شماره ۱۱۶۳۲۷/ت۵۸۰۱۴ه – ۲۹/۹/۱۴۰۰
هیات وزیران در جلسه ۲۴/۹/۱۴۰۰ به پیشنهاد مشترک وزارت کشور (سازمان مدیریت بحران کشور) و سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد بند (س) ماده (۱۴) قانون مدیریت بحران کشور ـ مصوب ۱۳۹۸ ـ، آییننامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱ـ در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱ـ سازمان: سازمان مدیریت بحران کشور.
۲ـ قانون: قانون مدیریت بحران کشور ـ مصوب ۱۳۹۸ ـ .
۳ـ دستگاه‌های اجرایی: دستگاه‌های موضوع ماده (۲) قانون.
۴ـ دستگاه مسئول: دستگاهی که در ارتباط با فعالیت مورد نظر دارای وظایف قانونی است.
۵ ـ دستگاه همکار: دستگاهی که در چهارچوب اختیارات قانونی خود و با توجه به ظرفیتهای اجرایی با هماهنگی دستگاه مسئول، عهدهدار بخشی از وظایف و پاسخگوی مسئولیت محول‌شده میباشد. سازوکار همکاری بر اساس توافق میان دستگاه مسئول و همکار تعیین می گردد.
۶ ـ مواد خطرناک: کلیه مواد با ماهیت شیمیایی، زیستی (بیولوژیک)، پرتوزا و انفجاری و با منشا طبیعی یا مصنوعی که به صورت مایع، جامد و گاز در محیط وجود دارند و در صورت عدم مدیریت صحیح و عدم رعایت ایمنی در زمان تولید، حمل و نقل، بارگیری، نگهداری، تخلیه و مصرف یا امحا می‌توانند باعث انفجار، آتشسوزی، خرابی تجهیزات، مسمومیت، سوختگی، دریافت تشعشع، بیماری و مرگ انسان یا حیوان و اثرات زیان‌بار بر روی گیاهان و محیط زیست گردند. مواد خطرناک بر اساس خصوصیات خود در نه گروه به شرح زیر طبقه‌بندی میشوند:
الف ـ گروه اول: مواد منفجره.
ب ـ گروه دوم: گازها.
پ ـ گروه سوم: مایعات قابل اشتعال.
ت ـ گروه چهارم: جامدات قابل اشتعال.
ث ـ گروه پنجم: اکسیدکننده‌ها و پراکسیدهای آلی.
ج ـ گروه ششم: مواد سمی و عفونی.
چ ـ گروه هفتم: مواد پرتوزا.
ح ـ گروه هشتم: مواد خورنده.
خ ـ گروه نهم: سایر مواد خطرناک.
۷ـ شماره شناسایی بینالمللی ماده (عدد UN ): شماره‌ای که بر اساس
تفاهمنامه (پروتکل)های شمارهگذاری کارگروه تخصصی حمل و نقل کالاهای خطرناک ملل متحد به صورت عدد چهار رقمی برای شناسایی مواد خطرناک تعیین شده است.
۸ ـ شماره کملر: شماره‌ای که به صورت دو یا سه رقم و یک حرف، بیانگر میزان آسیبرسانی ماده خطرناک است و در ردیف شماره های مربوط به اقدامات اضطراری میباشد و بر روی حاملهای استاندارد مواد خطرناک درج میگردد.
۹ـ لوزی خطر: نمادی بینالمللی مشتمل بر چهار رنگ قراردادی و در ردیف شماره های مربوط به اقدامات اضطراری که شدت احتمالی مخاطرات بهداشتی (آبی)، قابلیت اشتعال (قرمز)، واکنش‌پذیری (زرد) و خطرات خاص (سفید) ناشی از مواد خطرناک را بر حسب درجه خطرزایی (از درجه صفر تا درجه چهار در هر بخش) نشان میدهد. از این لوزی برای شناسایی خطرات مربوط به یک ماده خطرناک استفاده میشود تا عوامل دستاندرکار استفاده از این مواد با آگاهی از نوع مخاطره مربوط، دچار صدمه و آسیب نشوند.
۱۰ـ برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک: برگهای شامل (۱۶) مورد اطلاعات اساسی
مواد شیمیایی که مشخصات کلی ماده و خلاصهای از مهم‌ترین خطرات بهداشتی، ایمنی،
محیطزیستی آن را به همراه اقدامات پیشگیرانه و حفاظتی، واکنش در شرایط اضطراری، حوادث مواد خطرناک نظیر انفجار، آتشسوزی، تماس پوستی، مواجهه تنفسی یا گوارشی، نشت، ریزش، رهاشدن در محیط، خطرات پرتوگیری و پخش مواد پرتوزا و مانند آن در مراحل مختلف نگهداری، حمل، انبارداری، جابه‌جایی و مصرف مواد خطرناک مشخص میکند و باید توسط تولیدکننده یا متصدی کالا تهیه و ارایه شود.
۱۱ـ حد مجاز مواجهه شغلی: حدود تماس شغلی کارکنان با آلاینده های محیط کار و عوامل زیانآور محیط کار میباشد. مقادیر و غلظتهای مجاز مواجهه با عوامل شیمیایی در سه گروه متوسط وزنی زمانی (OEL-TWA) ، حد مواجهه شغلی کوتاهمدت (OEL-STEL) و حدمجاز مواجهه سقفی (OEL-C) توسط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و ابلاغ میگردد.
۱۲ـ آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی: به میزان ثبات و پایداری یک ماده خطرناک در هنگام ترکیب یا هم‌جواری با ماده دیگر اطلاق میگردد. بر این اساس، نحوه قرارگیری و چینش مواد شیمیایی در کنار هم که در زمان بارگیری، تخلیه و قرارگیری در انبار، اهمیت ویژه‌ای می‌یابند، در آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی بیان میگردد.
۱۳ـ تاسیسات مواد خطرناک: هرگونه تاسیسات صنعتی و فراورشی شامل کلیه شرکتها، سازمانها، کارخانه‌ها، مؤسسات اعم از دولتی و غیردولتی که حسب ماهیت ذاتی، یکی از نه گروه مواد خطرناک را در حجم عمده تولید، مصرف، منتقل، ذخیره و بارگیری مینمایند.
۱۴ـ مسئول تاسیسات: بالاترین مقام اجرایی که مسئولیت مدیریت ایمنی عملیات و نگهداری تاسیسات مواد خطرناک را بر عهده دارد.
