با سلام
ضمن نظر داشت سیاست های کلی نظام اداری، رعایت حقوق شهروندی و با ملاحظه قانون مداری، کارآمدی، پاسخگویی و شفافیت و حق دسترسی آزاد به اطلاعات به منظور اجرای تکالیف دستگاههای اجرایی، به پیوست نسخه تجمیع و تنقیح شده بخشنامه های کنسولی (وظایف مرتبط با امور سجلات و احوال شخصیه) جهت اجرا در کلیه نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و بهره برداری ادارات داخلی وزارت امور خارجه ابلاغ می شود.
لازم به ذکر است مجموعه پیوست در «سامانه قوانین و مقررات نهاد ریاست جمهوری»، «تارنمای وزارت امور خارجه و کلیه نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور» بارگزاری و در دسترس عموم قرار می گیرد.
این بخشنامه از تاریخ ابلاغ، جایگزین کلیه بخشنامه ها، دستورالعمل ها و اطلاعیه های قبلی با موضوع مقررات مرتبط با سجلات و احوال شخصیه می شود و مسئولیت اجرای آن بر عهده «رؤسای محترم نمایندگی ها» و «اداره کل کنسولی» می باشد.
محمدجواد ظریف
دستورالعمل انجام خدمات کنسولی در نمایندگی (مقررات مرتبط با اداره سجلات و احوال شخصیه) (فروردین ۱۳۹۹)
بخش نخست : امور ثبتی و سِجِلّی
فصل نخست : ثبت وقایع چهارگانه
گفتار نخست : ثبت واقعه ولادت و صدور شناسنامه
بند نخست ) گواهی ولادت معتبر
ماده ۱ – مستند تنظیم سند ثبت کل وقایع در خارج از کشور، گواهی ولادت معتبر و متعارف صادره از مقامات ذی صلاح کشور محل تولد متقاضی می باشد.
ماده ۲ – چنانچه محل ولادت فرزند، کشور محل نمایندگی نباشد، اصل گواهی ولادت باید به یکی از طرق ذیل تأیید و ترجمه گردد:
۱ – نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل تولد گواهی را ترجمه و تأیید می نماید و بعد از آن برای بررسی ترجمه و تأیید و اقدامات بعدی به نمایندگی کشورمان در کشور مورد مراجعه ارائه می گردد.
۲ – نمایندگی کشور محل تولد واقع در کشور محل نمایندگی، گواهی را تأیید و سپس به تأیید وزارت خارجه محل نمایندگی رسیده و بعد از آن برای بررسی، ترجمه، تأیید و اقدامات بعدی به نمایندگی کشورمان در کشور مورد مراجعه ارائه می گردد.
تبصره – برای افراد بالای ۱۸ سال تمام مشمول بند ۲ ماده ۹۷۶ قانون مدنی، تأیید گواهی ولادت صرفاً از شیوه اول امکان پذیر است.
بند دوم ) مقررات کلی راجع به اعلام ولادت
۱) اشخاص مجاز به اعلام ولادت
ماده ۳ – واقعه ولادت حسب مورد توسط خود شخص و یا سایر اشخاص به شرح مواد آتی اعلام و امضا می گردد.
۱ – ۱ – اعلام ولادت توسط صاحب واقعه
ماده ۴ – در صورتی که صاحب واقعه ولادت ۱۸ سال تمام به بالا باشد، اعلام کننده و امضاکننده خود متقاضی خواهد بود.
ماده ۵ – بانوان مشمول بند۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی، در صورتی که سن آنها بالای ۱۳ سال تمام شمسی باشد، می توانند پس از ثبت ازدواجشان نزد نمایندگی، اعلام کننده و امضاکننده سند ثبت ولادت خود باشند.
تبصره – صدور شناسنامه برای آن دسته از اشخاص مشمول بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی که ازدواج آنان با همسر ایرانی شان در داخل کشور به ثبت رسیده است و مدعی عدم دریافت شناسنامه از مراجع ذی ربط داخل ایران می باشند، منوط به استعلام از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) می باشد. برای این منظور، چگونگی ثبت ازدواج در داخل کشور با ارسال مدارک ذیل از اداره سجلات و احوال شخصیه استعلام می گردد:
۱ – تصویر سند رسمی ثبت ازدواج
۲ – تصویر شناسنامه زوج
۳ – تصویر مدرک هویتی زوجه (گذرنامه خارجی)
۴ – شرح وضعیت چگونگی ثبت ازدواج در داخل کشور
۱ – ۲ – اعلام ولادت توسط سایر اشخاص
ماده ۶ – در خصوص اشخاص زیر ۱۸ سال، واقعه ولادت توسط اشخاص زیر اعلام و اسناد مربوطه امضا می گردد:
۱ – پدر یا جد پدری
۲ – مادر در صورت غیبت پدر، مشروط بر وجود ازدواج قانونی بین خود و همسر ایرانی او و داشتن شناسنامه معتبر ایرانی به شرطی که فاصله تاریخ واقعه ازدواج و تاریخ تولد فرزند ۶ ماه و بیشتر باشد.
۳ – وصی یا قیم یا امین یا شخصی که قانوناً حضانت طفل را عهده دار است، مشروط به ارائه اصل وصیت نامه رسمی، قیم نامه، امین نامه یا حکم حضانت از مراجع ذی صلاح قضائی ایران.
۴ – وکیل قانونی هر یک از اشخاص فوق با ارائه مدارک مربوطه و اصل وکالت نامه معتبر که در آن به موضوع ثبت ولادت و صدور شناسنامه اشاره شده باشد.
ماده ۷ – در صورتی که ازدواج والدین ایرانی صاحب واقعه به ثبت نرسیده باشد و یا این که ازدواج به ثبت رسیده است ولی فاصله تاریخ واقعه ازدواج با تاریخ واقعه ولادت فرزند کمتر از ۶ ماه باشد، اعلام ولادت و امضای اسناد فرزند متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود.
تبصره ۱: هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد، سند طفل با اعلام و امضای پدر با قید نام کوچک مادر تنظیم می گردد.
تبصره ۲: در صورت عدم ثبت ازدواج والدین و غیبت پدر و یا جد پدری، مادر بعد از دریافت حکم اثبات نسب از دادگاه صالح داخل ایران می تواند برای فرزند خود شناسنامه دریافت نماید.
ماده ۸ – در صورت عدم تمایل مادر به ثبت ازدواج و دریافت شناسنامه ایرانی، تنظیم سند و صدور شناسنامه جهت فرزند به درخواست و اعلام پدر و درج نام کوچک مادر خارجی در اسناد انجام می پذیرد.
ماده ۹ – در صورتی که پدر قبل از ثبت ازدواج و صدور شناسنامه برای همسری که مشمول بند۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی است به صورت یک طرفه با درج نام کوچک مادر برای فرزند خود شناسنامه دریافت کرده باشد، پس از ثبت ازدواج و صدور شناسنامه برای زن خارجی، با توجه به ناقص بودن مشخصات سجلی مادر در سند و شناسنامه فرزند، درج مشخصات فرزند در سند ثبت کل وقایع و شناسنامه مادر و تکمیل این مشخصات در سند و شناسنامه فرزند به موجب رأی هیأت حل اختلاف اداره ثبت احوال امکان پذیر می باشد.
ماده ۱۰ – به منظور طرح و بررسی و درج مشخصات کامل مادر در سند و شناسنامه فرزند (موضوع ماده ۹) ارائه مدارک زیر از سوی متقاضی ضروری است:
۱ – اقرارنامه رسمی دو طرفه پدر و مادر مبنی بر وجود رابطه زوجیت و رابطه مادر و فرزندی ممهور به مهر دریافت تعرفه کنسولی (نمونه شماره ۲۰) چنانچه سن فرزند، بالای ۱۸سال تمام باشد، اقرارنامه سه جانبه (پدر – مادر و فرزند) تنظیم و امضای آنان توسط نمایندگی گواهی می گردد.
۲ – برگ درخواست رسیدگی از هیأت حل اختلاف مبنی بر تکمیل مشخصات مادر در سند سجلی و شناسنامه فرزند که توسط درخواست کننده (پدر، جد پدری، قیم، وصی یا امین) تکمیل می شود و ممهور به مهر دریافت تعرفه کنسولی است. (نمونه شماره ۳) چنانچه سن متقاضی ۱۸ سال تمام و بیشتر باشد و غیر رشید نیز نباشد این برگ توسط وی تکمیل و امضا می شود.
۳ – برگ نانوشته صورت مجلس تصمیم هیأت حل اختلاف (نمونه شماره ۴) که توسط مأمور کنسولی و متقاضی امضا می گردد.
۴ – سه قطعه عکس جدید، تمام رخ، ۴*۳، بدون عینک و کلاه برای افراد بالای ۱۵سال (عکس خانم ها با رعایت حجاب کامل اسلامی باشد.)
۵ – تصاویر برابر با اصل شناسنامه پدر و مادر
۶ – تصویر برابر با اصل اسناد ثبت کل وقایع مادر و فرزند و گواهی ولادت ترجمه و تأیید شده فرزند
۷ – اصل شناسنامه فرزند
۸ – اصل قبض واریز تعرفه خدمات کنسولی به حساب نمایندگی (تعرفه حل اختلاف سند سجلی و تعویض شناسنامه)
۲) نام و نام خانوادگی مولود
۱ – ۲ – انتخاب نام
ماده ۱۱ – انتخاب نام با اعلام کننده است. برای نامگذاری یک نام ساده و یا مرکب که عرفاً یک نام محسوب می شود انتخاب خواهد شد.
تبصره ۱ – انتخاب نام هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نام های زننده و مستهجن و نامتناسب با جنس ممنوع می باشد.
تبصره ۲ – انتخاب نام در مورد اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
تبصره ۳ – در صورتی که نام انتخابی در نامنامه (فرهنگ نام و نام گزینی) و سامانه سازمان ثبت احوال کشور، موجود نباشد، نام پیشنهادی متقاضی در “شورای بررسی نام” که متشکل از بالاترین مقام نمایندگی (رئیس شورا) ، مسئول بخش کنسولی (عضو شورا) و یک نفر مسلط به زبان و فرهنگ ایرانی به انتخاب رئیس شورا (عضو) می باشند مطرح و در صورتی که نام درخواستی دارای معنای نامناسب و مغایر با فرهنگ اسلامی و ایرانی نباشد با رأی اکثریت اتخاذ تصمیم و نام انتخابی را تصویب می نمایند.
تبصره ۴ – در صورت وجود مشخصه سیادت در شناسنامه پدر یا جد پدری، به نام انتخابی بر حسب نوع جنس نوزاد کلمه “سید” برای پسر قبل از نام و برای دختر “سیده” قبل و یا “سادات” بعد از نام اضافه می شود.
تبصره ۵ – در صورتی که نام پدر مولود دارای پیشوند “میر” باشد درج کلمه “میر” فقط در ابتدای نام فرزند ذکور با درخواست کتبی پدر امکان پذیر است.
تبصره ۶ – انتخاب اسامی همنام در یک خانواده مجاز نمی باشد. منظور از خانواده پدر، مادر و فرزندان در قید حیات می باشد.
تبصره ۷ – نام بانوان مشمول بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی همان نام مندرج در مدارک خارجی (گواهی ولادت و گذرنامه) است. در صورت تمایل به تغییر آن پس از تنظیم سند و صدور شناسنامه با رعایت مقررات مربوط به تغییر نام اقدام می گردد.
۲ – ۲ – نام خانوادگی
ماده ۱۲ – نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر است؛ اعم از این که اعلام کننده پدر، جد پدری، مادر، قیم، وصی، امین، وکیل و یا شخص دیگری که قانوناً مکلف به اعلام واقعه ولادت است، باشد.
تبصره ۱ – نام خانوادگی مشمولین بند ۲ ماده ۹۷۶ قانون مدنی بالای ۱۸ سال، نام خانوادگی پدر آنها خواهد بود.
تبصره ۲ – نام خانوادگی بانوان مشمول بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی همان نام خانوادگی مندرج در مدارک خارجی (گواهی ولادت و گذرنامه) خواهد بود مگر اینکه هنگام ثبت ازدواج نزد مقامات محل، از نام خانوادگی همسر استفاده نموده و درخواست صدور شناسنامه با نام خانوادگی زوج را داشته باشد، در این صورت نام خانوادگی همسر ایرانی وی درج می گردد.
تبصره ۳ – بانوان مشمول بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی که مدارک ازدواج آنان با نام خانوادگی اصلی است و تمایل به استفاده از نام خانوادگی همسر ایرانی خود داشته باشند، می توانند بر اساس ماده ۴۲ قانون ثبت احوال تا زمانی که در قید زوجیت می باشند، از نام خانوادگی وی استفاده نمایند. شرایط و ضوابط آن در بخش مربوطه (تغییر نام خانوادگی) اعلام می گردد.
۳) سایر مندرجات سند
ماده ۱۳ – دین اقلیت های شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر حسب مورد، مسیحی، کلیمی و زرتشتی در سند آنها درج می شود.
ماده ۱۴ – درج تاریخ تولد هجری قمری در اسناد و شناسنامه کلیه گروه های سنی الزامی است.
۴) سایر مقررات
ماده ۱۵ – تنظیم سند ثبت کل وقایع و صدور شناسنامه برای متولدین زیر ۱۸ سال که والدین آنها دارای سابقه ثبت ازدواج و طلاق رسمی بوده و مادر متقاضی صدور شناسنامه جهت فرزند می باشد، منوط به استعلام از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) و دریافت تصویر سند سجلی پدر و احـراز رابطه زوجیـت و طلاق قانـونی والدیـن و رعایت فاصـله قانونی ازدواج، طلاق و تولد فرزند می باشد.
ماده ۱۶ – افرادی که در مدارک هویت ایرانی و خارجی آنان (از جمله گواهی ولادت ارائه شده) از حیث مشخصات هویتی مطابقت نداشته و متقاضی دریافت شناسنامه جهت فرزند خود می باشند ابتدا باید نسبت به اصلاح مشخصات خود نزد مقامات محل بر اساس مدارک هویت ایرانی اقدام و پس از آن شناسنامه دریافت نمایند.
