شماره ۳۳۱۳/۱/۴۷۵/۸۷۳ – ۱۳۹۷/۱۰/۹
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
برابر بندهای «ج» و «ک» ماده۹ اساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس مصوب مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کل قوا «مدظله العالی»، یک نسخه از «آیین‌نامه اداره، حفظ، نگهداری و بهره برداری یادمان های عمومی شهدای گمنام دفاع مقدس کشور» مشتمل بر ۶ صفحه در ۱۴ ماده و ۴ تبصره که در تاریخ ۱۳۹۴/۱۱/۲۹ به تصویب هیأت امنای بنیاد مذکور رسیده است، برای درج در روزنامه رسمی کشور ارسال می گردد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ـ سرلشکر پاسدار محمد باقری
مقدمه
این آیین‌نامه به منظور هماهنگی و انجام اقدامات لازم در خصوص چگونگی اداره، حفظ، نگهداری و بهره برداری یادمان های عمومی شهدای گمنام دفاع مقدس در سطح کشور و جلوگیری از اعمال روش های چندگانه و سلیقه ای در نحوه اداره و بهره برداری این مکان های معنوی و مقدس و همچنین تحقق بخش هایی از مأموریت حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت، ایثار، جهاد و شهادت براساس مفاهیم ذیل، تدوین گردیده است.
تبصره: آیین‌نامه مربوط به یادمان های ملی (مصوب بنیاد مرکز) جداگانه حسب مورد ابلاغ خواهد شد.
۱ـ ضرورت فرهنگ سازی و ارج نهادن به مقام شامخ شهادت و شهیدان در جامعه و ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت.۲ـ نگاه زیارتی به یادمان های شهدای گمنام و تکریم شهدای دفاع مقدس.
۳ـ نگاه دائمی به چشم انداز آینده و اهدافی که در یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس.
۴ـ شناسایی فرصت ها، امکانات و مزیت های فرهنگی و اجتماعی و محیط بالفعل و بالقوه پیرامونی یادمان های شهدای گمنام و تحقق وظایف تعیین شده در این آیین‌نامه.
ماده ۱) تعاریف و اختصارات
۱ ـ «یادمان شهدای گمنام» در این آیین‌نامه، مزار کلیه شهدای گمنامی است که پیکر مطهر این شهیدان از طریق «کمیته جستجوی مفقودین ستادکل نیروهای مسلح» کشف و در نقاط مختلف کشور به خاک سپرده شده اند.
۲ـ «بنیاد» در این آیین‌نامه (بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس) می باشد.
۳ـ «اداره کل بنیاد» در این آیین‌نامه (اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس در هر استان) می باشد.
۴ـ «شورای هماهنگی بنیاد» در این آیین‌نامه (شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس) می باشد.
۵ ـ «شورای هماهنگی دفاع مقدس استان» در این آیین‌نامه (شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس در هر استان) می باشد.
۶ ـ «هیأت امناء» در این آیین‌نامه (هیأت امنای مختص هر یک از یادمان های شهدای گمنام) می باشد.
ماده ۲) مستنـداتاین آیین‌نامه براساس مفاد بندهای (ج) و (ک) ماده (۹) اساسنامه بنیاد مصوب ۱۳۸۳/۱۲/۲۲ مقام معظم فرماندهی کل قوا حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی) تهیه شده است.
ماده ۳) شورای هماهنگی یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس کشور
۱ـ اداره، حفظ و نگهداری و بهره برداری یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس کشور به عهده شورای هماهنگی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، مصوب جلسه ۱۳۹۲/۱۲/۱۵ هیأت امنای بنیاد خواهد بود. (آیین‌نامه مصوب پیوست می باشد)
۲ـ کمیته های تخصصی شورای هماهنگی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس عهده دار امور مربوط به یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس کشور خواهند بود.
ماده ۴) وظایف شورای هماهنگی یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس کشور
۱ـ بررسی و تدوین سیاست ها و برنامه های کلان درخصوص یادمان های شهدای گمنام کشور.
۲ـ اتخاذ تدابیر لازم برای تملک یا حق بهره برداری و احداث یادمان های شهدای گمنام کشور.
۳ـ تصویب دستورالعمل های موردنیاز در نحوه اداره و نگهداری یادمان های شهدای گمنام.
