ماده واحده – موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد مشتمل بر یک مقدمه و بیست و سه ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسناد آن داده می شود.
تبصره – در اجرای ماده (۲۲) و (۲۳) این موافقتنامه رعایت اصول یکصد و سی و نهم (۱۳۹)، هفتاد و هفتم (۷۷)، هفتاد و هشتم (۷۸) و یکصد و بیست و پنجم (۱۲۵) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.
بسم الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان که از این پس «طرفها» خوانده خواهند شد؛
با عنایت به توسعه روابط دوستانه میان دو کشور بر اساس احترام متقابل، تفاهم و حسن همجواری، با احترام به اصول عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، حاکمیت، احترام به تمامیت ارضی و قوانین ملی؛
با ابراز علاقه نسبت به تداوم استفاده مساوی از ظرفیت های آب و انرژی در مناطق مرزی مشترک رود ارس طبق موافقتنامه های معتبر میان دو کشور؛ با تأکید بر اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد؛
با در نظر گرفتن قرارداد ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث مرزی بین دولت ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۶ هجری شمسی برابر با ۱۴ می ۱۹۵۷ میلادی؛
با تأکید بر ضرورت رعایت مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۱۱ آذر ۱۳۳۳ برابر با ۲ دسامبر ۱۹۵۴ میلادی و اسناد و نقشه‌های پیوست آن در مورد تعیین و تجدیدنظر در شکل خطوط مرزی مورخ ۱۳۳۶ برابر با ۱۹۵۷ و با در نظر گرفتن مفاد یادداشت تفاهم پیرامون بهره برداری از ظرفیت برق آبی رود ارس بین دولتهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مورخ ۷ بهمن ۱۳۸۳ برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۰۵ و تشریفات (پروتکل های) کمیسیون فنی مشترک تشکیل شده بر اساس یادداشت تفاهم مذکور در زمینه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد، در موارد زیر توافق نموده اند:
ماده ۱ – طرفها در خصوص مطالعه، طراحی، ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد در قلمرو جمهوری اسلامی ایران و اردوباد در قلمرو آذربایجان که (از این پس «نیروگاهها» خوانده خواهند شد) با استفاده از منابع آبی رود مرزی ارس توافق نموده اند.
ماده ۲- طرفها جهت ساخت سد، مخزن و نیروگاه مارازاد در جمهوری اسلامی ایران در محدوده میله های مرزی ۳ /۲۸ تا ۳ /۲۹ و ساخت سد، مخزن و نیروگاه اردوباد در جمهوری آذربایجان در محدوده میله های مرزی ۴ /۲۶ تا ۳ /۲۸ توافق نموده اند.
ماده ۳ – طرفها توافق نموده اند تا دو سد مشترک برای انحراف آب به سمت نیروگاههای مارازاد و اردوباد بر روی رود ارس احداث نمایند. سد مارازاد برای انحراف آب به سمت نیروگاه مارازاد با هزینه جمهوری اسلامی ایران و سد اردوباد برای انحراف آب به سمت نیروگاه اردوباد با هزینه جمهوری آذربایجان ساخته خواهد شد. مدیریت این دو سد به صورت مشترک خواهد بود و هر یک از طرفها هزینه های نگهداری سد مربوط به نیروگاه خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده ۴- منابع آبی مورد نیاز فعالیت نیروگاههای مارازاد و اردوباد و از منابع آبی رود ارس با رعایت موافقتنامه های معتبر بین دو طرف تأمین خواهد شد.
هر یک از طرفها با توجه به شرایط خاص، اقدامات مقتضی را در هر زمان برای ساخت نیروگاه و سدهای انحرافی در طرف خود بر اساس مفاد این موافقتنامه و بدون توافق طرف دیگر به عمل خواهد آورد.
چنانچه یکی از طرفها از حقوق خود بر اساس این موافقتنامه نسبت به طرف دیگر دیرتر استفاده نماید، این امر به هیچ وجه مانع استفاده آن طرف از حقوق خود نخواهد بود.
ماده ۵ – ساخت و بهره برداری از نیروگاهها، ساخت سدهای انحرافی و تأسیسات آن به گونه ای خواهد بود که هیچ گونه تغییری در خط مرز تعیین شده بین دو کشور طبق مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۱۳۳۳ برابر با ۱۹۵۴ میلادی و اسناد و نقشه‌های پیوست آن در مورد تعیین و تجدیدنظر در شکل خطوط مرزی مورخ ۱۳۳۶ برابر با ۱۹۵۷ ایجاد نگردد. پس از ساخت سدها، خط مرز رسمی دو کشور بر روی آنها مشخص خواهد شد.
