شماره ۱۲۳۲۶۶/ت۵۵۷۸۶هـ – ۱۳۹۸/۹/۲۶
هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۸/۹/۱۷ به پیشنهاد وزارت دادگستری (با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت، درمان آموزش پزشکی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آموزش و پرورش و سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور) و به استناد بند (ج) ماده (۳۸) قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور ـ مصوب ۱۳۹۵ ـ ، آییننامه اجرایی بند مذکور را به شرح زیر تصویب کرد :
ماده ۱ـ در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بکار میروند:
۱ـ قانون: قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور ـ مصوب ۱۳۹۵ ـ .
۲ـ سازمان: سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور.
۳ـ مشمولین: تمامی محکومان به حبس و متهمان تحت قرار و مشمولین کانون های اصلاح و تربیت با رعایت اولویت.
۴ـ خانواده مشمولین: افراد تحت تکفل مشمولین نیازمند.
۵ ـ واحد کیفری: واحدی که در آن متهمان و محکومان از سوی مراجع صلاحیتدار قضایی یا سایر مراجع قانونی به منظور بازداشت، نگهداری و یا تحمل کیفر حبس با هدف بازپروری، حرفه‌آموزی و بازسازگاری اجتماعی معرفی می شوند که به صورت زندان بسته، نیمه‌باز، بازداشتگاه، کانون اصلاح و تربیت، مراکز حرفه‌آموزی و اشتغال، مؤسسه کاردرمانی (اردوگاه) و مؤسسه صنعتی، خدماتی و کشاورزی میباشد.
۶ ـ دستگاههای اجرایی: کلیه دستگاههای موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۵) قانون محاسبات عمومی کشور.
۷ ـ کمیته: کمیته امداد امام خمینی(ره).
۸ ـ مراکز خدمات اجتماعی: مراکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج مشمولین موضوع آییننامه مراکز مراقبت بعد از خروج ـ مصوب ۱۳۷۸ ـ رییس قوه قضاییه.
۹ ـ خدمات جامع و همگانی سلامت: مراقبتها و خدمات جامع و یکپارچه سلامت مشتمل بر پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریهای جسمی و روانی که بدون توجه به سن، جنس، نژاد، ملیت، قومیت، معلولیت، دین و مذهب در دسترس مشمولین قرار داده میشود.
ماده ۲ـ به منظور ارتقای بازدارندگی و جنبه اصلاحی مجازات حبس، سازمان مکلف است با استفاده از ظرفیتهای موجود واحدهای کیفری و ظرفیت دستگاههای اجرایی در حدود وظایف و اختیارات قانونی آنها نسبت به اجرای طرح تفکیک متهمین از محکومان و طبقه‌بندی مشمولین از حیث سابقه و جرایم ارتکابی در شهرهای بالای (۲۰) هزار نفر جمعیت و مطابق با آییننامه نحوه تفکیک و طبقه‌بندی زندانیان ـ مصوب ۱۳۸۵ ـ رییس قوه قضاییه و ماده (۲) آییننامه اجرایی قانون انتقال زندانها و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی موجود به خارج از شهرها موضوع تصویبنامه شماره ۵۹۶۹۲/ت۳۵۲۴۱هـ مورخ ۱۳۸۶/۴/۲۷ اقدام نماید.
ماده ۳ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است زندان را به عنوان یک منطقه بهداشتی تحت پوشش خدمات جامع و همگانی سلامت کشور قرار داده و اقدامات زیر را انجام دهد:
۱ـ راه‌اندازی مرکز خدمات جامع سلامت همراه با پایگاه سلامت ضمیمه یا غیرضمیمه.
۲ـ ارایه خدمات آموزشی و توانمندسازی به گروه های هدف زندانی برابر با برنامه های سلامت کشور متناسب با شرایط زندان.
۳ ـ ارایه مراقبتهای سلامت برابر بستههای خدمات ادغامیافته در نظام شبکه متناسب با شرایط زندانیان.
تبصره ـ سازمان میتواند نسبت به راه‌اندازی و استقرار مراکز درمان بستری در قالب بخشنامه شماره ۴۰۰/۹۷۳۰/د مورخ ۱۳۹۴/۵/۳ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زندانهای مورد نیاز برای درمان مشمولین زندانی با هماهنگی دانشگاههای علوم پزشکی هر منطقه، اقدام نماید. ایجاد، راه‌اندازی و تأمین تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی مراکز یادشده به عهده سازمان میباشد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تأمین نیروی انسانی درمانی و برگزاری دوره‌های آموزشهای مهارتی و صدور مجوزهای لازم در حدامکانات و مقدورات همکاری و تسهیلات لازم را ارایه مینماید.
ماده ۴ـ سازمان بیمه سلامت ایران موظف است نسبت به ارایه خدمات بیمه سلامت همگانی رایگان به زندانیان و خانواده آنها در قالب قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید.
ماده ۵ ـ مهلت موضوع ماده (۷) آییننامه اجرایی قانون بیمه بیکاری موضوع تصویبنامه شماره ۱۲۲۶۲۶/ت۴۰۴هـ مورخ ۱۳۶۹/۱۰/۱۹، برای مشمولین واجد شرایط مقرری بیمه بیکاری، از تاریخ آزادی از واحد کیفری محاسبه میشود و مشمولینی که به علت نگهداری در واحد کیفری بیکار میشوند پس از آزادی با معرفی مرجع ذیربط اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مشمول مزایای ماده مذکور میگردند.
ماده ۶ ـ سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور در چهارچوب وظایف و اختیارات قانونی، خدمات زیر را برای آموزش مشمولین واجد شرایط به هر یک از واحدهای کیفری ارایه مینماید:
۱ـ برگزاری کلاسهای آموزش فنی حرفه ای، تأمین مربی و اعطای گواهینامه مهارت در چهارچوب استانداردها و ضوابط مربوط.
۲ـ کمک در تأمین تجهیزات، ابزار و مواد مصرفی مورد نیاز مربوط.
۳ـ اعطای گواهینامه مهارت به مشمولینی که دارای تخصص لازم در یکی از رشته های سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور بوده و نیاز به طی کردن دوره مربوط ندارند، با معرفی سازمان و پس از برگزاری آزمون و قبولی در آن حسب ضوابط و مقررات سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور.
تبصره ۱ـ مشمولین شرکتکننده در دوره‌های آموزشی از پرداخت کلیه هزینه‌های ثبت نام، حق مشاوره، حق آزمون، حق آزمون مجدد، صدور گواهینامه مهارت و آزمونهای ادواری معاف میباشند.
تبصره ۲ـ سازمان مجاز است کمبود امکانات و ملزومات آموزشی فنی و حرفه ای مشمولین واجد شرایط را از طریق درآمدهای واحدهای تولیدی و خدماتی انجمن حمایت از زندانیان و کمک های خیرین و سازمانهای مردم نهاد از جمله بنیاد تعاون زندانیان کشور تأمین نماید.
تبصره ۳ـ سازمان برنامه و بودجه کشور به پیشنهاد سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور، اعتبارات مورد نیاز موارد مذکور در تبصره (۱) این ماده را در سقف اعتبارات مصوب در بودجه سالانه سازمان یادشده پیشبینی مینماید.
ماده ۷ـ وزارت آموزش و پرورش در جهت بازسازگاری اجتماعی مشمولین و ارتقای سطح دانش و مهارت و ارایه حمایتهای مادی و معنوی، اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
۱ـ ارایه مشاوره و هدایت تحصیلی در جهت افزایش سطح مهارت و توانایی مشمولین نیازمند آموزش.
۲ـ رفع موانع و تسهیل در بازگشت به ادامه تحصیل مشمولین بازمانده از تحصیل در مقاطع ابتدایی و متوسطه و حتیالامکان برگزاری امتحان نهایی در داخل واحد کیفری و صدور گواهینامه تحصیلی.
۳ـ اجرای برنامه‌های تربیتی و پرورشی برای مشمولین نیازمند آموزش و فرزندان آنها با بهرهگیری از امکانات در اختیار.
۴ـ اجرای فعالیتهای آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی برای مشمولین بزرگسال بیسواد و کمسواد منطبق با آییننامه آموزشی و شیوه‌نامه‌های سوادآموزی واحدهای کیفری در دوره‌های سوادآموزی، تحکیم سواد و انتقال.
ماده ۸ ـ دستگاههای اجرایی میتوانند در اجرای پروژهها و طرحهای عمرانی و سایر موارد مرتبط، در تنظیم قراردادهای پیمانکاری شرط الزام استفاده از مشمولین آزادشده واجد شرایط نیازمند اشتغال و معرفیشده توسط سازمان را پیشبینی نمایند.
ماده ۹ـ کمیته، ضمن اولویت بخشی مشمولین و خانوادههای آنها حسب مورد اقدامات زیر را مطابق با مقررات مربوط انجام خواهد داد:
۱ـ اعطای کمک هزینه تحصیلی و کمکهای معیشتی به خانواده مشمولین.
۲ـ اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه برای ادامه تحصیل فرزندان و دانشآموزان و دانشجویان مشمولین نیازمند.
۳ـ اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال‌زایی یا کاریابی.
۴ـ ارایه کمکهای بلاعوض به خانوادههای دارای بیماران صعبالعلاج.
۵ ـ فراهم آوردن امکانات بهرهگیری از بیمه پایه سلامت برای مشمولین فاقد پوشش بیمهای و خانواده آنها.
۶ ـ توانمندسازی خانواده مشمول در جهت استفاده از فرصتهای اجتماعی به ویژه شغلی به منظور پیشگیری از وقوع جرم در خانواده‌ها و ارتکاب مجدد جرم توسط مشمولین آزادشده.
تبصره ۱ـ خانواده مشمولینی که مشمول سرپرست خانواده میباشد مشمول مقررات این ماده میشوند.
تبصره ۲ـ سازمان مکلف است در فرآیند شناسایی و احراز عدم بضاعت خانوادههای مشمولین براساس ضوابط مورد عمل کمیته، اعلام به موقع آزادی مشمول از واحد کیفری، همکاری لازم با کمیته را به عمل آورد.
ماده ۱۰ـ سازمان بهزیستی کشور بر اساس ضوابط و مقررات مربوط اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
۱ـ حمایت و نگهداری از کودکان و نوجوانان، زنان و دختران بدسرپرست و بی سرپرست مشمولین و تسهیل در دسترسی آنان به خدمات اجتماعی.
۲ـ توانمندسازی مشمولین واجد شرایط به صورت بازگشت به خانواده، فراهم کردن زمینه زندگی مستقل یا ارجاع به مراکز مرتبط.
۳ـ اعطای تسهیلات اشتغال به مشمولین و خانوادههای واجد شرایط معرفیشده از طرف سازمان.
۴ـ ارایه امکانات پیشگیری و درمان و توانبخشی حرفهای و اجتماعی مشمولین معلول.
۵ ـ ارایه خدمات توانبخشی به مشمولین معلول و سالمند مشابه طرح ویزیت در منزل و توانبخشی مبتنی بر جامعه.
۶ ـ ارایه خدمات خاص به مشمولین و خانواده وی که دارای بیماری مزمن، حاد، صعبالعلاج، اختلالات شدید روانی یا دارای یک یا چند فرزند معلول میباشند.
۷ ـ ارایه خدمات مشاوره اجتماعی به خانواده مشمولین.
۸ ـ ارایه حمایتهای مالی، فرهنگی، اجتماعی و نگهداری موقت و دایم (شبانه روزی) مندرج در ماده (۴) قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست ـ مصوب ۱۳۷۱ـ برای مشمولین مندرج در ماده (۲) قانون یادشده (شامل زنان بیوه، زنان پیر و سالخورده، زنان، دختران و کودکان بیسرپرست) که پس از آزادی مأوایی نداشته و یا کودکان ایشان در حین تحمل حبس مادر بیسرپرست و یا بدسرپرست میباشند.
۹ـ شناسایی کانونهای آسیبزای مشمولین و خانواده وی و انجام مداخلههای اجتماعی.
ماده ۱۱ـ با هدف تسهیل بازگشت محکومان به زندگی عادی و رفع موانع اشتغال مشمولین پس از آزادی، هیچ یک از دستگاههای اجرایی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی در خصوص مشمولین معرفی و تأیید شده توسط سازمان و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، مجاز به استعلام پیشینه کیفری مشمولین آزادشده خارج از چهارچوب مواد (۲۵) و (۲۶) قانون مجازات اسلامی نمی باشند. همچنین محکومیت کیفری مؤثر در مشاغل خارج از شمول قانون مذکور مانع صدور مجوز فعالیت یا پروانه کسب نمیباشد .
ماده ۱۲ـ سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است اعتبارات مورد نیاز برای اجرای احکام مقرر در این آییننامه را حسب پیشنهاد دستگاه ذیربط در لوایح بودجه سنواتی پیشبینی و در سقف بودجه مصوب پرداخت نماید.
معاون اول رئیس جمهور ـ اسحاق جهانگیری