سیاستها و ضوابط ارتقای مشارکت خیرین و واقفین در پیشرفت حوزه علم و فناوری

تاریخ تصویب: ۱۳۹۵/۱۰/۱۴
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶/۰۶/۱۵

مصوب جلسه  ۸۸ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۱۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی

در راستای تحقق بند ۵ ـ ۷ سیاست­های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری (مد ظلّه العالی) و اقدام ملی ۴ از راهبرد کلان ۱ و اقدام ملی ۷ از راهبرد کلان ۶ نقشه جامع علمی کشور، و به استناد بندهای «ب» و «ج» از بخش اول فصل پنجم نقشه جامع علمی کشور و بر اساس بند ۴ از ماده سوم آیین­نامه ستاد مربوطه، مصوبه « سیاست­ها و ضوابط ارتقاء مشارکت خیرین و واقفین در پیشرفت حوزه علم و فناوری » که در جلسات ۸۶ ، ۸۷ و ۸۸ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به تصویب رسیده است، جهت اجرا ابلاغ می‌شود.


ماده ۱) تعاریف و اختصارات

واحد (واحد علمی و فناوری): واحدهای مختلف دولتی و غیردولتی در حوزه علم و فناوری شامل دانشگاه ­ ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی، بیمارستان­های آموزشی، پژوهشگاه ­ ها و پژوهشکده ­ ها، پارک ­ های علم و فناوری و مراکز رشد فناوری، مدارس علمیه و مدارس آموزش و پرورش.

دستگاه اجرایی: وزارتخانه‌ها، سازمان­ها و مؤسسات دولتی، مؤسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی، شرکت­های دولتی و همچنین کلیه نهادها و دستگاه­هایی که شمول این مصوبه بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است.

حامی: افراد حقیقی و حقوقی که با اهداء کمک یا وقف ، قصد حمایت از حوزه علم و فناوری را دارند.

بنیاد حامی: نهاد حقوقی غیردولتی؛ متشکل از نمایندگان واحد، کارکنان، دانش‌آموختگان و حامیان علاقه‌مند که مأموریت آن حمایت از یک واحد علمی و فناوری خاص یا یک موضوع خاص، مانند حمایت از دانشجویان از طریق منابع امور خیر و وقف است.

مجمع هماهنگ‌کننده: نهاد حقوقی غیردولتی؛ متشکل از نمایندگان بنیادهای حامی ، دستگاه‌های اجرایی و تشکل‌های مردمی مرتبط که مأموریت آن حمایت از یک یا چند زیرحوزه علم و فناوری از طریق منابع وقف و امور خیر است و با بنیادهای حامی همگن موجود در آن زیرحوزه تعامل مستمر و نزدیک دارد.

زیرحوزه علم و فناوری: زیرمجموعه‌ای از حوزه علم و فناوری برحسب حوزه‌های اجرایی یا مناطق جغرافیایی یا حوزه‌های تخصصی علوم یا موضوعات خاص.

مصادیق امور خیر و وقف در حوزه علم و فناوری: تعدادی از این مصادیق عبارتند از راه­اندازی و تجهیز مراکز آموزشی، پژوهشی و رفاهی، حمایت از پژوهش­، توسعه و تجاری‌سازی فناوری، حمایت از کارآفرینی دانشگاهی، حمایت از دانشجویان و طلاب واجد شرایط، گسترش فعالیت­های مذهبی و تسهیل ازدواج­های دانشجویی، خدمات و مشاوره­های علمی و تخصصی، فعالیت‌های داوطلبانه اساتید، دانشجویان و طلاب در آموزش، پژوهش و توسعه فناوری، اهداء حق مالکیت فکری، وصیت در ارث (از جمله انفاق ثلث ارث) و اهداء کتابخانه.


ماده ۲) بنیادهای حامی توسط هر یک از واحدهای علمی و فناوری با وظایف زیر گسترش یابد:

۲ـ۱ـ شناسایی و اولویت­بندی فرصت­های وقف و امور خیر مرتبط با واحد با تمرکز بر احیاء موقوفات و تبرعات موجود و ایجاد بستر مناسب برای اطلاع­رسانی آنها.

