شماره ١۰٩٩٩۵/ت۵٨۰٧٣ه – ١۴۰٢/۶/۲۲
هیئت وزیران در جلسه ١۴۰٢/۶/۱۲ به پیشنهاد سازمان مدیریت بحران کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای بندهای )ج(، )د( و )ژ( ماده (٩) قانون مدیریت بحران کشور مصوب ١٣٩٨، آیین‌نامه جذب، هدایت و توزیع کمکهای خارجی در مدیریت بحران را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ١ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
١ـ سازمان: سازمان مدیریت بحران کشور.
٢ـ قانون: قانون مدیریت بحران کشور مصوب ١٣٩٨.
٣ـ دستگاههای اجرایی: کلیه دستگاههای موضوع ماده (٢) قانون.
۴ـ سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح: سامانهای واحد و برخط که توسط سازمان به منظور مدیریت یکپارچه خطر حوادث و سوانح راهاندازی میشود.
۵ ـ فرمانده میدان: شخص حقیقی و دارای صلاحیت و توانمندیهای تخصصی لازم که به تشخیص فرمانده عملیات پاسخ به بحران، منصوب و در سطوح شهرستانی، استانی و ملی مسئولیت تخصصی عملیات فرماندهی، برنامه‌ریزی، ساماندهی، مدیریت و رهبری صحنه یا منطقه وقوع حادثه یا سانحه را در کلیه ابعاد پاسخ به شرایط اضطراری متناسب با نوع بحران بر عهده دارد.
۶ ـ جمعیت: جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران.
ماده ٢ـ تمامی دستگاه های اجرایی در فرایند جذب، هدایت و توزیع کمک های خارجی در مراحل کاهش خطر، آمادگی و پاسخ و بازسازی و بازتوانی، با رعایت اصل هشتادم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مشمول این آیین‌نامه می باشند.
ماده ٣ـ سازمان پس از تعیین سطح سانحه و دریافت گزارش ارزیابی دستگاه های مسئول، در صورت دریافت پیشنهاد و یا تشخیص نیاز به کمک های خارجی، در اسرع وقت مراتب را حسب مورد از طریق وزارت امور خارجه و جمعیت، به سایر کشورها و سازمان های بینالمللی اعلام مینماید.
تبصره ـ در صورت نیاز به انجام ارزیابی مشترک حوادث و سوانح و استفاده از ظرفیت خارجی، سازمان با همکاری وزارت اطلاعات و وزارت امور خارجه اقدام مینماید.
ماده ۴ـ جمعیت حسب مورد با هماهنگی وزارت امور خارجه و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط و براساس تفاهمنامه های خود، نسبت به جذب کمک های خارجی اقدام می نماید.
ماده ۵ ـ سازمان از طریق جمعیت و با همکاری اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور و وزارت امور خارجه، هماهنگیهای لازم را با سازمانهای خارجی و بینالمللی برای بکارگیری کمک های نقدی و غیرنقدی خارجی در کشور به عمل آورد. چگونگی مصرف منابع نقدی خارجی اهدایی از طرف اهداکنندگان بر اساس نیت اهداکننده، با رعایت قوانین ذیربط، توسط سازمان تعیین و به دستگاه های اجرایی ذیربط ابلاغ می گردد.
ماده ۶ ـ سازمان با همکاری وزارت امور خارجه و حسب مورد جمعیت، با رعایت قوانین مربوط، ساز و کار لازم جهت همکاری مؤثر با سازمان ملل متحد به ویژه دفتر امور بشردوستانه این سازمان جهت استفاده از کمکهای نقدی و غیرنقدی خارجی اهدایی به جمهوری اسلامی ایران را ایجاد مینماید.
ماده ٧ـ سازمان هواپیمایی کشوری موظف است بنابر اعلام نیاز سازمان و با هماهنگی مراجع ذیربط، نسبت به تعیین محل های فرود هواپیماهای حامل گروه های امدادی و کمک های خارجی و اعلام آسمانِ باز در سامانه )سیستم( فرودگاهی در دسترس، برای این هواپیماها اقدام نماید. این هواپیماها برای فرود، از پرداخت هزینه های خدمات ناوبری و فرودگاهی در فرودگاه های اعلام شده معاف میباشند.
