شماره ۲۴۶۲۸۶/ت۴۸۵۲۷هـ – ۱۳/۱۲/۱۳۹۱
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۹/۱۱/۱۳۹۱ بنا به پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و به استناد ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۹ـ تصویب نمود:
بسته اجرایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موضوع ماده (۲۱۷) قانون یاد شده به شرح پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» است، تعیین می شود.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا رحیمی
بسته اجرایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (۱۳۹۴ ـ ۱۳۹۰)
موضوع ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
بسمه تعالی
مقدمه
برنامه‌ریزی، توسعه فرایند تصمیم گیری برای تعیین مناسب ترین خطی مشی ها در مقطع زمانی معین به منظور دستیابی به هدف هایی است که در ارتباط با ظرفیت ها، منابع و نیازهای جامعه برای بهبود همه جانبه کیفیت زندگی مردم می باشد.
به موجب ماده ۲۱۷ قانون برنامه پنجم توسعه و به منظور تدوین برنامه های عملیاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به قصد تغییر روش از برنامه‌ریزی جامع به برنامه‌ریزی مسأله محور، براساس احکام و قوانین بالادستی از جمله قانون برنامه پنجم توسعه، قانون کار، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، قانون بخش تعاونی اقتصاد، قانون بیمه بیکاری، قانون تأمین اجتماعی، کارگروه های متعدد تخصصی با حضور کارشناسان و مشاوران دستگاه تشکیل و ۶ بسته اجرایی تحت عناوین ذیل تدوین گردید:
۱ـ نظارت بر اجرای قانون کار و حفظ و صیانت از نیروی انسانی و تعمیق اصل سه جانبه گرایی
۲ ـ توسعه تعاملات بین المللی، منطقه ای و امور حقوقی در عرصه تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۳ـ اعتلای سطح فرهنگی و اجتماعی جامعه کار و تعاون
۴ـ توسعه اشتغال و کارآفرینی
۵ ـ توسعه و ارتقاء خدمات بیمه ای و حمایتهای اجتماعی
۶ ـ توسعه بخش تعاون
چشم انداز افق ۱۴۰۴
برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید
برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، فساد، تبعیض و بهره مند از محیط زیست مطلوب.
فعال، مسوولیت پذیر، ایثارگر، مؤمن، رضایتمند، برخوردار از وجدان کاری، انضباط، روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن.
دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی با تأکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم، رشد پر شتاب و مستمر اقتصادی، ارتقاء نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل.
سیاست های کلی
اشتغال:
۱) ترویج و تقویت فرهنگ کار، تولید، کارآفرینی و استفاده از تولیدات داخلی به عنوان ارزش اسلامی و ملی با بهره گیری از نظام آموزشی و تبلیغی کشور.
۲) آموزش نیروی انسانی متخصص، ماهر و کارآمد متناسب با نیازهای بازار کار (فعلی و آتی) و ارتقاء توان کارآفرینی با مسؤولیت نظام آموزشی کشور (آموزش و پرورش، آموزش فنی و حرفه ای و آموزش عالی) و توأم کردن آموزش و مهارت و جلب همکاری بنگاه های اقتصادی جهت استفاده از ظرفیت آنه ا.
۳) ایجاد فرصت های شغلی پایدار با تأکید بر استفاده از توسعه فناوری و اقتصاد دانش بنیان و آینده نگری نسبت به تحولات آنها در سطح ملی و جهانی .
۴) ایجاد نظام جامع اطلاعات بازار کار .
۵) بهبود محیط کسب و کار و ارتقاء شاخص های آن (محیط سیاسی، فرهنگی و قضایی و محیط اقتصاد کلان، بازار کار، مالیات ها و زیر ساخت ها) و حمایت از بخش های خصوصی و تعاونی و رقابت از راه اصلاح قوانین، مقررات و رویه های ذیربط در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .
۶) جذب فناوری، سرمایه و منابع مالی، مبادله نیروی کار و دسترسی به بازارهای خارجی کالا و خدمات از طریق تعامل مؤثر و سازنده با کشورها، سازمان ها و ترتیبات منطقه ای و جهانی.