در صورت هر گونه تغییر در خطوط مرزی، بستر رود بلافاصله بر اساس مسیرهای تعیین شده که در نقشه‌های تشریفات (پروتکل) پیوست موافقتنامه های مذکور در فراز اول همین ماده، با حضور نمایندگان ذی صلاح دو کشور به بستر قبلی بازگردانده و خط مرز رسمی دو کشور بر روی آب علامت گذاری خواهد شد.
پس از تشکیل مخزن پشت سدهای انحرافی، نوار مرز کنونی بر اساس روشهای به کار برده شده در سد ارس و سد میل مغان، روی سطح آب مشخص و علامتگذاری شده و به عنوان مرز دولتی دو کشور محسوب خواهد شد.
ماده ۶ – ساخت و بهره برداری از نیروگاههای مارازاد و اردوباد هیچ گونه تغییری در حقآبه طرفها از منابع آبی رود ارس ایجاد نخواهد نمود. بر همین اساس، طرفها از نیروگاهها و تأسیسات آن به نحوی بهره برداری خواهند نمود که حقآبه ها در محدوده مرزی مشترک طبق موافقتنامه ها و تشریفات (پروتکل های) میان دو کشور رعایت گردد.
طرفها متعهد می باشند که آبی را که جهت استفاده در نیروگاهها از رود ارس منحرف می کنند به همان اندازه و با همان کیفیت به مسیر رود بازگردانند.
ماده ۷- مقامهای صلاحیتدار طرفها برای اجرای این موافقتنامه به شرح زیر می باشند:
از طرف جمهوری اسلامی ایران: وزارت نیرو
از طرف جمهوری آذربایجان: وزارت انرژی
ماده ۸ – طرفها توافق نموده اند مسائل مربوط به ساخت و بهره برداری از جمله مطالعه و طراحی نیروگاههای مارازاد و اردوباد توسط کمیسیون فنی مشترک که بر اساس یادداشت تفاهم پیرامون بهره برداری از ظرفیت برق آبی رود ارس بین دولتهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مورخ ۷ بهمن ۱۳۸۳ برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۰۵ تشکیل شده (از این پس «کمیسیون» نامیده می شود) انجام شود.
طرفها در صورت ضرورت می توانند ترکیب کمیسیون را تغییر دهند و مراتب را به صورت رسمی به یکدیگر اعلام نمایند.
ماده ۹- نشستهای کمیسیون دائمی در زمان ساخت نیروگاهها، هر سه ماه یک بار و پس از اتمام ساخت، سالی یک بار و به صورت نوبه ای به میزبانی یکی از طرفها برگزار خواهد شد. نشستهای فوق العاده به درخواست هر یک از طرفها برگزار می گردد. این نشستها به میزبانی طرف درخواست کننده برگزار می گردد.
ماده ۱۰- وظایف کمیسیون به شرح زیر می باشد:
– تکمیل بررسی طرح‌های ساخت؛
– نظارت بر روند ساخت، حفاظت و بهره برداری از سدها و شبکه (کانال) های انتقال به نیروگاهها؛
– تهیه قواعد بهره برداری و حفاظت از سدها و نیروگاهها و در صورت لزوم دستورالعمل ها و سایر اسناد مورد نیاز؛
– محافظت از کیفیت آب و بوم شناسی رود و تهیه جدول استفاده از آب و همکاری میان طرفها به شکل مستمر درباره دبی آب منتقل شده به نیروگاهها؛
– بررسی تکمیل ساخت سدها و نیروگاهها و اعلام تاریخ آغاز بهره برداری از آنها؛
– بررسی مشکلات فنی احتمالی که در آینده بروز خواهد نمود و ارائه پیشنهادهایی درباره حل آنها؛
– تعیین میزان خسارات وارده به طرفها بر اثر ساخت سد و محدوده آب گرفتگی؛
– انجام سایر امور مربوط به ساخت و بهره برداری از سدها و نیروگاهها
ماده ۱۱- هر یک از طرفها هزینه های مربوط به ساخت، حفاظت، بهره برداری و تعمیر نیروگاه، تجهیزات و تأسیسات در قلمرو خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده ۱۲- خسارت وارده بر اثر ساخت سدها، نیروگاهها و استغراق اراضی پس از تعیین و تأیید آن توسط کمیسیون از سوی طرف وارد کننده خسارت، به طرف خسارت دیده پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۳- به منظور طراحی، ساخت، بهره برداری، تعمیر و نگهداری سدها، محدوده مشترک توسط کمیسیون تعیین گردیده و ایمنی این محدوده توسط طرفها تأمین خواهد شد.
