شماره ۱۱۲۱۰۲/ت۵۲۰۵۳ک – ۱۳۹۵/۹/۱۴
وزیران عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی در جلسه ۱۳۹۴/۳/۱۹ به پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و به استناد بند (ج) ماده (۴) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۷۲ـ با اصلاحات بعدی و بند (ب) ماده (۳) و مواد (۴) و (۷) قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۴ـ و با رعایت تصویب‌نامه شماره ۱۱۳۲۰۰/ت۴۹۵۱۶هـ مورخ ۱۳۹۲/۶/۵ تصویب کردند:
برنامه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی به شرح پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است، تعیین می شود. این تصویب‌نامه در تاریخ ۱۳۹۵/۹/۱۳ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیس جمهور ـ اسحاق جهانگیری
منشور راهبری امور فرهنگی، اجتماعی و گردشگری مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری
آخرین ویرایش ۱۳ـ۱۰ـ۱۳۹۴
مقدمه
به منظور تعالی فرهنگی و توسعه پایدار مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی، منشور راهبردی امور فرهنگی، اجتماعی و گردشگری ملهم از سند چشم انداز ایران ۱۴۰۴، سیاست های کلی اقـتصاد مقاومتی، بند (ج) ماده (۴) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی مصوب ۱۳۷۲ـ و تبصره (۱) ماده (۱) و مواد (۴) و (۷) قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی مصوب ۱۳۸۴ به شرح ذیل تصویب شد.
منظور از مناطق در این منشور، مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی می باشد.
۱) اهداف
الف ـ ساحت فرابخشی فرهنگ
۱. افزایش همگرایی منطقه ای، ملی و اسلامی در جهت گسترش تفاهم، تعامل و هویت یابی فرهنگی و اجتماعی.
۲. تقویت مسـتمر فرهنگ سازمانی و نظام اداری «دانایی مدار»، «کار محور»، «مردم سالار»، «مسئولیت پذیر» و «فرآیندگرا» در جهت کارآمدی دیوان سالاری.
۳. پاسداشت ارزش های مشترک قومی، منطقه ای، ملی و دینی.
۴. تقویت، تعمیق و احیای فرهنگ مذهبی و سنت های دینی نظیر وقف و ترویج گفتمان آزاد دینی و مذهبی، فلسفی ـ اجتماعی و فرهنگی ـ هنری تأثیرگذار به منظور افزایش سطح انسجام و وحدت ملی.
۵ . ارتقای احساس امنیت اجتماعی و اعتلای اخلاق و فرهنگ مدارا به منظور فرصت آفرینی های جدید توسعه اجتماعی.
ب ـ ساحت میان بخشی فرهنگ
۱. اصلاح و استقرار نهادهای آموزشی و پژوهشی ـ کاربردی انسان محور (معلم و متعلم) و توسعه نگر مناطق در همه سطوح آموزش های عمومی، عالی، تخصصی و فوق تخصصی ـ بین المللی با تکیه بر فعال سازی اقتصاد فرهنگ و هنر.
۲. ارتقای کیفیت زندگی شهروندی با پایدارسازی اقتصاد اجتماعی خانواده محور، ایجاد نشاط و سرزندگی های اجتماعی، بهبود بهداشت روحی، روانی و افزایش شاخص های امنیت محیطی و کاهش آسیب های اجتماعی با بهره مندی از همه ابزارهای فرهنگی و هنری به ویژه رسانه، سینما، تلویزیون، موسیقی و ادبیات.
۳. ترویج فرهنگ توسعه دریا پایه و توسعه اقتصاد دریایی با تقویت امنیت اجتماعی و ایجاد نظامات ساحل نشینی با بهره مندی از برنامه های اجتماعی ـ فرهنگی، هنری و گردشگری دائمی در سواحل، جزایر و مرزها.
پ ـ ساحت بخشی (تخصصی) فرهنگ
۱. توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی مناطق به منظور ارتقای سرانه های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و هنری در حد استانداردهای تعیین شده.
۲. احیای هنر، فراگیرکردن اجرای برنامه ها و زمینه سازی برای افزایش تقاضای خدمات و تولیدات هنری، ترویج پیام ها و ارزش های دینی و تقویت عنصر مطالعه، تولید و عرضه کتاب و توسعه صنعت چاپ همسو با بازارهای هدف بومی ـ ملی، منطقه ای و بین المللی.
۳. احیاء و توسعه ظرفیت های فرابخشی ورزش، میراث فرهنگی، بهداشت، سلامت و صنعت گردشگری در مناطق با نگرش و عملکرد بومی ـ محلی، ملی و فراملی.