۷) برقراری حمایت های مؤثر از بیکاران برای افزایش توانمندی های آنان در جهت دسترسی آن ها به اشتغال پایدار.
۸) توجه ویژه به کاهش نرخ بیکاری استان های بالاتر از متوسط کشور .
۹) رعایت تناسب بین افزایش دستمزدها و بهره‌وری نیروی کار .
۱۰) انجام اقدامات ضروری برای رساندن نرخ بیکاری در کشور به ۷ درصد .
امور تعاون
۱ـ افزایش سهم بخش تعاونی در اقتصاد کشور به ۲۵% تا آخر برنامه پنجساله پنجم.
۲ـ اقدام مؤثر دولت در ایجاد تعاونی ها برای بیکاران درجهت اشتغال مولد.
۳ـ حمایت دولت از تشکیل و توسعه تعاونی ها ازطریق روش هایی ازجمله تخفیف مالیاتی، ارائه تسهیلات اعتباری حمایتی به وسیله کلیه مؤسسات مالی کشور و پرهیز از هرگونه دریافت اضافی دولت از تعاونی ها نسبت به بخش خصوصی.
۴ ـ رفع محدودیت از حضور تعاونی ها در تمامی عرصه های اقتصادی ازجمله بانکداری و بیمه.
۵ ـ تشکیل بانک توسعه تعاون با سرمایه دولت با هدف ارتقاء سهم بخش تعاونی در اقتصاد کشور.
۶ ـ حمایت دولت از دستیابی تعاونی ها به بازار نهایی و اطلاع رسانی جامع و عادلانه به این بخش.
۷ـ اعمال نقش حاکمیتی دولت در قالب امور سیاستگذاری و نظارت بر اجرای قوانین موضوعه و پرهیز از مداخله در امور اجرایی و مدیریتی تعاونی ها.
۸ ـ توسعه آموزش های فنی و حرفه ای و سایر حمایت های لازم به منظور افزایش کارآمدی و توانمندسازی تعاونی ها.
۹ـ انعطاف و تنوع در شیوه های افزایش سرمایه و توزیع سهام در بخش تعاونی و اتخاذ تدابیر لازم به نحوی که علاوه بر تعاونی های متعارف امکان تأسیس تعاونی های جدید در قالب شرکت سهامی عام با محدودیت مالکیت هر یک از سهامداران به سقف معینی که حدود آن را قانون تعیین می کند، فراهم شود.
۱۰ـ حمایت دولت از تعاونی ها متناسب با تعداد اعضاء.
۱۱ـ تأسیس تعاونی های فراگیر ملی برای تحت پوشش قرار دادن سه دهک اول جامعه به منظور فقرزدایی.
امور اقتصادی
الف) رشد مناسب اقتصادی با تأکید بر:
۱) بهبود فضای کسب و کار کشور با تأکید بر ثبات محیط اقتصاد کلان، فراهم آوردن زیرساخت های ارتباطی، اطلاعاتی، حقوقی، علمی و فناوری مورد نیاز، کاهش خطرپذیری های کلان اقتصادی، ارائه مستمر آمار و اطلاعات به صورت شفاف و منظم به جامعه .
۲) تحقق سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و الزامات مربوط به هر یک از بندها با تأکید ب ر:
۱. حمایت از شکل گیری بازارهای رقابتی .
۲. ایجاد ساختارهای مناسب برای ایفای وظایف حاکمیتی (سیاست گذاری، هدایت و نظارت ( .
۳. تنظیم سیاست های تشویقی در جهت تبدیل فعالیت های غیرمتشکل ) نهاد خانوار ( به فعالیت های واحدهای حقوقی.
۴. ایجاد بازار رقابتی برای ارائه خدمات بیمه درمانی .
۳) ارتقاء و هماهنگی میان اهداف توسعه ای: آموزش، بهداشت و اشتغال به طوری که در پایان برنامه پنجم، شاخص توسعه انسانی به سطح کشورهای با توسعه انسانی بالا برسد .
۴) برقراری ارتباط کمی و کیفی میان برنامه پنج ساله و بودجه های سالیانه با سند چشم انداز با رعایت شفافیت و قابلیت نظارت .