مقررات مربوط به ورود کارکنان، روشهای فنی، تجهیزات و مصالح در محدوده مشترک در زمان ساخت، بهره برداری، تعمیر و نگهداری، توسط مرزبانان دو طرف به طور مشترک تعیین خواهد شد.
ماده ۱۴- به منظور پیش بینی حوادث غیر مترقبه طبیعی (سیل، زلزله و غیره) و غیر طبیعی (آتش سوزی، انفجار، ریزش سازه ها و غیره) احتمالی در مخزن ها و نیروگاهها و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و اقدامات ضروری در مورد تأثیرات منفی و اطلاع رسانی به مردم، هماهنگی لازم برای موارد فوق از طریق ایجاد سامانه هشدار و پایش فعال انجام خواهد شد. برنامه اقدام مشترک تهیه و با نظارت کمیسیون اجراء خواهد گردید.
ماده ۱۵- طرفها، مسؤولیت حفاظت، بهره برداری، تعمیر و نگهداری از نیروگاه و سدهای انحرافی، مخزنها، تجهیزات و بناهای موجود در قلمرو خود را برعهده دارند و از انجام هر اقدامی که به بهره برداری عادی نیروگاه خللی وارد کند، اجتناب خواهند نمود.
ماده ۱۶- طرفها می توانند بر اساس توافق متقابل، نسبت به تبادل انرژی آبی از طریق نیروگاهها اقدام نمایند.
ماده ۱۷- طرفها جهت تسهیل در ساخت نیروگاهها می توانند از فرصت های فنی یکدیگر در چهارچوب قوانین دو کشور استفاده نمایند.
ماده ۱۸- طرفها حق برداشت آب از سدهای انحرافی، مخزن ها، آب بَر (کانال) ها، نیروگاهها و آب بَر (کانال) برگشت آب به رود ارس را جز برای اهداف مندرج در این موافقتنامه ندارند.
ماده ۱۹- طرفها از انجام هر فعالیتی که باعث آلودگی آب رود ارس در محدوده نیروگاهها، سدهای انحرافی و مخزنها می شود جلوگیری خواهند نمود و اجازه کاهش ظرفیت خودپالایی رود در پایین دست را نخواهند داد. در صورت آلوده شدن رود ارس در نتیجه ساخت و بهره برداری از نیروگاهها و مخزنها و سدهای انحرافی توسط یکی از طرفها، طرف مذکور آلودگی را رفع و خسارات وارده را پس از تعیین توسط کمیسیون جبران خواهد کرد.
ماده ۲۰- طرفها، آبگیری مخزنها را پس از پاکسازی بستر رود، انجام عملیات زیست محیطی، آماده سازی محدوده آبگیری و تأیید آن توسط کمیسیون، شروع خواهند نمود.
ماده ۲۱- طرفها بدون اطلاع یا اخذ موافقت کتبی طرف دیگر، بهره برداری از نیروگاه را به طور کلی یا جزئی به کشور ثالث واگذار نخواهند کرد.
ماده ۲۲- هرگونه اختلافی که ممکن است از اجراء یا تفسیر این موافقتنامه ناشی شود، از طریق مذاکره و رایزنی بین طرفها حل و فصل خواهد شد.
ماده ۲۳- این موافقتنامه برای مدت نامحدود منعقد شده است و از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی توسط طرفها مبنی بر تأیید تکمیل تشریفات داخلی مربوط به خود برای لازم الاجراء شدن این موافقتنامه، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
این موافقتنامه از طریق توافق کتبی میان طرفها قابل اصلاح خواهد بود. اصلاحیه ها طبق فراز اول این ماده لازم الاجراء خواهد شد.
این موافقتنامه در یک مقدمه و بیست و سه ماده در شهر تهران در تاریخ ۲۰ فروردین ماه ۱۳۹۳ هجری شمسی برابر با ۹ آوریل ۲۰۱۴ میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، آذربایجانی و انگلیسی که تمامی آنها دارای اعتبار یکسان می باشند، تنظیم گردید در صورت اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران از طرف دولت جمهوری آذربایجان
وزیر نیرو وزیر اقتصاد و صنایع
حمید چیت چیان شاهین مصطفی اف
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره منضم به متن موافقتنامه، شامل مقدمه و بیست و سه ماده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ دهم شهریور ماه یکهزار و سیصد و نود و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۲۴ /۶ /۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی- علی لاریجانی