اصلاح آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب اردی بهشت ماه ۱۳۴۷

تاریخ تصویب: ۱۳۴۷/۱۱/۰۶
شماره ثبت: 7/7557 - ۱۳۴۷/۱۱/۶
تاریخ انتشار: ۱۳۴۷/۱۱/۱۳

نظر بماده ۲۷۶ قانون مجازات عمومی بعضی از مواد آئین نامه راهنمائی و رانندگی مصوب اردیبهشت ماده ۱۳۴۷ بشرح زیر اصلاح یا حذف میشود.

ماده یک ـ اصلاحات و کلماتی که در این آئین‏ نامه بکار برده شده دارای معانی ذیل میباشند:
1 ـ ابطال گواهینامه ـ سلب اعتبار قانونی آن.
2 ـ اتوبوس ـ هر نوع وسیله نقلیه موتوری مسافربری که ظرفیت آن با راننده و کمک راننده ۲۲ نفر یا بیشتر باشد.
3 ـ اتوبوس برقی ـ اتوبوسی که بوسیله باطری یا نیروی برقی که از سیمهای هوائی دریافت میدارد حرکت نماید ولی روی ریل نباشد.
4 ـ اتومبیل ـ هر نوع وسیله نقلیه موتوری که لااقل دارای دو چرخ در جلو و دو چرخ دیگر در عقب بوده و برای حمل بار یا انسان بکار رود.
5 ـ اتومبیل آموزشی ـ اتومبیلی که برای تعلیم رانندگی اختصاص داده شده باید دارای دو کلاج و دو ترمز و دو آئینه بوده و متعلق بیکی از آموزشگاههای مجاز تعلیم رانندگی باشد.
6 ـ اتومبیل سواری ـ اتومبیلی که برای حمل انسان ساخته شده و ظرفیت آن با راننده حداکثر شش نفر است.
7 ـ اتومبیل مدارس ـ اتومبیلی که برای رفت و آمد شاگردان آموزشگاهها اختصاص داده شده.
8 ـ ارتفاع چراغ ـ فاصله مرکز چراغ ـ وسیلهه نقلیه بدون بار یا مسافر تا کف راه.
9 ـ استیشن ـ اتومبیل سواری که ظرفیت آن با راننده حداقل هفت نفر و حداکثر نه نفر باشد.
10 ـ بارکش ـ هر نوع وسیله نقلیه ای که برای حمل بار ساخته شده.
11 ـ پارک متر ـ دستگاهی که به انداختن سکه تعیین شده در آن اجازه توقف وسیله نقلیه را در زمان معینی میدهد.
12 ـ پارکینگ ممنوع ـ ایست وسیله نقلیه جز برای سوار و پیاده کردن آنهم بشرط وجود راننده در پشت فرمان ممنوع است.
13 ـ پیاده ـ شخصی که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت مینماید.
14 ـ پیاده رو ـ قسمتی از خیابان که در امتداد آن واقع شده و برای عبور و مرور پیادگان اختصاص یافته است.
15 ـ پیچ ـ انحراف مسیر مستقیم راه.
16 ـ ترافیک ـ عبور و مرور وسایل نقلیه و اشخاص و حیوانات در راهها.
17 ـ تراموای ـ وسیله نقلیه‏ایکه در شهر و حومه برای حمل مسافر بکار میرود و با نیروی برق روی ریل حرکت مینماید.
18 ـ تراکتور بارکش ـ وسیله نقلیه موتوری که جهت کشیدن یدکهای بارکش ساخته شده.
19 ـ تراکتور کشاورزی ـ وسیله نقلیه موتوری که برای کارهای کشاورزی یا برای کشیدن ماشینها و‌ آلات دیگر کشاورزی یا شخم زدن بکار رود.
20 ـ توقف مطلقاً ممنوع ـ ایست وسیله نقلیه در هر مدت ممنوع است.
21 ـ توقیف گواهینامه (ضبط) ـ اخذ و نگهداری موقت گواهینامه.
22 ـ جاده ـ راه خارج شهر برای عبور و مرور وسائل نقلیه.
23 ـ جاده اصلی ـ جاده‏ایکه در برخورد با جاده دیگر پهن تر است یا با نصب علائم راهنمائی اصلی تلقی شود.
24 ـ جاده فرعی ـ جاده‏ای که از جاده اصلی منشعب شده و از آن تنگتر است یا با نصب علایم راهنماعی[راهنمائی] فرعی بشمار میرود.
25 ـ جاده خصوصی ـ جاده‏ای که اشخاص یا مؤسسات برای استفاده شخصی ساخته اند و استفاده دیگران از آن منوط باجازه مالک است.
26 ـ چرخ فلزی ـ چرخی است که محل تماس آن با کف زمین فلزی باشد.
27 ـ حق تقدم ـ حق عبور وسیله نقلیه ای زودتر از وسائل نقلیه دیگر یا از پیاده‌ها و بالعکس.
28 ـ خیابان ـ راه عبور و مرور در مناطق مسکونی.
29 ـ خیابان اصلی ـ خیابانیکه در برخورد با خیابان دیگر پهن تر است یا با نصب علائم راهنمائی اصلی تلقی شود.
30 ـ خیابان فرعی ـ خیابانی که از خیابان اصلی تنکتر[تنگتر]است یا با نصب علایم راهنمائی فرعی شناخته شود.
31 ـ دستگاه تهویه ـ دستگاهی که بوسیله گاز یا بخار متراکم هوای داخل اطاق وسیله نقلیه را خنک م‌نماید.