۱۵ـ متصدی کالا: صاحبان مشاغل، اصناف و کارگاه های مرتبط با تولید، فروش،
واردات و صادرات مواد خطرناک که ملزم به دریافت پروانه تخصصی و فنی از وزارت صنعت، معدن و تجارت، مطابق ماده (۱۳) قانون نظام صنفی کشور ـ مصوب ۱۳۸۲ـ هستند و این مواد را تولید، مصرف، توزیع و نگهداری مینمایند.
۱۶ـ متصدی حمل و نقل: کلیه سازمانها، شرکتها، مؤسسات حمل و نقل، سازمانها، کارخانه‌ها و مانند آنها اعم از دولتی و غیردولتی که به حملونقل محموله های خطرناک (تولیدات یا مواد اولیه) مبادرت میورزند و دارای پروانه فعالیت معتبر از وزارت راه و شهرسازی میباشند.
۱۷ـ سامانه ملی مواد خطرناک: سامانه جامع رهگیری، پایش و مدیریت خطرپذیری مواد خطرناک کشور که اطلاعات کلیه مواد خطرناک در آن بارگذاری و به‌روزرسانی میشود.
۱۸ـ گواهی‌نامه ایمنی: گواهی‌نامه قابل صدور توسط مراجع حقوقی ذیصلاح و یا دستگاه اجرایی متولی که در آن صحت رعایت موارد ایمنی در حمل و نقل، نگهداری، تولید و مصرف مواد خطرناک توسط مسئول ایمنی مرتبط با هر نوع از مواد مورد بازرسی و ارزیابی قرار میگیرد.
۱۹ـ واحد/اداره/سازمان آتشنشانی: منظور از واحد، بخش آتشنشانی تخصصی مربوط به دستگاه های اجرایی، منظور از اداره، اداره آتشنشانی مستقر در شهرها (زیر نظر شهرداری) و منظور از سازمان، سازمان آتشنشانی مستقر در تهران (زیر نظر شهرداری) میباشد.
۲۰ـ پسماند: مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) که به طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسان است و از نظر تولیدکننده، زائد تلقی میگردد. پسماندها به پنج گروه عادی، بیمارستانی، ویژه، کشاورزی و صنعتی تقسیم میشوند.
۲۱ـ فرمانده میدان: شخص حقیقی و دارای صلاحیت و توانمندیهای تخصصی لازم که به تشخیص فرمانده عملیات پاسخ به بحران، منصوب و در سطوح شهرستانی، استانی و ملی مسئولیت تخصصی عملیات فرماندهی، برنامهریزی، ساماندهی، مدیریت و رهبری صحنه یا منطقه وقوع حادثه یا سانحه را در کلیه ابعاد پاسخ به شرایط اضطراری متناسب با نوع بحران برعهده دارد.
۲۲ـ پرتوگیری: عمل یا شرایطِ قرار گرفتن در معرض تابش پرتو طبق تعریف مرکز نظام ایمنی هستهای کشور که میتواند شامل پرتوگیری خارجی (از منابع خارج از بدن) یا پرتوگیری داخلی (از منابع داخل بدن) باشد.
۲۳ـ مواد و تجهیزات پرتوزا: مواد و تجهیزاتی که به دلیل وجود پدیده پرتوزایی در آنها، طبق قوانین ملی یا به واسطه مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هستهای کشور تحت نظارت واحد قانونی مربوط قرار میگیرد .
۲۴ـ واحد قانونی: هریک از دستگاه های اجرایی که در چهارچوب وظایف و اختیارات تعریف‌شده، قانوناً عهدهدار مسئولیت نظارت بر الزامات مرتبط با مواد خطرناک نهگانه مندرج در بند (۶) ماده (۱) این آییننامه در مراحل مختلف نگهداری، حمل، مصرف و ایمنی مواد خطرناک میباشند.
۲۵ـ پاسخ اولیه: استفاده از ظرفیتها و منابع در اختیار واحد/ اداره/ سازمان آتشنشانی در حوزه استحفاظی محل رخداد حادثه، به منظور انجام اقدامات ایمنی لازم برای حذف، بازرسی، کاهش و یا ایجاد حریم مناسب جهت حفاظت از افراد در معرض خطر تا زمان رسیدن دستگاه مسئول براساس مفاد این آییننامه.
۲۶ـ بازبینی ایمنی پیش از راه‌اندازی: فرایندی بر مبنای ارزیابی مستندات و صحه‌گذاری میدانی که به‌منظور حصول اطمینان از یکپارچگی ماشینی تاسیسات، وجود / استقرار مؤلفه‌های ایمنی موردنیاز و عملیاتی بودن و آماده به کار بودن آنها قبل از ورود ماده خطرناک به تاسیسات مربوط انجام میشود .
ماده ۲ـ کلیه مراحل فرایند مدیریت مواد خطرناک موضوع بند (۶) ماده (۱) این آییننامه در قلمروی جمهوری اسلامی ایران مشمول این آییننامه میباشد.
ماده ۳ـ تا زمان تدوین فهرست ملی مواد خطرناک موضوع ماده (۵۱) این آییننامه، فهرست مواد خطرناک مندرج در آخرین ویرایش کتاب راهنمای پاسخ اضطراری (Emergency Response Guide ـ (DOT)) مرجع فهرست مواد خطرناک مشمول این آییننامه میباشد .
ماده ۴ـ رعایت آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی در کلیه مراحل تولید، حمل و نقل، نگهداری و انبارداری در زنجیره تامین مواد خطرناک توسط متصدی کالا و حمل و نقل الزامی است.
ماده ۵ ـ دستگاه‌های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون و وزارت راه و شهرسازی مکلفند تمامی محیطهای در ارتباط با مواد خطرناک تحت نظر خود را متناسب با نوع و میزان ماده خطرناک براساس استانداردهای مرتبط تجهیز نمایند. همچنین مسئولیت نظارت و بررسی دورهای بر تامین ایمنی و حفاظت مواد خطرناک، استانداردها و اسناد مورد نیاز ایمنی اماکن، تاسیسات، کارخانه‌ها، مراکز و نظایر آن که مرتبط با مواد خطرناک است، بر عهده واحد قانونی مربوط میباشد.
تبصره ـ با توجه به استقرار بخش خصوصی در شهرکها و واحدهای صنعتی، تامین تجهیزات ایمنی و رفع آلودگی به عهده بخش خصوصی مربوط و نظارت و بررسی دورهای تامین ایمنی و حفاظت مواد خطرناک برعهده واحد قانونی مرتبط خواهد بود.