ب) گسترش عدالت اجتماعی با:
۵) کاهش فاصله دو دهک بالا و پایین درآمدی جامعه به طوری که ضریب جینی به حداکثر ۳۵/۰ در پایان برنامه برسد.
۶) تأمین بیمه فراگیر و کارآمد و گسترش کمی و کیفی نظام تأمین اجتماعی و خدمات بیمه درمانی .
۷) حمایت از اقشار محروم و زنان سرپرست خانوار .
۸) توسعه بخش تعاون با هدف توانمندسازی اقشار متوسط و کم درآمد جامعه به نحوی که تا پایان برنامه پنجم سهم تعاون به ۲۵ درصد برسد .
امور اجتماعی و فرهنگی:
۱) تقویت هویت ملی جوانان متناسب با آرمان های انقلاب اسلامی، فراهم کردن محیط رشد فکری و علمی و تلاش در جهت رفع دغدغه های شغلی، ازدواج، مسکن و آسیب های اجتماعی آنان، توجه به مقتضیات دوره جوانی و نیازها و توانایی های آنان .
۲) اهتمام به توسعه ورزش کارگران.
۳) تأکید بر رویکرد انسان سالم و سلامت همه جانبه با توجه به:
۱. یکپارچگی در سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، ارزشیابی، نظارت و تخصیص منابع عمومی .
۲. ارتقاء شاخص های سلامت هوا، امنیت غذا، محیط و بهداشت جسمی و روحی.
۳. کاهش مخاطرات و آلودگی های تهدیدکننده سلامت.
۴. اصلاح الگوی تغذیه جامعه با بهبود ترکیب و سلامت مواد غذایی.
۴) توسعه کمی و کیفی بیمه های سلامت و کاهش سهم مردم از هزینه های سلامت به ۳۰% تا پایان برنامه پنجم.
۵) استفاده از ابزارهای فرهنگی، آموزشی و رسانه ها برای پیشگیری و مقابله با ناهنجاری های فرهنگی و اجتماعی.
۶) تقویت قانونگرایی، انضباط اجتماعی، وجدان کاری، خودباوری، روحیه کار جمعی، ابتکار، درستکاری، قناعت، پرهیز از اسراف و اهتمام به ارتقاء کیفیت در تولید.
۷) حضور فعال و هدفمند در سازمان های بین المللی و منطقه ای و تلاش برای ایجاد تحول در رویه های موجود بر اساس ارزش های اسلامی.
اهداف کلان
۱) توانمندسازی اقشار متوسط و کم درآمد جامعه با تکیه بر تعاونی ها
۲) افزایش سهم بخش تعاون در اقتصاد ملی به ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی
۳) کاهش تدریجی نرخ بیکاری به ۷ درصد
۴) کاهش نرخ بیکاری استان ها
۵) افزایش ضریب نفوذ بیمه های اجتماعی به کلیه نیروهای شاغل
۶) افزایش ضریب نفوذ بیمه درمانی به کلیه آحاد مردم
۷) برقراری نظام چند لایه تأمین اجتماعی شامل مساعدت های اجتماعی، بیمه پایه اجتماعی و درمانی، بیمه های مکمل، بازنشستگی و درمانی
۸) اصلاح ساختار صندوق های بیمه و بازنشستگی در جهت کاهش وابستگی به دولت
۹) ارتقاء شاخص های محیط کسب و کار
۱۰) ساماندهی بیمه های سلامت
۱۱) ارتقاء شاخص های توسعه انسانی کشور
۱۲) افزایش نرخ مشارکت نیروی کار
۱۳) ارتقاء شاخص های بهره‌وری کار و سرمایه
۱۴) ارتقاء شاخص های فرهنگی و اجتماعی
۱۵) کاهش حوادث ناشی از کار
۱۶) کاهش میانگین زمان رسیدگی به اختلافات کارگری و کارفرمایی
۱۷) افزایش آموزش های مهارتی و کارآفرینی
۱۸) ارتقاء شاخص های کارآفرینی
راهبردها:
۱) توسعه اشتغال
۲) توسعه کارآفرینی
۳) بسط و توسعه حمایت های بیمه بیکاری و پایداری مشاغل
۴) تنظیم و نظارت بر روابط کار و نظام های جبران خدمت
۵) توسعه ایمنی و بهداشت کار در کارگاه های مشمول قانون کار