تبصره – چنانچه امکان اصلاح مشخصات نزد مقامات محل وجود ندارد، متقاضی (پدر مولود) نسبت به تنظیم فرم تعهدنامه ویژه متقاضیان خدمات سجلی که هویت آنان در مدارک ایرانی و خارجی یکسان نمی باشد (نمونه شماره ۴۲) اقدام و پس از تصدیق امضا، به عنوان مستند تنظیم سند، همراه با گواهی ولادت معتبر ضمیمه سند سجلی می گردد.
ماده ۱۷ – مأمور کنسولی نمی تواند همزمان اعلام کننده واقعه ولادت و مأمور تنظیم سند ثبت کل وقایع و صدور شناسنامه باشد.
بند سوم ) صدور شناسنامه برای فرزندان زیر ۱۸ سال متولد در خارج از کشور دارای پدر ایرانی
ماده ۱۸ – تنظیم سند ثبت کل وقایع و صدور شناسنامه برای فرزندان زیر ۱۸ سال متولد در خارج از کشور دارای پدر ایرانی منوط به ثبت نام متقاضی در سامانه مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی (میخک) ، تکمیل اطلاعات مربوطه و دریافت کد رهگیری می باشد. متقاضی لازم است با همراه داشتن کد رهگیری و ارائه مدارک زیر به نمایندگی مراجعه نماید:
۱ – اصل گواهی ولادت معتبر و متعارف متقاضی صادره مقامات ذی ربط کشور محل نمایندگی
۲ – اصل شناسنامه معتبر والدین
۳ – اصل مدرک هویت و اقامت معتبر عکس دار خارجی (برای فرزند بالای ۱۵ سال تمام شمسی)
۴ – دو نسخه اصل کارت آثار انگشتان واضح، خوانا و قابل بهره برداری از فرزند که مشخصات کامل هویتی وی به زبان فارسی در آن درج شده باشد. عکس صاحب کارت باید در محل مربوطه الصاق و به مهر ژلاتینی ممهور گردیده باشد. (برای فرزند بالای ۱۵سال تمام شمسی)
۵ – سه قطعه عکس جدید، تمام رخ ۴*۳، بدون عینک و کلاه برای افراد بالای ۱۵سال (عکس خانم ها با رعایت حجاب کامل اسلامی باشد.)
۶ – اصل قبض واریز هزینه صدور شناسنامه به حساب نمایندگی مطابق با تعرفه قانونی
تبصره – الصاق عکس صاحب سند در محل مربوطه در اسناد تنظیمی برای افراد ۱۵سال تمام و بالاتر، الزامی است و شناسنامه صادره برای این افراد عکس دار خواهد بود.
بند چهارم ) صدور شناسنامه برای فرزندان ۱۸ سال تمام و بالاتر، متولد در خارج دارای پدر ایرانی
ماده ۱۹ – صدور شناسنامه برای فرزندان ۱۸ سال تمام و بالاتر، متولد در خارج از کشور دارای پدر ایرانی با ارائه مدارک ذیل به نمایندگی انجام می گیرد:
۱ – تکمیل برگ درخواست صدور شناسنامه (نمونه شماره ۱)
۲ – تنظیم اقرارنامه رسمی توسط متقاضی و پدر و مادر موضوع بند ۱ از ماده ۱۰ (نمونه شماره ۲)
۳ – اصل حکم اثبات نسب صادره از مراجع ذی صلاح قضایی داخل کشور در مورد کسانی که پدر آنها در قید حیات نباشد. (مشخصات هویتی پدر باید بطور کامل در حکم اثبات نسب درج گردیده باشد.)
۴ – اصل گواهی ولادت معتبر و متعارف متقاضی صادره مقامات ذیصلاح کشور محل تولد
۵ – اصل شناسنامه پدر و مادر (در صورت ایرانی بودن مادر)
۶ – اصل مدرک هویت و اقامت معتبر عکس دار خارجی متقاضی (کارت اقامت، گذرنامه خارجی)
۷ – دو نسخه اصل کارت آثار انگشتان واضح، خوانا و قابل بهره برداری متقاضی که مشخصات وی بطور کامل به زبان فارسی در آن درج شده باشد. عکس متقاضی در محل مربوطه در کارت الصاق و ممهور به مهر کنسولی شده باشد.
۸ – شش قطعه عکس جدید، ۴*۳، تمام رخ، بدون کلاه و عینک متقاضی که با سن و قیافه ظاهری متقاضی مطابقت داشته باشد. عکس خانم ها باید با رعایت حجاب کامل اسلامی باشد.
۹ – اصل قبض واریز هزینه صدور شناسنامه مطابق با تعرفه کنسولی به حساب نمایندگی
تبصره – در خصوص بند ۲، چنـانچه مادر متقاضی، خــارجی و فاقد شناسنـامه ایرانی بوده و یا در قید حیات نباشد، اقرارنامه نسب توسط پدر و متقاضـی تنظیم و امضای آنها گواهی می گردد. در این حالت، در سند ثبت کل وقایع و شناسنامه متقاضی، فقط نام کوچک مادر درج می شود.
ماده ۲۰ – چنانچه متقاضی دارای تابعیت کشور خارجی باشد در ردیف توضیحات سند ثبت کل وقایع و شناسنامه، عبارت «صاحب سند مشمول ماده ۹۸۹ قانون مدنی می باشد.» درج می شود.
بند پنجم ) صدور شناسنامه برای افراد فاقد شناسنامه، متولد داخل ایران دارای پدر ایرانی
ماده ۲۱ – تنظیم سند ثبت کل وقایع و شناسنامه برای افراد فاقد شناسنامه، متولد داخل ایران دارای پدر ایرانی منوط به ثبت نام متقاضی در سامانه مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی (میخک)، تکمیل اطلاعات مربوطه و دریافت کد رهگیری می باشد. متقاضی لازم است با همراه داشتن کد رهگیری و ارائه مدارک زیر به نمایندگی مراجعه نماید:
۱ – تنظیم اقرارنامه رسمی سه جانبه توسط والدین و متقاضی فاقد شناسنامه و گواهی امضای ایشان توسط نمایندگی ممهور به مهر دریافت تعرفه کنسولی برای متقاضیان بالای ۱۸ سال (نمونه شماره ۲)
۲ – اصل گواهی ولادت ایران، یا گواهی انجام آزمایش DNA و ترجمه فارسی آن که هر دو توسط نمایندگی تأیید گردیده باشد.
۳ – برگ تکمیل شده گواهان که امضای متقاضی و گواهان در آن توسط نمایندگی تصدیق شده باشد؛ (نمونه شماره ۸) به همراه شرح مکتوب موضوع، نحوه و علت خروج از کشور
۴ – اصل گواهی مشخصات صادره مقامات محل که در آن مشخصات کامل متقاضی از جمله نام، نام خانوادگی، جنسیت، تاریخ و محل تولد، نام و نام خانوادگی پدر درج شده باشد. این گواهی باید توسط نمایندگی تأیید گردد.
۵ – اصل شناسنامه معتبر والدین و گواهان و تصویر آن
۶ – اصل مدارک هویت و اقامت معتبر عکس دار خارجی متقاضی که کشور و محل تولد دقیقا در آن مشخص شده باشد از جمله گذرنامه، کارت شناسایی، مدارک تحصیلی و … و ترجمه فارسی آن ها که توسط نمایندگی تأیید گردیده باشد.
۷ – دو نسخه اصل کارت آثار انگشتان واضح و خوانای متقاضی که مشخصات وی بطور کامل به زبان فارسی در آن نوشته شده باشد و عکس متقاضی در محل مربوطه الصاق و ممهور شده باشد (برای متقاضیان بالای ۱۵ سال)
۸ – شش قطعه عکس جدید، ۴*۳، تمام رخ، بدون کلاه و عینک متقاضی که با سن و قیافه ظاهری متقاضی مطابقت داشته باشد. عکس خانم ها با رعایت حجاب کامل اسلامی باشد. (برای متقاضیان بالای ۱۵ سال)
۹ – قبض واریز هزینه تصدیق اقرارنامه و گواهان به حساب نمایندگی
۱۰ – ارائه قبض واریز تعرفه صدور شناسنامه به حساب نمایندگی پس از دریافت مجوز صدور شناسنامه از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران)
بند ششم ) صدور شناسنامه برای بانوان خارجی دارای همسر ایرانی (مشمولین بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی)
ماده ۲۲ – تنظیم سند ثبت کل وقایع و صدور شناسنامه برای بانوان خارجی که دارای همسر ایرانی می باشند، مشروط به انجام ثبت رسمی ازدواج آنها مطابق مقررات مربوطه در نمایندگی جمهوری اسلامــی ایران در خــارج از کشور می باشد.
ماده ۲۳ – به منظور تنظیم سند موضوع ماده قبل، لازم است زوج ضمن ثبت نام در سامانه میخک و درخواست صدور شناسنامه برای همسر با همراه داشتن کد رهگیری دریافت شده و مدارک ذیل به نمایندگی مراجعه نماید:
۱ – اصل شناسنامه معتبر زوج
۲ – اصل گواهی تولد معتبر و متعارف زوجه
۳ – چهار قطعه عکس جدید زوجه با رعایت حجاب اسلامی
۴ – اصل قبض واریز تعرفه خدمات کنسولی به حساب نمایندگی
۵ – برگ تکمیل شده درخواست و اجازه تغییر نام خانوادگی زوجه به نام خانوادگی همسر، در صورت تمایل زوجه به استفاده از نام خانوادگی زوج و گواهی امضای زوج در آن توسط نمایندگی ممهور به مهر دریافت تعرفه کنسولی (نمونه شماره ۱۰)
ماده ۲۴ – در ردیف توضیحات سند و شناسنامه این افراد، عبارت «به موجب بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی تنظیم گردیده است» و در صورت تمایل زوجه و موافقت همسر مبنی بر استفاده از نام خانوادگی زوج توسط زوجه، عبارت «به موجب ماده ۴۲ قانون ثبت احوال و موافقت همسر، نام خانوادگی صاحب سند از … به … تغییر یافته است.» درج می شود.
ماده ۲۵ – در خصوص بانوان خارجی فاقد نام خانوادگی و آنان که در ادامه نام کوچک، نام پدر و یا جد پدری درج شده است در ردیف توضیحات اسناد و شناسنامه عبارت «به موجب بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی تنظیم گردیده است و به موجب ماده ۴۲ قانون ثبت احوال و موافقت همسر نام خانوادگی صاحب سند به تبعیت از همسر به … تکمیل (تغییر) یافته است.» درج می شود.
ماده ۲۶ – چنانچه گواهی ولادت زوجه صادره کشوری غیر از کشور محل مراجعه باشد، ترجمه و تأیید اصل گواهی ولادت به یکی از شیوه های مذکور در ماده ۲ و ارائه آن به نمایندگی الزامی است.
تبصره – چنانچه زوجه مشمول بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی، فاقد گواهی ولادت باشد، لازم است از طریق نمایندگی کشور محل تولد زوجه در کشور محل مراجعه و یا از مقامات ذی ربط محلی نسبت به تهیه و ارائه گواهی مشخصات کامل شامل: نام و نام خانوادگی، نام پدر، نام مادر، تابعیت والدین، تاریخ روز و ماه و سال و شهر و کشور محل تولد و جنسیت اقدام و پس از تأیید وزارت خارجه محل به نمایندگی ارائه گردد.
گفتار دوم : ثبت واقعه ازدواج
بند نخست ) مقررات کلی
ماده ۲۷ – حداقل سن قانونی ازدواج برای دختر، ۱۳ سال تمام شمسی و برای پسر، ۱۵ سال تمام شمسی است. در غیر این صورت ثبت ازدواج منوط به تحقق شرایط مندرج در ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی می باشد.
ماده ۲۸ – ثبت ازدواج دوشیزگان ایرانی بر اساس ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی منوط به ارائه اذن ولی قهری است. ثبت معوق ازدواج بانوان ایرانی مشروط به ارائه ازدواج شرعی و محلی از این الزام مستثنی خواهد بود.
ماده ۲۹ – در صورت المثنی بودن شناسنامه اتباع ایران، ارائه اصل گواهی تجرد صادره سازمان ثبت احوال کشور توسط متقاضی و یا اقدام نمایندگی برای دریافت آن از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) برای ثبت ازدواج الزامی است.
ماده ۳۰ – ثبت ازدواج دوم متقاضیان متأهل در نمایندگی ها ممنوع بوده و اقدام در این خصوص نیازمند صدور حکم توسط مراجع ذیصلاح قضائی ایران می باشد.
ماده ۳۱ – تأیید گواهی ازدواج شرعی توسط نمایندگی ها بدون ثبت رسمی ازدواج زوجین در نمایندگی ممنوع و منوط به دریافت مجوز از اداره سجلات و امور شخصیه می باشد.
ماده ۳۲ – ارائه اصل گواهی ازدواج شرعی ویژه اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی (مسیحی، کلیمی و زرتشتی) صادره از مراجع دینی و مذهبی آنان الزامی است.
ماده ۳۳ – ثبت ازدواج اشخاصی که تاریخ ازدواج شرعی و محلی آنان مربوط به سنوات قبل بوده، بدون اخذ گواهی تندرستی بلامانع است.
بند دوم ) ثبت ازدواج زن و مرد ایرانی
ماده ۳۴ – به منظور ثبت ازدواج زن و مرد ایرانی، لازم است متقاضی ضمن ثبت درخواست در سامانه مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی (میخک) و تکمیل اطلاعات مربوطه، با همراه داشتن کد رهگیری اخذ شده و ارائه مدارک زیر به نمایندگی مراجعه نماید:
۱ – اصل اجازه نامه رسمی ولی قهری دوشیزه و یا حکم دادگاه صالح، در صورت فوت ولی قهری زوجه، ارائه گواهی فوت ولی ضروری است. ضمناً چنانچه زوجین دارای سابقه طلاق و یا وفات همسر در شناسنامه باشند ارائه اصل طلاق نامه و یا گواهی فوت الزامی است. در این صورت ارائه اجازه نامه ولی قهری ضرورت ندارد.
