شماره: ۳۰٫۵۲۱۹۳ تاریخ: ۱۳۹۶٫۸٫۲۴
بسمه تعالی
بخشنامه به روسای واحدهای مراکز استان (دبیران هیات های امناء استان ها)، واحدهای جامع مستقل، واحدها، مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی
موضوع: شیوه نامه دوره دکتری تخصصی Ph.D رشته های غیر پزشکی
با عنایت به ابلاغ آیین‌نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی Ph.D از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نظـر بـه مصوبه جلسه ۲۲۳ مورخ ۹۶/۶/۸ هیات رئیسه دانشگاه، به پیوست شیوه نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی Ph.D رشته های غیر پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی جهت اجرا ابلاغ می گردد.
در صورت هر گونه ابهام، واحدها و مراکز دانشگاهی می توانند از طریق دبیرخانه هیات امنای استانی با معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی سازمان مرکزی دانشگاه مکاتبه نمایند.
مفاد این شیوه نامه برای دانشجویان ورودی سال تحصیلی ۹۷-۹۶ و پس از آن الزامی است و مسئولیت حسـن اجـرای مفاد آن، بر عهده واحدهای دانشگاهی است.
همچنین شیوه نامه شماره ۱۰/۳۶۸۶۸ مورخ ۹۶/۶/۲۷ كان لم يكن تلقی می گردد.
علیرضا رهایی
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه
شیوه نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D)
مقدمه
شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی همسو با متولیان و برنامه‌ریزان حوزه آموزش عالی کشور بازنگری آیین‌نامه‌ها، ضوابط و مقررات آموزشی را در صدر اولویتهای کاری خود قرار داده است. برای نیل به این مقصود و با هدف ارتقای کیفیت در دوره‌های آموزش عالی، شیوه نامه آموزشی – پژوهشی دوره دکتری تخصصی با همکاری و هماهنگی واحدها و مراکز دانشگاه آزاد اسلامی، بهره مندی از نظرات کارشناسان و متخصصان امر آموزش و با رعایت ضوابط کلی آیین‌نامه دوره دکتری مصوب وزارت علوم تحقیقات و فناوری تهیه و تدوین شده است.
بخش اول: اهداف و تعاریف
ماده ۱. هدف از تدوین این شیوه نامه تعیین چارچوبی برای اجرای صحیح دوره دکتری تخصصی در تمامی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی میباشد.
ماده ۲. برای رعایت اختصار، تعاریف زیر در این شیوه نامه به کار می‌رود:
۱ – وزارت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
۲ – وزارتين: منظور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
۳ – موسسه: دانشگاهها و موسسه های آموزش عالی دولتی و غیردولتی است که دارای مجوز پذیرش دانشجوی دوره دکتری از وزارت هستند.
۴ – دانشگاه: دانشگاه آزاد اسلامی است.
۵ – واحد دانشگاهی: منظور واحدها و مراکز دانشگاه آزاد اسلامی است.
۶ – دانشکده: منظور مجموعه ای از گروههای آموزشی در یک واحد دانشگاهی است.
۷ – گروه آموزشی: مجموعه‌ای متشکل از اعضای هیأت علمی که دارای تخصص مشابه در یک رشته علمی هستند.
۸ – دوره دکتری تخصصی: دوره تحصیلی که پس از دوره کارشناسی ارشد یا دکتری حرفه‌ای آغاز می‌شود و دانشجو طبق برنامه درسی مصوب، مدرک دکتری دریافت می‌کند.
۹ – رشته تحصیلی: یک برنامه آموزشی که با محتوا و روش شناسی خاص، در قالب برنامه درسی اجرا می شود.
۱۰ – برنامه درسی: مجموعه به هم پیوسته‌ای از دروس و فعالیتهای هر رشته تحصیلی است که اهداف مشخصی را دنبال می‌کند.
11 – واحد درسی: دانش و مهارتهایی است که برای یادگیری دانشجو در طول یک نیمسال تحصیلی یا زمان معادل آن در نظر گرفته می‌شود.
۱۲ – دانشجو: فردی که در یکی از رشته‌های تحصیلی دوره دکتری تخصصی، برابر ضوابط معین پذیرفته شود و در آن دوره ثبت نام کند و به تحصیل اشتغال ورزد.
