وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ شورای فرهنگ عمومی کشور
«آیین نامه نحوه نام گذاری روزها و مناسبت های خاص» که در جلسه ۹۲۰ مورخ ۱۴۰۴/۰۶/۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه جلسه ۵۳۹ شورای معین این شورا (بنا به پیشنهاد جلسه ۸۳۲ مورخ ۱۴۰۳/۱۲/۱۴ شورای فرهنگ عمومی کشور) به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجراء ابلاغ می گردد:
مقدمه
به منظور تقویت آرمان ها، ارزش ها، هنجارها و فرهنگ ایرانی و اسلامی، زنده نگهداشتن وقایع تاریخی، مذهبی، سیاسی، هویتی و تمدنی ایران اسلامی، تعمیق حافظه جمعی و انسجام اجتماعی و عدالت فرهنگی و شکوفایی ظرفیت های زیست بوم ها و در جهت تحقق اهداف مندرج در ماده یک؛ نحوه نام گذاری روزها و مناسبت های خاص برای درج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور و تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور به شرح مواد آتی، تعیین می شود:
ماده ۱ـ اهداف
۱ـ تقویت، همگرایی و ترویج مؤلفه های هویت ایرانی و اسلامی، انقلابی، مذهبی و آیینی
۲ـ بزرگداشت مشاهیر، مفاخر، قهرمانان، شخصیت ها و فرزانگان
۳ـ تحکیم پیوندهای دینی، تمدنی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی در جامعه
ماده ۲ـ روزها و مناسبت های خاص
الف) روزها و مناسبت های مندرج در «متن تقویم»
ب) روزها و مناسبت های مندرج در «ضمیمه تقویم»
ج) روزها و مناسبت های مندرج در «تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور»
الف) روزها و مناسبت های مندرج در متن تقویم
ماده ۳ـ روزها و مناسبت های مندرج در متن تقویم، به مناسبت هایی اطلاق می شود که دارای ویژگی های زیر باشند:
۱ـ برای قشرهای مختلف جامعه؛ مهم، تأثیر گذار، ارزشمند و معتبر باشد.
۲ـ اهمیت آن منحصر به یک منطقه جغرافیایی خاص نباشد.
۳ـ تقویت کننده حداقل یکی از مؤلفه های هویت ملی، تمدنی، دینی یا انقلابی ایرانیان باشد.
۴ـ زمینه ساز اجرای برنامه های فرهنگی، هنری، ورزشی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و…، مبتنی بر نام گذاری باشد.
ب) روزها و مناسبت های مندرج در ضمیمه تقویم
ماده ۴ـ روزها و مناسبت هایی که فاقد تمامی ویژگی های مطروحه در ماده ۳ هستند، اما دارای برجستگی خاص حداقل در یکی از ویژگی های فوق باشند، به منظور ترویج و اطلاع رسانی، در ضمیمه تقویم آورده می شوند و شامل روزها و مناسبت های استانی (منطقه ای و شهرستانی)، جهانی و مناسبت های مربوط به خودکفایی در محصولات کشاورزی، صنعتی، فناوری، علمی و… می باشد.
ماده ۵ ـ روزها و مناسبت های استانی (منطقه ای و شهرستانی)، به مناسبت هایی اطلاق می شود که حداقل چند ویژگی از ویژگی های زیر را دارا باشند:
۱ـ در جهت معرفی ظرفیت ها و توانمندی ها، میراث فرهنگی و تمدنی و تعظیم و تکریم مشاهیر، مفاخر، فرزانگان و قهرمانان استان در گستره استانی (منطقه ای و شهرستانی) باشد؛
۲ـ زمینه مشارکت مردم در برنامه های فرهنگی، اجتماعی یا اقتصادی را ایجاد و تقویت نماید؛
۳ـ ضمن برخورداری از مفهومی گویا و متقن، تقویت کننده هویت قومی در راستای انسجام ملی باشد؛
۴ـ در راستای اصالت بخشی به فرهنگ و هویت اقوام و زیست بوم استان باشد.
تبصره ـ عناوین و نام های پیشنهادی نام گذاری روزها و مناسبت های «استانی (منطقه ای و شهرستانی)» توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی که به تأیید دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان رسیده باشند، برای بررسی و تأیید نهایی به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه می شود.
ماده ۶ ـ روزها و مناسبت های جهانی، به مناسبت هایی اطلاق می شود که توسط نهادها و سازمان های بین المللی ثبت شده اند و مورد تأیید جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرند.