۲ – اصل شناسنامه معتبر و عکس دار زوجین
۳ – اصل گواهی ازدواج شرعی زوجین، صادره مراکز اسلامی مورد قبول نمایندگی
۴ – اصل گواهی ازدواج محلی زوجین، صادره مقامات ذی صلاح کشور محل مراجعه
۵ – اصل گواهی نامه بهداشتی زوجین مبنی بر سلامت کامل و نداشتن هرگونه بیماری های واگیردار و مانع از ازدواج شامل (ایدز، هپاتیت، بیماری های مقاربتی، اعتیاد و تالاسمی)
۶ – اصل قبض بانکی واریز هزینه ثبت ازدواج به حساب نمایندگی مطابق بخشنامه تعرفه کنسولی
بند سوم ) ثبت ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی
ماده ۳۵ – برای ثبت ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی، لازم است متقاضی ضمن ثبت درخواست در سامانه مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی (میخک) و تکمیل اطلاعات مربوطه، با همراه داشتن کد رهگیری اخذ شده و ارائه مدارک زیر به نمایندگی مراجعه نماید:
۱ – اصل شناسنامه معتبر و عکس دار زوج
۲ – اصل گذرنامه معتبر خارجی زوجه
۳ – اصل گواهی بهداشتی زوجین مبنی بر داشتن سلامت کامل و نداشتن هرگونه بیماری واگیردار و مانع از ازدواج شامل (ایدز، هپاتیت، بیماری های مقاربتی، اعتیاد و تالاسمی)
۴ – گواهی تشرف زوجه به دین مبین اسلام (در صورتی که زوج مسلمان و زوجه غیر مسلمان باشد.)
۵ – اصل گواهی ازدواج شرعی زوجین، صادره مراکز اسلامی مورد قبول نمایندگی
۶ – اصل گواهی ازدواج محلی زوجین، صادره مقامات ذی صلاح کشور محل مراجعه
۷ – اصل گواهی تولد زوجه
۸ – یک قطعه عکس زوج و ۳ قطعه عکس زوجه
۹ – اصل قبض واریز هزینه ثبت ازدواج و صدور شناسنامه زوجه به حساب نمایندگی مطابق بخشنامه تعرفه کنسولی
بند چهارم ) صدور پروانه زناشویی و ثبت ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی
ماده ۳۶ – به منظور صدور پروانه زناشویی و ثبت ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی، لازم است متقاضی ضمن ثبت درخواست در سامانه میخک و دریافت کد رهگیری مدارک زیر را ارائه نماید:
۱ – اصل اجازه نامه رسمی ولی قهری دوشیزه یا حکم دادگاه صالح. در صورت فوت ولی زوجه، ارائه گواهی فوت ولی الزامی است. چنانچه زوجه دارای سابقه طلاق و یا وفات همسر اول در شناسنامه باشد ارائه اصل طلاق نامه و یا گواهی فوت ضروری می باشد.
۲ – اصل شناسنامه معتبر و عکس دار زوجه ایرانی
۳ – اصل گواهی تولد مرد خارجی
۴ – اصل گذرنامه معتبر مرد خارجی
۵ – اصل گواهی نامه بهداشتی زوجین مبنی بر سلامت کامل و نداشتن هرگونه بیماری واگیردار و مانع از ازدواج شامل (ایدز، هپاتیت، بیماری های مقاربتی، اعتیاد و تالاسمی)
۶ – اصل گواهی ازدواج شرعی زوجین
۷ – تشرف زوج غیر مسلمان به دین مبین اسلام صادره مراکز اسلامی مورد قبول نمایندگی. (در صورتی که زوجه مسلمان باشد)
۸ – اصل گواهی ازدواج محلی زوجین صادره مقامات ذی صلاح کشور محل مراجعه
۹ – (۵) قطعه عکس از هریک از زوجین. عکس متقاضیان، جدید، تمام رخ، بدون عینک و عکس بانوان با رعایت پوشش اسلامی باشد.
۱۰ – اصل قبض واریز هزینه صدور پروانه زناشویی و ثبت ازدواج به حساب نمایندگی مطابق بخشنامه تعرفه کنسولی
ماده ۳۷ – در صورت تمایل و درخواست زوجه ایرانی، زوج خارجی علاوه بر مدارک مذکور در ماده قبل، مکلف به ارائه مدارک زیر نیز خواهد بود.
۱ـ گواهی عدم سوء پیشینه زوج
۲ـ اصل گواهی تجرد زوج
۳ـ گواهی رسمی صادره مقامات ذی صلاح محل مبنی بر استطاعت مالی مرد خارجی
۴ـ تعهد نامه رسمی از طرف مرد خارجی مبنی بر پرداخت متعارف هزینه و نفقه زن و اولاد.
ماده ۳۸ – صدور پروانه زناشویی، در صورتی که زوج، از اتباع کشور هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، عراق و افغانستان باشد، منوط به ارائه مدارک ذیل به نمایندگی و اخذ مجوز از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) می باشد:
۱ – برگ تکمیل شده درخواست ثبت ازدواج از سوی زوجه ایرانی (نمونه شماره ۱۹)
۲ – تصویر شناسنامه زن
۳ – تصویر گذرنامه خارجی مرد
۴ – تصویر سند ازدواج شرعی و محلی زوجین
بند پنجم ) وکالت برای ثبت ازدواج
ماده ۳۹ – در صورتی که زوج یا زوجه امکان حضور در نمایندگی را نداشته باشد، می تواند با اعطای وکالت نامه تنظیمی از طریق مراجع رسمی ایران، درخواست ثبت ازدواج خود را در نمایندگی نماید. در صورت ثبت ازدواج توسط وکیل ارائه اصل گذرنامه معتبر ایرانی وکیل و وکالت نامه رسمی وی الزامی است.
تبصره – چنانچه زوجه، مشمول بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی باشد، امکان ثبت ازدواج وی با نصب وکیل وجود نداشته و حضور او در نمایندگی برای امضای دفاتر ثبت ازدواج ضروری است.
بند ششم ) اخذ گواهی تجرد
ماده ۴۰ – اخذ گواهی تجرد از نمایندگی ها برای اتباع ایران، جهت ثبت ازدواج با اتباع خارجی و یا با هموطنانی که خواهان ثبت ازدواج نزد مقامات محل و نمایندگی ها می باشند و یا اخـذ اقامت از مقامات محل، با تکمیل برگ درخواست صدور گواهی تجرد (نمونه شماره ۲۵) و با رعایت مقررات ذیل انجام می گیرد.
ماده ۴۱ – در موارد زیر در صورتی که هیچگونه مدرکی دال بر تأهل متقاضی در سوابق نمایندگی موجود نباشد، اخذ گواهی تجرد از نمایندگی منوط به ارائه تعهدنامه کتبی متقاضی مبنی بر عدم تأهل است:
۱- چنانچه ردیف مربوط به ازدواج در شناسنامه متقاضی نانوشته باشد.
۲- چنانچه در ردیف مربوط به ازدواج در شناسنامه متقاضی، ازدواج منجر به واقعه طلاق و یا فوت درج شده باشد.
ماده ۴۲ – در موارد زیر صدور گواهی مذکور، منوط به استعلام وضعیت تأهل و یا تجرد متقاضی از اداره سجلات و احوال شخصیه و دریافت پاسخ آن اداره خواهد بود.
۱- در خصوص شناسنامه های المثنی
۲- چنانچه در ردیف مربوط به ازدواج در شناسنامه متقاضی، واقعه ازدواج ثبت نشده و لیکن در ردیف ستون فرزندان، نام فرزندی درج شده است.
۳- چنانچه ردیف مربوط به ازدواج در شناسنامه آن ها ثبت ازدواج و طلاق درج گردیده ولی اسناد و مدارک لازم را همراه ندارند.
۴- در سایر موارد تردید مأمور کنسولی مبنی بر تأهل و یا تجرد متقاضی
ماده ۴۳ – صدور گواهی تجرد توسط سازمان ثبت احوال کشور، منوط به درخواست و ارسال مدارک از طریق اداره سجلات و احوال شخصیه و یا ارائه وکالتنامه رسمی وکیل از جانب موکل می باشد.
تبصره – در صورت تنظیم وکالتنامه توسط موکل در نمایندگی جهت اخـذ گواهی تجرد، لازم است متقاضی اصل وکالتنامه و شناسنامه خود را برای وکیل در ایران ارسال کرده تا بر اساس آن نسبت به اخذ گواهی مذکور از اداره کل امور هویتی ایرانیان خارج از کشور اقدام نماید.
گفتار سوم : ثبت واقعه طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور در نمایندگی
بند نخست ) گواهی شرعی طلاق
ماده ۴۴ – مستند اصلی ثبت طلاق در نمایندگی های وزارت خارجه در خارج از کشور، گواهی اجرای صیغه طلاق شرعی صادره توسط اشخاص صلاحیت دار است. در گواهی اجرای صیغه طلاق شرعی صادره توسط اشخاص صلاحیت دار، باید نوع طلاق مشخص شده باشد و چنانچه طلاق از نوع خلع یا مبارات باشد مقدار بذل توسط زوجه معلوم باشد.
ماده ۴۵ – در موارد زیر جهت اجرای طلاق شرعی، لازم است اجرای صیغه طلاق شرعی، در تهران و توسط نماینده مأذون قوه قضائیه انجام پذیرد:
الف) در مواردی که یکی از طرفین (زوج یا زوجه) درخواست اجرای طلاق شرعی دارد.
ب) در مواردی که زوج و زوجه، درخواست اجرای طلاق شرعی دارند ولی در کشور محل نمایندگی امکان جاری شدن صیغه طلاق شرعی توسط اشخاص صلاحیت دار نبوده و یا نمایندگی فاقد مرکز اسلامی باشد.
در این موارد، به منظور درخواست اجرای صیغه طلاق شرعی توسط نماینده مأذون قوه قضائیه در تهران، لازم است که متقاضی مدارک زیر را به نمایندگی ارائه دهد
1 – اصل درخواست متقاضی (زوج یا زوجه) جهت اجرای صیغه طلاق شرعی مشتمل بر:
– تاریخ دقیق ازدواج بر اساس سند ازدواج
– علل و عوامل جدایی و وضعیت زناشوئی پس از صدور حکم طلاق محل
– میزان مهریه بر اساس سند ازدواج
– اعلام کتبی زوجه مبنی بر بذل مهریه و نفقه و حقوق مالی ناشی از زوجیت و تصدیق امضاء
2 – ارائه اصل حکم قطعی طلاق صادره دادگاه کشور محل (منضم به ترجمه فارسی) آن که با حضور زوجین یا وکلای رسمی ایشان صادر شده و به تأیید نمایندگی رسیده باشد.
3 – اصل ترجمه کامل حکم طلاق دادگاه محل به زبان فارسی و تأیید آن توسط نمایندگی
4 – تعیین تاریخ طهر غیر مواقعه (طهارت زوجه و عدم رابطه زناشوئی با زوج تا زمان درخواست طلاق)
5 – اصل وکالت نامه رسمی زوج /زوجه بنام وکیل و نماینده مأذون قوه قضائیه که از طرف اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) معرفی شده (نمونه شماره ۴۱)
6 – تصویر برابر با اصل شناسنامه متقاضی
7 – تصویر برابر با اصل سند ازدواج رسمی زوجین
تبصره ۱: در خصوص بند ۲ این ماده، چنانچه حکم طلاق محلی بصورت یکطرفه و تنها با حضور یکی از طرفین صادر شده باشد (طلاق غیابی) ، پس از تأیید حکم ارائه شده توسط نمایندگی، متقاضی باید جهت پیگیری طلاق شخصاً و یا با نصب وکیل درخواست خود را از طریق دادگاه ذیصلاح داخل کشور طرح و پیگیری نماید.
تبصره ۲: در صورتی که مطابق رویه قضایی کشور محل مراجعه زوجین در دادگاه حاضر شده، لیکن در حکم صادره اشاره ای به حضور ایشان نگردیده باشد، به شرط تأیید نمایندگی به هنگام تأیید حکم دادگاه، عبارت «حکم دادگاه با حضور زوجین صادر شده است.» درج و سپس مورد تصدیق قرار می گیرد.
ماده ۴۶ – طلاق شرعی اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی (زرتشتی، کلیمی و مسیحی) و اقلیت های مذهبی (حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی) مطابق با قانون رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه، بر اساس قواعد و عادات مسلّمه متداوله آنان می باشد.
ماده ۴۷ – تأیید گواهی طلاق شرعی توسط نمایندگی بدون ثبت رسمی واقعه طلاق و یا عدم دریافت مجوز از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) ممنوع می باشد.
بند دوم ) ثبت طلاق به درخواست زوجین
ماده ۴۸ – ثبت طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور در نمایندگی ها، پس از درخواست متقاضی در سامانه میخک و دریافت کد رهگیری، منوط به موارد ذیل است:
۱ – ارائه اصل شناسنامه
۲ – ارائه اصل سند ازدواج
۳ – ارائه اصل کارت شناسایی ملی
۴ – ارائه اصل حکم قطعی طلاق صادره دادگاه کشور محل (منضم به ترجمه فارسی) آن که با حضور زوجین یا وکلای رسمی ایشان صادر شده و به تأیید نمایندگی رسیده باشد.
۵ – ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق شرعی صادره اشخاص صلاحیت دار
۶ – ارائه اسناد مثبته اقامت در محل
۷ – درخواست کتبی زوجین برای ثبت طلاق
۸ – سپری شدن ایام عده طلاق و اعلام عدم رجوع در خصوص طلاق رجعی
بند سوم ) ثبت طلاق به درخواست یکی از زوجین
ماده ۴۹ – در صورتی که زوج، متقاضی ثبت طلاق باشد و زوجه از حضور در نمایندگی امتناع نماید، زوج می تواند ثبت طلاق از نمایندگی را درخواست نماید. ثبت طلاق در این موارد، پس از درخواست متقاضی در سامانه میخک و دریافت کد رهگیری منوط به ارائه مدارک ذیل خواهد بود:
۱ – درخواست کتبی زوج
۲ – ارائه اصل شناسنامه
۳ – ارائه اصل سند ازدواج
۴ – ارائه اصل کارت شناسایی ملی
۵ – ارائه اصل حکم قطعی طلاق صادره دادگاه کشور محل (منضم به ترجمه فارسی) آن که با حضور زوجین یا وکلای رسمی ایشان صادر شده و به تأیید نمایندگی رسیده باشد.
۶ – گواهی جاری شدن صیغه طلاق شرعی توسط اشخاص صلاحیت دار
۷ – ارسال اظهارنامه درخواست طلاق از سوی نمایندگی برای زوجه و گذشت یک ماه
تبصره – پس از ثبت طلاق، نمایندگی اطلاعیه کتبی ثبت طلاق را به زوجه ارسال خواهد نمود.