۶) توسعه تشکل های کارگری و کارفرمایی و تعمیق سه جانبه گرایی
۷) گسترش تشکل های تعاونی و ایجاد اشتغال مولد
۸) توانمندسازی و ارتقاء بهره‌وری تعاونی ها
۹) توسعه سرمایه گذاری در بخش تعاونی
۱۰) توسعه، گسترش و ارتقاء بیمه های اجتماعی
۱۱) توسعه، گسترش و ارتقاء بیمه های درمانی
۱۲) توسعه، گسترش و ارتقاء نظام خدمت رسانی حوزه حمایتی، توانمندسازی و کاهش آسیب های اجتماعی
۱۳) توسعه فرهنگ کار و تعاون
۱۴) اعتلاء خدمات اجتماعی در جامعه هدف
۱۵) توسعه فعالیت های ورزشی و تفریحی در جامعه مخاطب
۱۶) توسعه امور حقوقی در عرصه تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۱۷) توسعه تعاملات بین المللی و منطقه ای در عرصه تعاون، کار و رفاه اجتماعی
سیاست های اجرایی
۱) توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط
۲) توسعه اشتغال بانوان، دانش آموختگان و اقشار خاص توسعه اشتغال روستایی
۳) ساماندهی اشتغال اتباع خارجی
۴) توسعه کاریابی های غیردولتی
۵) توسعه نظام اطلاع رسانی بازار کار، تعاون و رفاه اجتماعی
۶) ترویج فرهنگ کارآفرینی و حمایت از کارآفرینان
۷) بهره برداری از ظرفیت های موجود قانون بیمه بیکاری به منظور توسعه دامنه شمول بیمه بیکاری
۸) حمایت از واحدهای مشکل دار به منظور حفظ اشتغال موجود
۹) تنظیم و نظارت بر روابط کار
۱۰) بهبود و گسترش نظام های جبران خدمت
۱۱) بازرسی مستمر از واحدهای مشمول قانون کار
۱۲) بهبود مستمر سطح ایمنی و بهداشت کار در زیست کار جامعه
۱۳) توانمندسازی و ترویج تشکلهای کارگری و کارفرمایی
۱۴) گسترش پژوهش های کاربردی در زمینه تعاون و عدالت اجتماعی
۱۵) ترویج روحیه مشارکت و فرهنگ تعاون در بین مردم
۱۶) گسترش و توسعه تعاونی ها
۱۷) استانداردسازی و ارتقای کیفیت کالاها و خدمات تعاونی ها
۱۸) تسهیل دسترسی تعاونی ها به دانش روز و مهارت ها و تخصص های مورد نیاز
۱۹) حمایت از شبکه سازی، گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش تعاونی
۲۰) حمایت از توسعه صادرات و بازار
۲۱) افزایش سرمایه گذاری و تقویت نهادهای پولی بخش تعاونی
۲۲) تعامل اثربخش با سایر دستگاه های اجرایی
۲۳) نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات در تعاونی ها
۲۴) ایجاد ثبات، پایداری و تعادل بین منابع و مصارف صندوق های بازنشستگی (ماده ۲۶)
۲۵) افزایش رقابت کارآمدی و اثربخشی در عرصه خدمت رسانی بیمه های اجتماعی (ماده ۲۸)
۲۶) توسعه و گسترش پوشش بیمه های اجتماعی به اقشار مختلف جامعه (ماده ۲۷)
۲۷) تقویت کمی و کیفی خدمات بیمه های درمانی
۲۸) اصلاح ساختار و ساماندهی صندوق های بیمه ای
۲۹) تقویت و گسترش نظام ارجاع و پزشک خانواده
۳۰) توسعه نظام خدمت رسانی حوزه حمایتی، توانمندسازی و کاهش آسیب های اجتماعی
۳۱) کاهش تصدی گری دولتی و برون سپاری خدمات قابل واگذاری
۳۲) اصلاح نگرش فرهنگی بر اساس آموزه های اسلامی در جامعه کار و تعاون
۳۳) ترویج وجدان کاری و انضباط اجتماعی در جامعه کار و تعاون
۳۴) استفاده مطلوب از ظرفیت های رسانه ای و علمی کشور (حوزه؛ دانشگاه و صدا و سیما، خبرگزاری ها، مطبوعات، سایت ها و…)
۳۵) تسهیل و ترغیب مشارکت آحاد جامعه کار و تعاون در فعالیت های ورزشی و تفریحی
۳۶) حضور فعال در مجامع و رویدادهای درون مرزی و برون مرزی
۳۷) تنقیح قوانین و ایجاد وحدت رویه آراء هیأت‌های رسیدگی قانون کار
۳۸) معاضدت قضایی و حقوقی کارگران
۳۹) افزایش همکاری های دو جانبه با کشورهای هدف
۴۰) ارتقای سطح همکاری ها با سازمان های بین المللی تخصصی
۴۱) مهمترین اقداماتی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی برنامه پنج ساله پنجم مکلف به انجام و یا مشارکت در اجرای آنهاست به شرح ذیل قابل احصاء می باشد:
– اعمال تخفیف پلکانی و یا تأمین بخشی از حق بیمه سهم کارفرمایان کارگاه هایی که با تأیید و یا معرفی واحدهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جهت به کارگیری نیروی کار جدید مبادرت می نمایند، به شرط آن که واحد، تازه تأسیس بوده و یا در سال قبل از آن، کاهش نیروی کار نداشته باشد.
– تنظیم سند ملی کار شایسته
– افزایش سهم تعاونی ها به ۱۵ درصد در بازار پولی کشور
– افزایش سالانه سرمایه بانک توسعه تعاون و صندوق ضمانت سرمایه گذاری تعاون
– تهیه آیین‌نامه اجرایی بند ج ماده ۱۲۴
– اقدام به برقراری و استقرار نظام جامع تأمین اجتماعی چند لایه با لحاظ حداقل سه لایه:
ـ مساعدت های اجتماعی شامل خدمات حمایتی و توانمندسازی
ـ بیمه های اجتماعی پایه شامل مستمری های پایه و بیمه های درمانی پایه
ـ بیمه های مکمل بازنشستگی و درمان
– ایجاد صندوق های بازنشستگی خصوصی با رعایت تضمین حقوق بیمه شدگان و بازنشستگان صندوق مربوطه حداقل به مدت ده سال
– تدوین پیش نویس آیین‌نامه افتتاح حساب های انفرادی (بیمه تکمیلی بازنشستگی) از طریق صندوق ها
– ساماندهی خدمات بیمه سلامت را به صورت یکپارچه و مبتنی بر فناوری اطلاعات در تعامل با سامانه «پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان»
– تهیه آیین‌نامه اجرایی خرید راهبردی خدمات سلامت از بخش های دولتی و غیردولتی مشتمل بر اصلاح نظام پرداخت و فهرست خدمات مورد تعهد بیمه پایه
– طراحی نظام سطح بندی خدمات حمایتی و توانمندسازی متناسب با شرایط بومی، منطقه ای و گروه های هدف و فراهم نمودن ظرفیت های لازم برای استمرار نظام مذکور در طول برنامه
– اجرای برنامه توانمندسازی حداقل سالانه ۱۰% خانوارهای تحت پوشش دستگاه های حمایتی به استثناء سالمندان و معلولین ذهنی، توانمند شده و خروج آنان از پوشش حمایت های مستقیم
به منظور اجرایی نمودن اهداف مندرج در سند چشم انداز، سیاست ها و قانون برنامه پنجم توسعه در حوزه تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بسته اجرایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با رویکرد مسأله محوری شامل شش بسته اجرایی فرعی به شرح ذیل می باشد:
– توسعه کارآفرینی و اشتغال
– نظارت بر اجرای قانون کار و حفظ و صیانت از نیروی انسانی و تعمیق اصل سه جانبه گرایی
– توسعه بخش تعاون
– توسعه تعاملات بین المللی، منطقه ای و امور حقوقی در عرصه تعاون، کار و رفاه اجتماعی
– توسعه و ارتقاء خدمات بیمه ای و حمایت های اجتماعی
– اعتلای سطح فرهنگی و اجتماعی جامعه کار و تعاون