۱۳ – دانش آموخته: فردی که یکی از دوره‌های تحصیلی آموزش عالی را با موفقیت به پایان رسانده و برابر ضوابط معین، مدرک تحصیلی آن دوره را دریافت کند.
۱۴ – مرخصی تحصیلی: مدت زمان مشخصی است که دانشجو برابر ضوابط معین و به طور موقت به تحصیل اشتغال ندارد.
۱۵ – انصراف از تحصیل: فرآیندی که در آن دانشجو به طور خود خواسته از ادامه تحصیل خودداری کند.
۱۶ – آموزش حضوری: شیوه‌ای از آموزش است که دانشجو در طول دوره تحصیل ملزم به حضور در تمام کلاسهای درسی بصورت تمام وقت میباشد.
۱۷ – کمیته ارزیابی جامع: منظور کمیته‌ای است که مسئولیت برگزاری ارزیابی جامع را عهده دار میباشد.
۱۸ – ارزیابی جامع: آزمونی تخصصی است که پس از گذراندن واحـدهای دوره آموزشی، بـا هـدف ارزشیابی توانمندیهای آموزشی و پژوهشی دانشجو برگزار می شود.
۱۹ – رساله: گزارش مکتوب حاصل از یک فعالیت پژوهشی دانشجوی دوره دکتری تخصصی است که در یک زمینه مشخص از یک رشته تحصیلی و با راهنمایی استاد/استادان راهنما و استاد استادان مشاور تدوین می شود.
۲۰ – مدرس: عضو هیأت علمی یا کسانی که صلاحیت تدریس آنها به تأیید واحد دانشگاهی رسیده باشد.
۲۱ – استاد راهنما: یکی از اعضای هیات علمی دارای مدرک دکتری تخصصی است که مسئولیت راهنمایی دانشجو در طول دوره دکتری را به عهده دارد.
۲۲ – استاد مشاور: یکی از اعضای هیات علمی دارای مدرک دکتری تخصصی است که مسئولیت مشاوره دانشجو در انجام رساله دکتری را به عهده دارد.
۲۳ – هیات داوران: مجموعه‌ای متشکل از اعضای هیأت علمی است که مسئولیت ارزیابی رساله دانشجو را بر عهده دارند.
۲۴ – شیوه نامه: شیوه نامه اجرایی دوره دکتری تخصصی است.
۲۵- شورا: منظور شورای تحصیلات تکمیلی است که در سطح دانشکده واحد دانشگاهی تشکیل می شود.
بخش دوم: شرایط و ضوابط پذیرش
ماده ۳. شرایط عمومی و اختصاصی ورود به دوره دکتری تخصصی عبارتند از:
الف) داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد ناپیوسته یا بالاتر و دکتری حرفه ای مورد تایید «وزارتین» یا دانشگاه.
ب) داشتن صلاحیت های علمی و عمومی ورود به دانشگاه برابر ضوابط معين.
ج) قبولی در آزمون ورودی دوره دکتری تخصصی دانشگاه و یا کسب پذیرش از دانشگاه مطابق مقررات مصوب وزراتين.
د) احراز توانایی در زبان خارجی طبق ضوابط و مقررات دانشگاه.
تبصره ۱: پذیرش دانشجوی مشمول مقررات استعدادهای درخشان طبـق مصوبات شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت و پذیرش داوطلبان خارجی طبق مصوبات مراجع ذیربط انجام می شود.
تبصره ۲: دانشجویان دارای مدرک کارشناسی ارشد آموزش محور نمی توانند بدون آزمون وارد دوره دکتری تخصصی شوند.
تبصره ۳: دانشجوی دوره دکتری تخصصی موسسه خارج از کشور می تواند طبق آیین‌نامه انتقال دانشجویان خارج به داخل، مصوب وزارت و مطابق مقررات مرتبط با آن در دانشگاه به یکی از واحدهای دانشگاهی منتقل شود.
ماده ۴. تغییر رشته/گرایش و انتقال دانشجوی دوره دکتری تخصصی ممنوع است.
ماده ۵. تحصیل در دوره دکتری تخصصی به صورت تمام وقت است. همچنین تحصیل همزمان دانشجوی این دوره در همان دوره یا سایر دوره های تحصیلی ممنوع است.