ماده ۵۰ – در مواردی که طلاق به درخواست زوج ثبت می شود، زوجه می تواند به منظور مطالبه حقوق قانونی خود از طریق دادگاه های داخل کشور اقدام نماید.
ماده ۵۱ – در صورتی که زوجه متقاضی ثبت طلاق بائن باشد و زوج از حضور در نمایندگی امتناع نماید، ثبت طلاق پس از درخواست متقاضی در سامانه میخک و دریافت کد رهگیری منوط به موارد ذیل است:
۱ – درخواست کتبی زوجه
۲ – ارائه اصل حکم قطعی طلاق صادره دادگاه کشور محل (منضم به ترجمه فارسی) آن که با حضور زوجین یا وکلای رسمی ایشان صادر شده و به تأیید نمایندگی رسیده باشد.
۳ – ارائه گواهی جاری شدن صیغه طلاق شرعی که با حضور زوجین و توسط اشخاص صلاحیت دار، صادر شده است.
۴ – ارسال اظهارنامه درخواست ثبت طلاق برای زوج از سوی نمایندگی و گذشت یک ماه
تبصره – پس از ثبت طلاق، نمایندگی مراتب به صورت کتبی به اطلاع زوج می رساند.
ماده ۵۲ – در خصوص مواد ۴۹ و ۵۱، مخالفت هر یک از زوجین غایب در پاسخ به اطلاعیه ارسالی توسط نمایندگی مانع ثبت طلاق نخواهد بود.
ماده ۵۳ – در صورتی که حکم قطعی طلاق توسط دادگاه کشور محل مراجعه صادر و متقاضی ثبت طلاق یکی از زوجین بوده و طرف غایب (مرد یا زن) فاقد هرگونه نشانی و تلفن نزد نمایندگی بوده و دسترسی و امکان برقراری ارتباط با وی میسر نباشد، متقاضی باید جهت پیگیری طلاق از طریق مراجع قضایی داخل کشور اقدام نماید.
بند چهارم ) وکالت جهت ثبت طلاق
ماده ۵۴ – چنانچه برای مرد یا زن امکان حضور در نمایندگی فراهم نباشد، می تواند با اعطای وکالتنامه تنظیمی از طریق مراجع رسمی جمهوری اسلامی ایران، درخواستی ثبت طلاق خود در نمایندگی از طریق نصب وکیل ایرانی را نماید. در این حالت، وکیل مدارک لازم را به نمایندگی ارائه نموده و مأمور کنسولی اطلاعات مربوط به وکیل مرد را به استناد مدارک ارائه شده در محل های مربوطه در دفتر درج می نماید.
تبصره – چنانچه مرد خارجی باشد و امکان نصب وکیل ایرانی برای او میسر نباشد، می تواند فردی خارجی را به عنوان وکیل منصوب کند.
گفتار چهارم : ثبت وفات ایرانیان و امور راجع به متوفیان در نمایندگی ها
بند نخست ) اعلام وفات و اخذ گواهی فوت
ماده ۵۵ – وفات ایرانیان در خارج از کشور به مأموران کنسولی محل اقامت و یا نزدیکترین مأموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام می گردد. اعلام کننده می تواند بعد از ثبت فوت، با پرداخت تعرفه، اخذ گواهی وفات را درخواست کند.
ماده ۵۶ – جهت ثبت وفات در نمایندگی پس از ثبت درخواست متقاضی به نام متوفی در سامانه میخک و دریافت کد رهگیری، لازم است متقاضی با همراه داشتن کد رهگیری دریافت شده و ارائه مدارک زیر به نمایندگی مراجعه نماید:
۱ – اصل گواهی فوت صادره مقامات ذی صلاح کشور محل نمایندگی، اگر فوت در کشور دیگر اتفاق افتاده باشد اصل گواهی فوت باید توسط نمایندگی ایران در کشور محل فوت ترجمه و تأیید شده باشد.
۲ – اصل شناسنامه جدید متوفی و در صورت عدم دسترسی به آن، اصل گذرنامه معتبر ایرانی و یا کارت شناسایی ملی
۳ – اصل مدرک معتبر ایرانی اعلام کننده واقعه فوت (شامل، شناسنامه، گذرنامه و یا کارت شناسایی ملی)
ماده ۵۷ – در صورت متأهل بودن متوفّی، همزمان با ثبت وفات متوفی، نسبت به درج واقعه وفات در شناسنامه همسر متوفی، اقدام می شود.
بند دوم ) حمل جنازه ایرانیان به داخل ایران
ماده ۵۸ – برای انتقال جنازه به داخل کشور ارائه مدارک ذیل به نمایندگی ضروری است:
۱ – برگ تکمیل شده درخواست حمل جنازه توسط بستگان متوفّی (نمونه شماره ۱)
۲ – مدارک ایرانی و خارجی متوفّی (شناسنامه، گذرنامه، کارت شناسایی ملی) به منظور شناسائی و احراز هویت
۳ – اصل گواهی فوت متوفی صادره مقامات ذی صلاح کشور محل مراجعه
۴ – اصل گواهی بهداشتی جسد جهت حمل به ایران مبنی بر عاری بودن جسد از امراض مسری و واگیردار، حمل جنازه مبتلایان به امراض مسری نظیر هپاتیت و یا ایدز به ایران منوط به هماهنگی و دریافت مجوز از اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) می باشد.
۵ – اصل گزارش پزشکی قانونی یا پلیس چنانچه فوت ناشی از بروز حادثه یا قتل یا مورد مشکوک باشد.
۶ – هماهنگی با مراکز و شرکت های معتبر محل برای حمل جنازه جهت انجام تشریفات مربوطه و اخذ مجوزهای لازم برای حمل جنازه به ایران
۷ – اصل بارنامه صادره شرکت حامل جسد به ایران
۸ – اصل گواهی عبور جسد صادره مقامات ذی ربط کشور محل مراجعه
تبصره – اخذ گواهی مهر شده حمل جنازه به جمهوری اسلامی ایران از مأمور کنسولی و معرفی نامه به مقامات محل مبنی بر بلامانع بودن حمل جنازه به ایران توسط متقاضی جهت حمل جنازه به ایران ضروری می باشد.
ماده ۵۹ – چنانچه متوفّی در محل دارای بستگان و آشنایان باشد، مسئولیت پیگیری ماترک متوفّی بر عهده ایشان می باشد.
بند سوم ) حمل جنازه خارجیان به داخل ایران
ماده ۶۰ – انتقال و دفن جنازه اتباع خارجی در ایران منوط به ارائه مدارک زیر به نمایندگی جهت هماهنگی و اخذ مجوز از پلیس مهاجرت و گذرنامه ناجا از طریق اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) می یاشد:
۱ – تکمیل پرسشنامه های مشخصات متوفّی (نمونه های شماره ۲۱ و ۲۲ فارسی و انگلیسی)
۲ – ارائه اصل گواهی فوت صادره توسط مقامات ذی ربط محل
۳ – ارائه اصل گذرنامه خارجی متوفی
تبصره – به منظور تسریع در اعلام پاسخ بستگان متوفّی می توانند با اخذ شماره نامه ارسالی نمایندگی، برای پیگیری به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) مراجعه نماید.
ماده ۶۱ – پس از اخذ مجوز از اداره سجلات و احوال شخصیه، انتقال جنازه به ایران مستلزم ارائه مدارک ذیل می باشد:
۱ – فرم تعهدنامه تکمیل شده (فارسی و انگلیسی) توسط بستگان متوفای خارجی (نمونه های شماره ۲۳ و ۲۴)
۲ – اصل گواهی عبور جسد صادره مقامات محل مبنی بر بلامانع بودن خروج
۳ – اصل گواهی فوت خارجی متوفّی
۴ – گواهی بهداشتی جسد مبنی بر بسته بندی بهداشتی و قرنطینه جسد و عدم سرایت بیماری های واگیردار
تبصره – اخذ گواهی مهر شده حمل جنازه به جمهوری اسلامی ایران از مأمور کنسولی و معرفی نامه به مقامات محل مبنی بر بلامانع بودن حمل جنازه به ایران توسط متقاضی جهت حمل جنازه به ایران ضروری می باشد.
ماده ۶۲ – کلیه هزینه های انتقال و تأیید مدارک به عهده بستگان متوفّی می باشد.
ماده ۶۳ – صدور روادید برای همراهان متوفّی تابع مقررات صدور روادید می باشد.
بند چهارم ) ثبت فوت همسر خارجی در شناسنامه زن ایرانی
ماده ۶۴ – در صورت فوت همسر خارجی زن ایرانی، واقعه فوت مشروط به ارائه موارد ذیل در شناسنامه زن ایرانی درج می شود:
۱ – اصل و تصویر شناسنامه زوجه
۲ – اصل و تصویر پروانه زناشویی
۳ – درخواست کتبی ثبت فوت از زن ایرانی
۴ – اصل و تصویر گواهی فوت همسر خارجی
گفتار پنجم : صدور کارت شناسایی ملی
با توجه به صدور کارت هوشمند ملی، فعلا صدور کارت شناسایی ملی صرفاً در داخل کشور انجام می گردد.
فصل دوم : تعویض اسناد سجلی و تغییر در مندرجات آن
گفتار نخست : تعویض شناسنامه
بند نخست ) موارد مجاز
ماده ۶۵ – متقاضی می تواند بنا به یکی از دلایل ذیل، از نمایندگی درخواست تعویض شناسنامه نماید:
۱ – تعویض شناسنامه نمونه قدیم (رژیم گذشته)
۲ – تعویض شناسنامه دو برگی
۳ – تعویض شناسنامه جدید (جلد سبز) به دلیل رسیدن به سن بالای ۱۵ سال
۴ – تعویض شناسنامه نمونه جدید مستعمل
۵ – تعویض شناسنامه به استناد تبصره ۲ ماده ۳۶ قانون ثبت احوال (افراد بالای۳۰ سال)
۶ – تعویض شناسنامه مخدوش، آب دیده و سوخته شده
۷ – تعویض شناسنامه جلد قرمز
۸ – تعویض شناسنامه در اجرای احکام صادره از محاکم قضائی، آرای صادره از سوی هیأت های حل اختلاف، کمیسیون های تشخیص سن یا مصوبات نام خانوادگی
بند دوم ) مدارک لازم
ماده ۶۶ – به منظور تعویض شناسنامه، ارائه مدارک ذیل توسط متقاضی الزامی است:
۱ – تکمیل و امضای برگ درخواست صدور شناسنامه (نمونه شماره ۵)
۲ – تکمیل، امضا و درج اثر انگشت، ذیل پرسشنامه «متقاضیان دریافت خدمات سجلی از اسناد سجلی راکد» ویژه متقاضیان تعویض شناسنامه های نمونه قدیم (رژیم گذشته) (نمونه شماره ۱۳)
۳ – اصل شناسنامه متقاضی یا لاشه آن در صورت مخدوش شدن، آب دیدگی و یا سوخته شدن
۴ – تصویر مدارک عکس دار معتبر ایرانی متقاضی اعم از کارت شناسایی ملی، گذرنامه، مدرک تحصیلی، کارت پایان خدمت و …
۵ – تصویر شناسنامه جدید والدین
۶ – تصویر مدرک هویت و اقامت معتبر عکس دار خارجی متقاضی (نظیر گذرنامه) برای متقاضیان تعویض شناسنامه رژیم گذشته
۷ – سه قطعه عکس جدید ۴*۳ متقاضی. عکس ها باید جدید، غیربرقی، تمام رخ، یکسان، بدون کلاه و عینک بوده و عکس بانوان با رعایت حجاب کامل اسلامی بوده و پشت نویسی گردد.
۸ – در صورتی که متقاضی دارای سابقه ازدواج، طلاق، فرزند و یا فوت همسر در شناسنامه باشد، ارائه مستندات مربوطه همراه یک نسخه تصویر آنها برای تکمیل مندرجات شناسنامه جدید ضروری است.
۹ – ارائه قبض بانکی واریز هزینه تعویض شناسنامه به حساب نمایندگی
تبصره ۱: حضور صاحب شناسنامه به منظور تطبیق عکس و تشخیص هویت در محل نمایندگی الزامی می باشد.
تبصره ۲: در صورت عدم ارائه مدرک معتبر عکس دار ایرانی، تهیه و ارسال گواهی عکس دار احراز هویت و تابعیت ایرانی متقاضی که توسط رئیس نمایندگی امضا و مهر گردیده باشد الزامی است.
تبصره ۳: متقاضیان مشمول ماده ۹۸۹ قانون مدنی که مشخصات هویتی آنان در مدارک ایرانی و خارجی مطابقت ندارد، ضروری است علاوه بر مدارک لازم به منظور تعویض شناسنامه، مدارک زیر را نیز به نمایندگی ارائه نمایند:
۱ – تکمیل دقیق فرم احراز هویت و تابعیت مضاعف متقاضیان تعویض و المثنی شناسنامه (نمونه شماره ۴۳) که امضای متقاضی ذیل فرم توسط نمایندگی تصدیق شده باشد.
۲ – دو نسخه تصویر مدرک تابعیت خارجی متقاضی (حتی المقدور گذرنامه خارجی) به صورت کاملاً خوانا
۳ – کارت آثار انگشتان متقاضی در دو نسخه (در صورت اقدام در نمایندگی نیازی به پرداخت تعرفه ندارد.)
۴ – پرداخت تعرفه مربوط به تصدیق امضای متقاضی
ماده ۶۷ – تعویض شناسنامه های افراد زیر ۱۸ سال به درخواست یکی از والدین انجام می پذیرد. در صورتی که ازدواج والدین منتج به طلاق شده باشد، تعویض شناسنامه فرزند توسط پدر امکان پذیر است و پذیرش درخواست مادر منوط به ارائه حکم سرپرستی فرزند خواهد بود.
بند سوم ) تعویض شناسنامه به منظور عکس دار کردن شناسنامه:
ماده ۶۸ – الصاق عکس به شناسنامه در موارد زیر مستلزم تعویض شناسنامه است:
۱ – چنانچه شناسنامه متقاضی از نوع دو برگی بوده و فاقد محل الصاق عکس باشد.
۲ – چنانچه به هر دلیلی عکس الصاقی به شناسنامه جدا و مفقود شده باشد.
