تصویب مقرراتی راجع به هیأت نظارت اندوخته اسکناس

هیئت وزیران بموجب ماده ۳ قانون ۲۸ آبانماه ۱۳۲۱ و بنا بر پیشنهاد هیئت نظارت اندوخته اسکناس، و اساسنامه قانونی بانک ملی ایران تصویب مینماید:

ماده ۱ – حساب اسکناسهای منتشره و پشتوانه آن که تاکنون با سایر حسابهای بانک ملی ایران تواماً نگاهداری میشده از این تاریخ بطور جداگانه در (قسمت نشر اسکناس) و سایر معاملات و حسابهای بانک ملی ایران در قسمت بانکی بانک ملی ایران انجام و نگاهداری خواهد شد.

ماده ۲ – قسمت نشر اسکناس در بانک ملی ایران تحت نظر مستقیم هیئت نظارت اندوخته اسکناس اداره خواهد شد. تنظیم و نگاهداری دفاتر و حسابهای قسمت نشر اسکناس را بانک ملی ایران عهده دار و کارمندان لازم را برای انجام امور اداری آن تعیین خواهد نمود.

ماده ۳ – برای اجرای منظور مندرج در ماده یک این تصویبنامه قسمت بانکی بانک ملی ایران حساب اسکناس منتشر شده را در تاریخ اجرای این تصویبنامه بترتیب زیر واریز و پشتوانه را بشرح زیر بهیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس) واگذار خواهد نمود:

اول – پشتوانه سه هزار و پانصد میلیون ریال اسکناس منتشره قبل از قانون ۲۸ آبانماه ۱۳۲۱

الف. موجودی زر و سیم در ایران و در خارجه:
355 – ۴۷۴ و ۱۲۹ و ۳۰ گرم زر ناب از قرار هر گرم زر ناب ۶۰۵ ۴۲۹ ۴۸۱ /۳۶ ریال
513 – ۳۰۵ و ۴۲۸ و ۶۰۸ و ۱ گرم سیم استاندارد (بعیار ۹۲۵ در هزار ) بنرخ لندن از قرار هر گرم سیم استاندارد ۹۴۶ ۴۵۶ ۸۲۴ ۴۰ /۰ ریال ببهای زیر:
زر ۳۵۵ – ۴۷۴ و ۱۲۹ و ۳۰ گرم از قرار هر گرم ۶۰۵ ۴۲۹ ۸۱۱ ۴ /۳۶ ریال
70 – ۲۹۷ /۱۶۶ /۰۹۱ /۱ ریال
سیم ۵۱۳ – ۳۰۵ ۴۲۸ ۱۶۰۸ گرم از قرار هر گرم ۹۴۶ ۴۵۶ ۸۲۴ ۴۰ /۰ ریال
10 /۱۲۱ ۶۳۲ ۶۵۶ ریال
جمع ۸۰ /۴۱۸ ۷۹۸ ۷۵۵ ۱ ریال

ب – از بهای جواهراتی که بموجب قانون ۲۵ آبان ۱۳۱۶ ببانک ملی ایران واگذار گردیده معادل مبلغ ۲۰ /۵۸۱ ۲۰۱ ۳۴۴ ریال

ج – مطالبات قسمت بانکی بانک ملی ایران از دولت شاهنشاهی که بهیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس) منتقل میشود.

۰۰ /۰۰۰ ۰۰۰ ۴۰۰ ۱ ریال
جمع ۰۰ /۰۰۰ ۰۰۰ ۵۰۰ ۳ ریال

دوم – پشتوانه اسکناسهائی که از تاریخ ۲۸ آبانماه ۱۳۲۱ ببعد منشر میگردد.
نسبت بمازاد بر ۳۵۰۰ میلیون ریال از اسکناسهای منتشر شده قسمت بانکی بانک ملی ایران یا عین اسکناس بهیئت نظارت اندوخته اسکناس خواهد پرداخت و یا معادل آن لیره یا دلارهائی که حائز شرایط مندرج در ماده ۴ قانون ۲۸ آبان ۱۳۲۱ باشد بهیئت مزبور انتقال خواهد داد.

تبصره ۱ – تفاوت حاصل از تجدید ارزیابی زر و سیم مندرج در بند ((الف)) از ماده ۳ بعنوان اندوخته برای جبران زیان احتمالی که ممکن است در اثر تغییر بهای زر و سیم پیش آید بنام هیئت نظارت اندوخته اسکناس در بانک ملی ایران ودیعه گذارده خواهد شد.