ماده ۷ـ روزها و مناسبت های مربوط به خودکفایی در محصولات کشاورزی، صنعتی، علمی و… به مناسبت هایی اطلاق می شود که حداقل از چند ویژگی به شرح ذیل برخودار باشند:
۱ـ افزایش نشاط اجتماعی و جلب مشارکت بیشتر مردم
۲ـ توجه به سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان
۳ـ توجه به جایگاه معنوی و ارزشی محصول در فرهنگ بومی مناطق مرتبط
۴ـ شناسایی و معرفی ظرفیت های علمی، فناوری، صنعتی و کشاورزی
۵ ـ استحکام و بالندگی هویت محلی و احیای سنت ها و بازآفرینی آیین های بومی
۶ ـ توجه به کارآفرینی و اشتغال مولد و تولید ملی به عنوان حلقه اساسی پیشرفت اقتصادی
۷ـ توجه به ملاحظات زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی
۸ ـ توجه به سابقه آیینی و سنتی در زمان کاشت یا برداشت محصول در فرهنگ های محلی.
تبصره ـ روزهای مربوط به خودکفایی در محصولات کشاورزی، صنعتی، علمی، فناوری و…، توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی، پیشنهاد و پس از تأیید کارگروه موضوع ماده ۱۱، برای بررسی و تصویب به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه می شود.
ماده ۸ ـ پیشنهاد نام گذاری روزها و مناسبت ها برای درج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور از سوی اشخاص حقیقی یا حقوقی (بالاترین مقام ذی ربط در وزارتخانه، سازمان، نهاد و…) به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه و پس از کارشناسی و بررسی در کارگروه نام گذاری روزها و مناسبت های خاص(کمیسیون تقویم) مطابق ماده ۱۲ و تأیید آن شورا، برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد می شود.
ماده ۹ـ رعایت اصل تعادل در پیشنهاد درج مناسبت ها، مراسم و جشن های ملی و دینی در تقویم رسمی کشور از سوی شورای فرهنگ عمومی ضروری است.
ج) روزها و مناسبت های مندرج در تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور
ماده ۱۰ـ روزها و مناسبت‌های اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور، به مناسبت‌هایی اطلاق می شود که در جهت تقویت ارزش های جامعه و مرتبط با وظایف یک سازمان، نهاد، صنف، اتحادیه یا تشکل خاص در جامعه بوده باشد.
تبصره ۱ـ پیشنهادهای سازمان ها و نهادها برای ثبت در تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور، توسط بالاترین مقام سازمان یا نهاد صنفی، در مرحله اول در کارگروه موضوع ماده ۱۲، بررسی و در صورت تأیید، برای بررسی و تصویب به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه می شود.
تبصره ۲ـ تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور به صورت مجزا، در کنار تقویم رسمی کشور، در سطح ملی و با کاربرد تخصصی منتشر شده و در دسترس عموم مردم و رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۱ـ کاهش، افزایش یا هرگونه تغییر و اصلاح روزها و مناسبت های خاص، پس از بررسی و تأیید شورای فرهنگ عمومی کشور، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و به عنوان روز و مناسبت مصوب خاص، حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج می شود.
تبصره ـ روز اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور، پس از تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور، در تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور درج می شود.
ماده ۱۲ـ به منظور کارشناسی و بررسی پیشنهادهای واصله، کارگروه نام گذاری روزها و مناسبت های خاص (کمیسیون تقویم) با ترکیب ذیل، زیر نظر شورای فرهنگ عمومی کشور تشکیل می شود:
۱ـ دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور (رئیس کارگروه)
۲ـ مدیرکل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور (دبیر کارگروه)
۳ـ نماینده وزارت آموزش و پرورش
۴ـ نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۵ ـ نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
۶ ـ نماینده سازمان صدا و سیما
۷ـ نماینده سازمان تبلیغات اسلامی
۸ ـ نماینده انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
۹ـ نماینده مرکز مدیریت حوزه های علمیه کشور
۱۰ـ نماینده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و مقاومت
۱۱ـ نماینده بنیاد شهید و امور ایثارگران
۱۲ـ نماینده فرهنگستان زبان و ادب فارسی
۱۳ـ نماینده فرهنگستان علوم
۱۴ـ نماینده فرهنگستان علوم پزشکی
۱۵ـ نماینده فرهنگستان هنر
۱۶ـ نماینده معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده
۱۷ـ دو نفر از اعضای حقیقی عضو شورای فرهنگ عمومی کشور به انتخاب این شورا.