۳ – الصاق عکس در سن ۱۵ سالگی
۴ – الصاق عکس جدید در سن ۳۰ سالگی
بند چهارم ) درخواست تعویض شناسنامه از طریق وکیل
ماده ۶۹ – متقاضی می تواند ضمن نصب وکیل در ایران درخواست تعویض شناسنامه خود را به دفاتر پیشخوان دولت از طریق وکیل ارائه دهد. برای این منظور باید وکالت نامه تنظیمی در نمایندگی به انضمام دو قطعه عکس پشت نویسی شده که به تأیید نمایندگی رسیده و گواهی احراز هویت و تابعیت ایرانی متقاضی صادره از سوی نمایندگی به انضمام اصل شناسنامه برای وکیل مربوطه در ایران ارسال شود.
بند پنجم ) مغایرت در مندرجات شناسنامه تعویض شده
ماده ۷۰ – چنانچه پس از دریافت شناسنامه، متقاضی متوجه مغایرت در مندرجات آن گردد که سهواً از سوی مرجع صادرکننده صورت گرفته باشد، ضروری است شناسنامه مذکور به همراه مستندات مربوطه و بدون پرداخت هزینه به نمایندگی ارائه تا به منظور اصلاح یا تعویض، مجدداً به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) اعاده گردد.
گفتار دوم : صدور شناسنامه المثنّی
ماده ۷۱ – درخواست صدور شناسنامه المثنی تابع یکی از علل زیر می باشد:
۱ – مفقود شدن شناسنامه
۲ – تلف شدن شناسنامه به علت حوادث غیرمترقبه ناشی از سیل، زلزله، آتش سوزی
ماده ۷۲ – به منظور صدور شناسنامه المثنی، تهیه و ارائه مدارک زیر به نمایندگی الزامی است:
۱ – تکمیل برگ گزارش مفقودی شناسنامه (نمونه شماره ۱۴)
۲ – تکمیل برگ درخواست صدور شناسنامه (نمونه شماره ۵)
۳ – تصویر تمام صفحات شناسنامه متقاضی و همسر و فرزندان و صفحات اول لغایت سوم سند ازدواج برای افراد متأهل که توسط مأمور کنسولی برابر با اصل شده باشد.
۴ – دو قطعه عکس جدید ۴*۳ تمام رخ، رنگی یا سیاه و سفید با زمینه روشن، با ذکر مشخصات کامل هویتی صاحب عکس در پشت عکس ها. عکس ها باید جدید، غیربرقی، تمام رخ، یکسان، بدون کلاه و عینک بوده و عکس بانوان با رعایت حجاب کامل اسلامی بوده و پشت نویسی گردد.
۵ – اصل و تصویر مدرک عکس دار معتبر ایرانی متقاضی (نظیر کارت شناسنایی ملی، گذرنامه، گواهینامه رانندگی ایرانی، کارت پایان خدمت و یا معافیت)
۶ – تصویر مدرک هویت و اقامت معتبر عکس دار خارجی متقاضی (گذرنامه) برای متقاضیان صدور المثنی شناسنامه رژیم گذشته
۷ – تکمیل، امضا و درج اثر انگشت ذیل پرسشنامه متقاضیان دریافت خدمات سجلی از اسناد سجلی راکد مخصوص متقاضیان صدور شناسنامه المثنی رژیم گذشته (نمونه شماره ۱۳)
۸ – پرداخت تعرفه کنسولی مربوطه
تبصره ۱: متقاضیان مشمول ماده ۹۸۹ قانون مدنی که مشخصات هویتی آنان در مدارک ایرانی و خارجی مطابقت ندارد، ضروری است علاوه بر مدارک لازم به منظور صدور شناسنامه المثنی، مدارک زیر را نیز به نمایندگی ارائه نمایند:
۱ – تکمیل دقیق فرم احراز هویت و تابعیت مضاعف متقاضیان تعویض و المثنی شناسنامه (نمونه شماره ۴۳) که امضای متقاضی ذیل فرم توسط نمایندگی تصدیق شده باشد.
۲ – دو نسخه تصویر مدرک تابعیت خارجی متقاضی (حتی المقدور گذرنامه خارجی) به صورت کاملاً خوانا
۳ – کارت آثار انگشتان متقاضی در دو نسخه (در صورت اقدام در نمایندگی نیازی به پرداخت تعرفه ندارد)
۴ – پرداخت تعرفه تصدیق امضای متقاضی
تبصره ۲: متقاضی می تواند از طریق نصب وکیل در ایران درخواست صدور شناسنامه المثنی خود را رأسا به دفاتر پیشخوان دولت ارائه دهد. برای این منظور باید وکالت نامه تنظیمی در نمایندگی به انضمام دو قطعه عکس پشت نویسی شده که به تأیید نمایندگی رسیده و گواهی احراز هویت و تابعیت ایرانی متقاضی صادره از سوی نمایندگی به انضمام اصل شناسنامه برای وکیل مربوطه در ایران ارسال شود.
ماده ۷۳ – چنانچه متقاضی بعد از دریافت شناسنامه المثنی، شناسنامه قبلی خود را پیدا نمود، لازم است هر دو شناسنامه را جهت اقدام قانونی به مأمور کنسولی تحویل نماید.
گفتار سوم : تغییر نام
ماده ۷۴ – اتباع ایرانی در طول عمر خود می توانند با ارائه دلایل موجه، یک بار نسبت به تغییر نام کوچک از طریق ادارات ثبت احوال و نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور اقدام نمایند.
بند نخست ) مقررات کلی
ماده ۷۵ – تغییر نام هر متقاضی صرفاً یک بار و برای افراد ۱۵ سال شمسی به بالا امکان پذیر می باشد.
تبصره – در مورد افراد بین ۱۵ تا ۱۸ سال تمام، برگ درخواست تغییر نام توسط صاحب شناسنامه تکمیل می گردد و اخذ موافقت ولی یا سرپرست قانونی وی ضروری می باشد.
ماده ۷۶ – برگشت به نام قبلی تا وقتی ممکن است که شناسنامه با واژه مصوب، صادر و تحویل متقاضی نشده است.
تبصره – پس از صدور و تحویل شناسنامه با واژه مصوب، برگشت به نام قبلی صرفاً در موارد استثنائی و منوط به طرح و اتخاذ تصمیم در کمیسیون نام سازمان ثبت احوال و تأیید ریاست آن سازمان امکان پذیر مجاز خواهد بود.
ماده ۷۷ – چنانچه متقاضی ظرف مدت ۶ ماه پس از تصویب نام پیشنهادی، درخواست تعویض شناسنامه با نام جدید را به نمایندگی تسلیم ننماید، نام مصوب بی اعتبار تلقی شده و هزینه پرداختی توسط متقاضی، مسترد نخواهد شد.
بند دوم ) موارد و مصادیق تغییر نام
ماده ۷۸ – در حال حاضر رسیدگی به درخواست تغییر نام ایرانیان مقیم خارج ازکشور شامل موارد و مصادیق زیر است:
۱ – تغییر نام های کم اقبال با فراوانی کم به نام های مناسب و فراوانی بیشتر با توجه به فراوانی ۵ سال قبل از درخواست مانند: ثوبان، اسکندر، حارس، بلقیس.
۲ – الحاق یا اضافه نمودن یک واژه یا نام به اول و یا آخر یا حذف از آن مانند: امین به محمدامین، سیمین عذار به سیمین
۳ – تغییر نام هایی که در صورت اصلی بخشی از یک نام مرکب مذهبی بوده به صورت اصلی و مرکب آن یا یک نام مذهبی دیگر، مانند صغری به فاطمه صغری، فاطمه، زهرا و یا اصغر به علی اصغر، محمد
۴ – تغییر کنیه های شخصیت های مذهبی به یک نام مذهبی مانند، ام البنین، ابوتراب
۵ – تغییر نام هایی که در هنگام نوشتن یا تلفظ، معنای نامناسبی به ذهن متبادر نماید به نام های مناسب مانند: عشرت، کرم، خرم
۶ – تغییر نام هایی که در هنگام نوشتن یا تلفظ دارای پیچیدگی و دشواری باشند به نام های مناسب مانند: سیبویه، ذوالیمینین
۷ – تغییر نام هایی که با شئونات اجتماعی، علمی، اداری، مذهبی و… صاحب آن برابر مستندات ارائه شده تناسب ندارند.
۸ – تغییر نام در مواردی که نام و نام خانوادگی اشخاص در بین بستگان، ساکنان در یک محله و یا همکاران اداری آنان تکرار شده و برابر مستندات ابرازی برای متقاضی مشکلاتی را ایجاد کرده باشد.
۹ – تغییر نام هایی که در عرف محلی و منطقه ای و یا سایر گویش های ایرانی به تشخیص اداره کل ثبت احوال استان برای نام گذاری نامناسب باشند یا معمولاً برای جنس دیگری انتخاب شوند مانند: عزیز، اکرم، اشرف
۱۰ – تغییر نام به نام دینی و مذهبی که صاحب شناسنامه به آن شهرت دارد.
۱۱ – تغییر نام کسانی که به موجب تبصره ۶ ماده ۲۰ قانون ثبت احوال با تأیید مراجع ذی صلاح به دین مبین اسلام مشرف شده اند.
ماده ۷۹ – تغییر نام در مواردی که خارج از شمول این دستورالعمل باشد، لیکن متقاضی دلیل موجهی برای تغییر آن داشته باشد، پس از طرح در کمیسیون نام سازمان ثبت احوال و تأیید ریاست آن سازمان امکان پذیر خواهد بود.
بند سوم ) مدارک لازم
ماده ۸۰ – به منظور درخواست تغییر نام، ارائه مدارک زیر از سوی متقاضی ضروری می باشد:
۱ – تکمیل برگ درخواست تغییر نام توسط متقاضی (نمونه شماره ۱۶)
۲ – تکمیل برگ درخواست رسیدگی هیأت حل اختلاف مبنی بر تغییر نام از واژه مورد استعمال به واژه جدید انتخابی (نمونه شماره ۳) در این فرم، موضوع درخواست توسط متقاضی دقیقاً و مشروح ذکر می گردد.
۳ – تصویر برابر با اصل شده صفحات شناسنامه متقاضی
۴ – برگ نانوشته صورت مجلس تصمیم هیأت حل اختلاف اداره ثبت احوال (نمونه شماره ۴)
۵ – دو نسخه کارت عکس دار آثار انگشتان افراد بالای ۱۸ سال
۶ – ارائه قبض بانکی واریز هزینه خدمات سجلی به حساب نمایندگی.
گفتار چهارم : تغییر نام خانوادگی
بند نخست ) مقررات کلی
ماده ۸۱ – هر کس می تواند پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام نام خانوادگی خود را از طریق انتخاب واژه بلامعارض یا با اجازه از دارنده حق تقدم برای یک بار تغییر دهد. در موارد استثنایی و با ارائه دلایل موجه، رئیس سازمان ثبت احوال می تواند با رعایت مقررات، با درخواست تغییر نام خانوادگی برای بار دوم موافقت نماید.
تبصره – انتخاب واژه هایی که در محل صدور سند متقاضی دارای معارض باشد، برای نام خانوادگی ممنوع است.
ماده ۸۲ – در صورتی که نام خانوادگی پدر تغییر یابد، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از ۱۸ سال با درخواست کتبی پدر امکان پذیر خواهد بود. فرزندان کبیر می توانند با اخذ اجازه نامه از پدر، از نام خانوادگی جدید وی استفاده کنند.
تبصره ۱ – افرادی که قبل از سن ۱۸ سالگی نام خانوادگی آنان تغییر یافته است، می توانند پس از رسیدن به سن ۱۸ سال، به نام خانوادگی قبلی خود برگردند.
تبصره ۲ – قیم یا وصی می تواند تغییر نام خانوادگی اطفال تحت سرپرستی خود را درخواست نمایند.
ماده ۸۳ – تغییر نام خانوادگی و ایجاد حق نسبت به آن از تاریخ اجرای آن در سند سجلی محقق می شود.
تبصره – چنانچه متقاضی یا ورثه قانونی او ظرف مدت ۶ ماه از تصویب نام خانوادگی پیشنهادی، درخواست اجرای آن را به نمایندگی تسلیم ننماید واژه تصویب شده “بلامعارض” تلقی می گردد و هزینه پرداختی به متقاضی مسترد نخواهد شد.
ماده ۸۴ – برگشت به نام خانوادگی قبلی تا وقتی ممکن است که شناسنامه با واژه مصوب صادر و تحویل متقاضی نشده باشد.
ماده ۸۵ – استفاده از نام خانوادگی زوج برای زوجه در زمان زوجیت با ارائه اجازه نامه از زوج بدون رعایت حق تقدم بلامانع است. در صورت انصراف زوجه و درخواست وی، نام خانوادگی قبلی وی برگشت داده می شود.
تبصره – پس از وقوع طلاق یا فسخ نکاح، در صورت درخواست یکی از زوجین، نام خانوادگی زوجه به نام خانوادگی قبلی او برگشت داده می شود.
ماده ۸۶ – مشمولین بندهای ۴ تا ۷ ماده ۹۷۶ قانون مدنی می توانند نام خانوادگی قبلی خود را حفظ نمایند.
بند دوم ) تغییر کلی نام خانوادگی
الف) موارد مجاز
ماده ۸۷ – متقاضی می تواند به استناد یکی از موارد زیر تغییر نام خانوادگی خود را درخواست نماید:
۱ – نام خانوادگی از واژه های نامناسب باشد. مانند: پالانی، بیچاره، گدا
۲ – نام خانوادگی بیش ازدو کلمه باشد. مانند: خنجری برارعزیزی، فلاح ناگزیر لنگرودی
۳ – نام خانوادگی از واژه های خارجی بوده و یا با آن ترکیب شده باشد. مانند: علی اف، چارلتون و جانسون
۴ – نام خانوادگی از کلمات مذموم و مغایر با ارزش های فرهنگ اسلامی باشد. مانند: بی دین، شیطان پرست و شاه پرست
۵ – نام خانوادگی از واژه های منسوب به مناصب یا القاب و عناوین باشد. مانند: سرهنگ، خان و مهندس
۶ – هرگاه محکومیت جزایی مؤثر برای یکی از افراد خانواده پیش بیاید و داشتن نام خانوادگی موجب ننگ و سرافکندگی باشد.
۷ – تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی پدر، جد پدری، فرزند و برادر باشد.