تبصره ـ در صورت نیاز به استفاده از فرودگاه های اختصاصی دستگاهها، سازمان هواپیمایی کشور موظف به ایجاد هماهنگی لازم می باشد.
ماده ٨ ـ سازمان بنادر و دریانوردی موظف است بنابر اعلام نیاز سازمان، ضمن هماهنگی با مراجع ذیربط، نسبت به اعلام بنادر در دسترس برای کشتی های حامل گروه های امدادی و کمک های خارجی اقدام نماید. این کشتیها میتوانند بدون رعایت نوبت در بنادر جمهوری اسلامی ایران پهلو گرفته و بدون پرداخت هزینه های مربوطه نسبت به تخلیه کالاهای خود اقدام کنند.
تبصره ـ در صورت نیاز به استفاده از بنادر و اسکله های اختصاصی دستگاه ها، سازمان بنادر و دریانوردی موظف به ایجاد هماهنگی لازم می باشد.
ماده ٩ـ سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای موظف است با همکاری گمرک جمهوری اسلامی ایران و فرماندهی مرزبانی جمهوری اسلامی ایران و با هماهنگی دستگاه امنیتی ذیربط، اقدامات لازم جهت عبور کامیون ها و بارکش )تریلی( های حامل کمک های خارجی که از مرزهای مشترک با کشورهای همسایه وارد خاک جمهوری اسلامی ایران می شوند را به صورت خارج از نوبت و بدون پرداخت هزینه از پایانه های مرزی زمینی کشور به عمل آورد.
ماده ١۰ـ وزارت امور خارجه با همکاری وزارت اطلاعات حسب مورد پس از درخواست سازمان و یا جمعیت موظف است برای اعضای گروه های خارجی ارزیابی، جستجو و امداد و نجات در شرایط اضطراری، به استثنای اتباع کشورهایی که اتباع آن اجازه ورود به ایران را ندارند، در فرودگاه های ورودی یا در مکان وضعیت اضطراری، روادید ورود به کشور را صادر نماید.
تبصره ١ـ داشتن مدارک مایه کوبی )واکسیناسیون( استاندارد و معتبر در مقابل بیماریهایی که احتمال شیوع آن ها در شرایط اضطراری وجود دارد، برای تمامی اعضای گروه های خارجی ارزیابی، جستجو و امداد و نجات الزامی است. داشتن مدارک مایهکوبی )واکسیناسیون( برای سگ های زندهیاب الزامی است. نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی کشور موظفند در مبادی ورودی و قبل از صدور روادید گروه ها، این مدارک را بررسی نموده و به وزارت امور خارجه و جمعیت گزارش نمایند.
تبصره ٢ـ در صورت شیوع بیماری های فراگیر در زمان شرایط اضطراری، رعایت رویه )پروتکل( های تعیینشده از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای کلیه اعضای گروه های خارجی ارزیابی، جستجو و امداد و نجات و وسایل آنها الزامی است.
تبصره ٣ـ محدوده مجاز تردد اعضای گروههای خارجی در سطح کشور، در صورت لزوم و با اعلام دستگاههای اجرایی ذیربط توسط سازمان تعیین و در زمان صدور، در روادید آنها درج میگردد.
ماده ١١ـ فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلف است به منظور تکمیل اطلاعات مربوط به ورود و خروج همه اعضای گروه های خارجی پاسخ به شرایط اضطراری، امکان برقراری ارتباط میان سامانههای تحت مدیریت خود با زیرسامانه های برخط ذیل سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح را فراهم نماید. جمعیت با همکاری وزارت اطلاعات، وزارت امور خارجه، اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلفند اطلاعات ورود و خروج و تردد اشخاص یادشده و نیز اطلاعات مربوط به ابزار، ادوات، دستگاه های رادیویی و ارتباطاتی همراه و سگ های زنده یاب متعلق به آن ها را در زیرسامانه مزبور ثبت نماید و نسبت به ارائه گزارش دورهای حسب درخواست سازمان اقدام نماید.
تبصره ـ کلیه دستگاههای اجرایی استفاده کننده از تجهیزات و ادوات موضوع این ماده مکلفند نسبت به ثبت ابزار و تجهیزات مذکور در زیرسامانه مربوط ذیل سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح اقدام نمایند.