۴ـ اعمال نظارت عالیه بر اجرای مأموریت و وظایف شورای هماهنگی یادمان های شهدای گمنام استان ها.
۵ ـ ایجاد هماهنگی های لازم در زمینه فراهم ساختن مقدمات و ملزومات به منظور حفظ و نگهداری یادمان های شهدای گمنام کشور.
۶ ـ بررسی و تصویب پیشنهادها و رفع موانع احتمالی در این حوزه.
۷ـ تشکیل بانک اطلاعات مرتبط با این موضوع و بهره برداری لازم از طریق کمیته تخصصی مربوطه (سازمان مهندسی و امور یادمان های بنیاد).
ماده ۵) شورای هماهنگی یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس استان
۱ـ ترکیب اعضاء و شرح وظایف «شورای هماهنگی یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس استان» مطابق مواد ۵ و ۶ آیین‌نامه اجرایی شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان ها، مصوب جلسه ۱۳۹۳/۱۲/۲۱ هیأت امنای بنیاد خواهد بود. (آیین‌نامه مصوب پیوست می باشد)
۲ـ برابر بند (۴) ماده (۹) آیین‌نامه اجرایی شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان ها،کلیه امور مربوط به یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس در استان، از طریق «کمیته مراکز فرهنگی و یادمان های دفاع مقدس» هماهنگ و اقدام خواهد شد.
ماده ۶) وظایف شورای هماهنگی یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس استان
۱ـ اجرای سیاست ها و مصوبات ابلاغی به موجب ماده (۴) این آیین‌نامه.
۲ـ انجام هماهنگی ها و اقدامات لازم جهت تملک، ثبت، بهره برداری و احداث یادمان های شهدای گمنام در سطح استان و شهرستان های تابعه، با همکاری هیأت امنای هر یک از یادمان های شهدای گمنام.
۳ـ تصویب اعضای هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام استان و شهرستان های تابعه و ارسال فهرست و مشخصات آنان به بنیاد (سازمان مهندسی و امور یادمان ها).
۴ـ نظارت بر اجرای وظایف هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام استان و شهرستان های تابعه.
۵ ـ تهیه گزارش عملکرد دوره ای و سالانه از اقدامات انجام شده در سطح استان و ارائه به ستاد مرکزی.
۶ ـ انجام پیش بینی ها و هماهنگی های لازم جهت فراهم ساختن مقدمات و ملزومات موردنیاز برای رفع مشکلات مربوط به حفظ و نگهداری یادمان های شهدای گمنام استان و شهرستان های تابعه.
۷ـ تشکیل جلسات و گردهمایی با حضور اعضای هیأت امناء یادمان شهدای گمنام در سطح استان.
۸ ـ ارائه پیشنهادهای موردنظر جهت بررسی و تصویب در شورای مرکزی (تهران).
۹ـ تشکیل بانک اطلاعات مرتبط با این موضوع و بهره برداری لازم از طریق کمیته تخصصی مربوطه (بنیاد استان).
ماده ۷) مکان های ایجاد یادمان شهدای گمنام
مکان هایی در سطح کشور که شهدای گمنام در آن تدفین می شوند به شرح زیر است:
۱ـ بوستان ها، ارتفاعات و اماکن شهری.
۲ـ دانشگاه ها، دانشکده ها و سایر مراکز آموزشی.
۳ـ اماکن مقدس و متبرکه (حرم مطهر امام زادگان، بقاع متبرکه، مصلی ها و
۴ـ مساجد شهری و روستایی).
۵ ـ مراکز حوزوی و مدارس علمیه.
۶ ـ مراکز وابسته به سازمان های نظامی و انتظامی.
۷ـ سازمان ها و محیط های اداری.
۸ ـ سایر مکان ها (به تشخیص شورای هماهنگی بنیاد).
ماده ۸) ترکیب هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام
الف ـ ترکیب هیأت امنای یادمان شهدای گمنام در شهرستان (بوستان ها، ارتفاعات و اماکن عمومی)
۱ـ امام جمعه و نماینده ولی فقیه (عضو).
۲ـ فرماندار شهرستان (رئیس).
۳ـ رئیس شورای اسلامی شهر (عضو).