ب) مدارک لازم
ماده ۸۸ – ارائه مدارک زیر توسط متقاضی برای درخواست تغییر نام خانوادگی ضروری است:
۱ – تکمیل برگ درخواست تغییر نام خانوادگی (نمونه شماره ۱۷)
۲ – تصویر برابر با اصل صفحات شناسنامه متقاضی
۳ – پرداخت هزینه مربوطه
۴ – سایر مدارک زیر (حسب مورد) :
الف – اجازه نامه کتبی و رسمی دارنده نام خانوادگی و نیز تصویر شناسنامه شخص مزبور (برای افرادی که به منظور وحدت نام خانوادگی اقدام می نمایند.)
ب – اجازه نامه کتبی و رسمی از دارنده حق تقدم (در مورد کسانی که می خواهند از نام‌های خانوادگی دارای معارض استفاده کنند.) در صورتی که پدر یا جد پدری قبلاً با تحصیل اذن از دارنده حق تقدم، نام خانوادگی خود را تغییر داده باشد، برای تغییر نام خانوادگی فرزندان، اجازه نامه رسمی از پدر یا جد پدری کافی خواهد بود.
ج – اجازه نامه رسمی شوهر (نمونه شماره ۱۰) و تصویر عقدنامه ازدواج (برای بانوانی که متقاضی استفاده از نام خانوادگی همسر هستند.)
د – تصویر برابر با اصل حکم قطعی دادگاه (در خصوص متقاضیانی که به استناد بند ۶ ماده قبل درخواست تغییر نام خانوادگی دارند.)
تبصره – پس از دریافت مجوز برای تغییر نام خانوادگی، لازم است متقاضی جهت اعمال نام خانوادگی مصوب، مطابق با ماده ۶۶ دستورالعمل، نسبت به تعویض شناسنامه اقدام نماید.
بند سوم ) حذف پسوند یا پیشوند نام خانوادگی
الف) موارد مجاز
ماده ۸۹ – در موارد زیر متقاضی می تواند حذف پسوند یا پیشوند نام خانوادگی خود را درخواست نماید:
۱ – نام خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام محل یا منسوب به محل باشد، مانند: افتخاری تهرانی، تبریزی رادمنش و نظیر آن
۲ – نام خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام ایل یا طایفه باشد، مانند: محسنی قشقائی، زرالوندی احمدی و مانند آن
۳ – نام خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام یکی از حرف یا مشاغل باشد، مانند: بنکدار قاسمی، مجیدی سقطچی و غیره
۴ – هرگاه پیشوند یا پسوند نام خانوادگی، حرف، عدد یا کلمه زائد باشد، مانند: م قاسمی، شکوهی هفت، مرحومه حسنی و غیره
تبصره – هرگاه نام خانوادگی ترکیبی از دو نام محل یا منسوب به محل، دو شغل یا دو ایل و طایفه یا ترکیبی از آن ها باشد، به انتخاب متقاضی یکی از دو جزء قابل حذف است، مانند: شیرازی مشهدی، قناد زرگر، موگوئی بختیاری و نظایر آن.
ب) مدارک لازم
ماده ۹۰ – درخواست حذف پسوند یا پیشوند نام خانوادگی با ارائه مدارک زیر به نمایندگی صورت می گیرد:
۱ – تکمیل برگ درخواست تغییر نام خانوادگی (در پرسشنامه علت تغییر، حذف پسوند یا حذف پیشوند درج گردد.) (نمونه شماره ۱۷)
۲ – تصویر برابر با اصل صفحات شناسنامه
۳ – واریز هزینه خدمات سجلی به حساب نمایندگی
تبصره – چنانچه متقاضیان، درخواست حذف پسوند یا پیشوند نام محل، ایلات، عشایر، حرف و مشاغل را داشته باشند، علاوه بر مدارک فوق باید هم زمان درخواست تعویض شناسنامه را ارائه داده تا پس از انجام درخواست توسط ثبت احوال، نسبت به صدور شناسنامه اقدام گردد.
گفتار پنجم : اصلاح تاریخ تولد (تغییر سن)
ماده ۹۱ – شخص تنها برای یکبار می تواند به استناد درج ناصحیح تاریخ تولد خود در شناسنامه، تغییر سن خود را درخواست نماید.
ماده ۹۲ – چنانچه اشتباه در درج صحیح تاریخ تولد در سند سجلی، منتسب به مأمور کنسولی و یا مأمور ثبت احوال بوده، متقاضی به منظور اصلاح تاریخ تولد، نسبت به ارائه مدارک زیر به نمایندگی اقدام می نماید تا از طریق اداره سجلات و احوال شخصیه برای طرح در هیأت حل اختلاف اداره تنظیم کننده سند ثبت کل وقایع ارسال گردد.
۱ – مدارک تعویض شناسنامه
۲ – تکمیل برگ درخواست از هیأت حل اختلاف (نمونه شماره ۳)
۳ – تکمیل برگ صورتمجلس تصمیم هیات حل اختلاف اداره ثبت احوال (نمونه شماره ۴)
ماده ۹۳ – چنانچه عدم درج صحیح تاریخ تولد متقاضی در اسناد سجلی منتسب به مأمور نباشد، بسته به سنوات اختلاف سن واقعی با سن مندرج در شناسنامه، رفع آن رأساً توسط متقاضی و یا وکیل وی به یکی از روش های زیر امکان پذیر است:
الف: در صورتی که اختلاف سن واقعی صاحب شناسنامه با سن مندرج در اسناد سجلی وی کمتر از پنج سال باشد، باید برای اصلاح آن با ارائه مدارک و ادله لازم (شهادت شهود و ارجاع به پزشکی قانونی) دادخواستی به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه به مرجع ذی صلاح قضائی داخل کشور تقدیم نماید.
ب: در صورتی که اختلاف سن واقعی صاحب شناسنامه با سن مندرج در اسناد سجلی وی بیش از پنج سال باشد، باید برای اصلاح آن از طریق کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال حوزه صادرکننده شناسنامه داخل کشور اقدام نمایند.
گفتار ششم : اصلاح مندرجات شناسنامه
ماده ۹۴ – رسیدگی به اصلاح مندرجات شناسنامه متقاضیان خارج از کشور در صلاحیت هیأت حل اختلاف اداره کل ثبت احوال امور خارجه (تهران) می باشد.
ماده ۹۵ – متقاضیان به منظور درخواست اصلاح مندرجات شناسنامه خود، لازم است مدارک ذیل را به نمایندگی ارئه دهند:
۱ – تکمیل برگ درخواست صدور شناسنامه (نمونه شماره ۵)
۲ – تکمیل برگ درخواست مخصوص رسیدگی از هیأت حل اختلاف حاوی مشخصات و محل اقامت طرفین به زبان فارسی و بدون خط خوردگی با ذکر دقیق موضوع درخواست (نمونه شماره ۳)
۳ – تصاویر برابر با اصل یا رونوشت اسناد و مدارک مثبته
۴ – یک برگ صورت مجلس نانوشته تصمیم هیات حل اختلاف که به امضای متقاضی و تصدیق نمایندگی رسیده باشد. (نمونه شماره ۴)
۵ – قبض واریز هزینه خدمات سجلی به حساب نمایندگی
گفتار هفتم : درج روز و ماه تولد در شناسنامه
ماده ۹۶ – به منظور اصلاح شناسنامه ای که فاقد شناسنامه ای که فاقد تاریخ روز و ماه تولد باشد و اسناد و مدارکی نیز دال بر تاریخ روز و ماه تولد موجود نباشد ارائه مدارک زیر توسط متقاضی الزامی است:
۱ – تکمیل برگ درخواست از هیأت حل اختلاف (نمونه شماره ۳)
۲ – تکمیل برگ صورتمجلس (نمونه شماره ۴)
۳ – تکمیل پرسشنامه تعویض شناسنامه (نمونه شماره ۵)
۴ – اصل شناسنامه
۵ – دو قطعه عکس تأیید شده
۶ – مدرک معتبر خارجی حاوی روز و ماه تولد (در صورت وجود)
تبصره – چنانچه متقاضی دارای مدرک معتبر خارجی در خصوص روز و ماه تولد نباشد تاریخ تولد متقاضی، از سوی اداره ثبت احوال، اول مهر سال تولد تعیین شده و شناسنامه صادره را به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) جهت تحویل به متقاضی ارسال می نماید.
گفتار هشتم : تکمیل مندرجات شناسنامه های تعویض شده
ماده ۹۷ – چنانچه پس از تعویض و یا صدور المثنی شناسنامه، مندرجات شناسنامه از قبیل مشخصات همسر، فرزندان، ازدواج، طلاق و یا وفات همسر نانوشته باشد، با ارائه مدارک ذیل از سوی متقاضی اطلاعات مذکور در شناسنامه متقاضی تکمیل و درج می گردد:
۱- تکمیل برگ درخواست اضافه کردن نام همسر و فرزندان در شناسنامه (نمونه شماره ۳۲)
۲- اصل شناسنامه تعویض شده
۳- اصل شناسنامه فرزند یا فرزندان و همسر (حسب مورد)
۴- اصل سند ازدواج، طلاق و گواهی فوت رسمی زوج یا زوجه (حسب مورد)
گفتار نهم : درج نام فرزندان خارجی در شناسنامه مادر ایرانی
ماده ۹۸ – زنان ایرانی که با مردان خارجی ثبت ازدواج نموده و دارای پروانه زناشویی می باشند، می توانند با ارائه مدارک ذیل به نمایندگی درج نام و نام خانوادگی فرزندان مشترک در شناسنامه خود را درخواست نمایند.
۱ – تکمیل برگ درخواست اضافه کردن نام همسر و فرزندان در شناسنامه (نمونه شماره ۳۲) توسط مادر ایرانی
۲ – اصل گواهی ولادت فرزند خارجی
۳ – تصویر پروانه زناشویی زوجین
۴ – اصل شناسنامه مادر ایرانی
تبصره – ورود این قبیل فرزندان برای به ایران مطابق با مقررات روادید می باشد.
فصل سوم : ثبت موقت کشتی
ماده ۹۹ – صدور گواهینامه ثبت موقت کشتی هایی که در ایران به ثبت خواهند رسید با کسب اجازه از سازمان بنادر و دریانوردی و به استناد گواهینامه های فنی صادره از طرف مؤسسات صلاحیت دار بین المللی و با ارائه مدارک زیر از سوی متقاضی به نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران امکان پذیر می باشد:
۱ – گواهی ساخت در صورتی که شناور نوساز باشد.
۲ – تصویر گواهینامه ثبت قبلی در خصوص شناورهای مستعمل
۳ – مدارک مربوط به انجام معامله کشتی که توسط نمایندگی تأیید می شود.
۴ – گواهینامه های فنی و ایمنی و قانونی معتبر کشتی شامل: گواهینامه تعیین ظرفیت، گواهینامه خط شاهین، گواهینامه ایمنی ساختمان، گواهینامه ایمنی تجهیزات، گواهینامه جلوگیری از آلودگی آب دریاها، گواهینامه ایمنی رادیویی
ماده ۱۰۰ – نمایندگی ها پس از وصول مجوز از تهران و دریافت مدارک لازم از خریدار و یا نماینده وی، نسبت به ثبت موقت کشتی اقدام و اصل مدارک ممهور به مهر نمایندگی و امضا مأمور کنسولی گردیده و یک نسخه اصل برگ تکمیل شده گواهینامه ثبت موقت کشتی (نمونه شماره ۳۳) به همراه اصل مدارک به خریدار و یا نماینده آن تحویل می گردد. ضمناً تصویر برابر با اصل مدارک و نسخه دوم فرم گواهی نامه ثبت موقت جهت ارائه به سازمان بنادر و دریانوردی به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) ارسال می گردد.
بخش دوم : امور حِسبی
فصل نخست : نصب قیم موقت
گفتار نخست : مدارک لازم
ماده ۱۰۱ – نصب قیم موقت از سوی نمایندگی برای صغار بدون نیاز به حکم قضایی و برای اشخاص غیر رشید و مجنون پس از دریافت حکم حجر آنان از مراجع ذی ربط قضایی داخل کشور و با ارائه ی مدارک زیر از سوی متقاضی به نمایندگی انجام می گیرد:
۱ – اصل درخواست متقاضی قیمومت (نمونه شماره ۳۰)
۲ – متضمن نشانی و شماره تلفن محل سکونت و کار در خارج از کشور
۳ – تصویر برابر با اصل گواهی وفات پدر (مخصوص مشمولین بند ۱ و ۲ ماده ۱۲۱۸ قانون مدنی)
۴ – تصویر برابر با اصل گواهی وفات جد پدری
۵ – تصویر برابر با اصل سند ازدواج رسمی والدین (محجور صغیر)
۶ – تصویر برابر با اصل کلیه صفحات شناسنامه قیم
۷ – تصویر برابر با اصل کارت شناسایی ملی قیم
۸ – تصویر برابر با اصل شناسنامه و کارت شناسایی ملی محجور
۹ – تصویر برابر با اصل کلیه صفحات شناسنامه باطله پدر محجور
۱۰ – اصل مدارک رسمی و پزشکی صادره مقامات محلی ذی ربط اشخاص غیر رشید و مجنون پس از تأیید نمایندگی به همراه ترجمه فارسی مصدق آن
۱۱ – پرداخت تعرفه خدمات کنسولی مربوطه
تبصره ۱: چنانچه محجور فاقد شناسنامه ایرانی باشد با اعلام قیم موقت، برابر مقررات سند ثبت کل وقایع تنظیم و شناسنامه برای وی صادر می شود.
تبصره ۲: پس از تنفیذ قیم نامه توسط مرجع قضایی و ارسال آن به نمایندگی، دادنامه به قیم تحویل می گردد.
ماده ۱۰۲ – درخواست مادر برای نصب قیم در صورت عدم ثبت ازدواج والدین منوط به اخذ حکم اثبات نسب از دادگاه صالحه داخل کشور است.
تبصره – قیم نامه های ناقص یا فاقد شماره و یا تاریخ از سوی مراجع قضائی تنفیذ نخواهد شد.
گفتار دوم : ممنوعیت انتصاب در سمت قیم
ماده ۱۰۳ – اشخاص ذیل نمی توانند بعنوان قیم منصوب شوند:
۱ – کسانی که خود تحت ولایت یا قیمومت باشند.
۲ – کسانی که به علت ارتکاب جرایم ذیل به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم شده باشند:
سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس یا عمل منافی عفت، جرائم نسبت به اطفال، ورشکستگی به تقصیر.
۳ – کسانی که معروف به فساد اخلاقی باشند.
۴ – کسی که خود یا اقربای درجه اول او دعوایی بر محجور داشته باشد.