۲ـ۲ـ شناسایی حامیان و تعامل با آنان با هدف ارائه‌ مشاوره در بهره‌برداری بهینه از مصادیق امور خیر و وقف حوزه علم و فناوری و ارائه تسهیلات لازم به­منظور طی فرآیندهای اداری و قانونی و تمهیدات شرعی و حقوقی.

۲ـ۳ـ توسعه سازوکارهای جذب و تجمیع کمک­های خُرد (تامین مالی جمعی) حامیان واحد با تأکید بر انتشار اوراق وقف و امور خیر و جذب کمک­های فارغ‌التحصیلان و ایجاد صندوق نیکوکاری به­منظور سرمایه­گذاری کمک­های اهدائی در فعالیت­های اقتصادی متناسب با شأن واحد.

۲ـ۴ـ توسعه شیوه­های مشارکت غیرمالی با تأکید بر ارائه خدمات و مشاوره­های علمی و تخصصی، اهداء حق مالکیت فکری و ترویج سنت­های پسندیده در میان جامعه مرتبط با واحد به‌ویژه اهداء کتابخانه و وصیت در ارث.

۲ـ ۵ ـ تجلیل از حامیان، اعتمادافزایی در میان حامیان و نظارت بر رعایت تعهدات واحدها، حراست از نیات حامی و عدم تغییر نام موقوفات و تبرّعات حتی در صورت تغییرات مدیریتی، و ارائه گزارش­های منظم و مستمر به حامیان.

۲ ـ۶ـ پیگیری جذب تسهیلات و حمایت­های دولتی در حوزه وقف و امور خیر، به ویژه مشارکت در هزینه­ها، اهداء زمین، معافیت­­های مالیاتی و عوارض و نیز پیگیری انعقاد و اجرایی‌سازی تفاهم­نامه­های مرتبط با وقف و امور خیر در واحد، با سازمان اوقاف و مجامع هماهنگ­کننده.

ماده۳) گسترش و حمایت از مجامع هماهنگ­کننده در حوزه­های علم و فناوری با مأموریت­های زیر صورت پذیرد:

۳ـ۱ـ گسترش بنیادهای حامی مرتبط با واحدهای علمی و فناوری با تأکید بر گسترش رایزنی­ها و ایجاد شعب.

۳ـ۲ـ نظارت و ارزیابی عملکرد بنیادهای حامی مرتبط و همچنین طراحی نظام انگیزشی و ارائه مشاوره و آموزش­های ویژه نیروی انسانی.

۳ـ۳ـ شبکه­سازی بنیادهای حامی مرتبط، با تأکید بر اولویت­ها، ایجاد بسترهای همکاری و یادگیری، بسترهای اطلاعاتی و انتقال تجربیات، و تدوین و ترویج الگوهای موفق میان آنها.

۳ـ۴ـ پیگیری امور بنیادهای حامی در تعامل با نهادهای حاکمیتی و نهادهای بین­المللی.


ماده ۴) اقدامات زیر توسط سازمان اوقاف و امور خیریه انجام شود:

۴ـ۱ـ تدوین سند راهبردی سازمان اوقاف و امور خیریه در حوزه علم و فناوری

۴ـ۲ـ تهیه اطلس موقوفات و نیات وقف مرتبط با حوزه علم و فناوری

۴ـ۳ـ توسعه و ترویج زیرساخت­های حقوقی و قانونی لازم در جهت تنوع­بخشی به مشارکت­های وقف و امور خیر (مانند حبس، هبه، نذر) در حوزه علم و فناوری

۴ـ۴ـ احیـاء و بهره­برداری بهینه از موقوفات و مؤسسات خیریه مرتبط با حوزه علم و فناوری.

تبصره ۱ـ سایر دستگاه‌های اجرایی موظف به همکاری با سازمان اوقاف و امور خیریه می‌باشند.


ماده ۵) روش ­ های مشارکت دستگاه ­ های اجرایی و آستان‌های مقدسه در پروژه ­ های وقف و امور خیر در حوزه علم و فناوری، ارتقاء ‌یافته و متنوع گردد.