ماده ۶ ـ درج اطلاعات کلیدی ایمنی، مخاطرات و اقدام اضطراری در مراحل بسته بندی و برچسب گذاری مواد خطرناک روی حامل / ناوگان/ محصول مطابق ضوابط ملی الزامی میباشد. در صورت فقدان ضوابط ملی، لازم است از استانداردها و ضوابط بینالمللی استفاده شود.
این اطلاعات میتواند شامل برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک، لوزی خطر، علایم استاندارد خطر، شماره شناسایی ماده، شماره کملر و مانند آن باشد.
ماده ۷ـ دستگاه‌های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون و وزارت راه و شهرسازی موظفند علاوه بر رعایت مفاد این آییننامه نسبت به تامین ایمنی و نگهداری، تدوین و ابلاغ شیوه‌نامه ها، رویه های اجرایی و دستورالعملهای متناسب با نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک در حوزه وظایف و قوانین دستگاه متبوع در تاسیسات مواد خطرناک یا اماکن پرخطر تحت مدیریت خود اقدام نمایند.
تبصره ـ برای نظارت بر فرایندهای واپایش (کنترل) در کلیه فعالیتهای مرتبط با مواد خطرناک در سازمانها، شرکتها، کارگاه‌ها و انبارها، ساماندهی واحد/ بخش ایمنی، بهداشت و محیط زیست ضروری میباشد.
ماده ۸ ـ مسئولیت تامین ایمنی در تاسیسات مواد خطرناک بر عهده مسئول تاسیسات و در اصناف، اماکن و مشاغل مشمول قانون نظام صنفی کشور بر عهده متصدی کالا و در فرایند حمل و نقل مواد خطرناک بر عهده متصدی حملونقل مطابق با ضوابط و دستورالعملهای مصوب و استانداردهای مربوط است.
تبصره ۱ـ تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد خطرناک موظف به تهیه برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک بر اساس استانداردهای مربوط هستند و لازم است این برگه در فرایند حمل، انبارش، مصرف و فروش مواد خطرناک درج شده باشد.
تبصره ۲ـ علامت گذاری پسماندهای هستهای و پرتوی بر اساس مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هستهای کشور (سازمان انرژی اتمی ایران) صورت میپذیرد. همچنین علامت‌گذاری پسماندهای غیرهسته‌ای با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست انجام میگردد.
تبصره ۳ـ مسئولیت تامین ایمنی در تولید و بستهبندی مواد خطرناک بر عهده متصدی کالا و دستگاه مسئول مربوط میباشد.
ماده ۹ـ بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه ـ مصوب ۱۳۶۸ ـ سازمان انرژی اتمی ایران واحد قانونی ناظر بر استفاده ایمن از انرژی هستهای و منابع پرتوی کشور میباشد و در این راستا رعایت مقررات و ضوابط مصوب آن سازمان در انجام هرگونه فعالیت پرتوی در سطح کشور توسط بهره‌برداران و دارندگان پروانه/ مجوز الزامی است.
ماده ۱۰ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی مرتبط با مواد خطرناک موظفند ظرف یک سال از تاریخ تصویب این آییننامه، نسبت به تدوین برنامه آموزشی و برگزاری دوره های آموزشی ایمنی متناسب با مواد خطرناک برای تمامی کارکنان شاغل (اعم از رسمی، قراردادی، پیمانی و یا سایر عناوین همکاری) در تاسیسات مواد خطرناک، توسط مراکز ذیصلاح و مورد تایید دستگاه مسئول، اقدام نمایند. دوره های آموزشی گذرانده‌شده کارکنان در سوابق آموزشی ایشان درج میگردد.
تبصره ۱ـ واگذاری مشاغل مربوط به تاسیسات مواد خطرناک به افراد، منوط به گذراندن دوره آموزشی ایمنی متناسب با نوع ماده خطرناک است.
تبصره ۲ـ درخصوص دوره هایی که به تشخیص دستگاه مسئول نیاز به بازآموزی دارند، متناسب با برنامه آموزشی موضوع این ماده اقدام میگردد.
ماده ۱۱ـ دستگاه های اجرایی مسئول و همکار در حوزه مواد خطرناک، باید به نحوی در اسناد مناقصات و شرایط خصوصی قراردادها برنامهریزی و اقدام نمایند که کارکنان مرتبط با حوزه مواد خطرناک در شرکتهای مشاور و پیمانکار، به تشخیص دستگاه اجرایی مربوط موظف به ارایه گواهی‌نامه های مورد قبول یا شرکت در دوره های آموزشی و بازآموزی مورد نظر دستگاه مسئول و اخذ نمره قبولی گردند.
ماده ۱۲ـ کلیه دستگاه های مرتبط با حمل و نقل مواد خطرناک موظفند با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی نسبت به تعیین عناوین دوره های آموزشی و سرفصلهای مورد نیاز متصدیان و رانندگان ناوگان حمل و نقل مواد خطرناک در حوزه تخصصی مربوط اقدام نمایند.
ماده ۱۳ـ به منظور کاهش سطح خطر در کلیه تاسیسات مواد خطرناک، دستگاه های اجرایی مربوط موظف به انجام مطالعات تحلیل مخاطرات فرایندی میباشند. تحلیل خطرات فرایندی حداقل باید با استفاده از روش‌های کیفی و کمی بر اساس استانداردها و رویه های عمل ملی و بینالمللی، متناسب با نوع تاسیسات انجام گردد. این مطالعات باید در بازه زمانی حداکثر هفت ساله یا پس از تغییرات عمده در تاسیسات، بازبینی و به‌روزرسانی شود.
ماده ۱۴ـ دستگاه‌های بند (س) ماده (۱۴) قانون و وزارت راه و شهرسازی در حیطه تخصصی و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط، موظف به احصای عناوین استانداردهای تخصصی مورد نیاز در حوزه مواد خطرناک میباشند. کلیه دستگاه های مذکور موظفند ظرف شش ماه پس از احصای عناوین استانداردهای ملی موردنیاز، پیشنویس استانداردهای تخصصی خود را برای طرح و تصویب به سازمان ملی استاندارد ایران ارایه نمایند.
ماده ۱۵ـ سازمان موظف است با همکاری دستگاه های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون، وزارت راه و شهرسازی، وزارت اطلاعات و شورای امنیت کشور ظرف یک سال از تاریخ تصویب این آییننامه، سامانه ملی مواد خطرناک کشور را طراحی و راه‌اندازی نماید. تدوین شیوه‌نامه اجرایی بارگذاری اطلاعات در این سامانه بر عهده کارگروه مواد خطرناک موضوع ماده (۵۱) این آییننامه است که پس از تایید وزارت اطلاعات و شورای امنیت کشور لازم‌الاجرا میباشد. این سامانه دارای طبقه‌بندی امنیتی است و موارد امنیتی در ایجاد، نگهداری و بارگذاری داده ها، اطلاعات و دسترسی به آن باید توسط سازمان لحاظ شود.
تبصره ۱ـ دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی موظف به همکاری در تکمیل و به‌روزرسانی داده ها و اطلاعات سامانه ملی مواد خطرناک با رعایت مسایل امنیتی میباشند. سازمانهای امدادی ، وزارت اطلاعات، وزارت کشور (سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور) و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، سازمان پدافند غیرعامل کشور، استانداری‌ها، وزارت راه و شهرسازی، ستاد کل نیروهای مسلح و کلیه دستگاه های مسئول و همکار مرتبط در فرایند مدیریت مواد خطرناک در صورت نیاز تخصصی و برحسب ماموریت محول‌شده و متناسب با سطوح امنیتی باید امکان دسترسی به این سامانه را داشته باشند. سطح و شیوه دسترسی دستگاه های یادشده تابع شیوه‌نامه موضوع این ماده است.
تبصره ۲ـ مسئولیت به‌روزرسانی بخش مواد شیمیایی در این سامانه بر عهده وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، نفت و نیرو در حیطه وظایف خود، در بخش مواد پرتوزا، بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران، در بخش مواد زیستی و عفونی حوزه انسان، بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در بخش مواد زیستی و عفونی، سموم سنواتی و کودهای شیمیایی حوزه کشاورزی و دام، بر عهده وزارت جهاد کشاورزی، در بخش مواد منفجره، بر عهده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در بخش حمل و نقل و عبور (ترانزیت) مواد خطرناک، بر عهده وزارت راه و شهرسازی، در بخش پسماند خطرناک، بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست، در بخش حوادث و بانک اطلاعات اماکن پرخطر در این سامانه و در محدوده شهرها و اماکن مسکونی خارج از حیطه وظایف دستگاه‌های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون بر عهده سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور و سازمانهای امدادی و مسئولیت به‌روزرسانی بخش بانک اطلاعات انبارهای انباشت و واردات مواد خطرناک در این سامانه بر عهده گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی میباشد.
ماده ۱۶ـ واردات هرگونه مواد خطرناک به کشور باید با اخذ مجوزهای لازم از واحدهای قانونی مربوط صورت پذیرد و واحد قانونی صادرکننده مجوز نسبت به بارگذاری مجوز ورود، با در نظر داشتن ملاحظات امنیتی در سامانه موضوع ماده (۱۵) این آییننامه اقدام نماید.
ماده ۱۷ـ گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی، کلیه مواد خطرناک مشکوک و بلاتکلیف و مواد خطرناک فاسدشده‌ای که در مبادی ورودی کشور هستند و یا به پسماند مواد خطرناک تبدیل شده‌اند را با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و استعلام از دستگاه اجرایی صادرکننده مجوز واردات، ضمن رعایت آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی در انباری ویژه که از قبل مکانیابی شده است، از سایر مواد جداسازی و انبارش نماید.
دستگاه اجرایی صادرکننده مجوز واردات باید در حداقل زمان ممکن و متناسب با نوع مواد خطرناک ظرف یکماه پس از آن نسبت به تعیین تکلیف این مواد اقدام کند.
تبصره ـ در خصوص مواد خطرناک بلاتکلیف و بلاتصدی که در انبارهای گمرک کشور باقی مانده‌اند، متناسب با سطح خطر مواد انبارشده و یا درصورتی که حداکثر سه ماه به تشخیص گمرک جمهوری اسلامی ایران و برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک از مدت ماندگاری آنها در انبارها گذشته باشد، وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری وزارت کشور موظف است ضمن طراحی سازوکار لازم جهت امحا، خروج یا هر عملیات دیگر به منظور رفع خطر را از طریق سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی کشور و گمرک جمهوری اسلامی ایران با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست با هماهنگی دستگاه مسئول، اقدام نماید.
ماده ۱۸ـ مسئولیت تامین ایمنی مواد خطرناک در مدت حمل با متصدی حمل دارای مجوز حمل کالاهای خطرناک و پس از تحویل، با مرجع تحویل‌گیرنده میباشد.
تبصره ۱ـ کلیه اطلاعات ایمنی و شرایط حفظ و نگهداری کالاهای خطرناک مرتبط با حمل و نقل، نگهداری، توزیع و مصرف آن، باید در قالب برگه مشخصات ایمنی کالا (MSDS) از ناحیه تولیدکننده یا صاحب کالا، قبل از آغاز حمل از ناحیه فرستنده کالا و قبل و یا همزمان با تحویل کالا به گیرنده کالا در مقصد ارایه شود .
تبصره ۲ـ در مدت‌زمان نگهداشت مواد خطرناک در گمرک، مسئولیت تامین ایمنی به عهده اداره امور گمرکی ذیربط میباشد.
تبصره ۳ـ مسئولیت تامین ایمنی در هنگام حمل و نقل مواد پرتوزای وارداتی، مطابق مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هستهای کشور، بر عهده متصدی حمل و نقل و متصدی کالا میباشد.
ماده ۱۹ـ نظارت بر رعایت مقررات و ضوابط جاری کشور در موضوع حمل و نقل مواد خطرناک (داخلی و عبوری (ترانزیت)) مطابق با رویه های موجود برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و وزارت راه و شهرسازی است.
وزارت دفاع و پیشتیبانی نیروهای مسلح مسئولیت نظارت بر رعایت مقررات و ضوابط مربوط در حوزه های ذیربط را دارا میباشد. سازمانها و دستگاه های مرتبط ملزم به همکاری در نظارت و تامین و به‌روز نگهداشتن تجهیزات نظارتی متناسب بر اساس ماده خطرناک مرتبط در مرزبانیها و اداره امور گمرکی مستقر در مرزها میباشند.
تبصره ۱ـ وزارت راه و شهرسازی و واحدهای قانونی مرتبط با مواد خطرناک ملزم به نظارت بر حمل و نقل مواد خطرناک از مبدا مرزهای رسمی کشور میباشند. سازمان امور گمرکی نیز موظف است در مرزهایی که مواد خطرناک وارد یا صادر میشود، محل نگهداری مناسب را مطابق با استانداردهای ملی و بینالمللی به تشخیص واحد قانونی مربوط تامین نماید.
تبصره ۲ـ در صورت فقدان یا کمبود تجهیزات پایش و بازرسی مواد خطرناک در مرزبانی یا گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان امور گمرکی موظف است با همکاری دستگاه اجرایی مسئول، بر اساس طبقه بندی نه گانه مواد خطرناک نسبت به تهیه و نصب تجهیزات مربوط اقدام نماید. هر یک از دستگاه های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون و افراد حقیقی و حقوقی ذینفع، با مسئولیت گمرک جمهوری اسلامی ایران و به تشخیص دستگاه مسئول، موظفند تجهیزات مربوط را برای پایش مواد در اختیار مرزبانی یا اداره امور گمرکی دستگاه مربوط قرار دهند.
تبصره ۳ـ اگر محموله ای به تشخیص واحد قانونی، مرزبانی و یا اداره امور گمرکی مربوط مشکوک به دارابودن منبع/ مواد/ آلودگی هستهای و یا پرتوزا باشد، مرزبانی و یا اداره امور گمرکی مربوط موظفند ضمن رعایت مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هستهای کشور و برقراری ایمنی و امنیت موقت محموله مشکوک، درخصوص انتقال به محل نگهداری ایمن با سازمان انرژی اتمی ایران هماهنگی لازم را به عمل آورند.
سازمان انرژی اتمی ایران موظف است پس از دریافت اسناد و مدارک محموله، در صورت تشخیص، تجهیزات و گروه تخصصی مربوط به ایمن‌سازی و مهار منابع پرتوزا را در کوتاه ترین زمان ممکن به مرزبانی و یا اداره امور گمرکی مربوط اعزام نماید. در این خصوص می‌توان به تشخیص و راهنمایی سازمان انرژی اتمی ایران، از ظرفیت گروه‌های آمادگی و مقابله محلی/ استانی مدیریت بحران استفاده نمود.
ماده ۲۰ـ حمل و نقل هرگونه ماده خطرناک در کشور درصورتی مجاز است که پروانه/ مجوزهای لازم از واحدهای قانونی مربوط اخذ شود و محموله مورد نظر دارای اسناد و برگه (فرم)های کالای خطرناک، برگه اطلاعات ایمنی، شرایط نگهداری و حمل و نقل استاندارد باشد.
ماده ۲۱ـ متصدی حمل و نقل موظف است قبل از صدور بارنامه، مجوزهای لازم را از مبادی ذیربط مواد خطرناک دریافت نماید. متصدیان حمل و نقل جهت اخذ مجوز برای حمل و نقل و عبور مواد خطرناک پرتوزا از سازمان انرژی اتمی ایران، مواد منفجره از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، مواد مخدر با مصارف دارویی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مواد بیولوژیک (زیستی) حوزه انسان از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تاییدیه وزارت اطلاعات، مواد بیولوژیک (زیستی) و سموم شیمیایی حوزه کشاورزی و دام و طیور و نباتات و سموم سنواتی از وزارت جهاد کشاورزی، مواد سوختی و نفتی از وزارت راه و شهرسازی، پسماندهای حاصل از مواد خطرناک از سازمان حفاظت محیط زیست و مواد شیمیایی خطرناک از وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاییدیه وزارت اطلاعات اقدام نمایند.
تمامی مجوزهای حمل داخلی و یا عبوری (ترانزیت) مواد خطرناک صادرشده توسط واحدهای قانونی مربوط به مواد خطرناک نهگانه مشمول این آییننامه باید بر روی سامانه ملی مواد خطرناک پیشبینی شده در ماده (۱۵) این آییننامه توسط واحد صادرکننده مجوز بارگذاری گردد.
ماده ۲۲ـ حمل و ورود هر گونه مواد خطرناک در قسمت حمل مسافر وسایل نقلیه عمومی ممنوع میباشد. حمل مواد خطرناک در قسمت حمل بار وسایل نقلیه عمومی حسب مورد تابع مقررات و ضوابط ملی و بینالمللی و با اخذ مجوزهای لازم از واحدهای قانونی مربوط است.
ماده ۲۳ـ وزارت راه و شهرسازی شش ماه پس از اعلام مناطق حساس محیط زیستی در مجاورت شبکه حمل و نقل جادهای برون‌شهری توسط سازمان حفاظت محیطزیست، مسیرهای مجاز و ممنوع تردد مواد خطرناک را تعیین و طی برنامه زمان‌بندی با اولویت مسیرهای پرتردد نسبت به ایجاد توقفگاه های اضطراری وسایل نقلیه مواد خطرناک و انتشار نقشه موقعیت آنها اقدام نماید.
ماده ۲۴ـ مواد خطرناک صرفاً با مجوز دستگاه ذیربط در انبارها و باراندازها نگهداری میشود و حریم ایمنی آن با سازه های مجاور با رعایت استانداردهای ملی و بینالمللی صورت میگیرد. همچنین در مکانیابی انبارهای مواد خطرناک باید از چهار جهت دسترسی مناسب برای خودروهای سنگین آتشنشانی و امدادی برای استقرار بهینه در زمان رخداد حوادث و سوانح وجود داشته باشد و امکان سرایت آتشسوزی به املاک مجاور به حداقل میزان ممکن کاهش یابد.
تبصره ـ دستگاه‌های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون موظفند پیشنویس استانداردها و مقررات لازم و مختص مراکز خرید و فروش و انبارهای مواد خطرناک و همچنین استانداردهای مرتبط با برچسب محیط زیستی مواد خطرناک را ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه تهیه و برای طرح و تصویب به واحدهای قانونی مربوط ارسال نمایند. استانداردهای ملی مربوط در بازه زمانی دوساله برابر فرایند تدوین استانداردهای ملی مورد بازنگری قرار می‌گیرند.
ماده ۲۵ـ در کلیه مراحل خرید، فروش، نگهداری و توزیع اقلام شیمیایی و زیستی خطرناک، رعایت دستورالعمل اجرایی شماره ۲۳۵۹۲۸/۶۰ مورخ ۲/۱۰/۱۳۹۹ موضوع ثبت شناسنامه، اخذ و نصب شناسه کالای شیمیایی و زیستی خطرناک ابلاغی وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط کارخانجات، کارگاه ها، مراکز صنعتی و تولیدی بخش خصوصی، مراکز فروش داخلی، واردکنندگان و صادرکنندگان، اتحادیه صنف مواد شیمیایی و دستگاه های اجرایی ذیربط الزامی است.
ماده ۲۶ـ کلیه دستگاه های اجرایی مرتبط با مواد خطرناک و متصدیان کالا موظفند کالا، تجهیزات، انبار، محل تولید و نگهداری و همچنین فرایند توزیع و حمل و نقل مواد خطرناک و هرگونه خسارات احتمالی متناسب با سطح کمینه خطر به شخص ثالث و محیط زیست و کارکنان مربوط به خود را بیمه نمایند. صدور یا تمدید هرگونه مجوز فعالیت و پروانه تخصصی و فنی مواد خطرناک منوط به رعایت کلیه الزامات یادشده میباشد.
تبصره ـ پوشش بیمهای تاسیسات هستهای و فعالیتهای پرتوی مطابق با قوانین و مقررات مربوط میباشد.
ماده ۲۷ـ به‌منظور جبران بخشی از خسارتهای واردشده به محیط زیست ناشی از حوادث و سوانح مواد خطرناک و تصادفات رانندگی مرتبط با حمل و نقل، انتقال و انتشار ناخواسته مواد مذکور، اخذ پوشش بیمهای توسط حاملان و متصدیان مواد خطرناک الزامی است. شرایط بیمه‌نامه ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه، توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و اخذ نظر از دستگاه های ذینفع تهیه و پس از تصویب در شورای عالی بیمه لازم‌الاجرا میگردد.
تبصره ـ در حوادث منجر به انتشار آلودگی در محیط زیست، عامل ایجاد آلودگی باید کلیه هزینه های امحای مواد آلوده و پاکسازی منبع آلاینده محیط زیست را پرداخت نماید.
ماده۲۸ـ رعایت مفاد کلیه موافقتنامه‌های بینالمللی در خصوص مواد خطرناک که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، توسط دستگاه های مسئول الزامی است.
ماده ۲۹ـ مصرف‌کنندگان و صاحبان مواد خطرناک از جمله آلاینده‌های آلی پایدار، آزبست، فلزات سنگین شامل سرب، کادمیوم، کروم، آرسنیک، جیوه و ترکیبات آن در هر شکلی از ماده اولیه، محصول و یا پسماند و فاضلاب، موظف به جلوگیری از انتشار خارج از محدوده مجاز این آلاینده ها در منابع محیط زیستی هستند.
تبصره ـ تعیین حدود مجاز انتشار آلودگی در منابع محیطزیستی توسط سازمان حفاظت محیطزیست با همکاری دستگاه های مربوط ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه تدوین و برای اجرا به واحد قانونی مربوط ابلاغ میگردد.
ماده ۳۰ـ وزارت کشور موظف به تعیین محل‌های دفن پسماندهای خطرناک براساس ضوابط ابلاغی سازمان حفاظت محیطزیست پس از تایید نهایی واحد قانونی مربوط میباشد. سازمان حفاظت محیط زیست موظف به نظارت برحسن اجرای ضوابط مربوط است.
ماده ۳۱ـ تمامی پسماندهای خطرناک قبل از دفع نهایی، باید منطبق بر ضوابط و دستورالعملهای سازمان حفاظت محیط زیست و معیارهای هر گروه از مواد خطرناک نهگانه، توسط متصدیان کالا بی‌خطر یا کم‌خطر گردد.
تبصره ۱ـ سازوکار لازم جهت دفع پسماندهای مواد پرتوزا توسط سازمان انرژی اتمی ایران با همکاری سازمان حفاظت محیطزیست طبق ضوابط و استانداردهای مربوط در نظر گرفته میشود.
تبصره ۲ـ جمع آوری و امحای پسماندهای آفت‌کش‌ها، سموم سنواتی، کودها و داروهای مورد استفاده در بخش کشاورزی باید منطبق بر ضوابط و دستورالعملها و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست توسط وزارت جهاد کشاورزی صورت پذیرد.
ماده ۳۲ـ در مصرف مواد خطرناک در محیطهای کار، رعایت حد مجاز مواجهه شغلی کارکنان با عوامل زیانآور شیمیایی ضروری است.
ماده ۳۳ـ مسئولیت هرگونه سهل‌انگاری در تامین و نگهداری و آماده به‌کار نگهداشتن تجهیزات ایمنی، اعلان و اطفای حریق متناسب با نوع ماده خطرناک بر عهده مسئول تاسیسات/ متصدی کالا/ متصدی حمل و نقل میباشد.
ماده ۳۴ـ در صورت فقدان تجهیزات لازم در داخل کشور برای تشخیص و رفع آلودگی توسط گروه‌های تخصصی مواد خطرناک در حوادث و سوانح، بر اساس تقسیم‌بندی نهگانه بند (۶) ماده (۱) این آییننامه، ضروری است واحد قانونی مربوط تجهیزات لازم را با هماهنگی وزارت امور خارجه، گمرک جمهوری اسلامی ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمانهای مسئول هر یک از مواد خطرناک (مرتبط با مواد شیمیایی، زیستی (بیولوژیک) و پرتوزا) در کمترین زمان ممکن از مبادی ذیربط وارد کشور کند و با رعایت مراحل ثبت اموال در قالب سازمان مرتبط، با قید فوریت به مکان موردنظر برای استفاده منتقل نماید.
ماده ۳۵ـ کلیه دستگاه‌های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون و متصدیان بناها و انبارهایی که در آنها مواد خطرناک نگهداری میشود، موظفند نسبت به تهیه طرح پاسخ به حوادث و سوانح محتمل ناشی از مواد خطرناک و تامین امکانات لازم با روش‌های منطبق بر ارزیابی‌های مخاطره (ریسک)، مربوط به بناها و انبارها اقدام نمایند. همچنین دستگاه های یادشده باید نسبت به تهیه برنامه عملیات پاسخ به حوادث و سوانح ناشی از مواد خطرناک ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه اقدام و آن را به تایید سازمان برسانند.
تبصره ۱ـ در بحران‌های ناشی از مواد خطرناک در سطوح ملی و استانی در صورت تشخیص فرمانده عملیات طبق ماده (۱۱) قانون، دستگاه تخصصی ذیربط به عنوان فرمانده میدان و سایر دستگاه‌های اجرایی مربوط بسته به نوع ماده خطرناک، به‌عنوان دستگاه همکار اقدام مینماید.
تبصره ۲ـ مسئولیت پاسخ به شرایط اضطراری ناشی از مواد منفجره بر عهده ستاد کل نیروهای مسلح میباشد.
تبصره ۳ـ مسئولیت پاسخ به شرایط اضطراری ناشی از مواد زیستی (بیولوژیک) حوزه انسان، کشاورزی و دام به ترتیب بر عهده وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهادکشاورزی میباشد.
تبصره ۴ـ مسئولیت پاسخ به شرایط اضطراری داخل محدوده نیروگاه های هستهای و تاسیسات هستهای ناشی از وقوع حوادث و سوانح، بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران طبق ضوابط موجود میباشد.
تبصره ۵ ـ مسئولیت پاسخ به شرایط اضطراری ناشی از وقوع حوادث و سوانح داخل محدوده تاسیسات نفتی بر عهده وزارت نفت/ شرکت مالک و بهره‌بردار میباشد.
تبصره ۶ ـ درصورت بروز حوادث و سوانحی که منجر به انتشار مواد پرتوزا به خارج از مرزها و نواحی تحت مسئولیت بهره‌برداران تاسیسات هستهای و پرتوی میشوند، مطابق با طرح ملی آمادگی و مقابله با شرایط اضطراری پرتوی اقدام میگردد.
ماده ۳۶ـ مسئولیت پاسخ اولیه به حوادث و سوانح ناشی از کلیه مواد خطرناک در محدوده و حریم محل رخداد، تا زمان رسیدن مسئول، براساس مفاد این آییننامه برعهده واحد/ اداره/ سازمان آتشنشانی میباشد.
ماده ۳۷ـ در محدوده‌‌های روستایی که فاقد واحد آتشنشانی مستقر میباشند، درصورت وقوع حوادث و سوانح مربوط به مواد خطرناک که منجر به وقوع بحران میگردد، مسئولیت عملیات پاسخ مطابق ماده (۱۱) قانون برعهده فرمانده عملیات با همکاری دهیار میباشد. همچنین سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور موظف است نسبت به ایجاد سازوکار لازم در جهت شناسایی داوطلبان بومی آتشنشان در سطح روستاها با مسئولیت دهیاران و ارایه آموزشهای تخصصی به داوطلبان اقدام نماید.
تبصره ـ مسئولیت تامین تجهیزات حوزه پاسخ به حوادث ناشی از مواد خطرناک و
آموزشهای لازم در این خصوص به دهیاران در حوزه مواد خطرناک در محدوده روستاها بر عهده وزارت کشور (سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور) از طریق دهیاریها میباشد.
ماده ۳۸ـ مسئولیت پاسخ به حوادث و سوانح ناشی از مواد خطرناک در بنادر، خارج از شمول ماده (۱۱) قانون حفاظت از دریاها و رودخانه های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی ـ مصوب ۱۳۸۹ـ و طرح ملی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگیهای نفتی و مواد خطرناک و سمی در دریا و رودخانه های قابل کشتیرانی موضوع تصویب‌نامه شماره ۲۲۲۳۶/ت۵۸۴۸۹هـ مورخ ۱/۳/۱۴۰۰، برعهده دستگاه متولی ماده خطرناک در بنادر مذکور با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی میباشد.
ماده ۳۹ـ سازمان با مشارکت دستگاه های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون و وزارت راه و شهرسازی، موظف است ظرف یکسال از تاریخ ابلاغ این آییننامه، دستورالعمل و ضوابط مشخص جهت تعیین تکلیف مسئولیت سازمانها و دستگاه های مسئول به منظور امدادرسانی به وسایل نقلیه حامل مواد خطرناک در زمان وقوع حوادث و شرایط اضطراری ازجمله حوادث جادهای حاملها و ناوگان مواد شیمیایی خطرناک مانند واژگونی نفت‌کش‌ها، تامین تجهیزات به منظور اطفای حریق در زمان آتشسوزی و انفجار، کمکهای اولیه و امداد و نجات به مصدومین، جمع‌آوری و پاکسازی پسماندها و انتشار مهار نشده مواد خطرناک در محورهای مواصلاتی و جاده های کشور را تدوین و ابلاغ نماید.
ماده ۴۰ـ دستگاه های مسئول در عملیات پاسخ به وقوع حوادث و سوانح مواد خطرناک، در صورت تشخیص و نیاز به اطلاعات مربوط به هواشناسی متاثر از انتشار مواد خطرناک، موظف به استعلام از سازمان هواشناسی کشور میباشند و سازمان هواشناسی کشور موظف به همکاری و ارایه پاسخ مربوط در کوتاهترین زمان ممکن میباشد.
ماده ۴۱ـ در صورت بروز حوادث منجر به انتشار مواد خطرناک، مطابق با سطحبندی حوادث و سوانحی که منجر به بحران میگردد، مسئولیت جمع آوری مواد و پسماندهای آلوده و خطرناک و نیز پاکسازی محیطزیست متناسب با سطح و نوع بحران، توسط فرمانده عملیات پاسخ و مطابق با طرحها و برنامه های مصوب و ماده (۱۱) قانون و برنامه تعیین و انجام فرآیندهای نظارت سازمان حفاظت محیط زیست صورت میپذیرد.
همچنین اداره کل مدیریت بحران استانداری‌ها، مسئولیت نظارت و هماهنگی با سازمانهای مسئول صادرکننده مجوز بهره برداری به منظور جلوگیری از ادامه انتشار مواد در محیط و پاکسازی محل را خواهد داشت.
ماده ۴۲ـ به منظور ساماندهی اماکن و اشخاص فاقد پروانه تخصصی و فنی مواد خطرناک، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است نسبت به بررسی و در صورت تایید مدارک نسبت به صدور مجوز فعالیت صادرات، واردات، میزان خرید مجاز، مصرف و یا توزیع این مواد با رعایت اسناد بالادستی امنیتی کشور از جمله مصوبات شورای امنیت کشور برای کلیه صنایع مصرفکننده یا توزیع کننده مجاز مواد خطرناک اقدام نماید و در صورت عدم تایید مدارک و ادامه فعالیت اماکن و اشخاص فاقد پروانه تخصصی و فنی مواد خطرناک نسبت به جمع‌آوری آنها با همکاری وزرات کشور اقدام نماید.
تبصره ۱ـ متصدی کالا موظف است هرساله نسبت به درخواست بازدید فنی و تمدید پروانه بهره برداری ایمن اقدام نماید. درصورتی که نوع مواد خطرناک تولیدی و یا نگهداری شده توسط متصدی کالا تغییر نماید و یا در وضعیت دارنده پروانه بهرهبرداری تغییری ایجاد گردد، متصدی کالا موظف است نسبت به درخواست بازدید فنی و اخذ گواهی‌نامه ایمنی جدید از وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام نماید.
دستگاه های صادرکننده مجوز موظف به نظارت دورهای پروانه بهرهبرداری متصدیان کالا میباشند.