۴ـ شهردار (عضو).
۵ ـ فرماندهان سپاه، آجا (در صورت وجود)، ناجا و رئیس مجمع بسیج شهرستان (عضو).
۶ ـ رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران شهرستان (عضو).
۷ـ یک نفر از پیشکسوتان دفاع مقدس با معرفی اداره کل بنیاد استان.
۸ ـ یک نفر از خانواده معظم شهداء با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران.
تبصره: در شهر مرکز استان، نماینده امام جمعه در جلسات حضور خواهد داشت.
ب ـ ترکیب هیأت امناء یادمان شهدای گمنام در «دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی»
۱ـ رئیس دانشگاه یا مرکز آموزشی (رئیس)
۲ـ اعضای شورای فرهنگی دانشگاه (عضو)
۳ـ یک نفر از پیشکسوتان دفاع مقدس با معرفی اداره کل بنیاد استان (عضو)
۴ـ یک نفر از خانواده معظم شهداء با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران (عضو)
ج ـ ترکیب هیأت امنای یادمان شهدای گمنام در «اماکن مقدس و متبرکه»
۱ـ تولیت مکان مقدس و متبرکه (رئیس)
۲ـ فرماندهان سپاه و ناجا شهرستان و فرمانده آجا (در صورت وجود) (عضو)
۳ـ رئیس اداره اوقاف شهرستان (عضو)
۴ـ امام جماعت مکان متبرکه (در صورت وجود) (عضو)
۵ ـ فرمانده پایگاه مقاومت بسیج مکان متبرکه (در صورت وجود) (عضو)
۶ ـ یک نفر از پیشکسوتان دفاع مقدس با معرفی اداره کل بنیاد استان(عضو)
۷ـ یک نفر از خانواده معظم شهداء با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران (عضو)
د ـ ترکیب هیأت امنای یادمان شهدای گمنام در «مراکز وابسته به سازمان های نظامی و انتظامی»
۱ـ فرمانده یا رئیس مرکز (رئیس)
۲ـ معاون فرهنگی مرکز (عضو)
۳ـ نمایندگی ولی فقیه یا مسئول عقیدتی سیاسی مرکز(عضو)
۴ـ یک نفر از پیشکسوتان دفاع مقدس با معرفی اداره کل بنیاد استان(عضو)
۵ ـ یک نفر از خانواده معظم شهداء با معرفی بنیاد شهید و امور ایثارگران (عضو)
هـ ـ ترکیب هیأت امنای یادمان شهدای گمنام در «مراکز حوزوی و مدارس علمیه»
۱ـ مدیر مرکز مدیریت استان یا مدیر مدرسه علمیه (رئیس)
۲ـ معاون فرهنگی مرکز حوزوی یا مدارس علمیه
۳ـ معاون امور طلاب و دانش آموختگان مرکز حوزوی یا مدرسه علمیه(عضو)
۴ـ مسئول بسیج طلاب مرکز حوزوی یا مدرسه علمیه (عضو)
۵ ـ یک نفر از پیشکسوتان دفاع مقدس با معرفی اداره کل بنیاد استان (عضو)
۶ ـ یک نفر از خانواده معظم شهدای روحانی با پیشنهاد بنیاد شهید و امور ایثارگران و تأیید مدیر مرکز مدیریت حوزه های علمیه استان (عضو)
و ـ ترکیب هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام در «سایـر اماکن»
ترکیب هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس در سایر اماکن، به پیشنهاد مدیرکل بنیاد استان و تأیید شورای هماهنگی دفاع مقدس استان تعیین خواهد شد.
ماده ۹) احکام انتصاب رئیس و اعضای هیأت امنای «یادمان های شهدای گمنام»
احکام انتصاب رئیس و اعضای هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام در سطح کشور با پیشنهاد هیأت امنای یک رده بالاتر، توسط مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان «بصورت سه ساله» صادر خواهد شد.
ماده ۱۰) وظایف و اختیارات هیأت امناء «یادمان شهدای گمنام»
وظایف و اختیارات هیأت امنای هر یک از یادمان های شهدای گمنام (مندرج در بندهای (الف) تا (و) ماده ۸ این آیین‌نامه)، به شرح زیر می باشد:
۱ـ اجرای سیاست ها و مصوبات و ابلاغیه های دریافتی.