ماده ۶) انگیزه مشارکت واقفین و خیرین در وقف و امور خیر حوزه علم و فناوری با تأکید بر امور زیر افزایش یابد:

۶ ـ۱ـ

گسترش تسهیلات مالیاتی به ویژه اعتبار مالیاتی به ­ منظور پذیرش کمک­های اهدائی واقفین و خیرین در حوزه علم و فناوری به عنوان بخشی از مالیات آنان و نیز اعطای معافیت از مالیات و عوارض به پروژه­های وقفی و امور خیر در حوزه علم و فناوری.

۶ ـ۲ـ عضویت واقفین و خیرین در هیأت امنای واحد.

۶ ـ۳ـ تشویق و ترغیب ایرانیان خارج از کشور و سایر علاقه‌مندان از جمله نخبگان جهان اسلام، جهت مشارکت در وقف و امور خیر مرتبط با حوزه علم و فناوری با تأکید بر بهره‌مندی از ظرفیت رایزنان علمی و فناوری، نمایندگی­های جمهوری اسلامی در کشورهای خارجی و رسانه­های برون مرزی.


ماده ۷) فرهنگ عمومی و گفتمان­سازی وقف و امور خیر در حوزه علم و فناوری با تأکید بر امور زیر ارتقاء یابد:

۷ـ۱ـ

معرفی و تجلیل از خیرین و واقفین برجسته و اثرات ماندگار آنان با استفاده از فعالیت رسانه­ای، تبلیغات دینی و اعطاء نشان­های ملی.

۷ـ۲ـ ارتقاء فرهنگ وقف و امور خیر میان دانش آموزان، دانشجویان و طلاب، با تأکید بر تهیه متون درسی و فعالیت­های فرهنگی مناسب در مدارس و دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی و حوزه‌های علمیه و فضاهای رسانه‌ای به‌ویژه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.


ماده ۸) کمیسیون ویژه راهبری امور خیرین و واقفین حوزه علم و فناوری با مأموریت هماهنگی، اجرایی‌سازی سیاست­ها و ضوابط و نظارت بر آن متشکل از اعضای زیر تشکیل شود:

۱. رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه (رئیس کمیسیون)

۲. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا نماینده تام­الاختیار ایشان

۳. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا نماینده تام­الاختیار ایشان

۴. وزیر آموزش و پرورش یا نماینده تام­الاختیار ایشان

۵. نماینده تام­الاختیار ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور

۶ . رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه­ها یا نماینده تام­الاختیار ایشان

۷. معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری یا نماینده تام­الاختیار ایشان

۸ . رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران یا نماینده تام­الاختیار ایشان

۹. نماینده تام­الاختیار شورای­عالی حوزه­های علمیه

۱۰. نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی

۱۱. پنج نفر از خیرین، واقفین و رؤسای بنیادهای حامی و مجامع هماهنگ­کننده به انتخاب کمیسیون و حکم رئیس کمیسیون

تبصره ۱ـ دبیرخانه کمیسیون ویژه به ­صورت مستقل، در سازمان اوقاف و امور خیریه مستقر خواهد شد.

تبصره ۲ـ دبیرخانه، موظف است پس از تصویب این سیاست‌ها و ضوابط، تقسیم کار مربوطه و دستورالعمل‌های اجرایی هر بند از سیاست‌ها و ضوابط، و آیین‌نامه اجرایی فعالیت کمیسیون ویژه را تدوین و برای تصویب به آن کمیسیون ارائه نماید.

تبصره ۳ـ دبیرخانه موظف است آخرین وضعیت اجرای این سیاست‌ها و ضوابط را هر شش ماه به کمیسیون ویژه گزارش نماید. کمیسیون ویژه نیز موظف است آخرین وضعیت اجرای این سیاست­ها و ضوابط را به صورت سالیانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی گزارش نماید.


ماده ۹) این مصوبه، شامل ۹ ماده و ۴ تبصره در جلسه ۸۸ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۱۴ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به تصویب رسید.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور
دکتر محمدرضا مخبر دزفولی