۴. اهتمام به محیط زیست، حفظ میراث و جاذبه های طبیعی حفاظت و بهره گیری از میراث فرهنگی و منابع طبیعی.
۲) راهبردها
الف ـ ساحت فرابخشی فرهنگ
۱. برنامه ها و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی معطوف به تحکیم وحدت و وفاق ملی، افزایش تفاهم و تعامل های بین المللی (با اولویت کشورهای همسایه)، تقویت پیوندهای بین بخشی فرهنگی، هنری، اجتماعی، گردشگری، اقتصادی، بهداشتی، ورزشی و زیست محیطی.
۲. بهره گیری از استعدادها و توانمندی های ملی و ایجاد زمینه های مناسب جهت مشارکت های مردمی و تشکل های مردم نهاد مرتبط با موضوعات فرهنگی، اجتماعی و گردشگری، هنری، محیط زیستی و بهداشتی.
۳. اصلاح نگرش ها و انتظام بخشی به رفتارهای فردی، اجتماعی و ملی در حوزه شهری مناطق به منظور اعتلای ارزشهای مشترک قومی، منطقه ای، ملی و دینی.
۴. فراهم ساختن تسهیلات برای تقویت فرهنگ کار و کارآفرینی، مسئولیت پذیری، وجدان کاری و ارتقای نظم اجتماعی.
ب ـ ساحت میان بخشی فرهنگ
۱. توجه به سنت ها و ارزش های بومی، قومی و محلی تأثیرگذار بر برنامه ها و کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و گردشگری هر منطقه.
۲. بهره مندی از ظرفیت مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزش رسمی و غیررسمی، ترویج همگانی و پیگیری اصلاح سیستم های یادگیری همراه کار و سفر با نگاه ویژه توانمندسازی نوجوانان و جوانان و تأمین نیروی متخصص موردنیاز توسعه مناطق با رویکرد بین المللی.
۳. بهره گیری از معارف قرآن کریم، سنت، سیره پیامبر اعظم و ائمه معصومین (ع) و اصحاب منتخب ایشان، سیره عقلا، عرف زندگی در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مناطق.
۴. گسترش همکاری با دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب ۱۳۸۶ـ در جهت الگوسازی دستگاه ها.
۵ . طراحی، حمایت و گسترش الگوهای عقلانی و رفتارهای مطلوب در برگزاری مناسبت های ملی، انقلابی و مذهبی نظیر اعیاد اسلامی، عزاداری ها (عاشورا و…) و بهره مندی بهینه از آنها در افق ملی، فراملی و نشان سازی های پایدار (برندسازی) از آنها.
پ ـ ساحت بخشی (تخصصی) فرهنگ۱. تبیین و ترویج مبانی ارزش های ایرانی ـ اسلامی، معارف قرآنی و فضایل اخلاقی و ارائه آن در قالب های فرهنگی و آثار هنری.
۲. جذب مشارکت های برنامه مدار، کارآمد و نظارت پذیر مردمی با تکیه بر اقتصاد بومی در حوزه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری.
۳. تعامل و ارتباط سازنده در حوزه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری با کشورهای منطقه و سایر کشورها و سازمان های تخصصی بین المللی
۴. انسجام فرهنگی و وحدت رویه رفتاری با رعایت تفاوت های فرهنگی، تاریخی و اقلیمی هر منطقه از طریق گسترش مشارکت های مردمی و سازمان های مردم نهاد معتبر و اشخاص حقیقی نامدار با بهره مندی از نیروی انسانی بومی در کلیه حوزه های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری، محیط زیست و سلامت.
۵. ایجاد زمینه های حضور نخبگان ورزشی، اجتماعی، فرهیختگان مولد علم، هنر، استعدادهای درخشان و مهندسان خلاق اقتصاد دانش بنیان.
۶. رشد استعدادها، خلاقیت های فرهنگی و گسترش فعالیت های هنری و ادبی ساکنان مناطق.
۷. بهبود و احیای معماری ایرانی ـ اسلامی ویژه هر منطقه و تمهید افزایش تأثیرگذاری محیطی بر آرامش ساکنان و جذب گردشگران.
۳) مأموریت ها
الف) ساحت فرابخشی فرهنگ
۱. تقویت احساس امنیت اجتماعی، تکریم خانواده محوری و نظام مردم سالاری دینی.
۲. گسترش نهادسازی مردمی، افزایش مسئولیت اجتماعی، تحقق مشارکت حداکثری مردم در مسائل جاری و توسعه جوامع محلی.