تبصره ۲ – مبلغ ۲۰ /۵۸۱ ۲۰۱ ۳۴۴ ریال مندرج در بند ((ب)) از ماده ۳ که عاید بانک ملی ایران میگردد بشرح زیر تخصیص داده میشود.
الف – برای تأدیه مانده سرمایه بانک ملی قسمت بانکی ۷۵ ۸۸۵ ۵۹۲ ۶۴ ریال
ب – بحساب اندوخته سرمایه بانک ملی ژایران (قسمت بانکی منظور شود.) ۴۵ /۶۹۵ ۶۰۸ ۲۷۱ ریال
جمع ۲۰ /۵۸۱ ۲۰۱ ۳۴۴ ریال

ماده ۴ – هیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران) پشتوانه های مزبور را بطریق زیر نگاهداری خواهد نمود:

الف – زر و سیم موجود در ایران در محلهای محفوظی که از طرف هیئت نظارت اندوخته اسکناس تعیین میگردد قسمت موجوده در مرکز زیرکلید و مهر هیئت نظارت زر و سیم موجوده در شهرستانها زیر کلید و مهر نمایندگان هیئت نظارت که از بین روسای اداره های دولتی محل از … هیئت نظارت انتخاب و تعیین میگردد نگاهداری خواهد شد. طرز نگاهداری کلیه خزانه های زر و سیم در ایران و … مهر کردن خزانه های مزبور بموجب آئین نامه مخصوصی که به پیشنهاد هیئت نظارت اندوخته اسکناس بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید تعیین میشود.

ب – زر موجود در خارج از ایران در بانکهای درجه اول کشورهائی که زر در آنجا موجود است بنام بانک ملی ایران (قسمت نشر اسکناس) بامانت گذارده میشود.

ج – لیره هائی که جزو پشتوانه محسوب میشود در حساب مخصوصی بنام بانک ملی ایران (قسمت نشر اسکناس) در بانک انگلستان و یا یکی از بانکهای معتبر انگلیسی به پیشنهاد مدیر کل بانک ملی ایران و تصویب هیئت نظارت اندوخته اسکناس در لندن نگاهداری خواهد شد.

د – دلارهائی که جزو پشتوانه محسوب میشود در حساب مخصوصی بنام بانک ملی ایران (قسمت نشر اسکناس) در ((فدرال رزوو بانک)) نیویورک و یا یکی از بانکهای معتبر امریکائی به پیشنهاد مدیر کل بانک ملی ایران و تصویب هیئت نظارت اندوخته اسکناس در نیویورک یا در بانک دولتی شوروری (گوس بانک) در مسکو نگاهداری خواهد شد.

هـ – در مقابل مبلغ ۰۰۰ ۰۰۰ ۴۰۰ ۱ ریال که دولت شاهنشاهی به (قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران) بدهکار میشود دولت شاهنشاهی اسنادی بهیئت نظارت اندوخته اسکناس خواهد سپرد و این اسناد در محل محفوظی از طرف هیئت مزبور نگاهداری خواهد شد.

و – جواهراتی که بموجب ماده پنجم قانون ۲۸ آبان ۱۳۲۱ برای پشتوانه به (قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران) واگذار گردیده و در بند (ب) از ماده ۳ این تصویبنامه بآن اشاره شد تا معادل ۲۰ /۵۸۱ ۲۰۱ ۳۴۴ ریال برای تکمیل پشتوانه فلزی اختصاص یافته و مازاد آن بعنوان وثیقه اضافی در مقابل بدهی دولت به (قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران) بهیئت نظارت تسلیم میشود و در محل محفوظی زیر کلید و مهر هیئت نگاهداری خواهد گردید. برز نگاهداری کلید خزانه جواهرات و برز مهر کردن خزانه مزبور بموجب آئین نامه مخصوصی که به پیشنهاد هیئت نظارت اندوخته اسکناس بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید تعیین میشود.

ماده ۵ – دولت شاهنشاهی نسبت بمبلغ ۰۰۰ ۰۰۰ ۴۰۰ ۱ ریال که طبق بند (هـ) از ماده ۴ این تصویبنامه بهیئت نظارت اندوخته اسکناس بدهکار است بهره ای از قرار نرخی که با موافقت بین قسمت نشر اسکناس و وزارت دارائی تعیین خواهد شد. در پایان شهریور و اسفند هر سال بهیئت نامبرده خواهد پرداخت.

ماده ۶ – هیئت نظارت اندوخته اسکناس کسانی را که از طرف هیئت حق امضای حواله های صادر در حسابهای مندرج در ماده ۴ این تصویبنامه را دارند تعیین و به وسیله بانک ملی ایران ببانک های امانت دار معرفی خواهد کرد.

ماده ۷ – وضع اسکناسهای منتشره و پشتوانه آن در پایان هر ماه از طرف قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران تهیه و با امضای هیئت نظارت اندوخته اسکناس با تصویب هیئت وزیران برای اطلاع عموم منتشر خواهد شد.

[مکلف کردن بانک ملی ایران به انتشار وضع اسکناس‌های منتشره و پشتوانه آن]

ماده ۸ – [اصلاحی ۱۳۲۵/۱۲/۳]
قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران موظف است ترازنامه سالیانه خود را منتها تا پایان فروردین سال بعد تنظیم نماید تا پس از موافقت هیئت نظارت اندوخته اسکناس و تصویب مجمع عمومی بانک ضمن ترازنامه عمومی بانک منتشر شود.
از سود ویژه قسمت نشر اسکناس مبلغی به پیشنهاد مدیرکل بانک ملی ایران و موافقت هیئت نظارت اندوخته اسکناس بحساب اندوخته قسمت مزبور منظور و مانده سود ویژه بقسمت بانکی بانک ملی ایران واگذار خواهد شد که بطور جداگانه در حساب سود بانک ملی ایران (قسمت بانکی) قلمداد خواهد گردید. زیان بوسیله برداشت از حساب اندوخته قسمت نشر اسکناس پوشیده خواهد شد.

ماده ۹ – هزینه چاپ اسکناس و هزینه حمل آن از خارجه بایران و حق بیمه و همچنین حقوق کارمندان اداری و هزینه قسمت نشر اسکناس در حساب هزینه کل قسمت مزبور منظور خواهد گردید.

ماده ۱۰ – هر موقع که قسمت بانکی بانک ملی ایران درخواست مقداری اسکناسهای ریال از هیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس) نماید هیئت در مقابل دریافت ارزهائی که حائز شرایط مندرج در ماده ۴ قانون ۲۸ آبان ۱۳۲۱ باشد معادل آن ریال بنرخهائی که بتصویب هیئت وزیران رسیده است به قسمت بانکی بانک ملی ایران تسلیم خواهد نمود.

ماده ۱۱ – هر موقعی که قسمت بانکی بانک ملی ایران درخواست مبلغی لیره یا دلار از هیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس)‌ نماید هیئت مزبور در مقابل دریافت اسکناسهای ریال معادل آن لیره یا دلار (بدرخواست قسمت بانکی) ‌بنرخهائی که بتصویب هیئت وزیران رسیده است به قسمت بانکی بانک ملی ایران انتقاب خواهد داد.
هرگاه هیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس) در حسابهای لیره یا دلار خود موجودی کافی برای انتقال مزبور نداشته باشد بی درنگ برای تحصیل مبلغ لیره یا دلار درخواست شده از موجودی زر در خارجه تبدیل بارزهای نامبرده خواهد نمود.

تبصره– مبادلات مندرج در ماده ۱۰ و ۱۱ نباید در هیچ مورد نسبت به مبلغی کمتر از ۰۰۰ ۰۰۰ ۱۰ ریال بعمل آید.

ماده ۱۲ – هیئت نظارت اندوخته اسکناس (قسمت نشر اسکناس)‌ عملیات مندرج در مواد ۱۰ و ۱۱ پیش گفته را بنحوی انجام خواهد داد که هیچگونه تأخیری در معاملات قسمت بانکی رخ ندهد.

ماده ۱۳ – قسمت نشر اسکناس طبق قراردادهائی که دولت شاهنشاهی با دولت های دیگر منعقد نموده آن قسمت از ارزهائی را که جزو پشتوانه محسوب گردیده و قابل تبدیل بزر میباشد تبدیل به فلز مزبور نموده پس از تبدیل زر را به نرخی که بتصویب هیئت وزیران رسیده است در حساب پشتوانه محسوب خواهد کرد.

ماده ۱۴ – قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران طبق قانون مصوب ۱۳ اسفند ۱۳۲۱ از پرداخت مسکوک یا شمش زر و سیم در مقابل اسکناسهای منتشره بجز در مورد ماده ۱۱ این تصویبنامه خودداری خواهد کرد.