۵ – زن نمی تواند بدون رضایت شوهر خود سمت قیمومت را قبول کند.
گفتار سوم : اولویت انتصاب در سمت قیم
ماده ۱۰۴ – افراد ذیل برای انتصاب به عنوان قیم، اولویت دارند:
۱ – پدر یا مادر محجور مادام که شوهر ندارد با داشتن صلاحیت؛ در صورتی که مادر، شوهر اختیار کرده باشد، نصب او به عنوان قیم منوط به موافقت شوهر می باشد.
۲ – در صورت محجور شدن زن، شوهر با داشتن صلاحیت
۳ – اقرباء محجور با داشتن صلاحیت
فصل دوم : نصب امین موقت
گفتار نخست : موارد نصب امین موقت
ماده ۱۰۵ – مأمورین کنسولی در نمایندگی در موارد زیر و درصورت لزوم ضمن هماهنگی با مقامات ذی ربط دولت پذیرنده می توانند نسبت به نصب امین موقت برای ایرانیان ساکن در حوزه مأموریت خود اقدام می نمایند:
۱ – برای اداره اموال غایب مفقودالاثر ایرانی در حوزه نمایندگی: چنانچه در حوزه فعالیت نمایندگی، احدی از اتباع ایران، غایب مفقودالأثر گردد و برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانوناً حق تصدی امور او را داشته باشد، مأمور کنسولی برای اداره اموال او یک نفر ایرانی را به عنوان امین موقت تعیین می نماید.
۲ – برای اداره اموال شخصی که در اثر کبر سن یا بیماری و ناتوانی از اداره تمام و یا ردیفی از اموال خود عاجز شده
۳ – برای اداره امور مالی و غیرمالی فرزند صغیر غایب مفقود الاثر.
۴ – برای اداره سهم الإرثی که ممکن است از ماترک متوفّی به جنین تعلق گیرد، مشروط به این که جنین ولی یا وصی نداشته باشد.
۵ – برای اداره اموالی که به مصارف عمومی اختصاص داده شده و مدیری نداشته باشد.
۶ – مواظبت از ترکه متوفی.
۷ – در صورت خیانت وصی نسبت به اموال محجور
۸ – هرگاه ولی قهری منحصر، به واسطه ی غیبت یا حبس و یا هر علتی نتواند به امور مولی علیه رسیدگی کند و کسی را هم از طرف خود برای تصدی و اداره اموال مولی علیه و سایر امور مربوطه معین نکرده باشد.
۹ – برای صغاری که ولی خاص دارند ولی در دسترس نمی باشند و یا محبوس باشند.
۱۰ – در مواردی که ولی قهری طفل لیاقت اداره اموال مولی علیه را نداشته باشد و یا در اموال او مرتکب حیف و میل گردد.
۱۱ – در مواردی که ولی قهری طفل به واسطه کبر سن یا مرض یا امثال آن قادر به اداره کردن اموال مولی علیه نباشد.
گفتار دوم : اولویت انتصاب به سمت امین موقت
ماده ۱۰۶ – اشخاص ذیل برای انتصاب به سمت امین، نسبت به سایرین دارای اولویت می باشند:
۱ – وراث غایب با دادن تضمین
۲ – مادر جنین، در صورت داشتن صلاحیت و در صورت عدم صلاحیت، یا عدم قبول او، اقربای نسبی و سببی جنین بر دیگران دارای تقدم می باشند.
۳ – شخصی که در زمان غیبت غایب، عملاً متصدی امور او باشد، مشروط بر داشتن صلاحیت در موقع تعیین امین برای غایب، بر دیگران مقدم است.
۴ – در مورد غیرجنین نسبت به تعیین امین برکسی که برای اداره اموال او امین معین می شود، پدر و جد پدری و مادر و اولاد و زن و شوهر وی به ترتیب مذکور بر دیگران مقدم هستند.
گفتار سوم : مدارک لازم
ماده ۱۰۷ – مدارک زیر به منظور نصب امین دریافت می گردد:
۱ – ارائه درخواست کتبی توسط متقاضی تعیین امین موقت با درج نشانی و تلفن محل سکونت و کار در خارج از کشور و نشانی و تلفن بستگان در داخل کشور.
۲ – ارائه اصل شناسنامه و کارت شناسایی ملی شخص محتاج به امین و دو نسخه تصویر از هر کدام.
۳ – ارائه اصل شناسنامه و کارت شناسایی ملی متقاضی انتصاب در سمت امین و دو نسخه تصویر از هرکدام.
۴ – ارائه اصل فهرست و سیاهه دقیق اموال غایب مفقودالاثر و دو نسخه تصویر آن.
۵ – اصل قبض واریز تعرفه کنسولی به حساب نمایندگی.
فصل سوم : سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست
گفتار نخست : شرایط متقاضیان سرپرستی
ماده ۱۰۸ – درخواست سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، از افراد ذیل پذیرفته می شود:
۱- زن و شوهری که پنج سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط به این که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال داشته باشد.
۲- زن و شوهر دارای فرزند، مشروط به این که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال سن داشته باشد.
۳ – دختران و زنان بدون شوهر، در صورتی که حداقل سی سال سن داشته باشند. این افراد منحصراً سرپرستی اناث را می توانند درخواست نمایند.
تبصره ۱: چنانچه به تشخیص سازمان پزشکی قانونی کشور، امکان بچه دار شدن زوجین وجود نداشته باشد، درخواست کنندگان از شرط مدت پنج سال مقرر در بند ۱ مستثنی خواهند شد.
تبصره ۲: چنانچه درخواست کنندگان سرپرستی از بستگان کودک یا نوجوان باشند، دادگاه با اخذ نظر سازمان بهزیستی کشور و با رعایت مصلحت کودک و نوجوان، می تواند آنان را از برخی شرایط مقرر در این قانون مستثنی نماید.
تبصره ۳: افراد زیر در پذیرش سرپرستی به ترتیب در اولویت می باشند:
1 – زن و شوهر بدون فرزند
2 – زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند
3 – زن و شوهر دارای فرزند.
تبصره ۴: درخواست کنندگان کمتر از پنجاه سال سن، نسبت به درخواست کنندگانی که پنجاه سال و بیشتر دارند، در شرایط مساوی اولویت دارند.
تبصره ۵: در مواردی که زن و شوهر درخواست کننده سرپرستی باشند، درخواست آنان باید به طور مشترک، تنظیم و ارائه گردد.
ماده ۱۰۹ – درخواست کنندگان سرپرستی باید دارای شرایط زیر باشند:
۱- داشتن تابعیت ایران
۲- تقید به انجام واجبات و ترک محرمات
۳- عدم محکومیت جزائی مؤثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی
۴- تمکن مالی
۵- عدم حجر
۶- سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی
۷- نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل
۸ – صلاحیت اخلاقی
۹- عدم ابتلاء به بیماری های واگیر و یا صعب العلاج
۱۰- اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
گفتار دوم : شرایط کودک و نوجوان موضوع سرپرستی
ماده ۱۱۰ – سپردن سرپرستی در صورتی مجاز است که کودک یا نوجوان “ایرانی” موضوع سرپرستی دارای یکی از شرایط ذیل باشند :
۱- امکان شناخت هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان وجود نداشته باشد.
۲- پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری آنان در قید حیات نباشند.
۳- افرادی که سرپرستی آنان به موجب حکم مراجع صلاحیت دار به سازمان بهزیستی کشور سپرده گردیده و تا زمان دو سال از تاریخ سپردن آنان به سازمان، پدر یا مادر و یا جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری برای سرپرستی آنان مراجعه ننموده باشند.
۴- هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنان و وصی منصوب از سوی ولی قهری، صلاحیت سرپرستی را نداشته باشند و به تشخیص دادگاه صالح این امر حتی با ضم امین یا ناظر نیز حاصل نشود.
تبصره یک: در صورت وجود اقارب طبقه دوم و درخواست هر یک از آنان و وجود شرایط، سرپرستی به وی واگذار می شود. در صورت تعدد درخواست و یکسانی شرایط متقاضیان، سرپرست با قرعه انتخاب می گردد.
تبصره دو: کلیه کودکان و نوجوانان نابالغ و نیز افراد بالغ زیر ۱۶ سال که به تشخیص دادگاه، عدم رشد و یا نیاز آنان به سرپرستی احراز شود و واجد شرایط مذکور در این ماده باشند، مشمول مقررات سرپرستی می گردند.
ماده ۱۱۱ – چنانچه والدین کودکان ایرانی مقیم خارج از کشور فوت نمایند و یا به هر دلیل فاقد صلاحیت سرپرستی شناخته شوند و هموطنان ایرانی مقیم همان کشور اعم از بستگان و یا غیربستگان تمایل به سرپرستی از کودک مذکور را داشته باشند، فرایند سرپرستی نظیر سایر متقاضیان توسط سازمان بهزیستی کشور و دادگاه صالح ایران انجام می شود، اما در زمان تحویل کودک، الزامی به حضور در ایران نداشته و تحویل کودک و یا نوجوان با لحاظ مقررات کشور محل اقامت، توسط نمایندگی ذی ربط جمهوری اسلامی ایران در آن کشور انجام خواهد شد. در این صورت جلسه تحویل کودک در محل تکمیل، امضا و تأیید می شود. (نمونه شماره ۳۹ و ۴۰)
گفتار سوم : مدارک لازم
ماده ۱۱۲ – به منظور درخواست سرپرستی، ارائه مدارک ذیل به نمایندگی ضروری است:
۱ – تکمیل، امضا و درج اثر انگشت ذیل برگ مصاحبه اولیه با متقاضیان فرزندپذیری (نمونه شماره ۳۵) با درج مشخصات مأمور کنسولی ممهور به مهر کنسولی می شود.
۲ – تکمیل، امضا و درج اثر انگشت ذیل یکی از برگ های مربوطه (مطابق با نمونه های شماره ۳۸، ۳۷، ۳۶)
۳ – تصویر برابر با اصل کلیه صفحات شناسنامه
ماده ۱۱۳ – مدارک ماده قبل از طریق نمایندگی به اداره سجلات و احوال شخصیه و از طریق آن اداره به سازمان بهزیستی کشور (اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل) ارسال می گردد. در صورت موافقت سازمان مذکور با درخواست اولیه متقاضیان مبنی بر وجود کودک متناسب با شرایط آنان، مراتب به نمایندگی ذی ربط اعلام می گردد و متقاضی در این مرحله مکلف است مدارک زیر را به نمایندگی ارائه دهد:
۱ – تصویر برابر با اصل کارت شناسایی ملی متقاضیان
۲ – تصویر برابر با اصل کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت (آقایان)
۳ – تصویر برابر با اصل کلیه صفحات سند ازدواج زوجین متقاضی
۴ – تصویر برابر با اصل آخرین مدرک تحصیلی متقاضیان
۵ – تصویر برابر با اصل سند مالکیت یا مبایعه نامه منزل یا اجاره نامه متقاضیان
۶ – تصویر برابر با اصل گواهی اشتغال به کار و یا تعیین میزان تقریبی درآمد متقاضیان (نظیر، حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب و…)
۷ – تصویر برابر با اصل صفحه دفترچه بیمه متقاضیان (در صورت لزوم)
۸ – اصل گواهی نازایی زوجین که توسط نمایندگی تأیید گردیده باشد. (به منظور بهره مندی از اولویت های قانونی)
۹ – اصل گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان، الکل و سلامت جسم و روان متقاضیان، صادره مقامات ذی ربط محل که به تأیید نمایندگی رسیده باشد.
۱۰ – گزارش های جامع مددکاری و مشاوره های فرزند خواندگی صادره مقامات ذی ربط محل (نظیر مؤسسات خدمات احتماعی و مددکاری) در خصوص وضعیت اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی و… زوجین، متقاضیان و خانواده که توسط نمایندگی تأیید گردیده باشد. (برای صدور این گواهی، نمایندگی باید متقاضیان را به مراجع ذی صلاح فرزند پذیری محل معرفی می نماید.) در این گزارش مراجع ذی صلاح کشور محل اقامت متقاضیان، باید صراحتا اعلام نمایند که زوجین، صلاحیت فرزندخواندگی را دارند و تعهد کتبی نمایند که تا زمان رسیدن کودک یا نوجوان به سن ۱۸ سالگی بر وضعیت خانواده و کودک نظارت نموده و در دوره های زمانی مقرر مطابق ضوابط و مقررات سازمان بهزیستی ایران گزارشات مربوطه را به نمایندگی ارسال خواهند کرد.
۱۱ – اصل گواهی عدم سوء پیشینه کیفری متقاضیان صادره مقامات ذی ربط محل که توسط نمایندگی تأیید شده باشد. علاوه براین گواهی، بنا به تشخیص کمیته فرزندپذیری بهزیستی استان، متقاضیان برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه کیفری به اداره تشخیص هویت ناجا هم معرفی خواهند شد.
تبصره – کلیه مدارک خارجی متقاضیان (گواهی های مأخوذه و گزارشات) باید توسط مترجمین رسمی در ایران و یا مترجمین رسمی در خارج از کشور به زبان فارسی ترجمه گردیده و به تأیید نمایندگی رسیده باشد.
ماده ۱۱۴ – تعیین استان مربوط به تشکیل پرونده متقاضیان در سازمان بهزیستی استان، بر اساس انتخاب متقاضیان و یا بنا به تشخیص اداره کل امور کودکان و نوجوانان سازمان خواهد بود.
ماده ۱۱۵ – حضور متقاضیان سرپرستی در ایران جهت شرکت در جلسه کمیته فرزندپذیری سازمان بهزیستی کشور، جلسه دادرسی دادگاه، زمان دیدار و انتخاب کودک، بنا بر نظر دادگاه یا کمیته فرزندخواندگی استان و همچنین در زمان تحویل کودک به خانواده و انجام تشریفات مربوطه الزامی است. (امضای صورت جلسه تحویل کودک مطابق نمونه های شماره ۳۹ و ۴۰)
گفتار چهارم : سرپرستی آزمایشی
ماده ۱۱۶ – در صورت موافقت دادگاه صالح با سرپرستی، دادگاه نسبت به صدور قرار سرپرستی آزمایشی شش ماهه اقدام می نماید. قرار صادره به دادستان، متقاضیان و سازمان بهزیستی کشور ابلاغ می گردد.
ماده ۱۱۷ – در صورتی که بنا بر شرایط قانونی، ضوابط کشور محل اقامت و یا غیره امکان ورود کودک در دوران آزمایشی به کشور مربوطه وجود نداشته باشد، ضروری است متقاضیان، محل اقامت شش ماهه خود و کودک و یا نوجوان تحویلی را در ایران به سازمان بهزیستی اعلام نمایند. به دلیل مصالح عالیه کودک و یا نوجوان تحت سرپرستی، محل اقامت مذکور باید مورد تأیید کارشناس سازمان بهزیستی باشد.
گفتار پنجم : اقدامات نمایندگی بعد از صدور حکم سرپرستی و تحویل کودک یا نوجوان
ماده ۱۱۸ – نمایندگی ها مکلفند بعد از صدور حکم سرپرستی و تحویل کودک یا نوجوان، اقدامات ذیل را انجام دهند:
۱ – اخذ گزارش متناوب مددکاری دوره ای و مشاوره های فرزند پذیری بعد از تحویل کودک و یا نوجوان به سرپرستان از مراجع ذی صلاح فرزند خواندگی کشور محل مراجعه، در خصوص وضعیت سلامت و رشد با رعایت موارد ذیل این گزارش در طی دوره شش ماهه آزمایشی کودک و یا نوجوان به صورت ماهیانه و بعد از صدور حکم قطعی تا ۳ سال هر ۶ ماه یکبار و پس از آن تا ۱۸ سالگی فرد تحت سرپرستی، سالی یکبار از مراجع ذی صلاح فرزند پذیری کشور محل مراجعه دریافت و بعد از تأیید توسط نمایندگی به اداره سجلات و احوال شخصیه برای ارسال به سازمان بهزیستی کشور ارسال می شود.
۲ – نمایندگی مدارک مربوط به تعویض شناسنامه سرپرستان، کودک و یا نوجوان را به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) به منظور انجام اقدامات قانونی به عمل آورده و بعد از تعویض شناسنامه، یک نسخه تصویر برابر با اصل شناسنامه سرپرستان، کودک و یا نوجوان را همراه یک قطعه عکس دسته جمعی آنان که توسط نمایندگی تأیید شده باشد را به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) جهت ارسال به سازمان بهزیستی کشور ارسال می نمایند.
۳ – در صورتی که اموال سرپرستان در خارج از کشور باشد، نمایندگی نسبت به پیگیری تعهدات مالی سرپرستان به نفع کودک اقدام و تصویر برابر با اصل اسناد مربوطه را به مرکز بمنظور ارسال به سازمان بهزیستی کشور ارسال می نماید.
۴ – پیگیری امور راجع به بیمه عمر و پس انداز به نفع کودک و یا نوجوان و ارسال مدارک مربوطه به مرکز جهت ارسال به سازمان بهزیستی کشور.
۵ – در صورت وقوع اتفاقاتی نظیر، فوت، متارکه، طلاق، ازدواج مجدد سرپرستان، ازدواج دختر یا زن مجرد سرپرست، سوء رفتار با کودک و یا نوجوان و … مراتب توسط نمایندگی سریعاً به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) جهت انعکاس به سازمان بهزیستی کشور اعلام می شود.
بخش سوم : امور قضائی
فصل نخست : ابلاغ اوراق قضایی
گفتار نخست : مقررات کلی
ماده ۱۱۹ – ابلاغ اوراق قضائی در خارج از کشور به عهده مأمورین سیاسی یا کنسولی می باشد. مأمورین کنسولی پس از وصول اوراق قضائی از اداره سجلات و احوال شخصیه، به یکی از دو روش “ابلاغ حضوری” و “ارسال اوراق” مطابق مقررات ذیل نسبت به ابلاغ اوراق قضائی به مخاطب اقدام می نمایند.
ماده ۱۲۰ – چنانچه اوراق قضائی مستقیماً از سوی مرجع قضائی صادرکننده و یا ادارات غیرذی ربط داخلی به نمایندگی ارسال شود، نمایندگی مکلف است قبل از هر اقدام هماهنگی لازم را با اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) انجام دهد.
گفتار دوم : اقسام ابلاغ اوراق قضائی در نمایندگی
بند نخست : ابلاغ حضوری
ماده ۱۲۱ – چنانچه ابلاغ به صورت حضوری در محل نمایندگی انجام پذیرد، لازم است مخاطب عبارت: “نسخه اول را دریافت نمودم” را روی نسخه دوم ابلاغ نوشته و امضا نماید. مأمور کنسولی نیز بر روی نسخه دوم عبارت: “نسخه اول در تاریخ . . . به مخاطب ابلاغ گردید” را درج و نام و نام خانوادگی و سمت خود را نیز در ذیل نسخه دوم درج و امضا نموده و به مرکز ارسال نماید. در این صورت دیگر نیازی به درج مهر ابلاغ نمی باشد.
بند دوم : ابلاغ از طریق ارسال اوراق قضائی
الف) ارسال اوراق قضایی از طریق پست
ماده ۱۲۲ – چنانچه ابلاغ از طریق پست به نشانی مخاطب انجام شود لازم است پس از ارسال نسخه اول اوراق قضائی از طریق پست سفارشی جهت مخاطب، نسبت به درج مهر مربوطه ذیل نسخه دوم اقدام و پس از تکمیل توسط مأمور کنسولی و امضا و مهر آن نسبت به ارسال آن به همراه اصل قبض پست سفارشی به مرکز اقدام نمایند.
ماده ۱۲۳ – چنانچه به هر دلیل امکان ابلاغ اوراق قضائی در نمایندگی میسر نگردد و یا پست نسخه اول را اعاده نماید مأمور کنسولی ضمن قید علت عدم ابلاغ در نسخه مذکور پس از مهر و امضا و درج تاریخ، اصل اوراق را به همراه پاکت برگشتی به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) اعاده نمایند.
ب) ارسال اوراق قضائی از طریق یادداشت رسمی
ماده ۱۲۴ – چنانچه مخاطب تبعه کشور محل نمایندگی و یا شرکت های خارجی باشد، نسخه اول اوراق قضائی به همراه یادداشتی به وزارت خارجه محل ارسال و نسخه دوم پس از درج مهر ابلاغ و با ذکر عبارت: «نسخه اول طی یادداشت شماره . . . مورخ . . . جهت ابلاغ به وزارت خارجه محل ارسال گردید.» توسط مأمور کنسولی امضا و مهر گردیده به همراه تصویر یادداشت ارسالی به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) اعاده می شود.
فصل دوم : نیابت قضایی
ماده ۱۲۵ – چنانچه مراجع قضائی ایران درخواست انجام نیابت قضائی در خارج از کشور را داشته باشند، عین درخواست نیابت قضائی به انضمام مدارک و ترجمه آن ها از طریق اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) ارسال می گردد. این اداره ضمن بررسی، مدارک را به نمایندگی ارسال می نماید تا طی یادداشت رسمی به وزارت امور خارجه محل ارسال نموده و رونوشت آن را به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) ارسال نمایند. نمایندگی به محض دریافت پاسخ از مقامات محل باید سریعاً مراتب را به مرکز اعلام کنند.
ماده ۱۲۶ – مراجع قضائی خارجی درخواست انجـام نیابت قضائی از همتایان خود در ایران را توسط سفارتخانه های خود در تهران از طریق اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) پیگیری می نمایند. چنانچه درخواست نیابت قضائی از طریق وزارت امور خارجه کشور محل نمایندگی به نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور ارسال شود، نمایندگی درخواست نیابت را به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) ارسال نموده تا به مرجع مربوطه منعکس و نتیجه به نمایندگی مربوطه اعلام شود.
فصل سوم : استرداد مجرمین
ماده ۱۲۷ – استرداد مجرمین به معنای درخواست بازگرداندن و تسلیم مجرم به دولت درخواست کننده است و بر اساس موافقت نامه های منعقده راجع به استرداد مجرمین بین ایران و سایر کشورها و یا بر اساس عمل متقابل و با رعایت مقررات مربوطه انجام می پذیرد.
فصل چهارم : رسیدگی به وضعیت عابرین غیرمجاز
ماده ۱۲۸ – عابر غیرمجاز فردی است که با انگیزه های مختلف به صورت غیرقانونی از کشور خارج شده است.
تبصره – فرزندان متولد از عابرین غیرمجاز در خارج از کشور، عابر غیرمجاز تلقی نمی شوند.
ماده ۱۲۹ – متقاضی از طریق سامانه میخک نسبت به ثبت نام، اسکن عکس و تصاویر شناسنامه و کارت شناسایی ملی خود اقدام و با دریافت کد رهگیری با اصل مدارک مورد اشاره لازم است شخصاً به نمایندگی مراجعه نماید. پس از بررسی دقیق و مطابقت عکس و اطلاعات مندرج در سامانه با مشخصات شخص و اطلاعات مندرج در شناسنامه و کارت شناسایی ملی وی و اطمینان از کامل و دقیق و درست بودن اطلاعات و دریافت تعرفه قانونی و جریمه مربوطه، نمایندگی نسبت به ارسال مدارک و اطلاعات به اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) اقدام می نماید.
ماده ۱۳۰ – پس از دریافت مجوز از تهران که به صورت الکترونیکی ارسال می گردد نسبت به صدور گذرنامه اقدام می گردد.
ماده ۱۳۱ – زمان خروج غیرمجاز از کشور، بر مبنای اظهار متقاضی و یا مدارک اقامتی وی می باشد.
ماده ۱۳۲ – تسهیلات ارائه شده، صرفاً مربوط به جرم عبور غیرمجاز متقاضی بوده در خصوص سایر پرونده های قضایی لازم است موضوع شخصاً یا توسط وکیل متقاضی پیگیری شود.
ماده ۱۳۳ – نمایندگی ها پس از دریافت حکم قرار موقوفی تعقیب متقاضی در خصوص جرم عبور غیرمجاز، نسبت به تحویل آن با اخذ رسید به فرد اقدام خواهند نمود.
ماده ۱۳۴ – اخذ عوارض خروج از کشور از عابرین غیرمجاز و همراهان ممنوع است.
فصل پنجم : صدور گواهی عدم سوء پیشینه
ماده ۱۳۵ – صدور گواهی عدم سوء پیشینه برای ایرانیان مقیم خارج از کشور و یا خارجیانی که سابقه اقامت در ایران داشته باشند از طریق نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران و اداره سجلات و احوال شخصیه وزارت امور خارجه (تهران) انجام و پس از صدور گواهی توسط پلیس بین الملل ناجا اصل گواهی جهت تحویل به متقاضی به نمایندگی ها ارسال می گردد.
ماده ۱۳۶ – به منظور درخواست گواهی سوء پیشینه:
الف) در صورتی که درخواست صدور گواهی سوء پیشینه از طریق سامانه میخک امکان پذیر نباشد و یا متقاضی درخواست کننده تبعه کشور خارجی باشد، ارائه مدارک زیر توسط متقاضی به نمایندگی لازم است:
1- تکمیل سه برگ پرسش نامه درخواست صدور گواهی عدم سوء پیشینه ملصق به عکس متقاضی و ممهور به مهر نمایندگی توسط مأمور کنسولی (نمونه شماره ۲۸)
2- دو برگ کارت آثار انگشتان متقاضی ملصق به عکس وی و ممهور به مهر نمایندگی
3- تصویر برابر با اصل کلیه صفحات شناسنامه (برای تبعه خارجه تصویر گذرنامه، کارت اقامت و یا ویزایی که با آن در ایران اقامت داشته است.)
4- تصویر برابر با اصل صفحه مشخصات گذرنامه
5- دو قطعه عکس جدید پشت نویسی شده متقاضی ممهور به مهر نمایندگی
6- تصویر برابر با اصل کارت شناسایی ملی (تصویر ID خارجی برای تبعه خارجی)
7- پرداخت هزینه درخواست صدور گواهی عدم سوء پیشینه توسط نمایندگی
ب) در صورتی که درخواست صدور گواهی سوء پیشینه از طریق سامانه میخک امکان پذیر باشد: متقاضی پس از ورود به سامانه میخک و بارگذاری تصویر گذرنامه معتبر ایرانی، کارت ملی، شناسنامه و عکس پرسنلی و تکمیل فیلدهای مرتبط با آن و اخذ کد رهگیری، با به همراه آوردن اصل مدارک فوق و کد رهگیری دریافت شده جهت اقدام لازم به نمایندگی مراجعه می نماید.
ماده ۱۳۷ – با توجه به طولانی بودن روند صدور گواهی عدم سوء پیشینه توسط پلیس بین الملل، بنا به درخواست متقاضی، گواهی زیر صادر و تحویل وی می گردد:
«مدارک صدور گواهی عدم سوء پیشینه آقای /خانم در تاریخ . . . به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در . . . تسلیم و مراحل صدور آن در دست اقدام است»
ماده ۱۳۸ – در صورت نیاز متقاضی به تأییدیه برای مقامات محل، به هنگام دریافت و ارسال درخواست و مدارک عدم سوء پیشینه از طریق سامانه الکترونیکی خدمات کنسولی نسبت به صدور گواهی به زبان محل با مضمون زیر اقدام و در اختیار متقاضی قرار داده می شود:
“گواهی می شود درخواست و مدارک صدور گواهی عدم سوء پیشینه آقای/ خانم ….. دارنده گذرنامه شماره…..دریافت و برای اقدامات بعدی به مراجع ذی ربط در ایران ارسال گردید. این گواهی بنا به درخواست نامبرده فقط برای ارائه به ……………….. صادر و از زمان صدور به مدت یک ماه اعتبار دارد.”
ماده ۱۳۹ – پس از وصول تصویر گواهی عدم سوء پیشینه صادره پلیس بین الملل ناجا از طریق سامانه، نسبت به صدور گواهی به زبان محل و با متن زیر اقدام و پس از امضا توسط مأمور مجاز و الصاق عکس متقاضی در اختیار وی قرار داده می شود.
“بر اساس گواهی عدم سوء پیشینه صادره پلیس بین الملل ایران به شماره … مورخ … (تصویر پیوست) آقای /خانم … به شماره گذرنامه … متولد … که عکس وی در بالا الصاق گردیده است، هیچ گونه سابقه محکومیت کیفری تا تاریخ فوق نداشته است. مدت اعتبار گواهی عدم سوء پیشینه صادره پلیس بین الملل ایران از تاریخ صدور به مدت شش ماه می باشد.”
نمونه فرم ها