۲ـ اجرای طرح‌ها، نقشه‌ها و سایر برنامه های ابلاغی ازطریق بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
۳ ـ پیش بینی های لازم جهت حفظ و نگهداری یادمان شهدای گمنام بصورت مطلوب و با هماهنگی و نظارت اداره کل بنیاد استان.
۴ـ افتتاح حساب بانکی بنام «یادمان شهدای/شهید گمنام» بصورت دو امضایی (رئیس و یک نفر از اعضاء هیأت امناء)
۵ ـ تهیه و تنظیم گزارش روند اجرای امور و برنامه های مربوط به یادمان شهدای گمنام و ارائه به شورای هماهنگی دفاع مقدس استان.
۶ ـ تهیه و تنظیم گزارش عملکرد هزینه کرد سالیانه و ارائه به اداره کل بنیاد استان.
۷ـ اتخاذ تدابیر مناسب جهت جمع آوری موقوفات و نذورات، با رعایت مصوبات و ابلاغیه ها و مجوز هزینه کرد در هر مورد.
۸ ـ ایجاد تعامل با هیأت امناء سایر اماکن مذهبی، زیارتی و گردشگری و استفاده از تجارب آنان و تبادل نظر.
۹ـ جلب مشارکت مادی و معنوی مسئولین سازمان ها و نهادهای محلی، اشخاص، هنرمندان، خیرین، پیشکسوتان دفاع مقدس و سایر علاقه مندان و صاحبان مشاغل، با رعایت شئونات شهدای گمنام و آموزه های دینی.
۱۰ـ جلب مشارکت عمومی در نحوه اداره امور یادمان شهدای گمنام و بازسازی، توسعه و… براساس سیاست های کلی.
۱۱ـ انتخاب متولی مشخص و واجد صلاحیت لازم، جهت انجام امور مربوط به یادمان شهدای گمنام.
۱۲ـ پیش بینی برنامه های فرهنگی، مذهبی و معنوی در شأن شهدای گرانقدر، با رویکرد فرهنگ سازی و نشر آثار و ارزش های ایثار و جهاد و شهادت، در مناسبت ها و ایام مختلف.
۱۳ـ ارائه خدمات فرهنگی رفاهی برای زائران و مراجعان یادمان شهدای گمنام (از جمله: ایجاد و توسعه وضوخانه، پارکینگ، نصب تابلو مدخل ورودی یادمان شهدای گمنام، سرویس های بهداشتی و…).
۱۴ـ حفظ نظم و پاکیزگی و آراستگی یادمان شهدا و اتخاذ تدابیر لازم جهت حفاظت و حراست از مکان مورد نظر و جلوگیری از هرگونه صدمه و تخریب و….
۱۵ـ کارسازی لازم جهت جلب و دریافت هرگونه املاک و مستقلات در قالب هبه، وقف و… از اشخاص حقیقی و حقوقی، ضمن سیر مراحل ثبت قانونی از طریق مراجع ذی‌ربط، مراتب به اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان اعلام شود.
۱۶ـ دریافت هرگونه هدایا و ثبت و ضبط و بهره برداری براساس مجوزهای لازم.
۱۷ـ ثبت و نگهداری کلیه اسناد و مدارک اداری و سازمانی اعم از: اسناد مالی و… در صورت نیاز، ارائه به بازرسین اعزامی از بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و امکان پاسخگویی در موارد لزوم.
۱۸ـ عضویت و فعالیت در هیأت امنای شهدای گمنام بصورت داوطلبانه و فی سبیل ا… خواهد بود.
ماده ۱۱) جلسات هیأت امناء
جلسات هیأت امناء هر یک از یادمان های شهدای گمنام، بصورت حداقل دو ماهه (۶ نوبت در سال) تشکیل و در صورت ضرورت و بنابه دعوت رئیس هیأت امناء، جلسه فوق العاده برگزار خواهد شد.
ماده ۱۲) دستورات هماهنگی
نکات مهم و دستورات هماهنگی لازم، جهت رعایت در برنامه‌ریزی و اجرای امور مربوط به «یادمان های شهدای گمنام» که باید مورد توجه قرار گیرد به شرح زیر می باشد:
۱ـ عدم ورود دست اندرکاران شهدای گمنام، به جریان های سیاسی و حزبی و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده احتمالی.