32 ـ دوچرخه موتور دار (گازی) ـ دوچرخه ‏ایکه بوسیله موتوری که نیروی آن متجاوز از پنج اسب نباشد حرکت نماید.
33 ـ راه ـ اعم است از خیابان و جاده و کوچه.
34 ـ راننده ـ کسی که‌ هدایت وسیله نقلیه را توسط فرمان یا بوسایل دیگر بعهده داشته باشد.
35 ـ راه آهن ـ ریلهای آهنی موازی ثابتی که لکوموتیوها و قطارها بر روی آن حرکت میبنماید.
36 ـ روز ـ از طلوع تا غروب آفتاب.
37 ـ سازنده وسایل نقلیه ـ شخصی یا مؤسسه یا کار خانه‏ای که وسائل نقلیه‏ای را که مطابق این آئین ‏نامه باید شماره گذاری شوند میسازد ـ یا قطعات ساخته آنها را سوار (مونتاژ) مینماید.
38 ـ شب ـ از غروب تا طلوع آفتاب.
39 ـ شماره غیر مجاز ـ‌ الف ـ شماره‏ایکه بموجب آگهی قبلی شهربانی باید تجدید گردد.
ب ـ شماره‏ایکه در کشور خارجی روی وسیله نقلیه نصب شده و پس از ورود بایران با وجود انقضاء مدت اعتبار آن عوض نشده باشد.
ج ـ شماره ترانزیت که در کشور ایران برای مسافرت بخارج داده شده و استفاده از آن در داخل کشور ممنوع است.
د ـ شماره‌های موضوع قانون مجازات استفاده کنندگان از پلاکهای تقلبی مصوب سال ۱۳۴۵
40 ـ شماره وسیله نقلیه ـ عدد یک یا چند رقمی که از طرف متصدیان مربوط روی پلاکهای مخصوص منقوش و بوسیله نقلیه منصوب میگردد.
41 ـ ظرفیت اتومبیل ـ وزن بار یا تعداد مسافر که از طرف افسر کاردان فنی شماره گذاری شهربانی برای وسیله نقلیه تعیین میشود.
42 ـ علائم ـ هر نوع علامت مانند تابلو، نوشته، خط کشی، چراغ، سوت، حرکت دست و غیره که وسیله مقامات صلاحیتدار یا رانندگان برای کنترل و تنظیم عبور و مرور بکار میرود.
43 ـ قطعات اصلی ـ کلیه قسمتهای اساسی وسیله نقلیه که طبق این آئین‏ نامه باید شماره گذاری شود مانند موتور و شاسی و اطاق که تعویض آنها باعث تغییر مشخصات اساسی وسیله نقلیه میگردد.
44 ـ کارت مشخصات ـ کارتی که مشخصات مالک و وسیله نقلیه شماره گذاری شده در آن ثبت و بمالک وسیله نقلیه تسلیم میگردد.
45 ـ کارت شهری ـ کارتی که مجوز رانندگی وسائل نقلیه عمومی در شهر و حومه میباشد.
46 ـ کوچه ـ راهی در مناطق مسکونی که عرض آن حداکثر شش متر باشد.
47 ـ گذر گاه پیاده ـ در تقاطع را‏هها امتداد پیاده روها در سواره رو یا هر محل دیگری از سواره رو که بوسیله خط کشی یا میخکوبی یا سایر علائم جهت عبور پیادگان اختصاص داده شده.
48 ـ گواهینامه رانندگی ـ اجازه نامه برای رانندگی وسایل نقلیه که از طرف مقامات صلاحیتدار بنام اشخاص صادر شود.
49 ـ منطقه ممنوعه ـ منطقه و محلی که عبور و مرور وسایل نقلیه در آنها بوسیله علائم خاص ممنوع شده باشد.
50 ـ مواد خطر ناک ـ هر نوع مواد منفجره یا محترقه یا مایعات آتش ‏زا و گازهای فشرده و امثال آنها.
51 ـ موتور سیکلت ـ وسیله نقلیه موتوری که دارای دو یا سه چرخ است و نیروی آن متجاوز از پنج اسب میباشد.
52 ـ مینیبوس ـ هر نوع وسیله نقلیه موتوری مسافر بری که ظرفیت آن با راننده حداقل ده نفر و حداکثر بیست و یکنفر باشد.
53 ـ وزن با بار ـ وزن وسیله نقلیه باضافه وزن بار آن.
54 ـ وسیله نقلیه امدادی ـ وسیله نقلیه مخصوص خدمات پلیسی، بهداشتی، آتش نشانی و امثال آنها که وسیله شهربانی تعیین و با علائم مخصوص مشخص میشود.
55 ـ وسیله نقلیه موتوری ـ وسیله نقلیه‏ای که با نیروی موتور بر روی چرخهای خود حرکت کند.
56 ـ وسیله نقلیه غیر موتوری ـ وسیله نقلیه‏ایکه نیروی محرک آن از موتور نباشد.
57 ـ وسیله نقلیه کشاورزی ـ بوسیله نقلیه‏ایکه جهت امور کشاورزی ساخته شده مادام که در مزارع کار کند اطلاق می‌شود.
58 ـ وسیله نقلیه موتوری ویژه ـ وسیله نقلیه موتوری که مخصوص انجام کارهای فنی و ساختمانی و جاده سازی و امثال آن است.
59 ـ یدک ـ وسیله نقلیه چرخدار با موتور یا بی موتور که توسط وسیله نقلیه موتوری دیگری کشیده شود.
60 ـ یدک کش ـ وسیله نقلیه موتوری که یدک یا یدکهائی را بدنبال خود میکشد.
61 ـ یدک متصل (شبه یدک) ـ یدک بدون نیروی محرک (بی موتور).