بخش سوم: مشخصات استاد/استادان راهنما و مشاور
ماده ۶. استاد راهنما به پیشنهاد دانشجو و از میان اعضای هیأت علمی واحد محل تحصیل و با مرتبه علمی حداقل استادیاری با تایید شورای گروه آموزشی تعیین می‌شود.
دانشجوی دوره دکتری تخصصی مجاز است علاوه بر استاد راهنمای اصلی، استاد راهنمای دوم نیز با تایید شورای گروه آموزشی و رعایت ضوابط تحصیلات تکمیلی دانشگاه داشته باشد.
تبصره ۱: استاد راهنما باید حداقل سه سال سابقه تدریس در دوره های تحصیلات تکمیلی داشته، حداقل دو پایان نامه کارشناسی ارشد دفاع شده را راهنمایی کرده باشد و حداقل دو مقاله در مجلات علمی معتبر (غیر از مقالات مستخرج از رساله خود) به چاپ رسانده باشد. استاد راهنمای دوم از الزام چاپ دو مقاله مستثنی است.
تبصره ۲: در ابتدای سال اول تحصیلی هر دانشجو، باید استاد راهنما تعیین شود. تا زمانی که استاد راهنمـا انتخاب نشده است “مدیر گروه” وظایف استاد راهنما را به عهده می گیرد.
تبصره ۳: استاد (استادان) راهنما میبایست در قالب ظرفیت مجاز خود اقدام به پذیرش دانشجو نمایند. اگـر اسـتاد راهنمای دوم خارج از واحد دانشگاهی باشد، آنگاه ظرفیت کامل برای استاد راهنمای اول محاسبه می شود.
تبصره ۴: انتخاب استاد استادان مشاور، به پیشنهاد استاد راهنما و تایید شورای گروه آموزشی، از بین اعضای هیأت علمی با حداقل مرتبه استادیاری و دو سال سابقه تدریس در دوره های تحصیلات تکمیلی، راهنمایی دو پایان نامـه کارشناسی ارشد مرتبط با رشته تحصیلی دانشجو امکان پذیر است.
بخش چهارم: ضوابط و مقررات آموزشی
ماده ۷. واحد دانشگاهی موظف است برنامه درسی مصوب را برای دوره ای که در آن بـا مجـوز دانشگاه دانشجو پذیرفته است، اجرا کند.
ماده ۸ آموزش در دوره دکتری تخصصی در دانشگاه مبتنی بر نظام واحدی انجام می شود.
تبصره: هر نیمسال تحصیلی هجده هفته، شامل شانزده هفته آموزش و دو هفته ارزشیابی پایان نیمسال است.
ماده ۹. مدت مجاز تحصیل در دوره دکتری تخصصی، حداقل شش نیمسال و حداکثر هشت نیمسال تحصیلی است.
تبصره: در صورتی که دانشجو در مدت مقرر دانش آموختـه نشـود، واحـد دانشگاهی اختیار دارد به پیشنهاد استاد استادان راهنما، مدت تحصیل را حداکثر تا دو نیمسال تحصیلی افزایش دهد. چنانچه دانشجو در ایـن مـدت دانش آموخته نشود، پرونده وی برای تصمیم گیری در خصوص ادامه تحصیل به کمیسیون موارد خاص استان ارجاع می شود.
ماده ۱۰. تعداد واحدهای دوره دکتری ۳۶ واحد است که از این تعداد ۱۵ تا ۱۸ واحد آن واحدهای درسی و ۱۸ تا ۲۱ واحد پژوهشی است که در برنامه درسی مصوب هر رشته لحاظ می شود.
تبصره ۱: زمینه تحقیقاتی و فهرست دروس دانشجو دوره دکتری تخصصی بایستی در ابتدای تحصیل (شروع نیمسال اول) با نظر استاد راهنما و تایید شورای گروه آموزشی مشخص شود و دانشجو موظف است دروسی که بر اساس زمینه تحقیقاتی وی تعیین شده در طول دوره آموزشی اخذ کرده و بگذراند.
تبصره ۲: دانشجو دوره دکتری تخصصی موظف است در هر نیمسال تحصیلی حداقل ۶ و حداکثر ۱۰ واحد درسی از دروس مصوب سرفصل رشته (با احتساب دروس جبرانی) را انتخاب و ثبت نام نماید، مگر آنکه کمتر از ۶ واحد درسی باقی مانده داشته باشد.