۳. تنظیم نظام نامه حقوق شهروندی و صیانت از حقوق مادی، معنوی مردم اعم از بومیان، مهاجران و گردشگران داخلی و خارجی.
۴. الگوسازی مناسب فرهنگی، اجتماعی در جهت توسعه مناطق و ارائه و تأمین نیازهای.
۵. اصلاح گفتمان، نگرش های فرهنگی، رفتارهای اجتماعی و سلوک اداری.
۶. تقویت نظام پایش، ارزیابی و بازخورد در سیاستگذاری های فرهنگی و اجتماعی.
ب ـ ساحت میان بخشی فرهنگ
۱. ترویج آموزش، پژوهش و اجرای رشته های ورزشی و برنامه های سلامت با تأکید بر طب سنتی، اسلامی و مکمل و کلی نگر.
۲. ایجاد و گسترش تأمین اجتماعی مصرف کننده محور، توسعه انواع بیمه های کارآمد و آرامش آفرین، سلامت محور و پیشگیرانه مورد نیاز کارکنان، شهروندان و گردشگران با مشارکت ذینفعان بخش خصوصی و جوامع محلی.
پ ـ ساحت بخشی (تخصصی) فرهنگ
۱. اعتلای فرهنگ و هنر و ادبیات به عنوان عناصر هویت بخش فرهنگ بومی ـ ملی.
۲. توسعه فضاهای فرهنگی، هنری، ورزشی و نظارت و غنی سازی برنامه ها برای ارتقای اثربخشی آنها.
۳. حفاظت، احیاء، ساماندهی و افزایش بهره‌وری از میراث فرهنگی، آثار و ابنیه، موقعیت ها، محیط ها، چشم اندازها و مناظر طبیعی و فرهنگی.
۴. تعمیق نقش و گسترش گردشگری در توسعه محلی، ملی و بین المللی.
۵. گسترش فعالیت ها، رشد استعدادها و شکوفاسازی خلاقیت های هنری و ادبی در مناطق.
۶. بازاریابی و معرفی مراکز تاریخی، فرهنگی، طبیعی و جاذبه های گردشگری مناطق در ابعاد ملی و فراملی.
۷. توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری از طریق تولید و اجرای برنامه های آموزشی، پژوهشی و کارگاهی مستمر.
۸. پاسداشت ورزش های پهلوانی و باستانی بومی ـ محلی با تأکید بر مزیت های جغرافیایی و حقوقی هر منطقه.
۹. تقویت اقتصاد ورزش مبتنی بر باشگاه داری حرفه ای و استعدادیابی و پرورش ورزشکاران مستعد نوجوان و جوان و بانوان.
۱۰. توسعه صنایع فرهنگی، گسترش بهره مندی از سینما، تلویزیون، رسانه های صوتی ـ تصویری، فضاهای مجازی، هنرهای دیجیتالی و رسانه های نوین تأثیرگذار در ساحت مشارکت های ملی و فراملی در جهت احیای اقتصاد خلاق و رونق بخشی به ابعاد گوناگون اقتصاد فرهنگ.
۴) الزامات.
۱. حداقل یک نفر از اعضای هیأت مدیره سازمان های مناطق از میان چهره های شاخص و اثرگذار در حوزه فرهنگی اجتماعی انتخاب شود.
۲. شرایط احراز مسئولیت و مدیریت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری و نظارت بر عملکرد و اثربخشی فعالیت ها در مناطق براساس دستورالعمل ابلاغی دبیرخانه شورای عالی مناطق خواهد بود.
۳. [اصلاحی ۱۳۹۵/۱۱/۱۰]
تمامی درآمدهای حاصل از اجرای این تصویب‌نامه و حداقل ده درصد از درآمد هر منطقه در هر سال با رعایت قوانین و مقررات مربوط و در چارچوب بودجه مصوب سالیانه سازمانهای مناطق به تحقق برنامه های فرهنگی ـ اجتماعی و گردشگری اختصاص می یابد.
۴. اعضای هیأت مدیره سازمان های مناطق، اجرای مفاد این تصویب‌نامه را بر عهده دارند. مصوبات هیأت مدیره نباید با مفاد این تصویب‌نامه مغایرت داشته باشد.
۵ . سازمان های مناطق ویژه اقتصادی غیردولتی مکلف به رعایت این تصویب‌نامه برابر اساسنامه و مقررات مربوط به خود می باشند و درخصوص الزامات نیز موظف به تهیه طرح پیشنهادی خود و اجرای آن پس از تأیید دبیرخانه شورای عالی مناطق می باشند.