تبصره ۱ـ اعضای کارگروه، به عنوان نماینده تام الاختیار دستگاه مربوطه تلقی شده و احکام اعضا توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس شورای فرهنگ عمومی کشور صادر می شود.
تبصره ۲ـ مطابق دستور جلسه و تشخیص رئیس کارگروه، نمایندگان سازمان ها، نهادها، اصناف و استان های پیشنهاددهنده، بدون حق رأی به جلسه دعوت می شوند.
تبصره ۳ـ پیشنهاد باید در قالب کاربرگ پیوست مصوب شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه شود.
تبصره ۴ـ شیوه بررسی و تصمیم گیری در کارگروه، مطابق با شیوه نامه اجرایی مصوب شورای فرهنگ عمومی کشور خواهد بود.
تبصره ۵ ـ روزها و مناسبت هایی که در کارگروه، مورد بررسی قرار گرفته و تأیید نشده اند؛ پس از دو سال، با ارائه پیشنهاد مجدد می توانند در کارگروه مطرح شوند.
ماده ۱۳ـ شورای فرهنگ عمومی کشور در تصویب روزها و مناسبت های خاص، با توجه به عملکرد ترویجی و رویدادهای مرتبط، باید دوره اعتبار روز مصوب، اعم از موقت (یک یا چند ساله) یا دایمی را تعیین و در مصوبه خود لحاظ نماید.
ماده ۱۴ـ شورای فرهنگ عمومی کشور موظف است روزها و مناسبت های پیشنهادی جدید را حداکثر تا پایان مردادماه هر سال، برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نماید.
ماده ۱۵ـ دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور موظف است روزها و مناسبت هایی را که تا پایان مهرماه هر سال در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است، برای درج در تقویم سال آینده و بهره برداری مراکز ذی ربط، رسماً ابلاغ و اطلاع رسانی نماید.
ماده ۱۶ـ دستگاه های اجرایی، نهادها، اصناف و استان ها موظف هستند زمینه مناسب اطلاع رسانی و معرفی روز نام گذاری شده و حُسن بهره برداری از آن را با همکاری سازمان صداوسیما و رسانه های گروهی فراهم آورند. همچنین گزارش عملکرد و برنامه های انجام شده در ارتباط با مناسبت خاص را هرساله به دبیرخانه ارائه نمایند. دبیرخانه، ضمن بررسی، در صورتی که گزارش ها را متناسب با اهداف اعلام شده نداند، ابتدا از طریق تذکر کتبی، موضوع را به دستگاه موردنظر اعلام و چنانچه پاسخ مناسب و متناسب با اهداف مشخص شده با روز نام گذاری شده دریافت نشود، برای تجدیدنظر در نام گذاری آن روز، به کارگروه ارجاع خواهد داد تا کارگروه نسبت به تصمیم گیری در مورد ارائه پیشنهاد تلفیق یا حذف روز مصوب، به شورای فرهنگ عمومی کشور اقدام نماید.
ماده ۱۷ـ دستگاه های اجرایی، نهادها، اصناف و استان‌ها مجاز به اطلاع‌رسانی، بهره‌برداری، تبلیغ و معرفی روزهای غیرمصوب نیستند.
ماده ۱۸ـ درج روزها و مناسبت های مندرج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور برای تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به صورت چاپی یا مجازی تقویم منتشر می کنند، الزامی است.
تبصره ـ انتشار تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور، متناسب با وظایف اصلی دستگاه ها، سازمان ها، نهادها، اتحادیه ها و انجمن ها و مطابق با مصوبه شورای فرهنگ عمومی کشور، بلامانع است.
ماده ۱۹ـ دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور، گزارش نظارتی حسن اجرای این آیین نامه را به طور سالانه، به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال می کند.
ماده ۲۰ـ این آیین نامه مشتمل بر ۲۰ ماده و ۱۱ تبصره، در جلسه ۹۲۰ مورخ ۱۴۰۴/۰۶/۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، جایگزین «آیین نامه نحوه نام گذاری روزها و مناسبت های خاص» مصوب جلسه ۶۴۸ مورخ ۱۳۸۸/۰۶/۲۴ و ماده واحده «تقویم اصناف، حرفه ها و مشاغل کشور» مصوب جلسه ۸۸۱ مورخ ۱۴۰۲/۰۲/۱۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی می شود».
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ مسعود پزشکیان