ماده ١٢ـ تمامی اعضای گروه های خارجی حاضر در شرایط اضطراری که حرفه آن ها به نحوی است که بر حسب مقررات ملی باید مجوز اشتغال در ایران را کسب نمایند، با تشخیص فرمانده میدان و صرفاً در حوزه فعالیت امدادی از دریافت مجوز و تعرفه های مربوطه معاف می باشند.
تبصره ـ در صورت ضرورت استفاده از خدمات این افراد پس از دوره شرایط اضطراری، به تشخیص دستگاه مسئول، ادامه حضور آنها تابع قوانین و مقررات مرتبط در کشور خواهد بود.
ماده ١٣ـ وسایل همراه گروه های خارجی ارزیابی، جستجو و امداد و نجات که برای پاسخ به شرایط اضطراری با تأیید دستگاه اجرایی مسئول و یا فرمانده میدان وارد کشور می شوند از جمله سگها، وسایل و دستگاه های زندهیاب، هوشمان )ربات( ها و همچنین کلیه اقلام که در هر زمان و شرایطی از مبادی هوایی، دریایی و زمینی وارد کشور می شوند، نظیر دارو، مواد غذایی، تجهیزات و اقلام پزشکی، وسایل کلینیکی و بیمارستانی، آمبولانس، ماشین های سنگین آواربرداری، قایق های نجات برای حمل مجروح و مشابه آن از پرداخت حقوق ورودی، عوارض گمرکی و مالیات های مربوط معاف می باشند. برای اخذ مجوزهای لازم برای ترخیص محموله، ضمن رعایت مسائل امنیتی، باید حداکثر ظرف مدت یک هفته اقدام گردد.
تبصره ١ـ ابزار و وسایل گروه های خارجی ارزیابی، جستجو و امداد و نجات از جمله سگ ها و وسایل و دستگاه های زندهیاب، هوشمان )ربات( ها، وسایل درمانگاهی )کلینیکی( و بیمارستانی و آمبولانس و درمانگاه )کلینیک(ها و آزمایشگاههای سیار و سایر وسایلی که به هنگام ورود به کشور ثبت شده اند، می تواند بدون تشریفات گمرکی از کشور خارج شوند. در صورتی که این ابزار و وسایل به جمعیت یا دستگاه های اجرایی حسب مورد اهدا شوند، ارائه اسناد اهدای این ابزار در هنگام خروج گروه های امدادی ضروری است.
تبصره ٢ـ اقلام دارویی، تجهیزات، ملزومات و اقلام پزشکی باید جزو فهرست اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی کشور و منطبق بر استانداردهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند.
تبصره ٣ـ در موارد خاص که اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی در فهرست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نباشد، اخذ تأییدیه و صدور مجوز ورود در کوتاهترین زمان، که به هر صورت بیشتر از یک هفته نشود، صورت می پذیرد.
ماده ١۴ـ جمعیت از طریق دستگاه های اجرایی موضوع ماده )٢( قانون، محل اسکان گروه های خارجی ارزیابی، جستجو و امداد و نجات در شرایط اضطراری بیمارستان ها و درمانگاه )کلینیک(های اهدایی و گروه های پزشک و پرستار و انبارها را در مناسبترین محل و تا حد امکان نزدیک به محل وضعیت اضطراری تهیه و تأمین می نماید و در صورت نیاز، تأمین مایحتاج عمومی نظیر آب، مواد خوراکی و بهداشتی این گروه ها را پشتیبانی خواهد کرد. گروه های خارجی باید پرچم کشور اعزام کننده، سازمان ملل متحد یا فدراسیون بینالمللی جمعیت های صلیب سرخ و جمعیت را برای شناسایی بهتر در محل اسکان خود نصب نمایند. اعضای این گروه ها موظف هستند نشان، کارت، برچسب و الگوهای هویتی خود را همراه داشته باشند و بر روی وسایل خود نصب نمایند.
تبصره ـ فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است با هماهنگی وزارت اطلاعات، امنیت حمل و نقل گروه های خارجی از مبادی ورودی تا محل آسیب دیده و بالعکس و همچنین رفت و آمدهای درون منطقه عملیاتی و امنیت محل اسکان گروه های خارجی را تأمین نماید. مسئولین امنیتی گروه های اعزامی خارجی موظفند در این زمینه با مسئولین امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران همکاری کنند.
ماده ١۵ـ جمعیت مسئول نظارت بر عملکرد تخصصی و فنی گروه های خارجی پاسخ به شرایط اضطراری بوده و موظف است هماهنگی لازم را برای اثربخشی اقدامات گروه های مذکور با سایر دستگاه های مسئول به عمل آورد. سازمان و جمعیت حسب مورد دستگاه های همکار گروه های خارجی را تعیین میکند و به همراه مختصات مکانی، شماره تماس تلفنی و رادیویی آنها به اطلاع مسئولین هماهنگی این گروه ها می رساند. گروه های خارجی اعزامشده نیز متقابلاً باید مختصات مکانی، شماره تماس و نحوه هماهنگی با خود را بلافاصله پس از ورود در اختیار سازمان قرار دهند.
تبصره ـ چنانچه گروههای کمک خارجی از نظامیان کشورهای کمک کننده باشند، مسئولیت پذیرش، همراهی و همکاری با آنان بر عهده ستاد کل نیروهای مسلح خواهد بود. دستورالعمل لازم در این خصوص ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه توسط ستاد کل نیروهای مسلح با همکاری سازمان تهیه و ابلاغ میشود.
ماده ١۶ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و جمعیت و با پشتیبانی فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، ستادهای استانی و شهرستانی و نمایندگی سازمان ملل متحد در ایران، سازوکار لازم جهت زیرساخت فنی و ارتباطی که برای اجرای عملیات پاسخ گروه های خارجی ضروری می باشد را فراهم کند.
ماده ١٧ـ سازمان با هماهنگی وزارت اطلاعات از طریق جمعیت و همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت امور خارجه، نیروی انسانی مورد نیاز برای همکاری با گروه های خارجی را از میان کارشناسان، داوطلبان، اعضای سازمان جوانان جمعیت، سازمان داوطلبان جمعیت، اعضای سازمان های مردم‌نهاد و نیروهای محلی تأمین نماید. این افراد به گروه های خارجی در فرآیند ارزیابی، جستجو و امداد و نجات در شرایط اضطراری و ارتباط زبانی و کلامی با افراد آسیبدیده و مسئولین محلی کمک می کنند.
ماده ١٨ـ جمعیت با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر دستگاههای اجرایی مسئول و با نظارت سازمان، مسئولیت دریافت و توزیع اقلام غیرنقدی خارجی همچون اقلام غذایی، دارویی، تجهیزات پزشکی و اقلام زیستی را بر عهده دارد و گزارش اقدامات انجام‌شده را به صورت دورهای به سازمان ارسال مینماید.
تبصره ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه با همکاری جمعیت، استانداردهای لازم برای دریافت کمکهای غذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی خارجی را تدوین و به جمعیت اعلام نماید. این استانداردها به نحو مقتضی توسط جمعیت به اطلاع نهادهای بینالمللی خواهد رسید.
ماده ١٩ـ سازمان پس از دریافت گزارش های محلی از توزیع اقلام کمک های خارجی و گزارش های نظارت بر توزیع، در صورت صلاحدید و نیاز به مقادیر بیشتر کمک های غیرنقدی بینالمللی، از طریق جمعیت و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فهرست تدوین شده تکمیلی را اعلام می کند.
ماده ٢۰ـ سازمان با همکاری وزارت امور خارجه و حسب مورد سایر دستگاه های اجرایی و با رعایت ملاحظات امنیتی موظف است به منظور ایجاد شفافیت و استفاده بهینه از کمک های خارجی و ساماندهی طرح‌های اجرایی که در پاسخ به شرایط اضطراری و نیز در مراحل کاهش خطر و بازسازی و بازتوانی جامعه آسیبدیده تعریف شده و به اجرا در می آیند و همچنین استانداردسازی گزارش همکاری های بینالمللی، زیرسامانهای برخط ذیل سامانه واحد مدیریت خطر حوادث و سوانح راهاندازی نماید. دستگاه های اجرایی حسب مورد نسبت به تکمیل اطلاعات مورد نیاز بر روی سامانه مذکور در خصوص استفاده از منابع مالی و اجرای طرح‌های خارجی اقدام خواهند نمود.
تبصره ـ این سامانه برای کلیه طرف های همکار در اجرای طرح‌ها به صورت برخط قابل استفاده بوده و به منظور حفظ امنیت آن، سطوح مختلف دسترسی برای مخاطبین در نظر گرفته می شود.
ماده ٢١ـ سازمان با هماهنگی وزارت امور خارجه و سایر دستگاه های اجرایی، اقدامات لازم را برای استفاده مؤثر از منابع صندوق مرکزی پاسخ اضطراری سازمان ملل، منابع مالی و توسعهای آژانس های این سازمان حسب مورد در مراحل کاهش خطر و بازسازی و بازتوانی جامعه آسیبدیده به عمل میآورد.
تبصره ١ـ سازمان با همکاری وزارت امور خارجه، به منظور توان افزایی جامعه آسیبدیده و افزایش تاب آوری به ویژه در مرحله کاهش خطر، آن دسته از دستگاه های اجرایی را که در اجرای طرح‌های جامعه محور با رویکرد مشارکتی و همکاری بین بخشی فعالیت می کنند، برای جذب کمک های خارجی سازماندهی مینماید.
تبصره ٢ـ سازمان با همکاری دستگاه های اجرایی مسئول نسبت به فراهم آوردن تسهیلات اداری، پشتیبانی و معافیت مالیاتی برای طرح )پروژه( های کمک های خارجی در زمینه توانبخشی و بازسازی اقدام مینماید.
ماده ٢٢ـ به منظور افزایش ظرفیت و بالا بردن توان اجرایی دستگاه های اجرایی در چهارچوب مسئولیت های خود، در مواردی غیر از شرایط اضطراری که کمک های خارجی بهصورت داوطلبانه به کشور ارائه می شود و همچنین در مواردی که گروه های کارشناسی و آموزشی واحد مشترک زیست محیطی سازمان ملل متحد قصد ارائه خدمات و کمک در مورد کاهش مخاطرات محیط زیستی و کاهش خطر حمل مواد خطرناک را دارند، این کمک ها نیز از معافیت گمرکی مربوط به اقلام بشردوستانه و تسهیلات مندرج در ماده )١٣( این آیین‌نامه برخوردار خواهند بود.
ماده ٢٣ـ سازمان با هماهنگی وزارت امور خارجه و سایر دستگاه های اجرایی استفادهکننده از کمک های خارجی، گزارش نهایی مربوط به استفاده از این کمک ها در مراحل کاهش خطر، آمادگی و پاسخ و بازسازی و بازتوانی را به صورت مرحله‌ای تهیه و پس از ثبت در سامانه موضوع ماده )٢۰( این آیین‌نامه به ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران، موضوع ماده )١۰( قانون، ارائه نماید. سازمان با همکاری جمعیت و با هماهنگی وزارت امور خارجه چگونگی انتشار و به اشتراک گذاری گزارش با جامعه بین‌الملل را با رعایت ملاحظات امنیتی تعیین می کند.
ماده ٢۴ـ سازمان با همکاری دستگاههای مسئول و گروههای خارجی نسبت به تهیه برنامه خروج و ارائه به فرماندهی عملیات پاسخ به بحران مطابق موضوع ماده )١١( قانون اقدام مینماید.
ماده ٢۵ـ سازمان مکلف است با همکاری وزارت امور خارجه و جمعیت، چهارچوبهای لازم جهت انجام همکاریهای بینالمللی و منطقه‌ای در زمینه جذب کمکهای خارجی برای مدیریت بحران ازجمله، امضای تفاهمنامه‌های دو یا چند جانبه را شناسایی و طراحی نموده و پیشنهاد لازم را به مراجع قانونی ذیربط ارائه نماید.
ماده ٢۶ـ [الحاقی ١۴۰٢/۸/۷]
هزینه‌های ناشی از معافیتهای مذکور در مواد (٧)، (٨)، (٩) و (١٣) این آیین‌نامه، از محل اعتبارات موضوع ماده (١۶) قانون مدیریت بحران کشور مصوب ١٣٩٨ جبران میشود.
ماده ٢۷ـ [اصلاحی ١۴۰٢/۸/۷]
نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه بر عهده سازمان می باشد. نظارت تخصصی و فنی سازمان نافی نظارت سایر دستگاه های نظارتی کشور نیست.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر