شماره: ۷۵۸۶۹
تاریخ: ۱۴۰۱/۰۴/۰۴
به استناد تبصره ماده (٩٩) و تبصره (١) ماده (٨۶) قانون کار جمهوری اسلامی ایران، «آیین‌نامه چگونگی بازرسی کار» که در جلسه مورخ ١۴۰۰/۱۲/۹ «شورای عالی حفاظت فنی» بازنگری و توسط آن شورا پیشنهاد شده است، به شرح زیر تصویب می‌گردد.
فصل اول- کلیات
ماده ۱- هدف و دامنه کاربرد
این آیین‌نامه به استناد تبصره ماده (٩٩) و تبصره (١) ماده (٨۶) قانون کار جمهوری اسلامی ایران به منظور ایجاد وحدت رویه، یکسان‌سازی عملیات اجرایی و هدفمندسازی بازرسیها از کارگاههای موضوع ماده (٨۵) قانون کار، تدوین گردیده و رعایت آن برای کلیه بازرسان کار الزامی است.
ماده ٢ـ تعاریف:
در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح ذیل به کار می‌روند:
١. بازرس کار: بازرس کار فردی است که از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با رعایت مقررات مندرج در ماده (٩٧) قانون کار، وظیفه نظارت بر اجرای صحیح قانون کار و ضوابط حفاظت فنی در کارگاههای مشمول آن قانون را عهده‌دار است.
٢. بازرسی کار: فرآیندی است که طی آن الزامات اجرای قانونکار در کارگاه توسط بازرس کار مورد بررسی و پایش قرار می‌گیرد.
٣. شورای عالی حفاظت فنی: شورایی است که مطابق با مواد (٨۵) و (٨۶) قانون کار مسئولیت تهیه موازین و آیین‌نامه‌های حفاظت فنی را عهده‌دار است.
۴. کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار: کمیته‌ای است که به استناد ماده (٩٣) قانون کار و آیین‌نامه مرتبط به منظور تأمین مشارکت کارفرمایان و کارگران در اجرای مقررات موضوعی قانون کار و آیین‌نامه‌های حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاهها تشکیل می‌گردد.
فصل دوم ـ مقررات
ماده ٣ـ بازرس کار موظف است برای نظارت بر حسن اجرای مقررات قانون کار و آیین‌نامه‌های شورای عالی حفاظت فنی، با انجام بازرسی از کارگاههای مشمول قانون کار، نسبت به بررسی موارد، تذکرِ ایرادات و نواقص، و صدور ابلاغیه رفع نقص مربوط به ضوابط حفاظت فنی و شرایط کار اقدام نماید و در صورت نیاز ضمن اخذ مدارک مربوط به امور کار و کارگر و کارگاه، میتواند از تمام یا قسمتی از دفاتر، اسناد و مدارک تصویربرداری یا رونوشت تحصیل نماید.
تبصره ـ دستورالعملهای مرتبط با بازرسی کار از سوی اداره کل بازرسی کار تدوین و ابلاغ میشوند.
ماده ۴ـ بازرسی از کارگاه با هماهنگی واحد بازرسی کار ذیربط انجام میشود و مستلزم هماهنگی و اخذ مجوز از کارفرما نیست.
تبصره ـ ورود بازرسان کار به کارگاههای خانوادگی، منوط به اجازه کتبی دادستان محل است.
ماده ۵ ـ همراه داشتن کارت شناسایی ویژه بازرسی کار که به امضای وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده است، برای بازرسان کار الزامی است، و باید هنگام بازرسی از کارگاهها نسبت به رویت آن به مقامات رسمی یا مسئولین کارگاه اقدام نمایند.
ماده ۶ ـ بازرس کار هنگام بازرسی از کارگاهها با توجه به نوع صنعت و نوع کار باید به آیین‌نامه‌های مرتبط توجه و به مواد آن استناد نماید.
ماده ٧ـ چنانچه بازرس کار در حین بازرسی از کارگاه، عملکرد دستگاه یا شرایط قسمتی از کارگاه را خطرناک تشخیص دهد، مکلف است مراتب احتمال وقوع حادثه و رفع خطر را فوراً و کتباً حسب ماده (١۰۵) قانون کار به کارفرما یا نماینده وی اطلاع داده و متعاقباً از طریق اداره متبوع ضمن ابلاغ رسمی موضوع، نسبت به درخواست قرار تعطیل از مرجع قضایی اقدام نماید.
ماده ٨ ـ بازرس کار در زمان بازرسی از کارگاه باید نواقص و ایرادات مشهود را به کارفرما یا نماینده وی اعلام نماید و سپس طبق دستورالعملهای اداره کل بازرسی کار، گزارش مستند مشخصات کارگاه و نواقص موجود را بر اساس مشاهدات و بررسی‌ها تهیه و به اداره متبوع خود تسلیم نماید.
ماده ٩ـ ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید بر اساس گزارش بازرس کار ذیربط، موارد نقص کارگاه را با تعیین مهلت معقول برای رفع نواقص و ایرادات (حسب ماهیت و اهمیت موضوع) به کارفرما ابلاغ نماید.
ماده ١۰ـ بازرس کار در صورت عدم رفع تمام یا برخی از نواقص و ایرادات ابلاغ شده باید از طریق اداره متبوع نسبت به درخواست تعقیب کارفرمایان متخلف از مراجع قضایی اقدام نماید.
ماده ١١ـ بازرس کار برای تأیید رفع نقص یا رفع خطر از دستگاه یا کارگاه باید حسب دستور مقام قضایی و اداره متبوع از کارگاه بازرسی مجدد بعمل آورد.
ماده ١٢ـ بازرس کار موظف است کلیه حوادث ناشی از کار را بر اساس مقررات و دستورالعملهای مرتبط که از طرف اداره کل بازرسی کار صادر میشود مورد بازرسی، بررسی و تجزیه و تحلیل قرارداده و نسبت به تهیه و تنظیم گزارشات و ابلاغ لازم به کارفرما به منظور جلوگیری از وقوع حوادث مشابه اقدام نماید.
ماده ١٣ـ بازرس کار موظف است گزارشات حوادث بررسی شده را به اداره متبوع خود تحویل دهد تا در صورت درخواست مراجع انتظامی یا قضایی برای آنها ارسال شود.
ماده ١۴ـ بازرس کار برای بررسی و تنظیم حوادث منجر به فوت و یا نقص عضو، باید گزارش پزشکی قانونی را اخذ نماید.
ماده ١۵ـ بررسی حوادث ناشی از کار یا اظهار نظر کارشناسی در خصوص پرونده‌هایی که شخص بازرس کار یا یکی از بستگان نسبی وی تا طبقه سوم و یا یکی از نزدیکان سببی درجه اول ایشان به طور مستقیم در آن ذینفع باشد، ممنوع است.
ماده ١۶ـ بازرس کار موظف است در بررسی حوادث ناشی از کار چنانچه حادثه به علت نقص ایمنی در کارگاه یا تجهیزات مرتبط اتفاق افتاده باشد و احتمال تکرار وقوع حادثه وجود داشته باشد، طبق ماده (١۰۵) قانون کار اقدام نماید.
ماده ١٧ـ بازرس کار موظف است برای تشکیل و فعال نمودن کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار، راهنمایی لازم را در اختیار کارفرمایان قرار دهد و در صورت صلاح‌دید اداره متبوع حسب مورد در جلسات این کمیته‌ها شرکت نماید.
ماده ١٨ـ ارجاع و انجام امور غیرمرتبط و خارج از وظایف مصرح در ماده (٩۶) قانون کار به بازرسان کار در اجرای فرآیند بازرسی از کارگاه منوط به هماهنگی با اداره کل بازرسی کار خواهد بود.
ماده ١٩ـ بازرسکار در بازرسی از کارگاه موظف است نسبت به اجرای تعهدات کارفرمایان در ثبت و اعلام حوادث اتفاق افتاده به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل، نظارت و موارد نقص را در ابلاغیه درج نماید.
ماده ٢۰ـ بازرسان کار در انجام وظایف قانونی نباید مرتکب تخلفات مندرج در مواد (٢۵) و (٩١) قانون مدیریت خدمات کشوری و همچنین ماده (٨) قانون رسیدگی به تخلفات اداری شوند؛ در غیر این صورت بر اساس تصمیم هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان موضوع بررسی و مجازاتهای فصل سوم قانون مذکور اعمال خواهد شد. ضمناً انجام اعمالی که ایجاد شائبه یا سوءظن مینماید (هرگونه هدایای نقدی و غیرنقدی، تسهیلات، اخذ توصیه و نظایر آن تحت هر شکل) با هر عنوان ممنوع است.
ماده ٢١ـ ممانعت کارفرما از ورود بازرس کار به داخل کارگاه نباید منجر به اقدام نامتعارف و غیرقانونی بازرس کار برای ورود به کارگاه شود. در این شرایط بازرس کار صرفاً باید درخواست اعمال مجازاتهای مقرر در ماده (١٧٩) قانون کار را از طریق اداره متبوع به مرجع قضایی تسلیم نماید.
این آیین‌نامه به استناد تبصره ماده (٩٩) قانون کار جمهوری اسلامی ایران مشتمل بر ٢١ ماده و ٢ تبصره، در یکصد و هفتاد و چهارمین جلسه شـورای عالی حفاظت فنی مورخ ۰٩/١٢/١۴۰۰ تدوین و در تاریخ ٢۰/۰١/١۴۰١ به تصویب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده است.
این آیین‌نامه جایگزین آیین‌نامه قبلی مصوب وزیر کار و امور اجتماعی در تاریخ ١٣٧٧/۹/۸ میشود.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ حجت الله عبدالملکی