۲ـ کسب هرگونه منابع با رویکرد خودگردانی یادمان شهدای گمنام بوده و غیرانتفاعی خواهد بود.
۳ـ شناسایی مشکلات، محدودیت ها و موانع اجرایی و تلاش در جهت رفع آنها.
۴ـ اختصاصی بودن حریم و محدوده یادمان شهدای گمنام دفاع مقدس و عدم خاکسپاری اموات و… در این مکان ها
.۵ ـ حریم یادمان شهدای گمنام که طرح‌های عمرانی پیش بینی شده یا خواهد شد متعلق به شهدای گمنام بوده و کاربری آن غیر قابل تغییر می باشد.
۶ ـ هرگونه ساخت وساز در حریم و محدوده یادمان شهدای گمنام بایستی با رعایت طرح مصوب و ابلاغی و با هماهنگی سازمان مهندسی و امور یادمان های بنیاد صورت پذیرد.
۷ـ سایر شیوه نامه ها و روش های اجرایی موردنیاز در نحوه اداره امور یادمان شهدای گمنام سراسر کشور، توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس تهیه و ابلاغ خواهد شد.
۸ ـ امور مربوط به طراحی و ساخت «مُهرهای اداری و سازمانی» جهت استفاده در هیأت امنای یادمان شهدای گمنام سراسر کشور ازطریق مراجع ذی‌ربط در بنیاد و با رعایت روش جاری و ملاحظات قانونی، تهیه و پس از تصویب رئیس بنیاد، ابلاغ خواهد شد.
۹ـ طرح «تابلو سردرب ورودی یادمان های شهدای گمنام دفاع مقدس سراسر کشور»، ازطریق مراجع ذی‌ربط در بنیاد و با رعایت روش جاری و ملاحظات قانونی، تهیه و پس از تصویب رئیس بنیاد، ابلاغ خواهد شد.
۱۰ـ سایر اموری که در این آیین‌نامه پیش بینی نشده است تا زمان بررسی و تصویب در اصلاحیه آیین‌نامه، با کسب «مجوز» از رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس (مرکز) اقدام خواهد شد.
۱۱ـ در صورت عدم رعایت مقررات و یا بروز هرگونه تخلف احتمالی و قصور توسط دست اندرکاران یادمان های شهدای گمنام، مراتب ازطریق مراجع قانونی ذی صلاح قابل پیگرد می باشد.
ماده ۱۳) منابع مالی و درآمدها
منابع مالی و درآمدی یادمان شهدای گمنام به شرح زیر می باشد:
۱ـ هدایا و کمک های بلاعوض سازمان ها، نهادها، شهرداری ها، دانشگاه ها و سایر مراکز دولتی و غیردولتی.
۲ـ موقوفات و نذورات اشخاص حقیقی و حقوقی.
۳ـ کمک های مردمی.
۴ـ درآمدهای ناشی از فعالیت ها و اقدامات فرهنگی مرتبط (در صورتی که درآمدزا باشد).
تبصره (۱): ثبت و نگهداری کلیه اسناد و مدارک مربوط به درآمد ها، کمک های اشخاص حقیقی و حقوقی (دولتی و غیردولتی) و سایر وجوه و همچنین اسناد هزینه های انجام شده در زمینه یادمان شهدای گمنام، جهت تسویه حساب و امکان پاسخگویی در مواقع ضروری، توسط هیأت امنای هر یک از یادمان شهدای گمنام الزامی است.
تبصره (۲): دستورالعمل مالی ومعاملاتی هیأت امنای یادمان های شهدای گمنام توسط رئیس بنیاد تصویب و ابلاغ خواهد شد.
ماده ۱۴) این آیین‌نامه در «یک مقدمه، ۱۴ ماده و ۴ تبصره» توسط بنیاد تهیه و در تاریخ ۱۳۹۴/۱۰/۲۸ به تأیید شورای هماهنگی بنیاد و در تاریخ ۱۳۹۴/۱۱/۲۹ به تصویب هیأت امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس رسید و از تاریخ تصویب، لازم الاجرا می باشد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس هیأت امنای بنیاد
سرلشکر بسیجی دکتر سید حسن آقایی فیروزآبادی