ماده ۲ ـ هر وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری و یدک متصل که در راههای عمومی حرکت میکنند باید دارای شماره باشد.
رانندگی با وسایل نقلیه‏ایکه شماره گذاری نشده یا شماره آنها غیر مجاز است و همچنین گذاردن این قبیل وسایل نقلیه برای رانندگی در اختیار اشخاص دیگر ممنوع است مگر آنکه قبلاً اجازه حرکت از شهربانی دریافت کرده و در دست داشته باشند. مأموران انتظامی از حرکت وسایل نقلیه مذکور جلوگیری خواهند کرد.

ماده ۶ ـ شماره گذاری بر روی وسیله نقلیه از طریق نصب پلاکی که وسیله شهربانی تهیه میگردد انجام خواهد شد.
انواع پلاکها و ابعاد و رنگهای آنها برای وسائل نقلیه مختلف از طرف شهربانی معین و اعلام میشود.
دارندگان وسائل نقلیه مکلفند در مواقعی که شهربانی لزوم تجدید و تعویض شماره‌ها را آگهی مینماید برای تجدید و تعویض شماره وسیله نقلیه خود اقدام نمایند.

ماده ۷ ـ نصب پلاک بطریق زیر بعمل میآید.
اگر وسیله نقلیه دارای سه چرخ یا بیشتر باشد بک پلاک در جلو و پلاک دیگر در عقب آن نصب میگردد.
در یدکها و وسائل نقلیه‏ای که دارای دو چرخ هستند فقط یک پلاک در عقب نصب میشود. پلاک عقب باید در محلی نصب گردد که با نور چراغ عقب وسیله نقلیه قابل خواندن باشد. پلاک‏های منصوب باید همیشه در جای خود قرار داشته باشد.

ماده ۱۰ ـ هر گاه کارت مشخصات یا پلاک اتومبیل مفقود یا ضایع گردد مالک وسیله نقلیه موظف است ضمن اعلام مراتب بمقامات صلاحیتدار حداکثر ظرف ۴۸ ساعت شخصاً یا وسیله نماینده خود جهت اخذ‌المثنای کارت یا پلاک جدید به شهربانی مراجعه نماید.

ماده ۱۴ ـ مالک وسیله نقلیه در صورتی که بخواهد موتور یا هر یک از قطعات اصلی یا رنگ آن را تغییر دهد موظف است قبلاً مدارک مربوط را بشهربانی جهت کسب اجازه تسلیم نماید تا پس از تغییر آنها کارت مشخصات جدید صادر گردد.

ماده ۱۵ ـ در صورت انتقال مالکیت وسیله نقلیه، فروشنده موظف است و فوراً کارت مشخصات را به شهربانی محل تسلیم نماید. باضافه مالک جدید پس از انتقال باید برای دریافت کارت مشخصات بنام خود بشهربانی مراجعه نماید. شهربانی پس از وصول در خواست خریدار فتوکپی یا رونوشت مصدق سند انتقال، کارت مشخصات جدیدی بنام او صادر و بوی تسلیم خواهد نمود.

ماده ۱۶ ـ شخصی که وسیله نقلیه در اختیار و تصرف او است (اعم از اینکه مالک باشد یا نباشد) موظف است در صورتی که وسیله نقلیه مورد تصرف غیر مجاز واقع شود و همچنین پس از رفع تصرف غیر مجاز حداکثر ظرف ۴۸ ساعت مراتب را بمقامات انتظامی محل اعلام دارد.

ماده ۱۷ ـ شهربانی در موارد زیر پلاک شماره را پس میگیرد
1 ـ هرگاه پلاک اشتباهاً بوسیله نقلیه‏ای نصب شده باشد.
2 ـ در موارد مذکور در ماده ۴۳ اصلاحی این آئین ‏نامه.
3 ـ وقتی که وسیله نقلیه اوراق شده باشد.

ماده ۱۸ ـ پس از رفع اشتباه یا فراهم شدن موجبات استرداد پلاک مذکور در بند ۲ پلاک بصاحب وسیله نقلیه مسترد خواهد شد.

ماده ۲۱ ـ هر کس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری رانندگی نماید باید دارای گواهی ‏نامه رانندگی مربوط به آن وسیله نقلیه باشد. رانندگی با هر وسیله نقلیه بدون گواهی نامه مربوط ممنوع است.

تبصره ـ کارتی که وسیله مؤسسات مجاز از طرف شهربانی در قبال اخذ گواهی نامه بصاحب آن داده می‌شود بجای گواهینامه مأخوذ معتبر محسوب است.

بند اول ماده ۲۲ ـ گواهینامه رانندگی دوچرخه پائی و دوچرخه موتوری.

بند چهارم ماده ۲۲ ـ گواهینامه رانندگی پایه دو شخصی برای رانندگی با اتومبیلهای سواری شخصی و استیشن شخصی و باری با پلاک شخصی بظرفیت تا دو تن.

بند پنجم ماده ۲۲ ـ گواهینامه رانندگی پایه دو همگانی برای رانندگی با وسائل نقلیه عمومی اعم از سواری و وانت و آمبولانس و استیشن و مینیبوس و باری بظرفیت تا دو تن.

بند هفتم ماده ۲۲ ـ گواهینامه رانندگی ویژه برای رانندگی وسایل نقلیه سنگین جاده سازی و ساختمانی و مخصوص حمل اشیاء سنگین و جراثقال اسکله‌ها.
در گواهینامه ویژه باید نوع وسیله نقلیه‌‏ای که دارنده آن میتواند با آن رانندگی نماید قید شود. برای رانندگی با وسائل نقلیه ویژه‌‏ای که سرعت آن از سی کیلو متر تجاوز مینماید در شهرها و راههای عمومی علاوه بر داشتن گواهی نامه ویژه داشتن گواهینامه پایه یکم رانندگی نیز ضروری است.

تبصره ذیل بند هفتم ماده ۲۲ ـ کسانی که سن آنان در تاریخ تصویب آئین‏ نامه از بیست و پنج سال تمام کمتر نباشد برای اخذ هر گونه گواهینامه از شرط سواد معافند.

بند ۳ ماده ۲۳ ـ هر گاه میزان دید متقاضیان گواهینامه‌ها کمتر از حد مقرر بوده و با استفاده از عینک قابل جبران نباشد.
حد مقرر میزان دید بر حسب موارد بشرح زیر است:
الف ـ برای گواهینامه‌های پایه دو شخصی و تراکتور و ویژه و موتور سیکلت با یک چشم ­­­۲۰/۱با چشم دیگر ۱۰/۹با میدان دید طبیعی با در صورتی که میزان دید یک چشم کمتر از۱۰/۹ باشد مجموع دید دو چشم ۱۰/۱۲با میدان دید طبیعی.
ب ـ برای گواهینامه پایه دوم همگانی و پایه یک یا یک چشم ۱۰/۲ و چشم دیگر ۱۰/ ۱۰با میدان دید طبیعی یا در صورتی که میزان دید یک کمتر از ۱۰/۱۰ باشد مجموع دید دو چشم ۱۰/۱۴ با میدان دید طبیعی.

بند ۴ ماده ۲۳ ـ برای کر مطلق مطلقاً و همچنین گوژ پشت چنانچه درخواست گواهینامه رانندگی وسایل نقلیه عمومی را داشته باشد.

ماده ۲۴ ـ هرگاه پزشک و افسر کاردان فنی شهربانی تشخیص دهند که اشخاص مبتلا بضعف بینائی یا شنوائی و همچنین اشخاص مذکور در بندهای ۵ و ۶ ماده قبل بکمک عینک یا سمعک یا سایر وسائل مصنوعی بطور طبیعی قادر به رانندگی میباشند صدور گواهینامه بنام آنان در صورت جمع شرایط لازم دیگر مانعی ندارد. لکن در متن گواهینامه باید تصریح شود که فقط با عینک یا سمعک یا چه نوع وسیله‏ای میتوانند رانندگی نمایند.
آزمایش از داوطلبان نامبرده در بندهای ۵ و ۶ باید منحصراً در پایتخت و وسیله سه نفر افسر کاردان فنی آزمایش رانندگی با وسیله نقلیه مخصوص انجام گیرد.

ماده ۲۸ ـ مدت اعتبار هر گواهینامه در متن آن درج میشود. دارنده آن ملزم است که ظرف یکماه پس از پایان مدت مقرر برای تمدید مدت اعتبار یا تعویض آن بگواهینامه ‌هم ارز بشهربانی مراجعه نماید. شهربانی میتواند هنگام تمدید یا تعویض گواهینامه از متقاضی آزمایش پزشکی مجددی بعمل آورد.
هر گاه کسانی که مدت اعتبار گواهینامه آنان منقضی شده قبل از اخطار مأمورین برای تمدید یا تعویض آن بشهربانی مراجعه نمایند از پرداخت جریمه معاف خواهند بود.

ماده ۳۰ ـ اگر گواهینامه رانندگی یا کارت شهری مفقود شود یا از بین برود، دارنده آن میتواند تقاضای صدور‌المثنی کند. شهربانی پس از احراز صحت ادعای درخواست کننده با دریافت مدارک لازم‌المثنی صادر و بوی تسلیم خواهد نمود.

ماده ۳۳ ـ ایرانیانی که از کشورهای خارجی گواهینامه رانندگی گرفته ‏اند در صورتی که بخواهند در ایران رانندگی کنند باید ظرف سه ماه پس از ورود بایران با تسلیم مدارک لازم و گذراندن آزمایش کتبی آئیننامه گواهینامه خارجی خود را بگواهینامه ایرانی تبدیل نماید. هرگاه کشور صادر کننده گواهینامه خارجی نسبت بگواهینامه‌های صادره از ایران معامله متقابل ننماید در این صورت گواهینامه مزبور در ایران اعتبار ندارد.

ماده ۳۴ ـ برای کسانی که گواهینامه رانندگی آنان توقیف شده نباید مجدداً گواهینامه صادر شود و بفرض صدور از درجه اعتبار ساقط است و وسیله شهربانی اخذ و ابطال خواهد شد.

ماده ۳۵ ـ شهربانی میتواند:
1 ـ در صورتی که گواهینامه رانندگی اشتباهاً یا ناقص صادر شده باشد آنرا مسترد دارد و پس از رفع اشتباه یا نقص گواهینامه صحیح صادر و تسلیم کند.
2 ـ هرگاه گواهینامه‌های متعددی جهت رانندگی یکنوع وسیله نقلیه بنام یکنفر صادر شود یکی از آنها را بانتخاب او بوی تسلیم و بقیه را اخذ و ابطال نماید.
هرگاه صاحب گواهینامه مشمول تبصره ماده ۱۹۳ این آئین ‏نامه باشد تمام محکومیت‏ها و تخلفات مورد نظر که در گواهی مأخوذ ثبت بوده باید در این گواهینامه‏ای که بوی تسلیم میشود درج گردد.

ماده ۳۶ ـ هرگاه دارنده گواهینامه یکی از شرایط پزشکی مذکور در این آئین نامه را از دست بدهد شهربانی میتواند از او دعوت نماید که ظرف یکماه برای انجام آزمایشهای ضروری حاضر شود. در صورتیکه فقدان شرط و صلاحیت رانندگی ضمن آزمایش جدید محرز گردد گواهینامه از وی اخذ و ابطال خواهد شد.
اگر نقصی در شرایط مذکور وجود داشته باشد گواهینامه تا تکمیل شرایط توقیف و سپس بصاحب آن مسترد خواهد گردید.

ماده ۴۳ ـ در مواردی که حرکت وسیله نقلیه در راههای عمومی طبق نظر کار شناسان فنی شهربانی یا ژاندارمری بواسطه معایب و نواقص مکانیکی خطرناک باشد پلاک آن اخذ و پس از رفع معایب و نواقص و معاینه مجدد مسترد میشود.

بند ۲ ماده ۴۷ ـ دو چراغ کوچک با نور زرد یا سفید برای تشخیص عرض اتومبیل در منتهی‌الیه ‌هر یک از دو سمت جلو.

ماده ۴۸ ـ نور چراغهای کوچک جلو و خطر عقب باید در شرایط جوی معمولی از فاصله ۱۵۰ متری دیده شود. نور چراغهای گردش و ایست نبایستی خیره کننده باشد.

بند ۱ ماده ۵۳ ـ دو عدد نور افکن در طرفین با اجازه مخصوص شهربانی مشروط بر اینکه در شهرها و جاده‌های عمومی مورد استفاده قرار نگیرد.

بند ۵ ماده ۵۳ ـ چراغهای کوچک اضافی در جلو با نور سفید یا زرد و در عقب با نور قرمز که‌ هنگام استفاده باید مرتباً روشن و خاموش شده و از فاصله ۱۵۰ متری دیده شوند.

ماده ۵۵ ـ هر وسیله نقلیه موتوری باید مجهز بدو نوع ترمز پائی و دستی مجزا از هم با قدرتهای مذکور در ماده ۵۷ باشد که‌ هر یک بتنهائی بتواند آن را از حرکت باز دارد.

ماده ۵۷ ـ قدرت ترمز پائی باید بقدری باشد که در راههای مختلف طبق جدولهای بین‌المللی که ملاک عمل کار شناسان تصادفات راهنمائی و رانندگی است بتواند با شتاب معین از ادامه حرکت وسیله نقلیه جلوگیری نماید. حداقل شتاب ترمز پائی نباید از سه و نیم کمتر باشد. قدرت ترمز دستی باید بقدری باشد که بتواند بتنهائی در سرعت قدم انسانی (پنج کیلو متر در ساعت) بدون بار و مسافر در سطح اسفالته و مستقیم حداکثر پس از طی یک متر مسافت وسیله نقلیه را کاملا از حرکت باز دارد.

ماده ۵۹ ـ کلیه وسائل نقلیه موتوری باید مجهز به بوق یا وسیله اخبار صوتی دیگری باشند که تولید صدای غیر عادی و ناهنجار ننماید و صدای از فاصله هفتاد متری شنیده شود. بعلاوه نصب کیلو متر شمار (سرعت سنج) و درجه بنزین و چراغ نشان دهنده نور بالا که کاملا سالم و قابل استفاده باشد ‌الزامی است

ماده ۶۰ ـ هر وسیله نقلیه موتوری بایستی مجهز به لوله اگزوز باشد که مانع خروج صداهای ناهنجار گردد. برداشتن تمام یا قسمتی از این دستگاه ممنوع است. بهر نوع وسیله نقلیه موتوری که توسط شهربانی اعلام خواهد شد باید تا خو گراف (ثبت کننده سرعت) نصب شود. این دستگاه باید کاملا قابل استفاده باشد و کاغذ ثبت کننده آن روزانه تجدید گردد.

ماده ۶۷ ـ موتور سیکلت و دوچرخه‌های موتور دار باید دارای حداقل یک و حداکثر دو چراغ با نور سفید در جلو و یک چراغ خطر با شیشه نور تاب قرمز رنگ در عقب و یک آئیننه روی فرمان باشد. نصب راهنمای ‌الکتریکی برای موتورهای سه چرخ نیز ضروری است. راکبین موتور سیکلت باید بکلاه کاسک مخصوص مجهز باشند.

ماده ۷۱ ـ بارهای وسائل نقلیه بارکش نبایستی از قسمت جلوی اطاق بیش از یک متر و از قسمت عقب اطاق بیش از دو متر باشد. بهر حال باید علائم لازم و چراغ قرمز خطر در ابتدا و انتهای بار نصب شود.

ماده ۷۳ ـ مقامات صلاحیتدار میتوانند جهت حمل محمولاتی که قابل تجزیه نبوده و بیش از ظرفیت یا بزرگتر از حجم معین است پروانه مخصوصی که حاوی مشخصات و ظرفیت وسیله نقلیه حمل کننده و وزن و حجم بار و مسیر و تعداد دفعات رفت و آمد یا مدت حمل مستمر است صادر کنند. این پروانه باید تا پایان مدت اعتبار آن نزد راننده موجود باشد و هنگام مراجعه مأموران انتظامی ارایه گردد.

ماده ۷۹ ـ راننده‌ هر وسیله نقلیه‏ایکه مرتکب تصادف منجر به جرح یا فوت گردد موظف است بلافاصله وسیله نقلیه را در محل تصادف متوقف سازد و مادام که تشریفات مربوط برسیدگی وسیله کار شناسان شهربانی یا ژاندارمری خاتمه نیافته مطلقاً از تغییر وضع اتومبیل یا صحنه تصادف خودداری نماید. لکن هرگاه تصادف فقط منجر بخسارت مالی شود بنحویکه امکان حرکت از وسیله نقلیه سلب نشده باشد راننده موظف است وسیله نقلیه را در نزدیکترین محلی که موجب سد معبر نگردد برای رسیدگی و معاینه متوقف سازد مگر اینکه در مورد خسارات از طرف بیمه مقرراتی وضع و اعلام شده باشد که در اینصورت توقف در محل بشرط انجام مقررات بیمه از طرف رانندگان اجباری نخواهد بود.
تبصره ـ در نقاطی که کار شناس شهربانی یا ژاندارمری وجود ندارد با حضور بموقع آنان مقدور نباشد در اینصورت مسئولان امر از نظریات مستدل سه نفر از رانندگان پایه یکم استفاده خواهند کرد.

ماده ۹۷ ـ علائم اخبار و همچنین علائم سبقت گرفتن بشرح ذیل است:
1 ـ در روز بوق کوتاه.
2 ـ در شب چند بار خاموش و روشن کردن چراغ بزرگ جلوی وسیله نقلیه یا تعویض استپ.
هنگام سبقت گرفتن- اعم از اینکه روز باشد یا شب برای جلب توجه وسایل نقلیه پشت سر استفاده از چراغ راهنما ضروری است.

ماده ۱۰۰ ـ هرگاه وسیله نقلیه ای شب در کنار راه توقف نماید و نور کافی در آن محل برای تشخیص اشیاء یا اشخاص از فاصله ۱۵۰ متری وجود نداشته باشد راننده (اعم از اینکه داخل وسیله نقلیه باشد یا خارج از آن) مکلف است چراغهای کوچک و خطر عقب وسیله نقلیه را روشن نگهدارد چنانچه چراغ کوچک جلو خراب شده باشد لااقل چراغهای بزرگ را با نور پائین روشن سازد.

بند ۳ ماده ۱۱۳ ـ حذف شد.

ماده ۱۱۶ ـ رانندگان وسائل نقلیه موظفند در تقاطع هائی که فاقد چراغ راهنما یا مأمور انتظامی یا تابلوی ایست میباشد در سر پیچها، جاده‌های تنگ و تپه‌ها و بطور کلی در محل هائی که موانعی در مسیر حرکت آنان وجود داشته باشد و همچنین در مواقع بارندگی (برف ـ باران) یا مه یا کولاک و امثال آنها از سرعت وسیله نقلیه تا حدی که بر حسب مورد برای احتراز از خطر یا تصادف ضرورت دارد بکاهند.

ماده ۱۱۸ ـ رانندگانی که قصد سبقت گرفتن از وسائل نقلیه ای را که در جهت آنان حرکت مینمایند دارند باید پس از دادن علائم لازم فقط از سمت چپ آنها سبقت گیرند و پس از سبقت و طی مسافت کافی مجدداً بطرف راست خود متوجه شدند بنحوی که راه وسیله نقلیه ای که از آن سبقت گرفته شده مسدود نگردد یا موجب تصادف نشود. معذالک سبقت گرفتن از طرف راست وسیله نقلیه‏‌ای که در حال گردش بچپ میباشد مجاز است.

بند ۲ ماده ۱۲۰ ـ از پنجاه متر مانده به پیچها تا پنجاه متر بعد از آن یا در تقاطع راهها یا در تقاطع راه آهن.

بند ۶ ماده ۱۲۰ ـ از یکصد متر مانده بمدخل تونلها و پلها تا انتهای آنها.

بند ۸ ماده ۱۲۰ ـ حذف شد.

بند ۱ ماده ۱۲۲ ـ در تقاطع هم عرض اگر دو وسیله نقلیه‌ای که روبروی یکدیگر در حرکتند بخواهند با هم داخل خیابان مجاور واحدی شوند حق تقدم عبور با وسیله ای که بسمت راست گردش میکند.

بند ۲ ماده ۱۲۲ ـ هرگاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف بمدخل تقاطع هم عرض یا میدانی برسند حق تقدم عبور با وسیله ای است که در طرف راست وسیله دیگر قرار دارد.

بند ۳ ماده ۱۲۲ ـ در سه راهها حق تقدم عبور با وسیله نقلیه ای است که مستقیم حرکت میکند ولو آنکه عرض خیابانی که مسیر آن است از عرض خیابان تلاقی کننده کمتر باشد.

ماده ۱۲۶ ـ در گذرگاه پیاده حق تقدم عبور با عابرین پیاده است.

ماده ۱۲۷ ـ در خیابان یا در تقاطعی که وسائل نقلیه روبروی یکدیگر حرکت میکنند، هرگاه وسیله‌ای بخواهد گردش بچپ کند، حق تقدم با وسیله نقلیه ای است که مستقیم عبور مینماید.
در محل پارک کنار خیابان حق تقدم برای پارک کردن با وسیله ای است که ضمن حرکت بعقب مشغول پارک کردن است.

ماده ۱۳۱ ـ وسائل نقلیه موتوری موظفند که در جاده‌ها از نور بالا استفاده کنند تا بتوانند کلیه اشیاء و اشخاص را در فاصله دور به بینند مگر در موارد زیر که باید از نور پائین استفاده نمایند.

ماده ۱۳۳ ـ استعمال چراغهای چشمک زن در وسائل نقلیه ممنوع است مگر در مواردیکه بموجب این آئین‏ نامه مجاز باشد.

بند ۲ ماده ۱۳۴ ـ برای گردش بچپ بایستی از فاصله یکصد متری تقاطع با دادن علامت وارد مسیر سمت چپ شد بطوری که پس از ورود بتقاطع وسیله در حدود مرکز تقاطع قرار گیرد سپس با رعایت حق تقدم عبور وسائل نقلیه‏ای که مستقیم در حرکتند با حداقل سرعت بچپ گردش نماید بنحوی که پس از ورود بخیابان مورد نظر در مجاورت محور وسط آن خیابان قرار گیرد.

بند ۴ ماده ۱۴۲ ـ هنگام برخورد با اتومبیلهای مدارس که برای سوار و پیاده کردن شاگردان در حال توقف میباشد.

صدر ماده ۱۴۴ ـ توقف در محلهای زیر ممنوع است:

بند ۴ ماده ۱۴۴ ـ در فاصله پانزده متری میدان یا تقاطع یا سه راهها یا تقاطع راه آهن.

بند ۱۶ ماده ۱۴۴ ـ در جائی که دستگاه پار کمتر نصب شده در کنار خیابان بعلت نینداختن سکه در داخل آن یا پایان یافتن زمان معین و یا از کار افتادن دستگاه علامت پارکینگ ممنوع را نشان دهد.

عبارت عنوان « قسمت دهم ـ مقررات مختلف مربوط به رانندگی» مندرج در قبل از ماده ۱۵۱ بعبارت «فصل دهم ـ مقررات مختلف » تغییر یافت.

ماده ۱۵۴ ـ سوار کردن بیش از سه نفر (با راننده) در قسمت جلوی وسیله نقلیه و همچنین گذاشتن بار یا اشیاء دیگر در جلو یا عقب آن اعم از داخل یا خارج که مانع دید راننده گردد ممنوع است.

ماده ۱۵۸ ـ
1 ـ رانندگان تاکسیها مطلقا حق سوار کردن مسافر را با داشتن مسافر قبلی ندارند.
2 ـ رانندگان تاکسیها موظفند پس از سوار شدن مسافر و مقارن شروع بحرکت تاکسیمتر را بکار اندازند. در صورت فقدان یا خرابی تاکسیمتر حق کار کردن ندارند مگر در نقاطی که شهربانی نصب تاکسیمتر را ضروری اعلام نکرده باشد.
3 ـ رانندگان سایر وسائل نقلیه عمومی که در بست کرایه داده میشوند نباید بدون رضایت کرایه کننده شخص دیگری را سوار کنند.
4 ـ امتناع از بردن مسافر برای وسائل نقلیه عمومی که در شهر و حومه کار میکنند همچنین نرساندن مسافر بمقصد ممنوع است
5 ـ رانندگان وسایل نقلیه عمومی و کمک رانندگان آنها نباید با مسافران با خشونت و بی احترامی رفتار نمایند.

ماده ۱۵۹ ـ رانندگان حق ندارند ضمن رانندگی با کسی صحبت یا استعمال دخانیات نمایند یا خوراکی یا آشامیدنی میل کنند و باید کاملا بجلو توجه داشته باشند.

ماده ۱۶۲ ـ هر راننده موظف است حین رانندگی گواهینامه رانندگی خویش را همراه داشته باشد و در صورت تقاضای مأموران انتظامی آنرا ارائه و تسلیم نماید. مأمور موظف است پس از ملاحظه گواهی نامه آنرا مسترد دارد مگر در مواردیکه بموجب قانون یا آئین نامه اخذ گواهینامه بمنظور درج تخلف در آنها ضرورت داشته باشد. در اینصورت در قبال دادن رسید اخذ میگردد.

ماده ۱۶۳ ـ نصب بوقهای شیپوری ـ سوت بلبلی و بطور کلی هر نوع وسیله اخبار صوتی با صدای ناهنجار و غیر عادی و همچنین زدن بوق ممتد یا غیر ضروری یا مکرر ویا درمحلهائی که این عمل بوسیله علامتی منع شده ممنوع است.

ماده ۱۶۹ ـ عبور وسائل نقلیه در پیاده رو یا از وسط دستجات ارتش یا مأموران انتظامی یا دانش آموزان یا تشییع کنندگان جنازه‌ ها یا سایر دستجات تشریفاتی و همچنین بوق زدن در این قبیل موارد مجاز نیست.

عبارت عنوان « فصل دهم ـ مواد متفرقه» مندرج در قبل از ماده ۱۷۷ حذف شد.

ماده ۱۷۹ ـ هیچکس حق ندارد هیچ نوع وسیله نقلیه‌‏ای را که طبق نظر کار شناس شهربانی یا ژاندارمری دارای عیب و نقص فنی بوده یا فاقد وسایل ایمنی کامل مقرر در این آئین ‏نامه باشد در راهها براند.

ماده ۱۸۱ ـ حمل مسافر با وسیله نقلیه ای که دارای پلاک شخصی است جز در موارد اضطراری و همچنین سوار کردن اشخاص روی بار بارکشهای موتوری یا در محل مخصوص بار آنها ممنوع است مگر با اجازه شهربانی.

ماده ۱۹۳ ـ متخلفین از مواد ۲ (جز در مورد شماره‌ های موضوع قانون مجازات استفاده کنندگان از پلاکهای تقلبی مصوب ۱۳۴۵) و ۳ و ۷ تا ۹ و ۱۲ تا ۱۵ و ۱۶ (جز در مواردی که مشمول ماده ۴ قانون مجازات استفاده کنندگان از پلاکهای تقلبی مصوب ۱۳۴۵ میباشد) و ۲۰ و ۲۱ (جز در مواردی که مشمول قانون تشدید مجازات رانندگان مصوب ۱۳۲۸ است ) و ۲۸و ۲۹ و ۳۳ و ۳۷ تا ۴۰ و۴۲ و ۴۵ تا ۵۲ و ۵۴ تا ۸۵ و ۸۷ و ۸۹ و ۹۲ تا ۱۷۷ و ۱۷۸ (در مورد وسایل نقلیه غیر موتوری) و ۱۷۹ و ۱۸۱ تا ۱۹۲ بپرداخت غرامت از یکصد ریال تا دویست ریال یا حبس تکدیری از دو روز تا ده روز و یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد مگر در مواردی که تخلف آنان بموجب مقررات مخصوص مستوجب مجازات خاصی باشد که در آن صورت باید طبق همان مقررات رفتار شود.
تبصره ـ دادگاه مکلف است پس از صدور حکم محکومیت رانندگانی که بعلت ارتکاب تخلفات مستی حین رانندگی انحراف به چپ ـ سرعت غیر مجاز- سبقت غیر مجاز ـ عبور از چراغ قرمز ـ عبور از منطقه ممنوعه ـ عدم رعایت حق تقدم ـ امتناع تاکسیها از سوار کردن مسافر ـ سورا کردن مسافر با وجود مسافر قبلی ـ نرساندن مسافر بمقصد ـ عدم استفاده از تاکسیمتر با داشتن مسافر و هر نوع تخلف دیگر منجر بتصادف محکوم شده اند مراتب محکومیت و نوع تخلف را در گواهینامه آنان درج نمایند تا نسبت بایشان برابر تبصره ۳ ذیل ماده یک قانون راجع به اعطای اختیار بافسران شهربانی کل برای وصول جرائم رانندگی مصوب ۱۳۳۹ عمل گردد.

مواد ۱۹۴ و ۱۹۵ و ۱۹۶ حذف میشود.

وزیر دادگستری – وزیر کشور

دسته‌ها