تبصره ۳: در صورت وجود مغایرت تعداد واحد درسی با برنامه درسی مصوب، این تعداد با نظر شورای برنامه‌ریزی دانشگاه تعیین می شود.
– در صورتی که دانشجو بدون کسب موافقت واحد دانشگاهی حتی برای یک نیمسال، ترک تحصیل نماید از ادامـه تحصیل محروم خواهد شد.
ماده ۱۱: حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۴ از ۲۰ و میانگین کل قابل قبول پس از گذراندن تمام واحدهای آموزشی ۱۶ از ۲۰ است.
تبصره ۱: دانشجویی که در هر نیمسال تحصیلی در دروس ماخوذه خود نمره قبولی (۱۴ به بالا) کسب نکند، نمـرات مردودی اخذ شده همان دروس در کارنامه دانشجو فقط ثبت و در میانگین نیمسال و کل دوره لحاظ نمی‌شود. در صورتی که نمره دانشجو در یک درس کمتر از ۱۴ باشد، موظف است مجدداً همان درس را انتخاب کرده و بگذراند.
تبصره ۲: چنانچه میانگین کل دانشجو در پایان مرحله آموزشی کمتر از ۱۶ باشد، دانشجو مجاز خواهد بود فقط در یک نیمسال تحصیلی علاوه بر سقف واحدهای درسی دوره با نظر استاد راهنما و شورای گروه ذیربط، دروسی را (ترجیحاً از دروس گذرانده شده دوره با نمره کمتر از ۱۶) برای ترمیم میانگین کل اخذ کند و با موفقیت بگذراند، در غیر این صورت از ادامه تحصیل محروم می شود. در هر صورت بالاترین نمره اخذ شده دروس در میانگین کل محاسبه می شود.
ماده ۱۲. ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درس، از سوی مدرس/مدرسان آن درس و براساس حضور و فعالیت دانشجو در کلاس، انجام تکالیف و نتایج آزمون کتبی مرحله ای و پایانی برای دروس نظری و نظری – عملی در هر نیمسال تحصیلی صورت می پذیرد و بر مبنای عددی از صفر تا بیست قابل محاسبه است.
تبصره: مهلت اعلام نمره نهایی در مقطع دکتری تخصصی حداکثر یک ماه پس از تاریخ امتحان میباشد.
ماده ۱۳. دروس جبرانی: به منظور ارتقای سطح آموزشی دانشجویان دوره دکتری، گذراندن دروس جبرانی به تعداد ۴ تا ۱۰ واحد درسی در نیمسال اول تحصیل یا حداکثر نیمسال دوم تحصیل الزامی میباشد.
تبصره ۱: دروس جبرانی مشترک که تمامی پذیرفته شدگان با آزمون و بدون آزمون دوره دکتری تخصصی میبایست بگذرانند، عبارتند از:
– درس روش تحقیق، مقاله و رساله نویسی پیشرفته به ارزش ۲ واحد (نظری)
– درس زبان تخصصی پیشرفته به ارزش ۲ واحد (نظری)
تبصره ۲: پذیرفته شدگان با آزمون که در برخی از دروس امتحانی خود در آزمون دکتری تخصصی نمره خام کمتر از ۳۳/۳۳ درصد یا نمره کل آزمون آنها (درج شده در کارنامه) کمتر از ۵۰ درصـد نمـره كل (کمتر از ۵۰۰۰) کسب نموده‌اند، لازم است مطابق نظر شورای گروه تخصصی از دروس مرتبط با دوره کارشناسی ارشد به میزان ۶ واحـد (علاوه بر دروس جبرانی مشترک) به عنوان دروس جبرانی بگذرانند.
تبصره ۳: پذیرفته شدگان بدون آزمون دوره دکتری تخصصی در صورت تشخیص شورای گروه آموزشی از دروس مرتبط با دوره کارشناسی ارشد به میزان حداکثر ۶ واحد درسی (علاوه بر دروس جبرانی مشترک) به عنوان دروس جبرانی بگذرانند.
تبصره ۴: به ازاء هر ۱۰ واحد جبرانی یک نیمسال تحصیلی به مدت مجاز تحصیل دانشجو افزوده می شود.
تبصره ۵: کسب نمره قبولی ۱۴ در دروس جبرانی الزامی است، ولیکن نمره مذکور در میانگین نیمسال و میانگین کل دانشجو محاسبه نمی شود.
تبصره ۶: محتوای دروس جبرانی به تشخیص شورای گروه آموزشی خواهد بود.
ماده ۱۴. حضور دانشجو در تمامی برنامه های درسی و دیگر فعالیتهای آموزشی و پژوهشی دوره الزامی است. چنانچـه دانشجو در طول نیمسال تحصیلی، بیش از سه شانزدهم از کلاس های یک درس غیبت کند، آن درس حذف آموزشی (غیبت سه شانزدهم) خواهد شد. در این صورت رعایت حداقل شش واحد در طول نیمسال برای دانشجو الزامی نیست، ولی نیمسال مذکور به عنوان یک نیمسال کامل جزو مدت مجاز دوره تحصیلی وی محسوب می شود.
ماده ۱۵. غیبت در جلسه امتحان موجب حذف آموزشی (غیبت در جلسه امتحان) آن درس خواهد شد.
ماده ۱۶. دانشجو می تواند حداکثر برای دو نیمسال تحصیلی با کسب موافقت واحد دانشگاهی، از مرخصی تحصیلی استفاده نماید. درخواست مرخصی تحصیلی باید قبل از شروع ثبت نام در هر نیمسال تحصیلی به واحد دانشگاهی تسلیم و موافقت واحد دانشگاهی کسب گردد، موافقت واحد دانشگاهی با مرخصی تحصیلی دانشجو با توجه به وضعیت تحصیلی وی صورت می گیرد و منوط به این است که ادامه تحصیل دانشجو از آن به بعد با مشکل مواجه نشود.
تبصره ۱: مدت مرخصی تحصیلی جزو سنوات تحصیلی دانشجو محسوب می شود.
تبصره ۲: بررسی سایر مصادیق مرخصی تحصیلی مانند مرخصی زایمان، مرخصی پزشکی در صورت تایید پزشک معتمـد واحد دانشگاهی، ماموریت همسر یا والدین، بدون احتساب در سنوات تحصیلی در اختیار واحد دانشگاهی است.
ماده ۱۷. دانشجوی متقاضی انصراف از تحصیل، باید درخواست انصراف خود را شخصاً و به صورت کتبی به واحد دانشگاهی تسلیم کند. دانشجو پس از انصراف امکان بازگشت به تحصیل را ندارد و واحد دانشگاهی مجاز است با رعایت ضوابط و مقررات و ارائه درخواست کتبی دانشجو فقط گواهی گذراندن واحدهای درسی که در آنها نمره قبولی کسب نموده به وی اعطا نماید.
ماده ۱۸. معادل سازی دروس در دوره دکتری تخصصی (اعم از دروس جبرانی و دوره) با نظر شورای گروه آموزشی و با رعایت مفاد مصوبه جلسه ۲۳۷ مورخ ۹۵/۹/۱۶ شورای برنامه آموزشی و درسی دانشگاه (بخشنامه شماره ۳۰/۷۲۵۳۰ مورخ ۹۵/۱۰/۸) انجام می‌شود.
ماده ۱۹. برای ورود به مرحله ارزیابی جامع، کسب میانگین کل حداقل ۱۶ از تمام واحدهای آموزشی دوره الزامی است. همچنین، اخذ نمره قبولی در آزمون زبان خارجی که در زمان ارائه به واحد/دانشگاه بیش از دو سال از اخذ آن نگذشته باشد، الزامی است. آزمونهای زبان خارجی قابل قبول عبارتند از:
EPT (IAU EPT) – MSRT (MCHE) – IELTS – TOLIMO
TOFEL: Paper Based Test (PBT) – Internet Based Test (IBT)
تبصره – تعیین حداقل نمرات قابل قبول آزمونهای زبان به عهده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه باشد.
ماده ۲۰. حداقل نمره قبولی در ارزیابی جامع ۱۶ است؛ در غیر این صورت، دانشجو مجاز است صرفاً یکبار دیگر در ارزیابی جامع شرکت کند و آن را با موفقیت بگذراند والا پرونده دانشجو برای تصمیم گیری در خصوص امکان شرکت مجدد در ارزیابی جامع به کمیسیون موارد خاص دانشگاه (سازمان مرکزی) ارجاع می شود.
تبصره: نحوه ارزیابی جامع که به منظور ارزشیابی توانمندیهای آموزشی و پژوهشی دانشجو انجام می شود، طبق شیوه نامه شماره ۳۰/۸۲۶۳۴ مورخ ۹۵/۱۱/۱۲ دانشگاه خواهد بود.
بخش پنجم: ضوابط و مقررات پژوهشی
ماده ۲۱. گذراندن موفقیت آمیز ارزیابی جامع و تصویب طرح پیشنهادی رساله شرط لازم برای شروع فعالیتهای پژوهشی در دوره دکتری تخصصی است.
تبصره: تعداد واحدهای رساله حداقل ۱۸ و حداکثر ۲۱ واحد بوده که دانشجو باید واحدهای آن را در سه نیمسال تحصیلی (حداکثر ۸ واحد رساله در یک نیمسال) انتخاب نماید.
ماده ۲۲. موضوع رساله (طرح پیشنهادی رساله):
دانشجو موظف است پس از اتمام دوره آموزشی (گذراندن موفقیت آمیز ارزیابی جامع) پیشنهاد رساله خـود را با هماهنگی استاد راهنما تعیین و پس از تصویب شورای گروه آموزشی و شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده /واحـد دانشگاهی و پس از تایید هیات داوران پیشنهادی رساله فعالیت پژوهشی خود را آغاز کند.
ماده ۲۳. دانشجو مجاز است در زمان تدوین رساله دکتری و برای ادامه فعالیتهای پژوهشی خود، در مدت مجاز تحصیلی با عنوان فرصت تحقیقاتی به یکی از موسسه‌های آموزش عالی داخلی یا خارجی سفر کند.
ماده ۲۴. دانشجو پس از تدوین رساله و تایید استاد راهنما، به شرط کفایت دستاوردهای علمی و پذیرش /چاپ مقالات مستخرج از رساله می تواند در حضور هیات داوران از رساله خود دفاع کند.
تعداد مقالات لازم به منظور انجام امور دفاع از رساله و فارغ التحصیلی عبارتند از:
۱ – دانشجویان غیر علوم انسانی یکی از موارد ذیل را داشته باشند:
الف – یک مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q1.
ب- یک مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q2 و یک مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مـورد تأييد وزارتين.
ج – دو مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q3.
۲ – دانشجویان علوم انسانی و هنر: دو مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مورد تأیید وزارتين.
تبصره ۱: دانشجویان علوم انسانی و هنر در صورت ارائه مقالات حائز شرایط یکی از بندهای الف، ب و ج نیز می توانند از رساله خود دفاع نمایند.
تبصره ۲: جایگزینی هر مقاله با مقاله رده بالاتر بلامانع می باشد.
تبصره ۳: مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q4 قابل جایگزینی با مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مورد تأیید وزارتین میباشد.
تبصره ۴: در صورت چاپ یک مقاله نمایه شده بین المللی یا علمی پژوهشی وزارتین (با رعایت ضوابط بند ۲ و ۱) مستخرج از رساله، دانشجو می تواند از رساله خود دفاع نماید. فارغ التحصیلی وی منوط به چاپ مقاله مقالات دیگر بر اساس ضوابط یاد شده در این ماده میباشد.
ماده ۲۵. ترکیب هیات داوران دفاع از پیشنهاد رساله (پروپوزال) و رساله عبارت است از:
۱- استاد یا استادان راهنما.
۲- استاد یا استادان مشاور.
۳- سه نفر عضو هیات علمی متخصص در رشته مربوط با حـداقل مرتبه استادیاری و بالاتر به عنوان داور به پیشنهاد استاد (استادان) راهنما و تائید شورای گروه آموزشی، شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده واحد دانشگاهی که لازم است یک عضو از داخل گروه آموزشی و دو عضو خارج از واحد دانشگاهی تعیین شوند.
۴- یک نفر از اعضای هیات علمی با مرتبه علمی حداقل استادیار با تائید شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده واحد دانشگاهی به عنوان نماینده شورا و مسئول هیات داوران برای نظارت بر جلسه دفاعیه رساله دانشجو و بدون حق رأی شرکت می نماید.
ماده ۲۶. نمره رساله در میانگین کل محاسبه نمی شود و ارزیابی بر اساس کیفیت علمی، میـزان نوآوری، چگونگی دفاع از رساله، یافته‌های پژوهشی مستخرج از رساله و نحوه نگارش آن صورت می پذیرد و ارزشیابی آن به شرح ذیل انجام می شود.
الف: مردود (کمتر از ۱۶).
ب: قبول با درجه خوب (۱۶ تا ۱۷/۹۹)؛ خیلی خوب (۱۸ تا ۱۸/۹۹)؛ عالی (۱۹ تا ۲۰).
تبصره ۱: نمره رساله، میانگین نمره استادان راهنما و مشاور (صرفا یک نمره) و نمره هر یک از اعضاء هیات داوران میباشد.
تبصره ۲: چنانچه رساله دانشجو «مردود» اعلام شود، بنا به تشخیص هیات داوران، طی حداکثر یک نیمسال، در سقف مدت مجاز تحصیل به دانشجو اجازه داده می شود تا دوباره در جلسه دفاع شرکت و از رساله خود دفاع کند.
تبصره ۳: دانشجویی که در فرصت تعیین شده نتواند از رساله خود با درجه قبولی دفاع کند، فقط گواهی گذراندن واحدهای درسی به وی اعطاء می شود.
ماده ۲۷. تاریخ دانش آموختگی، روز دفاع و کسب درجه قبولی از رساله است.
بخش ششم : ضوابط و مقررات نظارت بر شیوه نامه
ماده ۲۸. چنانچه دانشجو در حین تدوین رساله اقدام به تخلف علمی (دستبرد ادبی، جعل، تقلب، رونوشت‌برداری) کند و این موضوع طبق شیوه نامه مصوب دانشگاه برای دانشگاه اثبات شود، مطابق با قوانین و آیین‌نامه‌ها و دستورالعملهای مصوب اقدام خواهد شد.
تبصره: احراز و اثبات تخلف علمی دانشجو پس از اتمام رساله، منجر به ابطال مدرک تحصیلی وی خواهد شد.
ماده ۲۹. در موارد زیر دانشجو از ادامه تحصیل در دوره دکتری تخصصی محروم می‌شود:
۱- میانگین کل نمره های درسی دانشجو (با رعایت تبصره ۲ ماده ۱۱) کمتر از ۱۶ شود.
۲- دانشجویی که در زمان تعیین شده (با رعایت تبصره ۲ ماده ۲۶) نتواند از رساله خود با درجه قبولی دفاع نماید.
۳- مدت مجاز تحصیل دانشجو (با رعایت ماده ۹) به پایان برسد.
۴- صلاحیت علمی دانشجو برای استمرار فعالیت پژوهشی پس از دو بار ارزیابی جامع (با رعایت ماده ۲۰) احراز نشود.
۵- در صورتی که دانشجو بدون کسب موافقت واحد دانشگاهی حتی برای یک نیمسال، ترک تحصیل نماید از ادامه تحصیل محروم خواهد شد.
ماده ۳۰. این شیوه نامه در برگیرنده اصول کلی و ضوابط اصلی دوره دکتری تخصصی غیر پزشکی است و مشمول دوره‌های دکتری عمومی، دوره تخصصی گروه پزشکی، دکتری حرفه‌ای و دستیاری دامپزشکی نمی شود.
همچنین واحد دانشگاهی موظف است دستورالعملهای اجرایی را به گونه‌ای تدوین کند که ضمن تحقق اصول کلی شیوه نامه، شروطی مغایر با شیوه نامه برای دانش آموختگان ایجاد نشود.
ماده ۳۱. مسئولیت اجرای مفاد این شیوه نامه بر عهده واحد دانشگاهی بوده و نظارت بر حسن اجرا و تفسیر مفاد آن بر عهده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه است.
ماده ۳۲. این شیوه نامه مشتمل بر یک مقدمه، ۳۲ ماده و ۳۴ تبصره در جلسه ۲۲۳ مورخ ۹۶/۶/۸ هیات رئیسه دانشگاه به تصویب رسید و اجرای آن برای دانشجویان ورودی سال تحصیلی ۹۷-۹۶ و پس از آن الزامی است.
فرهاد رهبر
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی