ملی و مهم استانی
۴. بسیج امکانات و منابع به منظور استقرار و پیاده سازی سامانه جامع اطلاعات اوقافی و فعال نمودن زیرسیستم های آن حسب اولویت
۵. تقویت و توسعه برنامه عمران و آبادانی بقاع متبرکه
حوزه خبرگزاری
۱. ارتقای سطح کیفی و کمی اخبار و گزارش های خبری و پژوهشی
۲. استاندارد و به روزکردن روشهای جمع آوری، پردازش و انتشار اخبار و گزارش های خبری
۳. تنوع بخشی و به منابع جمع آوری اخبار
۴. تقویت و توسعه شبکه جمع آوری اخبار و اطلاعات
۵. بهینه سازی شبکه های سخت افزاری و نرم افزارهای حوزه خبر
۶. مشارکت در ایجاد و تقویت سازمان ها و ائتلاف های خبری منطقه ای و بین المللی
حوزه روابط فرهنگی بین المللی
۱. توسعه روابط و مبادله همکاری های فرهنگی، هنری و دینی با کشورهای هدف با محوریت و تمرکز سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
۲. ارتقاء کمی و کیفی خدمات و محصولات فرهنگی هنری ج.ا.ایران برای کشورهای هدف با محوریت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
۳. توسعه تشکل ها، انجمن ها و ائتلاف های مشترک دینی و همکاری با سازمان های مردم نهاد در کشورهای هدف
۴. توسعه حضور ج.ا.ایران در سازمان های بین المللی و منطقه ای
حوزه مساجد
۱. ترویج و توسعه فعالیت های قرآنی در مساجد
۲. حمایت از تأسیس کانون های جدید در مساجد و پشتیبانی از کانون های موجود
۳. حمایت از تأسیس کتابخانه های جدید در مساجد و پشتیبانی از کتابخانه های موجود
۴. آموزش ائمه جماعات (مهارت های تبلیغ)
۵. آموزش اعضای کانون ها
۶. آموزش کتابداران
۷. انجام پژوهش های مسجد محور
۸. ایجاد شبکه اجتماعی اعضای کانون ها یا پورتال
۹. بیمه فعالان کانون ها
۱۰. بیمه کتابداران
۱۱. برگزاری جشنواره های مختلف با رویکرد هنری ـ دینی
۱۲. آمارگیری مساجد و سایر مراکز مذهبی
۱۳. تأمین بودجه مورد نیاز ساخت کانون ها و کتابخانه ها در جوار مساجد بویژه مناطق محروم و مرزی
مهمترین اقداماتی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی برنامه پنج ساله پنجم مکلف به انجام و یا مشارکت در اجرای آنهاست، به شرح ذیل قابل احصاء می باشد:
– مشارکت در تهیه نقشه مهندسی فرهنگی کشور
– مشارکت در تهیه نظامنامه پیوست فرهنگی
– مشارکت در تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم و جدید
– انجام حمایت های لازم از بخش غیردولتی در زمینه برنامه های اجرایی دینی، مذهبی، هنری، فرهنگی، آموزشی و علمی
– طراحی، تولید، توزیع، انتشار و صدور خدمات و محصولات فرهنگی، هنری، رسانه ای، صنایع دستی و میراث فرهنگی
– توسعه تولیدات و فعالیت های رسانه ای، فرهنگی و هنری دیجیتال و نرم افزارهای چندرسانه ای و نیز حضور فعال و تأثیرگذار در فضای مجازی
– توسعه و راه اندازی مؤسسات، هیأت ها و تشکل های فرهنگی، هنری، رسانه ای، دینی و قرآنی
– تهیه «سند ملی توسعه روابط فرهنگی، هنری جمهوری اسلامی ایران در سطح بین الملل»
– زنده و نمایان نگه داشتن اندیشه دینی و سیاسی و سیره عملی حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری
– تأمین هزینه تکمیل مراکز فرهنگی، هنری، دینی و قرآنی دارای پیشرفت فیزیکی حداقل پنجاه درصد بخش غیردولتی
– تقویت ساز و کارهای لازم برای ساماندهی، نظارت و پالایش محتوای دیداری، شنیداری و نوشتاری در فضای رسانه ای
– تقویت رسانه های ماهواره ای و اینترنتی همسو و مقابله با رسانه های معارض خارجی
– حمایت از برنامه های اجرایی سند نهضت مطالعه مفید
– اقدام برای حذف اسامی لاتین از سردر اماکن عمومی، شرکت ها و بسته بندی کالاهای صادراتی
– توسعه تولیدات و فعالیت های رسانه ای، فرهنگی و هنری دیجیتال و نرم افزارهای چندرسانه ای و نیز حضور فعال و تأثیرگذار در فضای مجازی
به منظور اجرایی کردن اهداف مندرج در سند چشم انداز، سیاست ها و قانون برنامه پنجساله پنجم در حوزه فرهنگ و ارشاد، بسته اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با رویکرد مسأله محوری، شامل چهارده بسته اجرایی فرعی به شرح زیر می باشد:
– بسته اجرایی فرعی۱: توسعه کتاب و کتابخوانی در کشور
– بسته اجرایی فرعی ۲: روزآمدسازی صنعت چاپ
– بسته اجرایی فرعی ۳: اعتلا و ارتقاء مطبوعات، فعالیت های تبلیغاتی و اطلاع رسانی
– بسته اجرایی فرعی۴: رونق سینمای ایران
– بسته اجرایی فرعی ۵: ارتقا و گسترش هنرهای تجسمی و مد و لباس
– بسته اجرایی فرعی۶ : ارتقا و گسترش هنرهای نمایشی
– بسته اجرایی فرعی۷: ارتقای کمی و کیفی و صیانت از موسیقی ملی ایران
– بسته اجرایی فرعی ۸ : آموزش و تقویت بسترهای توسعه هنر
– بسته اجرایی فرعی ۹: ساماندهی و توسعه رسانه ها و فعالیت های فرهنگی دیجیتال و بازی های رایانه ای
– بسته اجرایی فرعی۱۰: هماهنگی، توسعه و ترویج فعالیت های قرآنی
– بسته اجرایی فرعی۱۱: حفظ، شناسایی و ساماندهی موقوفات و رقبات کشور
– بسته اجرایی فرعی۱۲: توسعه و گسترش شبکه خبری و اطلاع رسانی سازمان خبرگزاری
– بسته اجرایی فرعی۱۳: توسعه روابط فرهنگی بین المللی
بسته اجرایی فرعی۱۴: ارتقاء کارکرد فرهنگی و هنری مساجد