تبصره۲ـ صدور مجوز در خصوص مؤسسات پژوهشی، درمانی و مراکز پزشکی، دامپزشکی و گیاه پزشکی دارای مواد خطرناک، پس از اخذ مجوز از دستگاه مسئول، پروانه کار متقاضی به ترتیب از سوی وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی صادر خواهد شد.
ماده ۴۳ـ متصدیان کالا، حمل و نقل و توزیع مواد خطرناک موظفند موارد زیر را در کوتاهترین زمان ممکن متناسب با نوع ماده خطرناک به واحد قانونی مربوط به شرح زیر اعلام کنند:
۱ـ توقف یا تعلیق بهرهبرداری از مواد خطرناک و اعلام به دستگاه مسئول صادرکننده پروانه.
۲ـ مفقودشدن و یا سرقت مواد خطرناک و اعلام به نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و دستگاه مسئول تخصصی.
۳ـ هرگونه شرایط منجر به حوادث و سوانح، اخلال، عیب و یا تغییرات در رابطه با مواد خطرناک که احتمال افزایش مخاطرات بالقوه برای جان افراد را دربرداشته باشد و اعلام برای پاسخ اولیه به واحد/ اداره / سازمان آتشنشانی.
۴ـ سوانح ناشی از بهرهبرداری از مواد خطرناک و اعلام برای پاسخ اولیه به واحد/ اداره / سازمان آتشنشانی.
ماده ۴۴ـ در صدور مجوز ساخت هرگونه بنا با کاربری مسکونی، تجاری، تفریحی و اراضی با کاربری عمومی از قبیل فضای سبز در اطراف تاسیسات و تجهیزات مرتبط با مواد خطرناک، لازم است کلیه مفاد آییننامه اجرایی قانون تعیین حریم حفاظتی ـ امنیتی اماکن و تاسیسات کشور موضوع تصویب‌نامه شماره ۲۲۸۷۱ـ ۹۷/م/ت۵۲۲۴۴هـ مورخ ۱۷/۷/۱۳۹۷رعایت گردد.
ماده ۴۵ـ بهرهبرداری از تاسیسات مواد خطرناک منوط به انجام بازبینی ایمنی پیش از راه‌اندازی تاسیسات مذکور توسط بهره‌برداران مواد خطرناک یا مشاور ذیصلاح میباشد.
ماده ۴۶ـ شهرداریها موظفند ضمن بررسی مجوزهای لازم جهت صدور پروانه ساختمانی مربوط به اماکن مواد خطرناک، نسبت به بازبینی دورهای مجوزهای صادرشده از دستگاه مربوط اقدام نمایند.
ماده ۴۷ـ در صورت عدم رعایت ضوابط و دستورالعملهای مندرج در این آییننامه، برابر با ضوابط و مقررات سازمانها و دستگاه ها در تولید، مصرف، نگهداری و حمل مواد خطرناک، با متخلفان برخورد خواهد شد.
ماده ۴۸ـ در صورت تخلف شرکتهای خصوصی از مقررات و ضوابط این آییننامه، با اعلام واحد قانونی مرتبط، دستگاه مسئول موظف است طبق مقررات و ضوابط مربوط، نسبت به صدور اخطار مهلتدار و یا لغو/ تعلیق پروانه/ مجوز شرکت خاطی اقدام لازم را به عمل آورد. رفع تعلیق صرفاً منوط به انجام اقدامات اصلاحی با تایید واحد قانونی مربوط میباشد.
ماده ۴۹ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است در چهارچوب ماده(۹۶) قانون کار ـ مصوب ۱۳۶۵ ـ ، کارگاه‌های مشمول قانون کار را از حیث رعایت ضوابط نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک در محیطهای کار مورد بازرسی مستمر قرار دهد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، در چهارچوب آییننامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار و سایر قوانین و مقررات مربوط اقدام مقتضی را اعمال نموده و حسب مورد براساس گروه ماده خطرناک موضوع را به واحد قانونی ذیربط گزارش دهد.
ماده ۵۰ ـ سازمان موظف است با همکاری دستگاه های ذیربط، نسبت به تبیین حدود و وظایف هر یک از سازمان ها و نهادهای مسئول برای جلوگیری از وقوع حوادث و سوانح ـ در چهارچوب وظایف قانونی آنها ـ و تدوین سازوکار اجرایی مناسب در زمان سرقت، مفقودشدن و هرگونه سوءاستفاده احتمالی از مواد خطرناک اقدام نماید.
ماده ۵۱ ـ کارگروه مواد خطرناک با حضور نمایندگان دستگاه‌های موضوع بند (س) ماده (۱۴) قانون و وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور و سازمانهای حفاظت محیط زیست، ملی استاندارد ایران و مدیریت بحران کشور تشکیل میگردد. کارگروه مذکور تهیه و ابلاغ دستورالعملهای موردنیاز مربوط به این آییننامه، تدوین و به روزرسانی فهرست مواد خطرناک و هماهنگی و نظارت بر دستورالعمل‌هایی که توسط دستگاه های مسئول تهیه میشود را بر عهده دارد. دبیرخانه کارگروه مواد خطرناک در سازمان مستقر و رییس این کارگروه رییس سازمان است.
ماده ۵۲ ـ وزارت راه و شهرسازی موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه با همکاری کارگروه مواد خطرناک و سازمان، نسبت به تهیه و به‌روزرسانی دستورالعملهای اجرایی حمل و نقل جادهای، دریایی، هوایی و ریلی مواد خطرناک اقدام نماید.
ماده ۵۳ ـ دستگاه های اجرایی متولی این آییننامه موظفند پیشنهادهای مربوط به اعتبارات مورد نیاز اجرای آییننامه را پس از تایید سازمان، به سازمان برنامه و بودجه کشور برای پیشبینی در لوایح بودجه سنواتی ارایه نمایند.
ماده ۵۴ ـ مسئولیت تامین ایمنی و پاسخ به فرایند خرید، تولید، نگهداری و حمل و مصرف مواد خطرناک مرتبط با موارد نظامی در نیروهای مسلح به عهده نیروهای مسلح و تابع مقررات مربوط است و مشمول این آییننامه نمیباشد.
ماده ۵۵ ـ نظارت بر حسن اجرای این آییننامه برعهده سازمان است و تمامی دستگاه‌های ذیربط در حوزه کاری خود موظف به نظارت دقیق در این زمینه بوده و موظفند گزارش نظارت خود را به طور سالانه مطابق قالب درخواستی به سازمان منعکس نمایند.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر